ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 21 Οχτώβρη 2001
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΡΟΔΟ
Η δική μου Καισαριανή

Δε βλέπω πια τον Αντρέα τον λεγόμενο «τρελό». Οταν περπατούσε, κοιτούσε συνέχεια τον ουρανό, σαν να περίμενε να του μιλήσει. Πίσω από το Δημοτικό Σχολείο του Βενιζέλου οι μουριές άφηναν τα δώρα τους στη γη και κανείς από τους μαθητές δεν επέστρεφε στο σπίτι δίχως να έχει δοκιμάσει από αυτά τα μούρα που έβαφαν τα χείλη.

Οι πρώτοι αγώνες μοτοσικλέτας έγιναν στο δάσος της Καισαριανής. Από το γυναικείο μοναστήρι μπορούσες ν' ακούσεις τον Εσπερινό. Τότε ο τελευταίος «Λαμπράκης» που είχε μείνει στα Γραφεία της οργάνωσης μάζευε το λευκό μπαλάκι του πινγκ πονγκ και, γελώντας, έβγαινε στην πλατεία. Δίπλα στο σεμνό μνημείο για την Αντίσταση υπήρχε κι ένα μαγικό περιβόλι που πάνω του έπεφταν αργά οι προκηρύξεις της ΕΔΑ. Ηταν μια γιορτή, που συχνά γινόταν άγρια, όταν ο μικροαστισμός, με την πρώτη ευκαιρία, σάρωνε την Καισαριανή στο πρόσωπο των δοσάδων, που καθήλωναν τη γειτονιά με τα σκουπίδια τους.

Κάπου εκεί χάθηκε το αγαπημένο μου παιχνίδι, να μοιράζω πάγο μαζί με τον παγοπώλη, σ' ένα κάρο που το οδηγούσε ένα λευκό αλογάκι. Ο παγοπώλης σταμάτησε να με παίρνει μαζί του, μόλις έμαθε ότι αποκτήσαμε ηλεκτρικό ψυγείο. Ο κύριος παγοπώλης το θεώρησε προδοσία και ύστερα από λίγο εξαφανίστηκε μαζί με το κάρο και το αλογάκι. Πολλοί είπαν πως αναλήφθηκε στον ουρανό της Καισαριανής, άλλοι πως έπαθε κατάθλιψη, αλλά η νεράιδα που ζει ανάμεσα στο μοναστήρι της Καισαριανής και στον Αγιο Γιώργη τον Κουταλά μου αποκάλυψε πως πήγε στην Αμερική, άνοιξε εκεί ένα εργοστάσιο πάγου και θα 'ρθει μια μέρα πίσω για να ιδρύσει έναν ιππικό όμιλο. Μα πόσο χρονών είναι τώρα; ρώτησα τη νεράιδα. Στην Καισαριανή δεν υπάρχει χρόνος, μου απάντησε. Και απόρησα κι εγώ πώς το ξέχασα, γιατί είναι το μόνο κομμάτι της Γης όπου ο χρόνος είναι αόριστος: Αντιλαμβανόμασταν το χρόνο που περνούσε μέσα από διάφορα γεγονότα όπως τον ερχομό, στις μεγάλες γιορτές, των τρελών παιδιών από τα άσυλα, τα οποία τα παραλάμβαναν, από ανάγκη, ξένες, φτωχές οικογένειες για να τα φιλοξενήσουν προσωρινά έναντι ενός ευτελούς ποσού.

Το χρόνο τον ανακάλυψαν οι Καισαριανιώτες όταν ξέσπασε η Επταετία. Οι διάφοροι ρουφιάνοι της Αστυνομίας φρόντιζαν κατά τακτά διαστήματα, συνήθως πρωί, να επισκέπτονται σπίτια αγωνιστών για να τους συλλάβουν και αυτοί οι χαμένοι λειτουργούσαν σαν τα ξυπνητήρια της γειτονιάς ή σαν θλιβεροί κόκορες. Ο μόνος που δεν μπήκε στο παιχνίδι του χρόνου ήταν ο Αλβανός. Ηταν πράγματι ο πρώτος Αλβανός στην Ελλάδα, ένας παρίας του οποίου το παρελθόν ήταν τόσο σκοτεινό όσο ένα παραμύθι στο ξεκίνημά του. Αυτός ζούσε, δίχως φυσικά να κάνει τίποτα, κάτω από μια γέφυρα, απέναντι από το νεκροταφείο, και δεχόταν ελεημοσύνες απ' όσους ήθελαν να σώσουν την ψυχή τους. Δεν καταλάβαινε τίποτα απ' όσα συνέβαιναν γύρω του και νομίζω πως, και στον άλλο κόσμο τώρα πια, τίποτα δε θα καταλαβαίνει.

Η τελευταία εικόνα είναι της αγαπημένης μου γειτόνισσας, της κυρίας Ευρυδίκης, όταν τη βοηθούσα να ποτίσει τα τριαντάφυλλά της και ένιωθα τι είναι αιωνιότητα. Θυμόμουν τον Λαπαθιώτη: «Τα βραδινά τριαντάφυλλα μ' έχουν γιομίσει, θλίψη, / καθώς, απόψε, σκόρπισαν το δειλινό άρωμά τους, / σα να μηνούσαν, μακρινά, δεν ξέρω ποιους θανάτους / και να πονούσαν ήσυχα για κάτι που θα λείψει... / Κι όμως, το ξέρω, κάποτε, λυγώντας απ' τη θλίψη / (κι ίσως γι' αυτό να νοσταλγεί τόσο πολύ η καρδιά μου) / παρ' όλα τα που πίστευα, σα μια παρηγοριά μου, / θα 'ρθει μια μέρα, κάποτε, που θα 'χω κι εγώ λείψει...».


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ


Χαρακτικός «κόσμος» του Μ. Αρφαρά

«Ο όμορφος χορός», λιθογραφία
«Ο όμορφος χορός», λιθογραφία
Αφιερωμένη στην εικαστική έρευνα του Μιχάλη Αρφαρά στο χώρο της πειραματικής χαρακτικής και γενικότερα της πρωτότυπης εικόνας, είναι η έκθεση που φιλοξενείται αυτές τις μέρες στη Δημοτική Πινακοθήκη (Πειραιώς 51). Με τίτλο «Ο χαρακτικός κόσμος του Μιχάλη Αρφαρά», παρουσιάζονται χαλκογραφίες, λιθογραφίες, μεταξοτυπίες στις οποίες έχει εφαρμόσει ο καλλιτέχνης δικές του τεχνικές, αντιπροσωπευτικά δείγματα της πορείας του στη χαρακτική.

Καθηγητής Χαρακτικής στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Ανόβερο, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους νέους Ελληνες χαράκτες. Γεννημένος το 1954 στην Αθήνα, σπούδασε αρχικά σχέδιο και ζωγραφική στην ΑΣΚΤ (1972 - 1974) και από το 1974 συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία, όπου ειδικεύτηκε στη χαρακτική, στην τέχνη του βιβλίου και στον κινηματογράφο κινουμένων σχεδίων. Το 1983 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Meisterschuler, που εκπροσωπεί και το ανώτατο πτυχίο καλλιτεχνικών σπουδών. Το 1987, δημιούργησε δικό του στούντιο πειραματικού φιλμ στο Ανόβερο και τιμήθηκε επανειλημμένα με ευρωπαϊκά βραβεία για το χαρακτικό, εικαστικό και κινηματογραφικό του έργο.

Η έκθεση στη Δημοτική Πινακοθήκη παρουσιάζει την εξέλιξη του καλλιτέχνη σε τρία κεφάλαια. Το πρώτο ξεκινά από το 1985 και φτάνει έως το 1988. Σ' αυτήν την περίοδο ο Μ. Αρφαράς αφοσιώνεται στη μελέτη των εκφραστικών δυνατοτήτων των κλασικών τεχνικών της χαρακτικής τέχνης, αλλά παράλληλα και στην κατανόηση της βαθύτερης σχέσης που υπάρχει ανάμεσα στα διάφορα χαρακτικά είδη γραφής. Από το 1988 και μετά τα χαρακτικά του διατηρούν μεν τα μεγάλα μεγέθη, αλλά εκφράζουν την ιδιαίτερα επίμονη μελέτη του στο χαρακτικό χρώμα και στη συνεργασία των διαφόρων τεχνικών. Στην τρίτη περίοδο, που ξεκινά το 1994, ο καλλιτέχνης υιοθετεί στη γραφή του τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή, ο οποίος δεν αντικατέστησε τα εκφραστικά του μέσα, αλλά τα εμπλούτισε με τη δυνατότητα δημιουργίας χαρακτικών κύκλων με κινηματογραφικό χαρακτήρα, δηλαδή με γραφή φιλμική.

«Πυκνό δέντρο», χαλκογραφία
«Πυκνό δέντρο», χαλκογραφία
Το έργο του Μ. Αρφαρά διακρίνεται για τη δεξιοτεχνία στο χειρισμό των χαρακτικών τεχνικών, καθώς και την εκμετάλλευση των τεχνολογικών και ηλεκτρονικών μέσων αναπαραγωγής της εικόνας.

Οπως επισημαίνει η Εφορος της Πινακοθήκης του δήμου Αθηναίων, Νέλλη Κυριαζή, «Πέραν του ενδιαφέροντος που εντοπίζεται στις τεχνικές κατακτήσεις και επίμονες έρευνες του Μ. Αρφαρά, αυτό που με ευχέρεια διακρίνουμε στο έργο του είναι η συνύπαρξη και η τελική σύμφυρση διαφορετικών στοιχείων και μορφών από διαφορετικούς πολιτισμούς και εκφραστικούς τύπους, με αποτέλεσμα η θεματική του να μεταποιείται σε αποτελεσματικά κριτικά σχόλια και ευανάγνωστους υπαινιγμούς, που αφορούν μια παγκόσμια τάξη ή μάλλον α-ταξία πραγμάτων. Χαρακτηριστικό ήταν το έργο, με το οποίο ο καλλιτέχνης είχε συμμετάσχει στην έκθεση "Προσεγγίσεις ελληνικότητας. Γενιές του '80 και του '90", που παρουσιάστηκε μετά την Πινακοθήκη του δήμου Αθηναίων, στη Σουηδία και το Λουξεμβούργο».

Το προσωπικό εικαστικό του ιδίωμα διαμορφώνεται από τη συγκεκριμένη θεωρητική προσέγγιση του έργου τέχνης ως μυστηριακού ειδώλου, διατυπωμένου, όμως, πλαστικά με σύγχρονα εικονογραφικά μέσα. Οι εικόνες και τα αντικείμενα που κατασκευάζει ο Μ. Αρφαράς, αγγίζουν την περιοχή του φανταστικού της παιδικής και πρωτόγονης ευαισθησίας, όπως και το πνεύμα των βυζαντινών αγιογραφιών, κυρίως των εικόνων, που, σύμφωνα με τον ίδιο, «παραδίδουν την πράξη της απεικόνισης ως πράξη διαμεσολάβησης μεταξύ του ανθρώπου και του θεϊκού στοιχείου. Οι συνδυασμοί των διάφορων πολιτισμικών στοιχείων στα έργα του καλλιτέχνη, γίνονται με μεγάλη ελευθερία πνεύματος. Μορφές και δοξασίες από την αφρικανική ήπειρο συμπλέκονται με ειδώλια της ελληνικής προϊστορίας, με διάθεση αστεϊσμού και ειρωνείας για την παγκόσμια πολιτική - κοινωνική πραγματικότητα. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 22 Νοέμβρη.


Η.Μόρτογλου



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ