Η συμφωνία για την εκμετάλλευση των σπάνιων γαιών και των κρίσιμων ορυκτών της Ουκρανίας από αμερικανικά μονοπώλια αναμένεται να υπογραφεί αύριο στην Ουάσιγκτον από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντ. Τραμπ, και τον Ουκρανό ομόλογό του, Β. Ζελένσκι, ενώ χτες εγκρίθηκε από την ουκρανική κυβέρνηση.

Ο ανταγωνισμός για την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων της Ουκρανίας είναι από τις βασικές αιτίες του ιμπεριαλιστικού πολέμου ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας στο έδαφός της και αποτελεί βασικό παράγοντα στα τρέχοντα παζάρια για έναν ενδεχόμενο «συμβιβασμό».

Ρωσία και ΗΠΑ θα έχουν σήμερα δεύτερο γύρο επαφών, αυτήν τη φορά στην Κωνσταντινούπολη, σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων.

Σε ένα τέτοιο φόντο, ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλ. Πούτιν, πρότεινε στις ΗΠΑ επιχειρηματικές συμφωνίες για τις σπάνιες γαίες και άλλα κρίσιμα ορυκτά που έχει η Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων όσων βρίσκονται στα κατεχόμενα εδάφη στην ανατολική Ουκρανία. Οπως τόνισε η Μόσχα, τα σχέδια για την οικονομική συνεργασία με την Ουάσιγκτον θα καταστούν δυνατά «μετά την επίλυση της σύγκρουσης στην Ουκρανία».

«Θα ήθελα να κάνουμε μια συμφωνία για να αποκτήσω πρόσβαση στις ρωσικές σπάνιες γαίες», είπε ο Τραμπ σύμφωνα με το «Ρόιτερς». Ο Αμερικανός Πρόεδρος πρόσθεσε ότι τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία έχουν κοιτάσματα σπάνιων γαιών, καθώς και πετρέλαιο και φυσικό αέριο. «Κοιτάξτε, αυτό είναι υπέροχο, αυτό είναι υπέροχο για τη Ρωσία, γιατί μπορούμε να κάνουμε συμφωνίες που θα χρησιμοποιήσουν πολύτιμη αλλά ανεκμετάλλευτη γη. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί».

Η φερόμενη ως τελική έκδοση της συμφωνίας ΗΠΑ - Ουκρανίας, την οποία είδαν οι «Financial Times» (FT), φέρεται να προβλέπει τη δημιουργία ενός Ταμείου, στο οποίο η Ουκρανία θα συνεισφέρει το 50% των εσόδων από τη «μελλοντική νομισματική αξιοποίηση» των κρατικών ορυκτών πόρων, συμπεριλαμβανομένων του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, και των σχετικών υποδομών και logistics. Το Ταμείο θα επενδύσει σε έργα στην Ουκρανία.

Εξαιρούνται οι ορυκτοί πόροι που ήδη συνεισφέρουν στα ταμεία της ουκρανικής κυβέρνησης, που σημαίνει ότι η συμφωνία δεν καλύπτει τις υπάρχουσες δραστηριότητες της «Naftogaz» ή της «Ukrnafta», των μεγαλύτερων παραγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου της Ουκρανίας.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος δήλωσε ότι επιθυμεί οι ΗΠΑ να αποζημιωθούν για τη «βοήθεια» που έχουν προσφέρει τα τελευταία τρία χρόνια στο Κίεβο. Η Ουάσιγκτον ζητούσε δεσμεύσεις ύψους 500 δισ. δολαρίων, με τον Ζελένσκι να αναφέρει χαρακτηριστικά ότι στην αρχική της μορφή επρόκειτο για μια συμφωνία που θα αναγκάζονταν να πληρώνουν «δέκα γενιές Ουκρανών»... Στο νέο κείμενο της συμφωνίας δεν υπάρχει ρητή αναφορά σε χρηματικό ποσό.

Πλέον αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ θα εκμεταλλευτούν από κοινού με την Ουκρανία τον ορυκτό της πλούτο και τα έσοδα που θα προκύψουν θα πάνε στο νεοσύστατο Ταμείο, το οποίο θα μπορούσε να είναι «κοινό για την Ουκρανία και την Αμερική».

Το κείμενο αφήνει κρίσιμα ερωτήματα, όπως το μέγεθος του μεριδίου των ΗΠΑ στο αμοιβαίο κεφάλαιο και οι όροι των συμφωνιών «κοινής ιδιοκτησίας» που πρέπει να διευκρινιστούν στις επακόλουθες συμφωνίες.

Η εντολή για το αμοιβαίο κεφάλαιο να επενδύει στην Ουκρανία είναι μια περαιτέρω αλλαγή που είχε επιδιώξει το Κίεβο. Το έγγραφο αναφέρει ότι οι ΗΠΑ θα στηρίξουν την οικονομική ανάπτυξη της Ουκρανίας στο μέλλον.

Ουκρανοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι η συμφωνία ήταν απλώς μια «συμφωνία - πλαίσιο» και ότι κανένα εισόδημα δεν θα άλλαζε χέρια μέχρι να δημιουργηθεί το Ταμείο, δίνοντάς τους χρόνο να ξεκαθαρίσουν τυχόν πιθανές διαφωνίες. Μεταξύ των εκκρεμών θεμάτων είναι να συμφωνηθεί η δικαιοδοσία της συμφωνίας.

Πάντως, η συμφωνία παραλείπει οποιαδήποτε αναφορά σε «εγγυήσεις ασφαλείας» των ΗΠΑ ως αποτροπή της Ρωσίας, στις οποίες είχε επιμείνει αρχικά το Κίεβο ως αντάλλαγμα. Θα υπάρχει μια γενική αναφορά ότι «οι ΗΠΑ θα επενδύσουν σε μια κυρίαρχη, σταθερή και ευημερούσα Ουκρανία, ότι εργάζονται για μια βιώσιμη ειρήνη και στηρίζουν τις προσπάθειες που γίνονται για την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας».

Σε χτεσινές δηλώσεις του ο Ντ. Τραμπ ανέφερε ως μόνη «εγγύηση» από τις ΗΠΑ το ότι «θα είμαστε επιτόπου και με αυτόν τον τρόπο θα υπάρχει αυτόματη ασφάλεια γιατί κανείς δεν θα τα βάζει με τους ανθρώπους μας όταν είμαστε εκεί».

«Δεν πρόκειται να δώσουμε εγγυήσεις ασφαλείας πέρα από αυτό», δήλωσε, επισημαίνοντας ότι «θα βάλουμε την Ευρώπη να το κάνει αυτό, γιατί (...) είναι ο άμεσος γείτονάς τους».

Ανέφερε, δε, ότι «καταφέραμε να κάνουμε μια συμφωνία με την οποία θα πάρουμε τα χρήματά μας πίσω. Και θα πάρουμε πολλά χρήματα στο μέλλον»...

Η αντιπρόεδρος και υπουργός Δικαιοσύνης της Ουκρανίας, Ολγα Στεφανίσινα, είπε στους FT ότι «η συμφωνία για τα ορυκτά αποτελεί μόνο ένα κομμάτι του ευρύτερου σχεδίου», υπονοώντας ότι η συμφωνία εντάσσεται σε μια συνολική στρατηγική συνεργασίας με τις ΗΠΑ.

Παρότι οι ΗΠΑ μέχρι στιγμής δηλώνουν πως δεν προτίθενται να στείλουν στρατεύματα σε ουκρανικό έδαφος, ο Τραμπ δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι «θα χρειαστεί να υπάρξει κάποιας μορφής ειρηνευτική δύναμη» στην Ουκρανία αν επιτευχθεί συμφωνία για τερματισμό του πολέμου.

Με σκοπό να πειστούν οι ΗΠΑ να στηρίξουν μια «ειρηνευτική αποστολή» των Ευρωπαίων, επισκέπτεται σήμερα την Ουάσιγκτον ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, για συνομιλίες με τον Τραμπ, ενώ προηγήθηκε επίσκεψη του Γάλλου Προέδρου, Εμ. Μακρόν, τη Δευτέρα.

Χτες, πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη των ηγετών της ΕΕ για την ευρωπαϊκή Αμυνα και Ασφάλεια και για την Ουκρανία, ενόψει της έκτακτης Συνόδου Κορυφής στις 6 Μάρτη, αλλά και για να τους ενημερώσει ο Μακρόν για τις συνομιλίες του με τον Τραμπ.

Ο κύριος στόχος του Στάρμερ, ο οποίος θα δεχτεί το Σαββατοκύριακο στο Λονδίνο αρκετούς Ευρωπαίους αρχηγούς, είναι να αποσπάσει νωρίτερα στην Ουάσιγκτον τη δέσμευση ότι οι ΗΠΑ θα παράσχουν ένα «δίχτυ ασφαλείας» που θα αποτρέψει τη Ρωσία να «εξαπολύσει νέα εισβολή σε λίγα χρόνια», ίσως υπό τη μορφή αεροπορικής κάλυψης, πληροφοριών και υλικοτεχνικής βοήθειας, για την υποστήριξη ευρωπαϊκών στρατευμάτων που ενδεχομένως σταλούν στην Ουκρανία για να επιτηρούν μια εκεχειρία.

«Αν θέλουμε να γίνει σεβαστή η εκεχειρία, χρειαζόμαστε υποστήριξη από τις ΗΠΑ», δήλωσε χτες ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Ερίκ Λομπάρ, ο οποίος συνόδευσε τον Μακρόν στην Ουάσιγκτον. «Πιστεύω ότι οι Αμερικανοί έχουν συμφωνήσει να το κάνουν», ανέφερε.

Λονδίνο και Παρίσι πρωτοστατούν σε προτάσεις για την αποστολή μιας «ειρηνευτικής» δύναμης χιλιάδων Ευρωπαίων στρατιωτών στην Ουκρανία στο πλαίσιο της παύσης των εχθροπραξιών.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός θα επιμείνει επίσης στο γεγονός ότι η Ουκρανία πρέπει να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου, ενώ θα ξεκαθαρίσει ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι αποφασισμένοι να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες.

Σε αυτήν τη συγκυρία ο Στάρμερ ανακοίνωσε προχτές ότι η Βρετανία θα αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες της από 2,3% στο 2,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2027. «Φιλοδοξεί» να τις αυξήσει στο 3% του ΑΕΠ κατά την επόμενη κοινοβουλευτική περίοδο, δηλαδή μετά το 2029.

Θα είναι «η μεγαλύτερη αύξηση των αμυντικών δαπανών από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου», επισήμανε.

Αλλα σημεία αντιθέσεων βρίσκονται επίσης στην ατζέντα των συνομιλιών Στάρμερ - Τραμπ, όπως οι προσεχείς τελωνειακοί δασμοί (25%) των ΗΠΑ στον χάλυβα και στο αλουμίνιο.

Η πρόθεση της Βρετανίας να μεταφέρει στο νησί Μαυρίκιο τον έλεγχο των νησιών Τσάγκος, στο στρατηγικό αρχιπέλαγος του Ινδικού Ωκεανού, όπου υπάρχει μια αμερικανο-βρετανική στρατιωτική βάση στο νησί Ντιέγκο Γκαρσία, θα μπορούσε επίσης να αυξήσει τις εντάσεις.

Η πρόταση της Γαλλίας και της Βρετανίας για τις «ειρηνευτικές δυνάμεις» του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία ρίχνει λάδι στη φωτιά και πυροδοτεί νέες συγκρούσεις σε περίπτωση «ειρηνευτικής συμφωνίας», τόνισε ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σ. Λαβρόφ.

Είπε ότι η «ισορροπία των δυνάμεων» έχει αλλάξει στην Ευρώπη και οι ευρωπαϊκές χώρες προσπαθούν να το υπονομεύσουν αυτό με νέα πακέτα στρατιωτικής βοήθειας για την Ουκρανία. Πρόσθεσε ότι οι προτάσεις για στρατεύματα «διατήρησης της ειρήνης» από το Λονδίνο και το Παρίσι είναι «απάτη» με στόχο τον εξοπλισμό της Ουκρανίας με περισσότερα όπλα και να τραβηχτεί η Ουκρανία πιο κοντά στη «σφαίρα» του ΝΑΤΟ.

«Δεν συζητήσαμε ποτέ τέτοιο θέμα και δεν θεωρώ ότι είναι χρήσιμο να αποσταλούν ευρωπαϊκές ή ΝΑΤΟικές δυνάμεις στην Ουκρανία», δήλωσε ο Ιταλός ΥΠΕΞ, Αντ. Ταγιάνι. «Αν πρέπει να δημιουργηθεί μια ουδέτερη ζώνη, πρέπει να αποσταλούν δυνάμεις υπό τη σημαία του ΟΗΕ. Σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να υπάρξει και διάθεση της Ιταλίας να συμμετάσχει - όπως υπάρχει για την Παλαιστίνη - αλλά πάντα με την ανάληψη ευθύνης από όλους», πρόσθεσε.

Χτες, στο μεταξύ, ο Ντ. Τραμπ δήλωσε ότι «η Ουκρανία θα μπορούσε να ξεχάσει την ένταξη στο ΝΑΤΟ» και «το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να το ξεχάσει», προσθέτοντας ότι «αυτός ήταν πιθανώς ο λόγος για τον οποίο ξεκίνησε όλο αυτό».

Η Ευρώπη εξοπλίζεται και θα πρέπει να χρησιμοποιήσει ένα ειδικό πρόγραμμα για να χρηματοδοτήσει στρατιωτικές δαπάνες σε έργα στρατηγικού ενδιαφέροντος για την ΕΕ, δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

«Θα εστιάσουμε σε περιοχές στρατηγικού ενδιαφέροντος για την Ευρώπη, όπως μια ενοποιημένη ευρωπαϊκή αεράμυνα, οι δυνατότητες για πλήγματα ακριβείας σε μεγάλες αποστάσεις, drones και πύραυλοι και φυσικά η στρατιωτική χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης», ανέφερε.

Σε ένα τέτοιο φόντο και με την «απειλή» της «απεμπλοκής» των ΗΠΑ από την Ευρώπη, Δανία και Νορβηγία ανακοίνωσαν ότι θα ενισχύσουν την «αμυντική συνεργασία τους και να αυξήσουν τις αμυντικές τους δυνατότητες», κάτι που θα συμβάλει και στη «συνολική αμυντική ικανότητα των Σκανδιναβών και της Βόρειας Ευρώπης», δηλώνει ο πρωθυπουργός της Νορβηγίας, Γιόνας Γκαρ Στέρε, ο οποίος συναντήθηκε με την πρωθυπουργό της Δανίας, Μέτε Φρεντέρικσεν, στο Οσλο για να συζητήσουν τη συνεργασία.

«Συνεργαζόμαστε ήδη για τη συντήρηση μαχητικών αεροσκαφών F-35. Επενδύοντας σε πλατφόρμες, οπλικά συστήματα, αισθητήρες και πυρομαχικά, είναι εφικτή η μείωση του κόστους», είπε ο Νορβηγός πρωθυπουργός.

Η κυβέρνηση της Δανίας ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα διαθέσει επιπλέον 6,8 δισ. ευρώ για στρατιωτικές δαπάνες το 2025 και το 2026, φθάνοντας έτσι στο επίπεδο του 3% του ΑΕΠ της.