Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση για τον θάνατο του συντρόφου Λάζαρου Κυρίτση:

«Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ αποχαιρετά με μεγάλη περηφάνια και σεβασμό έναν από τους τελευταίους της δρακογενιάς των αλύγιστων της ταξικής πάλης, τον παλαίμαχο Μακρονησιώτη σύντροφο Λάζαρο Κυρίτση, ο οποίος έφυγε χτες, πλήρης ημερών, από τη ζωή.

Ο σύντροφος Λάζαρος γεννήθηκε το 1920 στη Χαραυγή Πωγωνίου Ιωαννίνων. Μαθητής γυμνασίου μετακομίζει στην Αθήνα για να βοηθήσει, μαζί με τον αδελφό του, τον πατέρα τους, που έχει ανοίξει μπακάλικο. Ταυτόχρονα, συνεχίζει το γυμνάσιο στην Καλλιθέα. Οταν ο πατέρας γυρίζει στο χωριό, ο Λάζαρος μαζί με τον αδερφό του παραμένουν στην Αθήνα, δουλεύουν και συνεχίζουν με πολλές δυσκολίες το σχολείο.

Λίγο αργότερα βρίσκεται σε οικοτροφείο στην Παραμυθιά Θεσπρωτίας, όπου τον έχει στείλει ο αδελφός του καλύπτοντας και τα έξοδα, για να μπορέσει ο Λάζαρος χωρίς εμπόδια να ολοκληρώσει το Γυμνάσιο. Εκεί γνωρίζει τη συντροφικότητα, την ανιδιοτέλεια, την αλληλεγγύη, αλλά έρχεται και σε επαφή με τις μαρξιστικές ιδέες.

Το 1938 επιστρέφει στην Αθήνα για να βρει δουλειά και να μπει στο πανεπιστήμιο. Γράφεται στη Νομική Σχολή, ταυτόχρονα αρχίζει να δουλεύει σε δικηγορικό γραφείο, απ' όπου φεύγει λόγω της χαμηλής αμοιβής και στη συνέχεια βρίσκει δουλειά σε εστιατόριο. Τότε κάνει και τα πρώτα του βήματα στον συνδικαλισμό, έρχεται σε επαφή με το Σωματείο Επισιτισμού για τις συνθήκες δουλειάς και τα μεροκάματα.

Το 1940, με τη γερμανική Κατοχή, ο σύντροφος Λάζαρος αποφασίζει να επιστρέψει στο χωριό του. Στις αρχές του 1943 εντάσσεται στο ΕΑΜ και αναλαμβάνει τη δημιουργία ομάδας του ΕΑΜ στην περιοχή. Με την ίδρυση του ΕΛΑΣ, αρχικά ανήκει στον εφεδρικό ΕΛΑΣ, ενώ από τις αρχές του 1944 κατατάσσεται στον τακτικό ΕΛΑΣ, με την ειδικότητα του ολμιστή. Παίρνει μέρος στη μάχη της Χρυσοράχης, μία σημαντική εκκαθαριστική επιχείρηση κατά των Γερμανών, όπου οι Γερμανοί χάνουν 35 άτομα, ενώ ο ΕΛΑΣ κανένα. Στα τέλη του Δεκέμβρη του 1944 συμμετέχει στη σύγκρουση του ΕΛΑΣ με τον ΕΔΕΣ, όπου ο δεύτερος προσπάθησε να εισβάλει σε περιοχή ελέγχου του ΕΛΑΣ (συμφωνία ΕΛΑΣ - ΕΔΕΣ, μετά τον Γοργοπόταμο).

Το 1945, μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, ο σύντροφος Λάζαρος κατατάσσεται για να υπηρετήσει τη θητεία του στον εθνικό στρατό, στα ΕΜΠΕΔΑ, στην περιοχή της Ν. Χαλκηδόνας. Αρχικά αναλαμβάνει γραφιάς. Εκεί γνωρίζεται με άλλα οργανωμένα μέλη του ΚΚΕ, οι οποίοι συγκροτούν ομάδα και διαμαρτύρονται για τη διάδοση της φασιστικής εφημερίδας "Ελληνικό Αίμα" μέσα στο στρατόπεδο. Παρά τις υποσχέσεις της Διοίκησης ότι θα σταματήσει τη διακίνηση, με την καθοδήγηση των Χιτών, αλλά και με την ανοχή των υπολοίπων αξιωματικών του στρατοπέδου, η διακίνηση συνεχίστηκε. Ετσι οι κομμουνιστές - φαντάροι απαντούν με τη διακίνηση του "Ριζοσπάστη" μέσα στο στρατόπεδο, ενέργεια που βρίσκει μεγάλη ανταπόκριση από τους φαντάρους του στρατοπέδου.

Από εκεί και πέρα ξεκινούν οι διώξεις. Ο σύντροφος Λάζαρος μεταφέρεται μαζί με 11 ακόμα στρατιώτες στο Χαϊδάρι, στο κελί 15 - κελί μελλοθάνατων επί γερμανικής Κατοχής. Οι τοίχοι είναι γεμάτοι με σημειώματα αλύγιστων κομμουνιστών και αγωνιστών που ετοιμάζονταν να αντιμετωπίσουν το εκτελεστικό απόσπασμα. Περνά από στρατοδικείο και καταδικάζεται σε φυλάκιση.

Στη συνέχεια μεταφέρεται ως κρατούμενος στο 300 τάγμα στον Αγ. Παντελεήμονα και τότε του ζητούν να συμμετέχει σε εκτελεστικό απόσπασμα στο Χαϊδάρι. Ο σύντροφος Λάζαρος αρνείται, προβάλλοντας τον πραγματικό λόγο της άρνησής του: "Δεν θα σήκωνα ποτέ το όπλο απέναντι στους συντρόφους μου".

Αυτή η αλύγιστη και περήφανη στάση του είναι το "εισιτήριο" για τη μεταφορά του στο κολαστήριο της Μακρονήσου, στον τόπο που χιλιάδες κομμουνιστές και άλλοι αγωνιστές γνώρισαν την επιστημονική, οργανωμένη βία της αστικής τάξης με έναν και μοναδικό σκοπό: Να υποταχθούν, να δηλώσουν μετάνοια, να αποκηρύξουν το ΚΚΕ και τις ιδέες τους.

Ο σύντροφος Λάζαρος αρχικά τοποθετείται στο Β' Τάγμα σκαπανέων, όπου βασικό καθήκον των κρατούμενων φαντάρων ήταν η μεταφορά πέτρας για την κατασκευή της προβλήτας. Μετά από δύο μήνες και τη σταθερή άρνησή του να υπογράψει δήλωση μετάνοιας, μεταφέρεται στο Α' Τάγμα σκαπανέων, στο τάγμα των "αμετανόητων" ή το "κόκκινο τάγμα", όπως το αποκαλούσαν οι στρατιωτικές υπηρεσίες.

Εκεί βρήκε το "τραπέζι στρωμένο", όπως έλεγε, από τους άλλους συντρόφους που είχαν πάει νωρίτερα λόγω της ιδιαίτερης συντροφικότητας που υπήρχε ανάμεσα στους φαντάρους. Οργανωτής τους η Κομματική Οργάνωση του ΚΚΕ που, παρ' όλα τα εμπόδια, κατάφερνε να λειτουργεί κανονικά με καθημερινό δελτίο Τύπου και πληροφοριών που διαδίδονταν από στόμα σε στόμα, κάποιες φορές ακόμα και με τη διακίνηση του παράνομου "Ριζοσπάστη".

Στα τέλη του 1947, οι αναίτιες επιθέσεις των "Αλφαμιτών" κατά των κρατουμένων στρατιωτών πυκνώνουν. Πραγματική αιτία η όξυνση της ταξικής πάλης, η συγκρότηση και οι νίκες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας που εξαγριώνουν τους υπηρέτες του αστικού κράτους, ορκισμένους αντικομμουνιστές, πολλοί στην υπηρεσία των Γερμανών κατακτητών και της ελληνικής κατοχικής κυβέρνησης, άλλοι με προϋπηρεσία ως Χίτες και κουκουλοφόροι καταδότες των λαϊκών αγωνιστών.

Ο σύντροφος Λάζαρος Κυρίτσης ζει στο κολαστήριο της Μακρονήσου τη μεγάλη σφαγή της 1ης του Μάρτη του 1948, τη μαζική δολοφονία των πάνω από 350 άοπλων στρατιωτών του Α' Τάγματος, ένα έγκλημα που το ελληνικό αστικό κράτος κρατά για δεκαετίες ως εφτασφράγιστο μυστικό, αφού ακόμα και σήμερα δεν επιτρέπει καμία πρόσβαση στα αρχεία του στρατού, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες του ΔΣ της Πανελλήνιας Ενωσης Κρατουμένων Αγωνιστών Μακρονήσου (ΠΕΚΑΜ).

Οπως και χιλιάδες άλλοι κομμουνιστές, παρόλο που επιβίωσαν από αυτήν τη φρικαλεότητα, συνεχίζουν να βιώνουν τα μαρτυρικά βασανιστήρια. Ο σύντροφος Λάζαρος Κυρίτσης, όπως και χιλιάδες άλλοι κομμουνιστές και άλλοι αγωνιστές, καταφέρνει να βγει ζωντανός από αυτό το κολαστήριο, κερδίζοντας επάξια τον τιμητικό τίτλο: ΑΛΥΓΙΣΤΟΣ.

Το 1949 μεταφέρεται από τη Μακρόνησο για να δουλέψει στην κατασκευή του δρόμου Μουζάκι - Καρδίτσα, απ' όπου και παίρνει το 1950 το απολυτήριό του από τον στρατό. Επιστρέφει στην Αθήνα, συνδέεται με τον παράνομο μηχανισμό του Κόμματος και εκπαιδεύεται στη στοιχειοθεσία και αξιοποιείται στο παράνομο τυπογραφείο.

Το 1952, μετά την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη, υλοποιώντας την κομματική απόφαση να προπαγανδιστεί η εκτέλεσή του, αναρτά μαζί με άλλους συντρόφους φωτεινό πανό στην περιοχή του Αγ. Ιωάννη, με το σύνθημα "Ο ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ ΖΕΙ".

Τον ίδιο χρόνο ολοκληρώνει τις σπουδές του και παίρνει το πτυχίο του στη Νομική. Με τη διάλυση των Κομματικών Οργανώσεων εντάσσεται στην ΕΔΑ και από το 1964 είναι επικεφαλής της δημοτικής παράταξης στο δήμο Ζωγράφου, χρέωση που είχε από το Κόμμα και μετά τη μεταπολίτευση. Αξιοποιείται από το Κόμμα ως υποψήφιος βουλευτής με τα ψηφοδέλτια της ΕΔΑ και μετά τη μεταπολίτευση με τα ψηφοδέλτια του ΚΚΕ.

Στη διάρκεια της επταετούς δικτατορίας συλλαμβάνεται για την αντιδικτατορική του δράση και καταδικάζεται σε ποινή φυλάκισης 18 χρόνων, από τα οποία εκτίει τα 6, του αφαιρείται η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, την οποία επανακτά μετά το 1974.

Ολα τα επόμενα χρόνια ο σύντροφος Λάζαρος Κυρίτσης πρωτοστατεί στην ίδρυση, λειτουργία και δράση της Πανελλήνιας Ενωσης Κρατουμένων Αγωνιστών Μακρονήσου (ΠΕΚΑΜ) και στη δημιουργία του Μουσείου της.

Παραμένει μπροστάρης στον αγώνα για να διατηρηθεί η Μακρόνησος ως τόπος ιστορικής μνήμης και να απαλλαγεί από τους καταπατητές της, να ανοίξουν τα αρχεία του στρατού και να φανεί η ιστορική αλήθεια για τη σφαγή της Μακρονήσου. Κυρίως όμως παραμένει μπροστάρης στον αγώνα για τη διάδοση της ιστορικής αλήθειας στη νέα γενιά.

Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ αποχαιρετά τον σύντροφο Λάζαρο Κυρίτση. Αποχαιρετά τον οργανωτή του ΕΑΜ, τον μαχητή του ΕΛΑΣ, τον αλύγιστο κρατούμενο του κολαστηρίου της Μακρονήσου και της χούντας, τον οργανωμένο κομμουνιστή στον παράνομο μηχανισμό του Κόμματος, τον συνδικαλιστή δικηγόρο, τον μπροστάρη στους αγώνες των συνταξιούχων, τον για πολλά χρόνια αντιπρόεδρο του ΔΣ της ΠΕΚΑΜ και ενεργό μέλος της ΠΕΑΕΑ, τον σταθερό και αταλάντευτο κομμουνιστή, τον αλύγιστο της ταξικής πάλης που πορεύτηκε πάντα με σημαία το δίκιο του λαού, τα υψηλά ιδανικά της πάλης για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό.

Η Κεντρική Επιτροπή εκφράζει τα θερμά της συλλυπητήρια στις κόρες του Αγλαΐα και Λεμονιά, στα εγγόνια, τους οικείους και τους φίλους του».

Η κηδεία του συντρόφου Λάζαρου Κυρίτση θα γίνει αύριο, Πέμπτη 29 Δεκέμβρη, στις 3 το μεσημέρι, στο Νεκροταφείο Ζωγράφου και θα είναι πολιτική.

Η οικογένειά του αντί στεφάνων επιθυμεί να δοθούν χρήματα για την οικονομική ενίσχυση του ΚΚΕ, του «Σπιτιού του Αγωνιστή» και του Μουσείου της Μακρονήσου (ΠΕΚΑΜ).

Από την εκδήλωση για τα 100 χρόνια του συντρόφου Λάζαρου

Ανάμεσα σε άλλα ανέφερε σε αυτήν του τη μαρτυρία:

«Οι φρουρές των τριών ταγμάτων μάς περικύκλωσαν και μια ακταιωρός στη θάλασσα, που ήταν μέσα ο διοικητής και των τριών ταγμάτων, έκανε βόλτες από πάνω ως κάτω, φωνασκώντας "ανάμεσά σας βρίσκονται ολίγοι κομμουνιστές οι οποίοι δεν σας επιτρέπουν να υπογράψετε δηλώσεις, αφήστε τους και πηγαίνετε στη χαράδρα να υπογράψετε δηλώσεις". Δεν μετακινήθηκε ούτε ένας από τους κρατούμενους που ήταν εδώ. Μετά το γύρισαν και μας λέγανε "παραδοθείτε". Πού να παραδοθούμε, αφού ήμασταν κρατούμενοι στις σκηνές; Αλλά θέλανε να θεμελιώσουν τον ψευδή ισχυρισμό τους ότι δήθεν στασιάσαμε. Κανένας δεν στασίασε, δεν είχαμε ούτε όπλα, ούτε κασμάδες για να βγάλουμε τις πέτρες, αυτές οι πέτρες είναι κουβαλημένες από εμάς από το βουνό, βγαλμένες με τα νύχια μας από τα χώματα. Τέλειωσε και αυτός ο ισχυρισμός χωρίς να κινηθεί κανένας. Μέτα είπαν "αν σε 5 λεπτά δεν πάτε να υπογράψετε δηλώσεις, τότε θα σας επιτεθούμε" και άρχισαν να φωνάζουν από την ακταιωρό "πέντε, τέσσερα, τρία, δύο, ένα, μηδέν". Είδαν ότι κανένας δεν μετακινήθηκε, να πάει να υπογράψει δήλωση, και ο διοικητής φωνάζει "επίθεση". Αλλά η επίθεση δεν είναι να πάρουν τα ρόπαλα να 'ρθουν να μας χτυπήσουν, διότι αυτό το είχαμε καθημερινό, το ρόπαλο και το καμτσίκι που μας χτυπούσαν για να κουβαλάμε τις πέτρες. Η επίθεση ήταν ταμπουρωμένοι με τα όπλα τους και οι τρεις φρουρές από τα τρία τάγμα και αρχίζουν στο πλήθος των στρατιωτών που ήμασταν πεντέμισι χιλιάδες να βάζουν απάνω στους στρατιώτες όλους, όποιον έβρισκε η σφαίρα έπεφτε κάτω».

Στην εκδήλωση της ΚΕ του ΚΚΕ για τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου στη Μακρόνησο τον Σεπτέμβρη του 2020

Τον Μάρτη του 2019, τον σύντροφο Λάζαρο Κυρίτση τίμησε για την αδιάκοπη δράση του στο λαϊκό κίνημα και την αταλάντευτη στάση του η ΠΕΚΑΜ.

Είχε πει τότε:

«Ευχαριστώ από καρδιάς όλους εσάς για την τιμή που μου κάνετε για τα 100χρονά μου. Επιτρέψτε μου να θεωρώ ότι συμβολικά στο πρόσωπό μου τιμώνται και όλοι οι συναγωνιστές και συναγωνίστριες που σε όλη τους τη ζωή μέσα από τις τάξεις του ΚΚΕ συμμετείχαν, όπως και εγώ, σε όλους τους δημοκρατικούς και κοινωνικούς αγώνες της πατρίδας μας για την εθνική ανεξαρτησία, την ειρήνη και τον σοσιαλισμό. Που όρθωσαν το ανάστημά τους στις ναζιστικές δυνάμεις του κατακτητή από τις γραμμές της τιμημένης Εθνικής Αντίστασης, τις γραμμές του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ. Που έχυσαν το αίμα τους για λευτεριά, για μια άλλη κοινωνία, και αντί του επαίνου της πολιτείας στάλθηκαν στα κολαστήρια της Μακρονήσου και άλλων τόπων μαρτυρίου. Οι νέοι και οι νέες να αγαπήσουν την περηφάνια αυτού του αγώνα και να σταθούν πρωτομάχοι στους καινούργιους ταξικούς αγώνες που έρχονται».

Από την εκδήλωση της ΠΕΚΑΜ για την προσφορά του

«Ο σ. Λάζαρος, πρωτοπόρος αγωνιστής, τίμησε τον τίτλο του μέλους του ΚΚΕ, όντας πάντα παρών και στην πρώτη γραμμή στις μεγάλες μάχες που έδωσε το εργατικό - λαϊκό κίνημα της χώρας μας κάτω από την καθοδήγηση του ΚΚΕ.

Οι περγαμηνές του αγώνα του σ. Λάζαρου γράφτηκαν με την ακούραστη και πρωτοπόρα στάση ζωής, συνυφασμένης με την ηρωική πορεία του ΚΚΕ. Ηταν στην πρώτη γραμμή της λειτουργίας και δράσης της ΠΕΚΑΜ. Από τα απλά και καθημερινά, όπως η βάρδια για τη λειτουργία του Μουσείου, μέχρι τη σταθερή παρουσία του σε κάθε δραστηριότητα που έχει το σωματείο. Ηταν πάντα μπροστά στις διεκδικήσεις να διατηρηθεί η Μακρόνησος ως τόπος ιστορικής μνήμης και να απαλλαγεί από τους καταπατητές της, να ανοίξουν τα αρχεία του στρατού και να φανεί η ιστορική αλήθεια για τη σφαγή της Μακρονήσου. Πάνω απ' όλα, όμως, ήταν η συμβολή του στη διάδοση της ιστορικής αλήθειας στη νέα γενιά. Η ζωή του ήταν συνυφασμένη με τις λαμπρές σελίδες που έγραψαν η ΕΠΟΝ, το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ με καθοδηγητή το ΚΚΕ για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον ξένο κατακτητή και τους ντόπιους συνεργάτες του. Στάθηκε αλύγιστος κομμουνιστής στο θανατονήσι της Μακρονήσου, στις εξορίες και στις φυλακές, για τις ιδέες και τη δράση του την περίοδο της δικτατορίας 1967 - 1974.

Από τη μεταπολίτευση και μετά τον βρίσκουμε σε όλους τους αγώνες του λαού μας, μεταλαμπαδεύοντας στους συναγωνιστές του και στις νεότερες γενιές την πεποίθησή του για την αναγκαιότητα της οικοδόμησης του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.

Εδρασε οργανωμένος κομμουνιστής στον παράνομο μηχανισμό του Κόμματος, συνδικαλιστής δικηγόρος, μπροστάρης στους αγώνες των συνταξιούχων, ενεργό μέλος της ΠΕΑΕΑ, έχοντας διατελέσει πρόεδρος στο Παράρτημα Ζωγράφου. Τα χρόνια ζωής και δράσης του συμβάδιζαν με την ηρωική πορεία του ΚΚΕ. Τον τίτλο του μέλους του τον υπηρέτησε επάξια, παραμένοντας πάντα μπροστάρης στην πάλη για το δίκιο του λαού, σταθερός διεκδικητής και αγωνιστής για την κατάργηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, για την οικοδόμηση της κοινωνίας στο μπόι των ανθρώπων και των ονείρων μας.

Σύντροφε Λαζαρε, είμαστε περήφανοι που σε γνωρίσαμε. Σε ευχαριστούμε για την παρακαταθήκη που μας αφήνεις με τη στάση ζωής σου».

«ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ αγαπημένε μας, αξέχαστε σύντροφε», καταλήγει το ΔΣ της Ενωσης και εκφράζει «τα θερμά του συλλυπητήρια στις κόρες του, Αγλαΐα και Λεμονιά, και στα εγγόνια του».

Τον σύντροφο Λάζαρο αποχαιρετά και η ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, εκφράζοντας θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του και τονίζοντας ότι «ήταν ένας ξεχωριστός από τους χιλιάδες κομμουνιστές και άλλους αγωνιστές που άντεξαν τις διώξεις, τα βασανιστήρια και τη φρικαλεότητα της Μακρονήσου».