Η γλυκιά μελωδική φωνή της τζαζ και του έντεχνου, που έχει αναδυθεί τα τελευταία χρόνια στην ελληνική μουσική σκηνή, η φωνή της Νεφέλης Φασούλη, μας ταξίδεψε στον δικό της μουσικό κόσμο, έναν κόσμο γεμάτο συναισθηματισμό και ευαισθησία, το βράδυ της Πέμπτης στη Σκηνή Φοιτητών και Νέων Εργαζομένων του Φεστιβάλ.

Ρεπερτόριο από τη δισκογραφία της, αλλά και γνωστά ελληνικά κομμάτια τραγουδήθηκαν από τους επισκέπτες της Σκηνής που συνόδευαν ρυθμικά την Νεφέλη. Με κάθε τραγούδι ο κόσμος δενόταν ακόμα περισσότερο...

Το χαρακτηριστικό «Ο Κόσμος σου», που την καθιέρωσε στο ευρύ κοινό, έκλεισε τη συναυλία, δημιουργώντας μια όμορφη ατμόσφαιρα απ' άκρη σ' άκρη της Σκηνής.

Στο σημείο αυτό τόνισε πόσο σπουδαίο είναι που τραγούδησε για τα 50 χρόνια του Φεστιβάλ και ευχήθηκε να φτάσουμε τα 100, τα οποία όπως είπε λογικά θα τα προλάβει!

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στη γενοκτονία στην Παλαιστίνη, τραγουδώντας μάλιστα ένα τραγούδι από την πολύπαθη περιοχή, σημειώνοντας τα εξής: «Αφού φωνάζω λευτεριά στην Παλαιστίνη όπου σταθώ κι όπου βρεθώ, έκατσα και έψαξα για τη μουσική τους κι έτσι κόλλησα με ένα τραγούδι μιας Παλαιστίνιας τραγουδίστριας, το οποίο και θα το λέω μέχρι να μπορεί να το πει και η ίδια!».

Σε έναν χώρο όμορφων μουσικών πειραματισμών μετατράπηκε στη συνέχεια η Σκηνή, από τον Δημήτρη Μυστακίδη και τους μουσικούς που τον συνόδευαν.

Οι πρώτοι στίχοι που τραγουδά είναι του Διονύση Σαββόπουλου από τον «Μπάλλο» και η συνέχεια δίνεται με παραδοσιακά, ρεμπέτικα, δικά του παλιά και νέα τραγούδια.

Ο έντονος ηλεκτρικός ήχος μπερδεύεται με το βιολί, την τσαμπούνα και την κλασική κιθάρα που παίζει ο ίδιος, υπενθυμίζοντάς μας πόσο αριστοτεχνικά ξέρει να παντρεύει την παράδοση με τη σύγχρονη μουσική.

«Τούτοι οι μπάτσοι που ήρθαν τώρα», ακούστηκε δυνατά σε πείσμα... γνωστού υπουργού, ενώ όλη η σκηνή έδωσε υπόσχεση ότι «δεν θα κάθεται καλά»!

Η αυλαία έπεσε με το «Τίποτα δεν πάει χαμένο» και τον Δημήτρη που - όπως είπε - έπαιξε πρώτη φορά στο 11ο Φεστιβάλ, να εύχεται να τα εκατοστήσει ο θεσμός! Οπως εξάλλου είχε σημειώσει και το βράδυ της Τετάρτης (συμμετέχοντας στο αφιέρωμα για «Τα παιδιά που δεν κάθονται καλά»): «Το Φεστιβάλ της ΚΝΕ πέρα από κορυφαίο πολιτικό γεγονός είναι και κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός. Από πολύ μικρός που συμμετείχα στο Φεστιβάλ, με διαμόρφωσε και σαν προσωπικότητα. Βλέποντας το πώς στήνεται, με αλληλεγγύη και συντροφικότητα. Οφείλω να πω ότι με διαμόρφωσε σαν προσωπικότητα. Μεγάλο μπράβο σε όλα τα παιδιά».

Τη «σκυτάλη» πήραν οι Otra Rota Band. Ο Βασίλης Γεώργας στην κιθάρα και ο Δημήτρης Καραμάνης στο στεριανό λαούτο, μαζί με τον Μάριο Αδιάβαστο στα κρουστά και τον Διονύση και τον Λεωνίδα Καραμάνη στο βιολί και στα πνευστά αντίστοιχα, ερμηνεύοντας αγαπημένα έντεχνα τραγούδια ένωσαν το κοινό σε μια τεράστια αγκαλιά, στήνοντας ένα μοναδικό γλέντι μέχρι πρωίας...

Με το «Μέχρι να βρούμε ουρανό» και το «Πάρε με απόψε πάρε με», ξεκίνησε το πρόγραμμά της στην κατάμεστη Λαϊκή Σκηνή το βράδυ της Πέμπτης η Γλυκερία.

«Χαίρομαι που για μια ακόμα φορά είμαι καλεσμένη εδώ, στη μεγάλη γιορτή της ΚΝΕ. 50 χρόνια λοιπόν, χρόνια πολλά, πάντα με δύναμη, δημιουργικότητα και πάντα μπροστά», ανέφερε καλωσορίζοντας τον κόσμο που είχε γεμίσει τη σκηνή, έτοιμος να διασκεδάσει με το πρόγραμμά της.

Ανάμεσα στα πολλά και σπουδαία τραγούδια στα οποία έχει χαρίσει τη φωνή της, η Γλυκερία ερμήνευσε μεταξύ άλλων και τα «Ποιος τη ζωή μου», «Της ξενιτιάς» και «Απονες εξουσίες» του Μίκη Θεοδωράκη.

Το κοινό τραγούδησε μαζί της - και με τον Χάρη Μακρή που τη συνόδευσε φωνητικά - μεγάλες επιτυχίες, χόρεψε και διασκέδασε με το πρόγραμμα της Γλυκερίας, ένα πρόγραμμα γεμάτο κέφι, όπως άλλωστε το χαρίζει απλόχερα πάντα.

Ενα ταξίδι στους αγώνες των γυναικών μέσα στον χρόνο είχαν την ευκαιρία να κάνουν όσοι παρακολούθησαν το βράδυ της Πέμπτης τη χορευτική παράσταση με θέμα «Οσα λένε τα τραγούδια - Μικρή αναδρομή σε ιστορικούς συλλογικούς αγώνες γυναικών μέσα από τον χορό», που παρουσιάστηκε στο Στέκι για την Ισοτιμία και τη Χειραφέτηση της Γυναίκας.

Με χορευτικά που συνοδεύονταν από ιστορικά αγωνιστικά τραγούδια, το κοινό της «Κόκκινης Γωνιάς» με δημιουργικό τρόπο γνώρισε καλύτερα τόσο την καταπίεση και ανισοτιμία που βιώνουν οι γυναίκες στις εκμεταλλευτικές κοινωνίες στους χώρους δουλειάς τους, αλλά και στην καθημερινότητά τους, όσο και τη μεγάλη τους συμβολή σε «σταθμούς» της ταξικής πάλης μέσα στους αιώνες.

Μεταφέρθηκαν στη φεουδαρχική κοινωνία και βίωσαν την απόγνωση των γυναικών που ήταν αντιμέτωπες με τον απάνθρωπο φεουδαρχικό θεσμό, ο οποίος έδινε το δικαίωμα στους τοπικούς άρχοντες να επιλέξουν οποιαδήποτε γυναίκα θέλουν για την πρώτη νύχτα του γάμου τους. Με τις νότες της «Μπαλάντας της Φουέντε Οβεχούνα» και τη φωνή της Μαρίας Δημητριάδη να ηχούν, ξεσηκώθηκαν μαζί με αγανακτισμένους άνδρες, γυναίκες και παιδιά ενάντια στον τύραννο διοικητή της Φουέντε Οβεχούνα, στη μεσαιωνική Κόρδοβα της Ισπανίας, φωνάζοντας μαζί τους: «Η Φουέντε Οβεχούνα το 'κανε».

Εμαθαν ποιες ήταν οι μοντίνες, οι αγωνίστριες εργάτριες γης που δούλευαν σε απάνθρωπες συνθήκες, για μεροκάματα πείνας στα ρυζοχώραφα της Ιταλίας, που ήταν οι πρώτες που τραγούδησαν το εμβληματικό επαναστατικό τραγούδι «Bella Ciao» και μέσα στις δεκαετίες πρωτοστάτησαν στην αγωνιστική αφύπνιση των εργαζόμενων γυναικών, οργάνωσαν και έδωσαν μεγάλους ταξικούς αγώνες πλάι πλάι με εργάτες, έγιναν μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος και πρωτοστάτησαν στην πάλη ενάντια στον ιταλικό φασισμό, κρύβοντας χωρίς ίχνος φόβου παρτιζάνους στα σπίτια τους.

Η χορευτική παράσταση κάλεσε το κοινό να επιλέξει «Με ποια πλευρά είναι», ένα ερώτημα που έθεταν και γυναίκες των απεργών ανθρακωρύχων στις ΗΠΑ. Τραγούδια σαν αυτό και σαν το «Τραγούδι του 8ωρου» ξεπηδούσαν αυθόρμητα μέσα από τους αγώνες που έδιναν οι εργάτριες στις ΗΠΑ που στην καπιταλιστική κοινωνία πλέον δέχονται διπλή καταπίεση, λόγω φύλου και τάξης. Χαρακτηριστική είναι η συμβολή των εργατριών στις κλωστοϋφαντουργίες που θαρραλέα μπήκαν μπροστά και έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στη δημιουργία σωματείων και στην οργάνωση των πρώτων απεργιών.

Επόμενος σταθμός η Ελλάδα, όπου οι αγωνίστριες του σήμερα συναντιούνται με τις μαχήτριες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας και τις αγωνίστριες κομμουνίστριες στις φυλακές Αβέρωφ, που στήνονταν στο απόσπασμα επειδή πάλευαν για την κοινωνία όπου θα ήταν πραγματικά ισότιμες και ελεύθερες. Γι' αυτήν την κοινωνία πάλευαν τότε και παλεύουν και σήμερα οι γυναίκες εργάτριες. Σε αυτήν την κοινωνία, τη σοσιαλιστική, θα απολαμβάνουν πραγματική ισοτιμία και ελευθερία, γιατί δεν θα έχουν αφεντικά πάνω από τα κεφάλια τους να τις ξεζουμίζουν από το πρωί μέχρι το βράδυ, με μισθούς πείνας και με απειλές περί απόλυσης σε περίπτωση εγκυμοσύνης μόνο και μόνο επειδή τις βλέπουν ως μηχανές παραγωγής πλούτου. Δεν θα υπάρχουν το αστικό κράτος και οι μηχανισμοί του να αναπαράγουν επικίνδυνες αντιδραστικές και ανορθολογικές θεωρίες. Γι' αυτήν την κοινωνία παλεύουν το ΚΚΕ και η ΚΝΕ και στους δρόμους του αγώνα για τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό συναντιούνται με χιλιάδες νέους και νέες, μέχρι την ανατροπή του καπιταλισμού, μέχρι «την κατάργηση της τελευταίας ιστορικά ταξικής κοινωνίας», όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στο τέλος της παράστασης.

Τα κείμενα της παράστασης επιμελήθηκε η Εύη Κοντόρα, τη χορογραφία και σκηνοθεσία έκανε η Αννα Λιανοπούλου, στην αφήγηση ήταν η ηθοποιός Κυριακή Γάσπαρη και χόρεψαν οι: Φοίβη Αλεξιάδη, Εύη Κίτρινου, Ευάνα Κλαδάκη, Μυρσίνη Κυριακίδου, Βαγγελιώ Κυριαζίδου, Αννα Λιανοπούλου, Μίρκα Παλαβού - Χέσπερ.

Κοινωνικός, αιχμηρός στίχος, αντιφασιστικά συνθήματα και πάθος ξετυλίχτηκαν στη Μαθητική Σκηνή του Φεστιβάλ το βράδυ της Πέμπτης. Brak, Ζωγράφος Χ - GhettoRock, Λόγος Απειλή, Ραψωδός Φιλόλογος, Tiny Jackal και Ταφ Λάθος, έφεραν τις βιωματικές ρίμες τους, τις προσωπικές ιστορίες τους, τον «κόσμο» τους και τον λόγο τους στη σκηνή του 50ού Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή».

Τη hip hop βραδιά άνοιξε ο Brak με τη «Γενιά της Κασέτας», το «Τι θα απομείνει», το «Κρεσέντο». Μεστός λόγος, με ατμοσφαιρικά beats, αποτύπωσε την προσωπική του ανησυχία, με τρόπο άμεσο και ξεκάθαρο.

Τη σκυτάλη παρέδωσε στον Ζωγράφο και τον GhettoRock, ένα δίδυμο πλέον γνώριμο για το κοινό του Φεστιβάλ. Από το βήμα της σκηνής κάλεσαν τον κόσμο να επισκεφθεί το περίπτερο όπου παρούσα ήταν η Μάγδα Φύσσα. Ερχονται δύσκολες μέρες, είπαν, και ευχήθηκαν καλούς αγώνες. Επίσης, ανακοίνωσαν στο πλαίσιο του Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή» τον νέο τους δίσκο, από τον οποίο έπαιξαν και δύο κομμάτια για πρώτη φορά.

Ο Λόγος Απειλή, που έρχεται από τη Θεσσαλονίκη, με ασπίδα τις καλές παραγωγές, δεν άφησε κανέναν από τους θεατές να μείνει ακίνητος ή να μην παρασυρθεί με τα τραγούδια του, όπως τα κομμάτια «Ακου μάνα, δεν υπάρχει Θεός», «Αρνούμαι», «Σε θέλω να», «Συγγνώμη», «Υπερβολές».

Τη σκηνή στη συνέχεια «κατέλαβε» ο Ραψωδός Φιλόλογος, που έχει κυκλοφορήσει 5 δίσκους, ήταν μέλος hip hop συγκροτημάτων και έπαιξε φέτος για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ. Ακρως επικοινωνιακός με το κοινό, ως επί το πλείστον νέοι και νέες που θέλουν να δουν όσο μεγαλώνουν δικαιότερο κόσμο. Γι' αυτό εκτός από την «Τρίλιζα», το «Θεός για μια μέρα» με στίχους - προτροπή και προσδοκία - όπως «θα έφτιαχνα τον κόσμο απ' την αρχή κάπως αλλιώς / όπως στα μάτια μου φαντάζει ιδανικός (...) στέγη, νερό, φαγητό πια, να μη βλέπω πεινασμένους». Ο Ραψωδός Φιλόλογος αποκάλυψε στο κοινό ότι «σκοτώνει» τα τραγούδια του. Δηλαδή δεν τα ξαναπαίζει live. Το βράδυ της Πέμπτης έπαιξε για τελευταία φορά την «Χρυσομαλλούσα».

Ο Tiny Jackal ανέβηκε στη σκηνή με τον Raibo, ανοίγοντας το δικό του σετ με τους «Χαρακτήρες», δίνοντας σύνθημα με το «Λευτεριά στην Παλαιστίνη» και με το «Η καλοσύνη πέθανε». Από τη «Λευτεριά στην Παλαιστίνη», το κοινό φώναξε «Ο Παύλος ζει, τσακίστε τους ναζί» και ο Tiny Jackal συμπλήρωσε: «Η θυσία του Παύλου να μην πάει χαμένη. Οσοι αγωνιζόμαστε, κάθε βράδυ έχουμε δίπλα μας τον Παύλο».

Η βραδιά έκλεισε με τον Ταφ Λάθος (Ταυτισμένος Λάθος). Γνωστός σε όλους εδώ και δύο δεκαετίες ο Ταφ Λάθος έχει καταφέρει να έχει το δικό του καλλιτεχνικό όραμα, το οποίο παρουσίασε για πρώτη φορά στη σκηνή του Φεστιβάλ. Η αρχή έγινε με το «Λιοντάρι μες στη ζούγκλα» που το τραγούδησε μαζί με το κοινό και συνεχίστηκε με τα «Διηγήματα της χαμένης νιότης». Κοφτερές και άμεσες ρίμες, οι οποίες εστιάζουν στη σύγχρονη πραγματικότητα, στα αδιέξοδα των νέων, οι οποίοι όμως δεν πρέπει να μείνουν άπραγοι. Οπως στη «Μαύρη Υλη» αλλά και στα κομμάτια «Εγώ συγγνώμη», «Παντομίμα», «Είναι εύκολο να υπάρξω», «Σαν του Χελμού το χιόνι», από το τελευταίο δισκογραφικό του πρότζεκτ.