Την περασμένη βδομάδα πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση ενημέρωσης του Συντονιστικού Σωματείων ενάντια στο νομοσχέδιο, του οποίου η συζήτηση ξεκίνησε την Παρασκευή στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων στη Βουλή, που αποκόπτει πέντε εμβληματικά μουσεία (Εθνικό Αρχαιολογικό, Βυζαντινό - Χριστιανικό, Αρχαιολογικό Θεσσαλονίκης, Βυζαντινό Θεσσαλονίκης και Αρχαιολογικό Ηρακλείου) από τον κορμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και τα μετατρέπει σε ΝΠΔΔ.

Ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων ΥΠΠΟ Αττικής, Στερεάς και Νήσων, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ), η Πανελλήνια Ενωση Συντηρητών Αρχαιοτήτων (ΠΕΣΑ), ο Πανελλήνιος Σύλλογος Υπαλλήλων Πτυχιούχων Ανώτατης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης Υπουργείου Πολιτισμού, ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων (ΣΕΚΑ) και το Πανελλήνιο Σωματείο Εκτάκτου Προσωπικού ΥΠΠΟ (ΠΣΕΠ ΥΠΠΟ) απαιτούν να αποσυρθεί το νομοσχέδιο, ενώ προγραμματίζουν και δράσεις εναντίον του.

Αγωνιστικό χαιρετισμό στην εκδήλωση και τη στήριξη του ΚΚΕ στον αγώνα τους μετέφερε η Ελένη Μηλιαρονικολάκη, μέλος της ΚΕ του Κόμματος και υπεύθυνη του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ. Παραθέτουμε τον χαιρετισμό της.

Από μέρους του ΚΚΕ σας απευθύνουμε θερμό αγωνιστικό χαιρετισμό.

Συμπαρατασσόμαστε στον δίκαιο αγώνα σας ενάντια στην απαράδεκτη κυβερνητική απόφαση να μετατρέψει τις ναυαρχίδες των μουσείων μας σε ΝΠΔΔ. Συμπαρατασσόμαστε ακόμα στον αγώνα σας για την υπεράσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων σας, σε ένα υπουργείο Πολιτισμού που οι σχέσεις εργασίας είναι ήδη κατακερματισμένες και οι ελλείψεις σε επιστημονικό και βοηθητικό προσωπικό εκρηκτικές. Χωρίς κανέναν δισταγμό ενώνουμε μαζί σας τις δυνάμεις μας, γιατί πιστεύουμε κι εμείς, όπως κι εσείς, ότι η νέα αυτή εξέλιξη, αν δεν αποτραπεί, θα έχει βαριές συνέπειες σε όλα τα μέτωπα, μαζί με το εργασιακό, στο διοικητικό, στο οικονομικό, προπαντός όμως στο κύριο: Την αληθινή κοινωνική αποστολή των μουσείων, μορφωτική και μελετητική.

Αντικειμενικά προκύπτει το ερώτημα, γιατί άραγε η κυβέρνηση προχωρά σε αυτό το βήμα; Είναι πράγματι γιατί το παρωχημένο, συγκεντρωτικό, κρατικιστικό, ισοπεδωτικό και άκαμπτο μοντέλο των κρατικών μουσείων εμποδίζει το άνοιγμά τους στην κοινωνία και καταστέλλει την αυτενέργεια, την πρωτοβουλία και τη δημιουργικότητα του δυναμικού τους, όπως αφήνει να εννοηθεί η κυβέρνηση;

Το αντίθετο. Το αποκεντρωμένο, αυτοδιαχειριζόμενο μουσείο κάθε άλλο παρά αυτόνομο και ελεύθερο θα είναι για να αναπτύξει με κριτήρια επιστημονικά και παιδαγωγικά τον εκπολιτιστικό και ερευνητικό ρόλο του. Δεν είναι μόνο το κυνήγι εσόδων που θα καταντήσει πάρεργο τον ρόλο του αυτό, μετατρέποντας τους εργαζομένους του σε πωλητές θεαμάτων με ειδίκευση στο μάρκετινγκ και τις δημόσιες σχέσεις. Δεν είναι μόνο ότι θα παρεμβαίνουν αποφασιστικά στη λειτουργία και τις προτεραιότητές του οι διορισμένες από την εκάστοτε κυβέρνηση διοικήσεις και μάλιστα στελεχωμένες ακόμη και με πρόσωπα άσχετα με το αρχαιολογικό αντικείμενο - σχετικά όμως με τις τεχνικές και τις επιθυμίες της αγοράς. Δεν είναι μόνο το σύστημα πιστοποίησης, που επίμονα προωθείται παράλληλα αυτό το διάστημα, με στόχο την περιοδική αξιολόγηση και τον έλεγχο συμμόρφωσης των μουσείων στις κεντρικές επιδιώξεις, από την οποία θα εξαρτάται μάλιστα η όποια πρόσθετη χρηματοδότηση.

Είναι πάνω απ' όλα η αντίληψη που διαπερνά το νομοσχέδιο ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι ένα εμπόρευμα, που τα μουσεία, όπως κάθε επιχείρηση που σέβεται τον εαυτό της, πρέπει να το κάνουν πιο ελκυστικό, εμπορικό και ευπώλητο. Δεν θα απορήσουμε αν αύριο δούμε τα ενημερωτικά έντυπα των μουσείων να μοιάζουν περισσότερο με διαφημιστικά φυλλάδια τουριστικών πρακτορείων για ξέγνοιαστους και χαλαρούς περιπάτους, αξέχαστες διαδραστικές ψηφιακές εμπειρίες και γαστρονομικές απολαύσεις κάτω από τη σκιά διάσημων αγαλμάτων και άλλων αρχαιολογικών θησαυρών.

Το ερώτημα ωστόσο παραμένει: Ποιος είναι ο λόγος για όλα αυτά; Αναμφίβολα είναι η σταδιακή «απαλλαγή» του κράτους από την αποκλειστική υποχρέωσή του να χρηματοδοτεί, να προστατεύει και να αναδεικνύει την πολιτιστική κληρονομιά, με σκοπό να εξοικονομεί πόρους για να επιδοτεί την «ανάπτυξη» των επιχειρηματικών ομίλων, ανοίγοντας ταυτόχρονα την πόρτα για άμεση εμπλοκή ιδιωτικών συμφερόντων στις λειτουργίες της. Για τις ολέθριες δε επιπτώσεις της πολιτικής που αναθέτει τη διάσωση και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς στην ελεημοσύνη των κάθε είδους φίλων της από την «κοινωνία των πολιτών», όπως οι ΜΚΟ, δεν χρειάζονται πολλά λόγια. Τις βιώσαμε στην τραγωδία της Νοτρ Νταμ.

Κατά τη γνώμη μας, όμως, εξίσου σπουδαίος λόγος είναι η πιο αποτελεσματική συμμετοχή των μουσείων στην ενίσχυση της κερδοφορίας και της ανταγωνιστικότητας άλλων κλάδων, όπως η ψηφιακή και η «πράσινη» οικονομία, κύρια όμως του τουρισμού, της περιβόητης ατμομηχανής της οικονομίας. Τη στιγμή μάλιστα των πανηγυρισμών για την αύξηση του τουρισμού και την άνοδο της επισκεψιμότητας των μουσείων θα μπαίνουν κι άλλα εμπόδια στην πρόσβαση των λαϊκών στρωμάτων σε αυτά, καθώς με βεβαιότητα μπορούμε να προβλέψουμε νέα αύξηση της τιμής των εισιτηρίων και ελαχιστοποίηση των ημερών της ελεύθερης εισόδου, όπως στο Μουσείο Ακρόπολης, που από την ίδρυσή του είναι ΝΠΔΔ. Αλλωστε, έχει φουντώσει η συζήτηση για την αντιστοίχιση των τιμών με αυτές που ισχύουν σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Την ενίσχυση του τουρισμού έρχονται να εξυπηρετήσουν η ίδρυση παραρτημάτων των μουσείων στο εξωτερικό και η έμφαση του νομοσχεδίου στην κινητικότητα των μουσειακών συλλογών, αφιερώνοντας μάλιστα ολόκληρο κεφάλαιο στις εγγυητικές υποχρεώσεις του Δημοσίου για καταβολή αποζημίωσης σε περίπτωση ζημιάς κατά τη μετακίνησή τους. Είναι άλλωστε γνωστό ότι η κυκλοφορία των αρχαιολογικών αντικειμένων, όπως κάθε εμπορεύματος, αυξάνει την αξία τους και μετατρέπει τη χώρα σε πόλο έλξης περισσότερων επισκεπτών. Ταυτόχρονα όμως η κινητικότητα αυτή εξυπηρετεί και έναν ιδεολογικό στόχο που, όπως τον θέτει στα κείμενά της η ΕΕ, είναι η προβολή του οράματος ότι όλοι ανήκουμε σε ένα κοινό ευρωπαϊκό σπίτι, γιατί όλοι συμμεριζόμαστε έναν κοινό ευρωπαϊκό πολιτισμό, σε μια περίοδο που το «όραμα» αυτό ξεθωριάζει κάτω από την όξυνση των διακρατικών ανταγωνισμών και τη διεύρυνση της κοινωνικής ανισότητας.

Με λίγα λόγια, το νομοσχέδιο αποτυπώνει στην πράξη μία πολιτική που αντιμετωπίζει την πολιτιστική κληρονομιά ως πεδίο οικονομικών και ιδεολογικών κερδών για την άρχουσα τάξη, έναν σταθερό σκοπό που τα προτεινόμενα μέτρα επιχειρούν να εκπληρώσουν πιο εντατικά και αποδοτικά.

Βεβαίως, το νομοσχέδιο για τη μετατροπή των μουσείων σε ΝΠΔΔ δεν μας εκπλήσσει. Από την πρώτη στιγμή αποτελούσε προγραμματική εξαγγελία της κυβέρνησης. Αλλωστε, όλο αυτό το διάστημα έχουν ψηφιστεί σειρά νόμων, που εντάσσονται στον ίδιο πολιτικό προσανατολισμό, όσον αφορά τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς και έχουν παρθεί αποφάσεις που μετατρέπουν τα αρχαιολογικά μνημεία σε φόντο για διαφημίσεις και ντεκόρ για επιδείξεις μόδας.

Το πρόβλημα βέβαια, όπως πιστεύουμε φάνηκε, έχει βαθύτερες ρίζες, δεν είναι απλά μια βλαβερή κυβερνητική επιλογή. Η εικόνα που διαμορφώνεται στην Ελλάδα παρακολουθεί τις κατευθύνσεις των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, στην οποία πίνουν νερό και εξυμνούν ανεξαίρετα όλες οι κυβερνήσεις και τα κόμματα που συμμετείχαν στο παρελθόν σε κυβερνητικά σχήματα και σήμερα διεκδικούν ξανά έναν αντίστοιχο ρόλο.

Για το ΚΚΕ, οι εξελίξεις που δρομολογούνται από την κυβέρνηση της ΝΔ για τη λειτουργία των 5 μεγάλων μουσείων, δεν αθωώνουν την πολιτική και τις κατευθύνσεις που υλοποιούνταν από τις κυβερνήσεις μέχρι τώρα. Υπάρχει πικρή πείρα από τη σοσιαλδημοκρατική διαχείριση τόσο των παλαιότερων χρόνων, όσο και των πολύ πρόσφατων, της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, που σε πολλές αντι-αρχαιολογικές ενέργειές της και εσείς έχετε αντισταθεί.

Η προεκλογική περίοδος που διανύουμε προσφέρεται για υποσχέσεις, διακηρύξεις κι ανέξοδες δεσμεύσεις, από τα κόμματα αυτά, που θα διεκδικήσουν την ψήφο σας. Δεσμεύσεις που έχουν αποδείξει ότι δεν έχουν καμία αναστολή να τις ακυρώσουν, γιατί οι δεσμεύσεις που έχουν απέναντι στην ΕΕ και στους επιχειρηματικούς ομίλους είναι πάνω από όλα. Το επιβεβαιώνει η συνέχεια της αντιλαϊκής πολιτικής που νιώσαμε στην πλάτη μας από όλες ανεξαίρετα τις τελευταίες κυβερνήσεις, από τους αντιλαϊκούς νόμους που από κοινού έχουν ψηφίσει, αν όχι όλους, οπωσδήποτε τους μισούς.

Η εμπιστοσύνη στη δύναμη που έχετε στα χέρια σας, το δίκιο που υπερασπίζεστε στο όνομα όλου του ελληνικού λαού, η οργανωμένη και αποφασιστική πάλη σας, αυτά είναι η ελπίδα για την επιτυχία του αγώνα σας, ιδιαίτερα τούτη την περίοδο που το πολιτικό σύστημα είναι αποδυναμωμένο και ασταθές.

Βεβαίως, παράλληλα με τον αγώνα, θα είναι ωφέλιμο να βγάλετε και πολιτικά συμπεράσματα, να δώσετε και πολιτική απάντηση. Να σμίξετε τις δυνάμεις σας στον αγώνα για μία κοινωνία που μέτρο της προόδου της δεν θα έχει την κερδοφορία και την ενίσχυση της εξουσίας των λίγων, αλλά την καθολική ευημερία και πολιτιστική ανάπτυξη. Για μια πολιτική που θα αντιμετωπίζει την πολιτιστική κληρονομιά ως μια πολύτιμη πηγή για τη γνώση και την κατανόηση της ανοδικής τελικά πορείας των ανθρώπινων κοινωνιών και που, ως συλλογική μέσα στους αιώνες δημιουργία, θα τη θεωρεί συλλογική ιδιοκτησία της ανθρωπότητας, στην οποία θα έχει πρόσβαση, ανεμπόδιστη από οικονομικούς και μορφωτικούς φραγμούς, κάθε μέλος της κοινωνίας.

Σε έναν κοινό - όλων των εργαζομένων - αγώνα, που θα αμφισβητεί το σημερινό πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό κατεστημένο, θα είναι πιο εύκολο να εμποδιστούν οι αντιλαϊκοί σχεδιασμοί, να αποσπαστούν κατακτήσεις. Με άλλα λόγια, μόνο ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό, στον δρόμο για τη συνολική νίκη του!