μέρα τη μέρα πέτρα και αίμα, στοχασμός και αγώνας, χέρι με χέρι

με το μυστρί, με το σφυρί, με το μολύβι, με τον ακριβή διαβήτη

να φτιάξουμε καλύτερο τον κόσμο

να έχει ο καθένας και ψωμί και βιβλίο και σιγουριά και διάπλατη πόρτα,

να 'χει ο καθένας δύο κήπους - έναν στην αυλή κι έναν μέσα του -

να ξέρουν οι μητέρες πως στρογγυλεύει ο ουρανός τα χείλη του για να φυσήξει αγάπη,

να ξέρουν τα παιδιά τα χρώματα - το ρόδινο, το λεμονί, το ασημένιο, το πράσινο -

να ξέρουν οι νεκροί πως η ζωή μας συνεχίζεται ως πέρα, ως πέρα

ως τις καθάριες αδελφικές πηγές, μες στα βαθύτερα δάση των αιώνων

Είναι τα παιδιά της ΚΝΕ

που λένε στη ζωή το μέγα ΝΑΙ

Με το ποίημα «Τα παιδιά της ΚΝΕ», που απήγγειλε ο Γιάννης Ρίτσος στο 3ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ, να μας «συνοδεύει», ξεκινήσαμε να διασχίζουμε τη «μικρή κόκκινη πολιτεία» που φιλοξενεί την κεντρική έκθεση του Φεστιβάλ, η οποία φέτος είναι αφιερωμένη στον θεσμό του Φεστιβάλ, που συμπληρώνει μισόν αιώνα ζωής.

Και λέμε «πολιτεία», γιατί η φετινή έκθεση είναι μια «μικρογραφία» του Φεστιβάλ, αφού έχει στηθεί όπως ένα Φεστιβάλ... Οι σκαλωσιές και πάνω τους ως φιγούρες οι σύντροφοι οικοδόμοι, οι νέοι που στήνουν το Φεστιβάλ, κι οι επόμενοι που έρχονται...

Η φετινή έκθεση είναι αποτέλεσμα δουλειάς μηνών. Από τον Φλεβάρη που η ΚΝΕ ξεκίνησε τον γιορτασμό των 50χρονων του Φεστιβάλ είχε απευθύνει κάλεσμα για συλλογή πρωτότυπου, αρχειακού υλικού. Και πράγματι αυτή η προσπάθεια απέδωσε καρπούς. Είναι πολλά τα νέα ντοκουμέντα που προστέθηκαν στα αρχειακά υλικά του Κόμματος και της ΚΝΕ για το Φεστιβάλ.

Μεταφερόμαστε στο 1975 και στις συνθήκες που επικρατούσαν τότε που το Φεστιβάλ «γεννήθηκε». Εναν χρόνο μετά την ντε φάκτο νομιμοποίηση του Κόμματος, μετά από δεκαετίες σκληρών διώξεων και βαθιάς παρανομίας. Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ προσπαθούν να βρουν μέσα προκειμένου η αγωνιστική διάθεση του λαού να μετατραπεί σε οργανωμένη πάλη και διεκδίκηση, η νέα γενιά να γνωρίσει τα ιδανικά του σοσιαλισμού - κομμουνισμού. Ετσι, στα 7 χρόνια από την ίδρυση της ΚΝΕ - μέσα στα σκοτάδια της παρανομίας -, στα 7 χρόνια από την έκδοση του «Οδηγητή», αποφασίζεται η διεξαγωγή ενός Φεστιβάλ. Το 1ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του «Οδηγητή» είναι γεγονός!

Η μεγάλη του επιτυχία οδηγεί την επόμενη χρονιά να απλωθεί σε όλη την Ελλάδα. «Προχωράμε για νέες κατακτήσεις», διαβάζουμε στον «Ριζοσπάστη» της εποχής, ενώ η τεράστια συμμετοχή λαού και νεολαίας οδηγεί τις αστικές κυβερνήσεις, από τα πρώτα κιόλας χρόνια, να επιχειρούν να ανακόψουν τη φόρα του, όπως στο 3ο Φεστιβάλ στο Περιστέρι, χωρίς όμως να τους περάσει.

Η συμμετοχή των σπουδαιότερων καλλιτεχνών στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ όλα αυτά τα 50 χρόνια αποτυπώνει την προσπάθεια του Κόμματος και της ΚΝΕ το πρωτοπόρο καλλιτεχνικό και πολιτιστικό έργο να φτάσει στον λαό και στη νεολαία, να εμπνεύσει στον αγώνα για υψηλά ιδανικά, να εξυψώσει τη συνείδησή τους.

Ξεχωριστά αποτυπώνονται πλευρές - αναλλοίωτα «συστατικά» του Φεστιβάλ όλα αυτά τα χρόνια, όπως η διεθνιστική αλληλεγγύη, αλλά και η εθελοντική προσφορά, η αυτοθυσία, το μεράκι, η συντροφική αλληλεγγύη, όλα αυτά τα «υλικά» με τα οποία διαχρονικά στήνεται το Φεστιβάλ, χωρίς χορηγούς, επιχειρήσεις και κρατική στήριξη. Ενώ τις εντυπώσεις όλων κερδίζει η αναπαράσταση του πιεστηρίου του «Οδηγητή» από παλιότερη κατασκευή σε Φεστιβάλ.

Η έκθεση «χωρίζεται» με ένα κλειστό τούνελ. Με αυτόν τον τρόπο επέλεξαν τα μέλη της ΚΝΕ να δείξουν την τριετία 1989 - 1991, περίοδο όπου κορυφώθηκαν οι αντεπαναστατικές ανατροπές στην ΕΣΣΔ και σε άλλες χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, περίοδο όπου η κρίση στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα αποτυπώθηκε και στις γραμμές του Κόμματος και της ΚΝΕ.

Κρίση που εκφράζεται ανοιχτά στο 15ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ. Ακολουθεί η αποχώρηση της πλειοψηφίας του ΚΣ της ΚΝΕ το 1989 και έπειτα η προσπάθεια διάχυσης της ΚΝΕ στη Νεολαία Συνασπισμού. Το 1990 είχε πραγματοποιηθεί μια εκδήλωση μόνο της Οργάνωσης Αθήνας της ΚΝΕ στην Γκράβα και είχε δοθεί βάρος στο Φεστιβάλ της Νεολαίας του ΣΥΝ στο Ζάππειο. Υστερα η νέα διάσπαση... Στην οθόνη κυριαρχεί η υποστολή της κόκκινης σημαίας στο Κρεμλίνο...

Εχοντας μπει στη δεκαετία του '90 μπορούμε να δούμε τη δράση του Κόμματος απέναντι σε στρατηγικές επιλογές της αστικής τάξης της χώρας μας. Ξεχωρίζει η υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ, τις ιδρυτικής διακήρυξης της ΕΕ. Και «δημοψήφισμα» είχε πραγματοποιηθεί στον χώρο του Φεστιβάλ, που μετατρέπεται σε χώρο καταδίκης της πολιτικής της ΕΕ.

Στη συνέχεια αποτυπώνονται Φεστιβάλ που το καθένα έχει «δεθεί» και με κάποια στιγμή από την πρόσφατη ιστορία του τόπου μας, αλλά και διεθνώς. Το 1999 το Φεστιβάλ μετατρέπεται σε χώρο αλληλεγγύης προς τους σεισμόπληκτους, με τα έσοδά του να πηγαίνουν στον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων, ενώ γίνονται βήματα καταδίκης των εγκλημάτων του ΝΑΤΟ με τον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας.

Διατρέχοντας το Φεστιβάλ χρονιά με τη χρονιά φαίνεται και η προσπάθεια που κατέβαλλαν το Κόμμα και η ΚΝΕ για να μην παρουσιάζεται η καπιταλιστική ανάπτυξη ως μονόδρομος για τη ζωή των εργαζομένων και της νεολαίας.

Στο 36ο Φεστιβάλ, το Φεστιβάλ «μετακομίζει» στο Πάρκο Τρίτση... Ο νέος χώρος σηματοδοτεί ακόμα πιο έντονα την πάλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ για χώρους ελεύθερους για τον λαό και την εργατική τάξη, κόντρα στα επιχειρηματικά συμφέροντα και στους σχεδιασμούς των επιχειρηματικών ομίλων.

Η εκδήλωση της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, οι διεργασίες που συντελούνται στο αστικό πολιτικό σύστημα, η επιστράτευση από το σύστημα των μαντρόσκυλών του, των φασιστών της εγκληματικής οργάνωσης της Χρυσής Αυγής βρίσκονται στο επίκεντρο. Τα Φεστιβάλ αποτελούν αποστομωτική απάντηση σε όσους επιχειρούσαν να ορθώσουν τείχη ανάμεσα στο ΚΚΕ και τη νεολαία. Το Φεστιβάλ μάλιστα μετατρέπεται σε μια μεγάλη αντιφασιστική διαδήλωση ενάντια στη δολοφονία του Παύλου Φύσσα το 2013.

Καθώς φτάνουμε προς το τέλος της έκθεσης, ξεχωρίζουμε εμβληματικές στιγμές των τελευταίων Φεστιβάλ... Χαρακτηριστικά μπορούμε να αναφέρουμε τα Φεστιβάλ που ήταν αφιερωμένα στα 100 χρόνια του Κόμματος και σε μεγάλες στιγμές της ταξικής πάλης τόσο στη χώρα μας, όσο και διεθνώς, αλλά και στην επίσκεψη της Παλαιστίνιας αγωνίστριας Αχεντ Ταμίμι.

Κοντά στην Κεντρική Σκηνή, ο επισκέπτης μπορεί να δει πρωτότυπα ιστορικά φύλλα της εφημερίδας, φωτογραφικό και αρχειακό υλικό. Από τις πρώτες ώρες λειτουργίας του περιπτέρου, οι επισκέπτες ξεχώριζαν δύο εμβληματικά πρωτοσέλιδα.

Το ένα, εκείνο το πρώτο φύλλο της νόμιμης επανέκδοσης, που με συγκίνηση έπαιρναν στα χέρια τους 50 χρόνια πριν σύντροφοι, αγωνιστές και με αντίστοιχη συγκίνηση διάβαζαν οι επισκέπτες. «Τόσα χρόνια σε διαβάζαμε κρυφά. Καλώς όρισες σου γράφω...», στο πρωτοσέλιδο.

Το άλλο, το πρωτοσέλιδο - αφίσα με την κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο να ανεμίζει και τον τίτλο «Ελπίδα η πάλη των λαών - Ψηλά τη σημαία!», παρά την υποστολή της κόκκινης σημαίες από τους τρούλους του Κρεμλίνου.

Στο περίπτερο του «Ριζοσπάστη» έχουν επιλεγεί από το πλούσιο αρχείο του φωτογραφίες από τη διακίνησή του, την υπεράσπισή του απέναντι σε διώξεις, στιγμιότυπα που μαρτυρούν τη θέση του ανάμεσα στους εργάτες σε αυτήν την 50χρονη πορεία του. Εκτίθεται επίσης φάκελος από την αποδελτίωση δημοσιευμάτων από το αρχείο του.

Με αυτά τα λόγια «προϋπαντούσε» ο «Ριζοσπάστης» την έναρξη του 1ου Φεστιβάλ της ΚΝΕ στις 19 Σεπτέμβρη 1975 στο γήπεδο του Ζωγράφου.

Φυσικά από τότε η εφημερίδα μαχητικά έδινε πάντα το «παρών» σε όλη αυτήν την υπέρλαμπρη φεστιβαλική πορεία, μετέδιδε σε κάθε γωνιά της χώρας τον παλμό της.

«Ανοίγει σήμερα για να γράψει ιστορία» (...) «Από απόψε και μέχρι το Σάββατο η καρδιά μας, η καρδιά χιλιάδων κομμουνιστών και αγωνιστών, της εργατικής τάξης και του λαού της Αττικής, των παντοτινά νέων και πρωτοπόρων, θα χτυπάει εκεί, προσθέτοντας τις νέες σελίδες στην ιστορία της "μικρογραφίας του μέλλοντος" που έγινε θεσμός». Είναι ο κεντρικός τίτλος και μερικές από τις γραμμές του «Ριζοσπάστη» της χτεσινής πρώτης μέρας του 50ού Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή».

Και αυτό το φύλλο διακινείται σε κάθε γωνιά του Πάρκου Τρίτση, με όποιον και όποια το κρατάει στα χέρια να κουνάει καταφατικά το κεφάλι νιώθοντας κομμάτι αυτής της Ιστορίας. Από τις πύλες ακόμα της «κόκκινης πολιτείας», μέλη του Κόμματος δεν αφήνουν επισκέπτη να περάσει χωρίς να του απευθύνουν με τον «Ριζοσπάστη». Μεγάλο είναι και το ενδιαφέρον που εκδηλώνεται για το ένθετο που θα έχει ο «Ριζοσπάστης του Σαββατοκύριακου» για τα 50 χρόνια από τη νόμιμη επανέκδοση της εφημερίδας μας στις 25 Σεπτέμβρη 1974.

Ταυτόχρονα, μέλη της ΚΝΕ διακινούν την επετειακή έκδοση του «Οδηγητή», με το κατακόκκινο εξώφυλλο να μαγνητίζει αμέσως τα βλέμματα των επισκεπτών. Το περιοδικό της ΚΝΕ, φτιαγμένο με πολύ μεράκι και ενθουσιασμό, φιλοξενεί στις σελίδες του εκτενές αφιέρωμα στην ιστορία του Φεστιβάλ και η προσπάθεια να πιαστούν οι αυξημένοι στόχοι διακίνησης που έχουν θέσει οι Οργανώσεις της ΚΝΕ συνεχίζεται αμείωτη.