Copyright 2022 The Associated

Σε κοινή δήλωσή τους, ΗΠΑ και ΕΕ εξέφρασαν «ανησυχία για τη συνεχιζόμενη ένταση στο βόρειο Κόσοβο», ζητώντας «από όλους να επιδείξουν μέγιστη αυτοσυγκράτηση, να λάβουν άμεση δράση για αποκλιμάκωση άνευ όρων και να απέχουν από προκλήσεις, απειλές και εκφοβισμό». Πρόσθεσαν δε ότι «εργαζόμαστε με τον Πρόεδρο Βούτσιτς και τον πρωθυπουργό Κούρτι για την εξεύρεση πολιτικής λύσης με στόχο την εκτόνωση των εντάσεων και τη συμφωνία προς το συμφέρον της σταθερότητας, της ασφάλειας και της ευημερίας όλων των τοπικών κοινοτήτων». Μεταξύ άλλων, καλωσόρισαν «τις εγγυήσεις από την ηγεσία του Κοσόβου ότι δεν υπάρχουν λίστες με Σέρβους πολίτες του Κοσόβου που πρόκειται να συλληφθούν ή διωχθούν για ειρηνικές διαμαρτυρίες / αποκλεισμούς», σημειώνοντας ταυτόχρονα ότι «το κράτος δικαίου πρέπει να είναι σεβαστό και κάθε μορφή βίας είναι απαράδεκτη και δεν θα γίνει ανεκτή».

Τέλος, κατέληξαν εκφράζοντας την προσδοκία οι δύο πλευρές «να επιστρέψουν στην διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος ελκυστικού στη συμφιλίωση, στην περιφερειακή σταθερότητα και τη συνεργασία», αλλά και τονίζοντας πως «όλες οι υποχρεώσεις για τον (διμερή) Διάλογο πρέπει να εφαρμοστούν χωρίς καθυστέρηση».

Παρέμβαση έκανε και η Γερμανία, με τον εκπρόσωπο του ΥΠΕΞ Κρ. Μπούργκερ να ζητά την «άμεση διάλυση των οδοφραγμάτων» και να επικρίνει την «εθνικιστική ρητορική, όπως αυτή που έχουμε ακούσει από τη Σερβία τις τελευταίες βδομάδες». Πρόσθεσε ακόμα ότι η ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας κοντά στη μεθόριο «στέλνει λάθος μήνυμα» και ότι «περιμένουμε μια εποικοδομητική προσέγγιση από τη Σερβία».

Από την πλευρά της Ρωσίας, σχολιάζοντας δηλώσεις αξιωματούχων της Πρίστινας περί στήριξης της Μόσχας προς το Βελιγράδι με στόχο την αποσταθεροποίηση της περιοχής, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμ. Πεσκόφ δήλωσε ότι «η Σερβία είναι κυρίαρχη χώρα και είναι απολύτως λάθος να αναζητείται καταστροφική επιρροή της Ρωσίας εδώ (...) Η Σερβία είναι κυρίαρχη χώρα και φυσικά προστατεύει τα δικαιώματα των Σέρβων που ζουν κοντά σε τόσο δύσκολες συνθήκες και φυσικά αντιδρά με σκληρότητα όταν αυτά τα δικαιώματα παραβιάζονται».

Τόνισε δε ότι «έχοντας πολύ στενές συμμαχικές σχέσεις, ιστορικές και πνευματικές σχέσεις με τη Σερβία, η Ρωσία παρακολουθεί πολύ στενά τι συμβαίνει, πώς γίνονται σεβαστά και διασφαλίζονται τα δικαιώματα των Σέρβων», καταλήγοντας ότι «βεβαίως, υποστηρίζουμε το Βελιγράδι στις ενέργειες που γίνονται».

Σε ένα τέτοιο φόντο, ο Πρόεδρος της Σερβίας, Αλ. Βούτσιτς, χτες βράδυ αναμενόταν να φτάσει σε συνοριακές διαβάσεις του βόρειου Κοσόβου, όπου παρέμεναν συγκεντρωμένοι Σέρβοι της περιοχής, ένα 24ωρο αφού είχε δηλώσει: «Ορισμένοι επιμένουν υστερικά στην απομάκρυνση των οδοφραγμάτων, γιατί θεωρούν απαραίτητο τον διωγμό των Σέρβων από το βόρειο Κόσοβο, κάτι τέτοιο το βλέπουν ως μόνη λύση στο πρόβλημα τόσο οι Αλβανοί στην Πρίστινα όσο και ένα μέρος της διεθνούς κοινότητας».

Είπε ακόμα ότι «εμείς κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για τη διατήρηση της ειρήνης», αλλά «δυστυχώς, εκείνοι (σ.σ. οι αρχές της Πρίστινας) δεν θέλησαν ή δεν ενδιαφέρθηκαν να μας ακούσουν», ενώ επέμεινε ότι τα «σερβικά οδοφράγματα» είναι «δείγμα δυσαρέσκειας και δείγμα του αγώνα του σερβικού λαού να βρίσκονται εκεί όπου ανήκουν».

Χτες αργά πάντως, ο επικεφαλής του Γραφείου για το Κόσοβο στην κυβέρνηση της Σερβίας, Π. Πέτκοβιτς, ανακοίνωσε ότι ο Αλ. Βούτσιτς ζήτησε από εκπροσώπους των Σέρβων του Κοσόβου να αποσύρουν τα οδοφράγματα, επικαλούμενος την κοινή δήλωση ΗΠΑ - ΕΕ, η οποία σύμφωνα με το Βελιγράδι παρέχει «εγγυήσεις» για τον σεβασμό των δικαιωμάτων και την προστασία των Σέρβων και όλων των μειονοτήτων στο Κόσοβο.

Σύμφωνα με όσα μεταδίδονται πάντως, στη συνάντηση αυτή με τον Αλ. Βούτσιτς οι περισσότεροι εκπρόσωποι των Σέρβων τάχθηκαν κατά της απόσυρσης των οδοφραγμάτων, επισημαίνοντας ότι δεν έχουν εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση του Κοσόβου.

Απόψε θα πραγματοποιηθεί στο βόρειο Κόσοβο συνεδρίαση της λεγόμενης «επιτροπής κρίσης» των Σέρβων, όπου θα αποφασιστεί αν θα αποσυρθούν τα οδοφράγματα. Ο Πρόεδρος της Σερβίας μεταβαίνει με ελικόπτερο στα διοικητικά σύνορα με το Κόσοβο, για να συναντηθεί με εκπροσώπους των Σέρβων.

Στο μεταξύ, «λάδι στη φωτιά» έριξε από την κοσοβάρικη πλευρά ο πρωθυπουργός του προτεκτοράτου, Αλμπιν Κούρτι, ο οποίος - σχολιάζοντας την είδηση της απελευθέρωσης του Ντέγιαν Πάντιτς για να τεθεί σε κατ' οίκον περιορισμό - δήλωσε περίεργος να μάθει «ποιος εισαγγελέας ζήτησε κάτι τέτοιο, εκδίδοντας σχετική απόφαση, όταν εκκρεμούν κατηγορίες για τρομοκρατία;».

Θυμίζουμε ότι ο Πάντιτς - πρώην αστυνομικός στο βόρειο Κόσοβο, που μαζί με όλους σχεδόν τους Σέρβους παραιτήθηκαν τον Νοέμβρη από τους τοπικούς θεσμούς ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την άφιξη κοσοβάρικης αστυνομίας στην περιοχή - συνελήφθη και θεωρείται ύποπτος για επιθέσεις κατά των δυνάμεων ασφαλείας του προτεκτοράτου, αντιμετωπίζοντας κατηγορίες για «τρομοκρατικές ενέργειες».

Ορισμένοι έσπευσαν να κρίνουν την είδηση της αποφυλάκισής του (μέχρι να δικαστεί) ως ένδειξη «καλής θέλησης». Αλλοι πάλι διαφωνούσαν επικρίνοντας την Πρίστινα επειδή επιμένει στην κράτηση άλλων Σέρβων πρώην αστυνομικών στην περιοχή, αλλά και στη διατήρηση ειδικών δυνάμεων της κοσοβάρικης αστυνομίας στις περιοχές των Σέρβων.

Από το βράδυ της Τρίτης, στήθηκε νέο οδόφραγμα και σε κεντρική οδική αρτηρία που συνδέει τη νότια Σερβία με το Κόσοβο (περιοχή «Μέρνταρε»), την οποία χρησιμοποιούν την περίοδο των γιορτών και πολλοί Κοσοβάροι που εργάζονται στο εξωτερικό και επιστρέφουν για διακοπές.

Στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών κινήθηκαν φέτος οι εξαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου σε χώρες της Ευρώπης, λόγω των ευρωατλαντικών κυρώσεων αλλά και των δολιοφθορών στους αγωγούς «Nord Stream 1 και Nord Stream 2.

Στοιχεία του ρωσικού κολοσσού ενέργειας Gazprom καταγράφουν πως οι εξαγωγές της σε χώρες εκτός της πρώην Σοβιετικής Ενωσης θα διαμορφωθούν το 2022 στα 100,9 δισ. κυβικά μέτρα (bcm). Πρόκειται για μείωση της τάξης άνω του 45% σε σύγκριση με τα 185 δισ. κ.μ. το 2021.

Ωστόσο, το ίδιο διάστημα η Ρωσία αύξησε κατά περίπου 10% τις πωλήσεις και εξαγωγές LNG που μεταφέρεται μέσω θαλάσσης με επίκεντρο το εργοστάσιο Yamal LNG της Novatek στην Αρκτική.

Παράλληλα η Ρωσία αντιστάθμισε τις απώλειες από τη μείωση των εξαγωγών φυσικού αερίου στην υπόλοιπη Ευρώπη λόγω της σημαντικής αύξησης στις διεθνείς τιμές Ενέργειας, με τα έσοδά της από τις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου να καταγράφουν αύξηση το πρώτο 10μηνο του 2022.

Σε μία παράλληλη εξέλιξη, το αμερικανικό μονοπώλιο Ενέργειας Exxon Mobil αποφάσισε να μηνύσει την ΕΕ, κινούμενο ενάντια στην έκτακτη αύξηση της φορολογίας στο πετρέλαιο, με τη δικαιολογία πως οι Βρυξέλλες υπερέβησαν τις νομικές δυνατότητές τους.

Σε ένα ακόμα χαρακτηριστικό επεισόδιο των αντιθέσεων ΗΠΑ - ΕΕ, το αμερικανικό μονοπώλιο, παρά την απογείωση των ήδη τεράστιων κερδών του, διαμαρτύρεται για την επιπρόσθετη φορολογία, χαρακτηρίζοντάς την «αντιπαραγωγική», επισημαίνοντας μάλιστα πως αποθαρρύνει τις νέες επενδύσεις και υπονομεύει «την εμπιστοσύνη των επενδυτών».

Μικρότερη του αναμενόμενου ύφεση αναμένουν από το 2023 οι γερμανικές εταιρίες, σύμφωνα με χτεσινές δηλώσεις του προέδρου της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI) Ζ. Ρούσβουρμ. Ο Ρούσβουρμ δήλωσε χτες πως στην αρχή του 2023 αναμένεται «μόνο μία μικρή πτώση» της οικονομικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων. Η γερμανική κυβέρνηση έχει προβλέψει ότι η οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 0,4% το 2023.

Ο Ρουσβουρμ προειδοποίησε ωστόσο ότι η ανάπτυξη θα παραμείνει υποτονική μέχρι το 2024, καθώς η ασθενής ζήτηση παγκοσμίως πλήττει την οικονομία της Γερμανίας που εξαρτάται σημαντικά από τις εξαγωγές.

Στο μεταξύ, στην Ιαπωνία, κυβερνητικοί αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν πως η χώρα έχει σταματήσει να λαμβάνει αυστηρά μέτρα για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, καθώς η κυβέρνηση θεωρεί πως οι εισαγωγές «μαύρου χρυσού» από το ρωσικό τερματικό σταθμό Sakhalin-2 είναι από τις πλέον βασικές πηγές ανεφοδιασμού της χώρας με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG). Εκτιμούν επίσης πως είναι απαραίτητη η εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου ώστε να διεκπεραιωθούν άλλες, σταθερές λειτουργίες. Η εισαγωγή του πρώτου φορτίου ρωσικού πετρελαίου είχε προγραμματιστεί χτες στην Ιαπωνία μετά από τουλάχιστον ένα εξάμηνο, καθώς η ιαπωνική κυβέρνηση πιέζει τους εισαγωγείς ενέργειας να αποθηκεύσουν καύσιμα σε μια προσπάθεια να αποφύγουν μελλοντικές ελλείψεις.

Στη Βιέννη η Αυστριακή υπουργός Αμυνας Κλαούντια Τάνερ προεξόφλησε ως σίγουρες τις διακοπές στην ηλεκτροδότηση εντός του 2023 τονίζοντας πως το ερώτημα δεν είναι εάν αλλά πότε θα γίνει το μπλακ άουτ.