Copyright 2023 The Associated

Συντρίμμια μετά από φονική ισραηλινή επίθεση στον νότιο Λίβανο την περασμένη Τετάρτη

Σε αυτό το πλαίσιο, το Ισραήλ τις προηγούμενες μέρες κλιμάκωσε τις πολεμικές απειλές εναντίον του Λιβάνου, ενώ έριξε κι άλλο «λάδι στη φωτιά» δολοφονώντας με χτύπημα στη νότια Δαμασκό τον Ιρανό ταξίαρχο Σαγέντ Ραζί Μουσαβί, επικεφαλής της δύναμης «Αλ Κουντς» στη Συρία.

Ο Ισραηλινός υπουργός Αμυνας Γ. Γκάλαντ και ο υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου Μπ. Γκαντς, που μαζί με τον πρωθυπουργό Μπ. Νετανιάχου παίρνουν τις κεντρικές αποφάσεις για τον πόλεμο στη Γάζα, «προειδοποίησαν» για το ενδεχόμενο νέου πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου, επικαλούμενοι τη μη εφαρμογή της απόφασης 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που εκδόθηκε το καλοκαίρι του 2006, μετά το τέλος του δεύτερου πολέμου Ισραήλ - Λιβάνου. Η απόφαση που επικαλείται το Ισραήλ (το οποίο δεν εφαρμόζει καμία από τις δεκάδες αποφάσεις του ΟΗΕ ενάντια στην κατοχή της Παλαιστίνης...) προέβλεπε μεταξύ άλλων την αποστρατιωτικοποίηση της Χεζμπολάχ, την αποχώρηση των μαχητών της σε βάθος αρκετών χιλιομέτρων από τα σύνορα με το Ισραήλ και την ανάπτυξη, εκεί, δυνάμεων του τακτικού στρατού του Λιβάνου.

Το βράδυ της Τετάρτης ο Γκαντς, ανεβάζοντας τις απειλές κατά του Λιβάνου και απευθυνόμενος στις ΗΠΑ και σε άλλους συμμάχους του Ισραήλ, τόνισε χαρακτηριστικά: «Λέω στους φίλους μας σε όλο τον κόσμο: Η κατάσταση στα βόρεια σύνορα απαιτεί αλλαγή... Τελειώνει ο χρόνος για διπλωματική λύση. Αν ο κόσμος και η κυβέρνηση του Λιβάνου δεν δράσουν για να σταματήσουν τα πυρά προς τις βόρειες κοινότητες και να απωθήσουν τη Χεζμπολάχ μακριά από τα σύνορα, τότε θα το κάνει ο ισραηλινός στρατός».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο αρχηγός του ισραηλινού στρατού Χ. Χαλεβί, δηλώνοντας ότι «εγκρίναμε διάφορα σχέδια για το μέλλον» και ότι «πρέπει να είμαστε έτοιμοι να επιτεθούμε αν χρειαστεί» στον Λίβανο.

Η δολοφονία, από το Ισραήλ, του Ιρανού ταξίαρχου Σαγέντ Ραζί Μουσαβί, λίγο πριν την τρίτη επέτειο της δολοφονίας του Κασέμ Σουλεϊμανί από την κυβέρνηση Τραμπ στη Βαγδάτη (3/1/2020), προκάλεσε την οργή της Τεχεράνης.

Η κυβέρνηση του Ιρανού Προέδρου Ε. Ραϊσί διεμήνυσε ότι θα προχωρήσει σε αντίποινα, κάνοντας λόγο για θρασύδειλη δολοφονία, «ένδειξη του εκνευρισμού και της ανικανότητας» του Ισραήλ, καθώς το τελευταίο απέφυγε να αναλάβει επίσημα την ευθύνη της επίθεσης.

Το Ισραήλ, ωστόσο, κλιμάκωσε παραπέρα την επικίνδυνη κόντρα με το Ιράν, καθώς την Πέμπτη, λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του Μουσαβί στη Δαμασκό, προχώρησε σε άλλη μια αεροπορική επιδρομή εναντίον ιρανικών δυνάμεων στη Συρία, με το σαουδαραβικό δίκτυο «Arabiya» να αναφέρει ότι σκοτώθηκαν 11 μέλη των Ιρανών «Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης».

Σε ένα τέτοιο φόντο, αντιδράσεις και αντιπαράθεση αναζωπύρωσε και η τελευταία έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) του ΟΗΕ για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, στην οποία καταγράφεται ότι το Ιράν αύξησε την παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου κατά ποσοστό υψηλότερο του 60%.

Ο επικεφαλής του πυρηνικού του προγράμματος, Μ. Εσλαμί δήλωσε ότι «δεν υπάρχει τίποτα νέο», ωστόσο την Πέμπτη οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση όπου εξέφρασαν την «ανησυχία» τους, υποστηρίζοντας ότι τα όσα καταγράφονται στην έκθεση συνιστούν «αμείωτη κλιμάκωση» του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, και τη «σοβαρή αμφιβολία» τους για τη διάθεση του Ιράν να συνεργαστεί με την ΙΑΕΑ «με πλήρη διαφάνεια». Παράλληλα άφησαν ανοιχτή την «πόρτα» σε πιθανά νέα διπλωματικά παζάρια, αναφέροντας ότι παραμένουν αφοσιωμένοι σε μια «διπλωματική λύση».

Ανήμερα τα Χριστούγεννα ο αμερικανικός στρατός εξαπέλυσε επιθέσεις στο Ιράκ, εναντίον εγκαταστάσεων «φιλοϊρανικών» ενόπλων κινημάτων, μεταξύ τους και θέσεων της «Καταέμπ Χεζμπολάχ» («Ταξιαρχίες του Κόμματος του Θεού»).

Οπως ανακοινώθηκε, η αμερικανική επιδρομή ήρθε σε αντίποινα για την επίθεση σε αμερικανική βάση στο Ερμπίλ στο ιρακινό Κουρδιστάν την προηγούμενη μέρα, από την οποία τραυματίστηκαν 3 Αμερικανοί, ο ένας σοβαρά.

Οι επιδρομές των ΗΠΑ οδήγησαν στον θάνατο ενός ατόμου και τον τραυματισμό άλλων 18, προκαλώντας την έντονη αντίδραση της ιρακινής κυβέρνησης, η οποία έκανε λόγο για «ξεκάθαρα εχθρική ενέργεια» που παραβιάζει τα ιρακινά κυριαρχικά δικαιώματα.

Σε ένα τέτοιο φόντο, συνεχίζονται διαβουλεύσεις και διεργασίες εντός του ευρωατλαντικού μπλοκ και των συμμάχων των ΗΠΑ μετά την ανακοίνωση της Ουάσιγκτον για τη συγκρότηση πολυεθνικής ναυτικής δύναμης με την ονομασία «Επιχείρηση Φρουρός Ευημερίας» στην Ερυθρά Θάλασσα, ώστε να εξασφαλιστεί τάχα η διεθνής ναυτιλία από τις επιθέσεις των Χούθι της Υεμένης.

Ανάμεσα στις περίπου 20 χώρες που έχουν δηλώσει ενδιαφέρον ή πρόθεση να συμμετάσχουν, δεν αποκλείεται να συμπεριληφθεί το επόμενο διάστημα η Γερμανία. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στ. Χεμπεστράιτ δήλωσε μεσοβδόμαδα ότι το Βερολίνο εξετάζει τη συμμετοχή της χώρας στην αποστολή, αναφέροντας: «Υπάρχει δικαίωμα στην ασφάλεια. Και υπάρχει η ελευθερία στη θάλασσα και στην ανοιχτή θάλασσα. Και όταν αυτή απειλείται, η διεθνής κοινότητα καλείται να ελαχιστοποιήσει τέτοιες απειλές».

Από την άλλη, πληροφορίες του πρακτορείου «Reuters» και του αραβικού δικτύου «Al Jazeera» κατέγραφαν «προβληματισμούς» και τις «αμφιβολίες» ορισμένων από τις χώρες που αρχικά είχαν εκφράσει ενδιαφέρον να συμμετάσχουν, αποτυπώνοντας αντιθέσεις και μέσα στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο.

Ανάμεσά τους είναι η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία, που με ανακοινώσεις τους πήραν αποστάσεις από τη συμμετοχή στη δύναμη.

Η Ιταλία ανακοίνωσε ότι θα στείλει μία φρεγάτα στην Ερυθρά Θάλασσα, για να προστατεύσει τα δικά της «εθνικά συμφέροντα», δηλαδή των Ιταλών εφοπλιστών.

Το ισπανικό υπουργείο Αμυνας ανακοίνωσε ότι θα συμμετάσχει μόνο σε αποστολές που είναι υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ ή συντονίζονται από την ΕΕ, και όχι αποκλειστικά από τις ΗΠΑ.

Η Γαλλία (που έχει ναυτική βάση στα ΗΑΕ και 1.500 στρατιώτες στο Τζιμπουτί) ξεκαθάρισε ότι έχει ήδη δυνάμεις στη περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας και ότι τα πολεμικά της πλοία θα υπακούν αποκλειστικά στις εντολές του γαλλικού υπουργείου Αμυνας...

Εδώ και χρόνια η ευρύτερη περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας και του Κόλπου του Αντεν έχει μετατραπεί σε «πυριτιδαποθήκη» από τις διαδοχικές ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και ναυτικές αποστολές «ασφαλείας», όπως οι επιχειρήσεις «Atalanta» (της ΕΕ, ανοιχτά της Σομαλίας), «Agenor» (ευρωπαϊκή επιχείρηση για την εξασφάλιση της ναυσιπλοΐας στα Στενά του Ορμούζ), οι πολυεθνικές ναυτικές δυνάμεις «Combined Maritime Forces», 35 χωρών υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, με πεδίο δράσης και την Ερυθρά Θάλασσα, κ.λπ.

Μπροστά σε αυτές τις αντιδράσεις, οι ΗΠΑ επιδίδονται σε εντατικές προσπάθειες να καθησυχάσουν «δυτικά» εφοπλιστικά συμφέροντα και ναυτιλιακές εταιρείες σε ό,τι αφορά την κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα, προβάλλοντας σειρά «επιχειρημάτων» όπως ότι θα θωρακιστούν τα συμφέροντά τους στην περιοχή από την πολυεθνική ναυτική δύναμη «Φρουρός Ευημερίας».

Επί του παρόντος, πάντως, με εξαίρεση τη δανέζικη «Maersk», που ξανάρχισε τις αποστολές πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα, άλλα μονοπώλια διατηρούν επιφυλάξεις.

Με «σταθερές» τον στενό συντονισμό και τη στήριξή τους στο ισραηλινό έγκλημα στη Γάζα, στο όνομα του «δικαιώματος στην αυτοάμυνα», και γενικά στη διαιώνιση της κατοχής της Παλαιστίνης (πέρα από τις τυπικές αναφορές σε «λύση δύο κρατών»), οι ΗΠΑ επιχειρούν παράλληλα να διασφαλίσουν τα συνολικότερα συμφέροντά τους στην περιοχή της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, στο φόντο του εντεινόμενου ανταγωνισμού με δυνάμεις όπως η Κίνα, η Ρωσία κ.ά.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Αντ. Μπλίνκεν αναμένεται να πραγματοποιήσει στο τέλος της ερχόμενης βδομάδας νέα περιοδεία σε Ισραήλ, Δυτική Οχθη και χώρες του Περσικού Κόλπου (Ιορδανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία και Κατάρ), σε μια προσπάθεια να προετοιμάσει το έδαφος για την «επόμενη μέρα» του πολέμου και της κατοχής. Αυτή θα είναι η 5η επίσκεψη του Μπλίνκεν στο Ισραήλ από τις 7 Οκτωβρίου και η 4η περιοδεία του σε χώρες της Μέσης Ανατολής στο ίδιο διάστημα.

Μεσοβδόμαδα, εξάλλου, είχαν τηλεφωνική επικοινωνία οι υπουργοί Αμυνας των ΗΠΑ, Λ. Οστιν, και του Ισραήλ, Γ. Γκάλαντ, κατά την οποία συζητήθηκαν εκτενώς οι «περιφερειακές απειλές», η κατάσταση στη Γάζα και «οι προετοιμασίες με στόχο τη σταθεροποίηση της περιοχής». Σύμφωνα με το Πεντάγωνο, ο Οστιν επιβεβαίωσε την υποστήριξη των ΗΠΑ στο να εξασφαλιστεί «ότι η Χαμάς δεν θα είναι πλέον απειλή για την ασφάλεια του Ισραήλ», επισημαίνοντας παράλληλα, υποκριτικά, την «ανάγκη προστασίας» των αμάχων και «αύξησης της ανθρωπιστικής βοήθειας».

Την ίδια ώρα παραμένουν σε εξέλιξη τα παζάρια για τους Ισραηλινούς ομήρους που κρατούνται στη Γάζα. Σε ρόλο διαμεσολαβητή με τη Χαμάς ο Καταριανός εμίρης, σεΐχης Ταμίμ Μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι, είχε την περασμένη Τρίτη άλλη μια τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, κατά την οποία σύμφωνα με το Κατάρ συζήτησαν «κοινές προσπάθειες μεσολάβησης για να ηρεμήσει η κατάσταση και να επιτευχθεί μόνιμη εκεχειρία». Η αντίστοιχη ανακοίνωση των ΗΠΑ δεν αναφέρεται καθόλου σε εκεχειρία.

Την ίδια περίοδο ο Ισραηλινός υπουργός Στρατηγικών Υποθέσεων Ρον Ντέρμερ ολοκλήρωνε σειρά επαφών στις ΗΠΑ, βλέποντας μεταξύ άλλων τον Αμερικανό σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας Τζέικ Σάλιβαν, με τον οποίο συζήτησε τη «μετάβαση σε μια διαφορετική φάση πολέμου» και προσπάθειες απελευθέρωσης των ομήρων.

Τις επόμενες μέρες αναμένεται να ενταθούν οι συζητήσεις μεταξύ των ΗΠΑ και περιφερειακών συμμάχων τους γύρω και από την αιγυπτιακή πρόταση «τριών σταδίων».

Το Κάιρο εντείνει τις διαβουλεύσεις με Παλαιστίνιους και άλλους Αραβες αξιωματούχους, επιχειρώντας να επιτύχει κάποιου είδους συμφωνία για αποκλιμάκωση της σύγκρουσης ή προετοιμασία εδάφους για την «επόμενη μέρα».

Σύμφωνα με το «Al Jazeera», το αιγυπτιακό σχέδιο - που φέρει την υποστήριξη του Κατάρ - προβλέπει σε πρώτη φάση την αναστολή των συγκρούσεων για περίπου δύο ή τρεις βδομάδες, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση 40 ομήρων της Χαμάς και 120 Παλαιστίνιων κρατουμένων. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου προβλέπεται αύξηση και διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Σε δεύτερο στάδιο προβλέπεται ενδοπαλαιστινιακός «εθνικός διάλογος», με στόχο το γεφύρωμα αντιθέσεων μεταξύ Χαμάς και Φατάχ και τη συγκρότηση μιας «κυβέρνησης τεχνοκρατών» σε Δυτική Οχθη και Λωρίδα της Γάζας. Σε τρίτη φάση προβλέπονται συνολική εκεχειρία, απελευθέρωση των υπόλοιπων Ισραηλινών ομήρων (μεταξύ τους και των στρατιωτικών) με αντάλλαγμα Παλαιστίνιους πολιτικούς κρατούμενους που σχετίζονται με τη Χαμάς και την «Ισλαμική Τζιχάντ», την αποχώρηση του ισραηλινού στρατού από τον θύλακα και την επιστροφή των αμάχων στις εστίες τους.

Την Τετάρτη ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών, Ν. Καναάνι, αναφέρθηκε στην πραγματοποίηση Διεθνούς Συνόδου για το Παλαιστινιακό στην Τεχεράνη, με τη συμμετοχή κυβερνητικών αξιωματούχων 60 χωρών, επισημαίνοντας την έκκλησή τους για άμεσο τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.