ΡΕΝΤΖΗΣ

Στο ντοκουμέντο αυτό γίνεται μια αναλυτική παρουσίαση για την πολιτική κατάσταση και το λαϊκό κίνημα στη διάρκεια του 1973 και επισημαίνεται το βάθεμα της κρίσης της δικτατορίας, που οφείλεται «στις ίδιες τις αντικειμενικές εξελίξεις, εξωτερικές και εσωτερικές». Επίσης γίνεται αναλυτική αναφορά για την ανάπτυξη της λαϊκής αντίθεσης που δυναμώνει με την ανάπτυξη της πάλης όλων των στρωμάτων του λαού και ιδιαίτερα της σπουδάζουσας νεολαίας με την καθοριστική συμβολή της «Αντιδικτατορικής ΕΦΕΕ». Γίνεται επίσης εκτίμηση για τη συμβολή των δυνάμεων του Κόμματος και της ΚΝΕ στη λεγόμενη φιλελευθεροποίηση (από το 1972 και κυρίως τα μέσα του 1973), που αποτέλεσε τον βασικό παράγοντα για να αποφευχθεί ο κίνδυνος της εξαπάτησης του λαϊκού κινήματος και που οδήγησε στην ακόμα πιο ενεργητική αντιπαράθεση με τη χούντα, στη μεγαλύτερη πολιτικοποίηση των αγώνων ιδιαίτερα τις μέρες του ξεσηκωμού του Νοέμβρη του '73.

Σε ό,τι αφορά τη δράση και την επιρροή του Κόμματος, στο ντοκουμέντο τονίζεται: «Το ΚΚΕ σε όλη τη διάρκεια της εφταετίας είχε την πιο συνεπή αντιχουντική γραμμή και την πιο σωστή τακτική πάλης. Ετσι η επιρροή του στην ανάπτυξη του λαϊκού αντιδικτατορικού αγώνα ήταν καθοριστική. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η συμβολή του με την αποφασιστική και συνεπή στάση του απέναντι στο χουντομαρκεζινικό πείραμα, στάση που επηρέασε καθοριστικά και τις θέσεις των άλλων αντιχουντικών δυνάμεων και του λαϊκού κινήματος γενικότερα. Αντικειμενικά, στις συνθήκες εκείνες, η στάση αυτή του Κόμματος έπαιξε καθοδηγητικό ρόλο στο αντιδικτατορικό κίνημα». Και συνεχίζει σε άλλο σημείο: «Η υπογράμμιση του ρόλου του Κόμματος και της ΚΝΕ με κανένα δε σημαίνει υποτίμηση των βασικών αδυναμιών που - αντικειμενικά κυρίως - υπήρχαν είτε που παρουσιάστηκαν από υποκειμενικές ελλείψεις των οργανώσεών του και της καθοδήγησής τους. Και οι αδυναμίες που σημειώθηκαν στην πορεία του πενθήμερου της έξαρσης των αγώνων και που δεν επέτρεψαν μια καλύτερη έκβαση των αγώνων αυτών, οφείλονται ακριβώς στο χαμηλό βαθμό οργάνωσης των δυνάμεών μας, στις ελλείψεις της οργανωτικής και τεχνικής προετοιμασίας».

Σχετικά με την ίδια την εξέγερση, στο εν λόγω ντοκουμέντο υπογραμμίζεται: «Οι αγώνες του Νοέμβρη και ειδικά η μάχη του Πολυτεχνείου αποτελούν κορυφαία εκδήλωση της εφτάχρονης αντιχουντικής πάλης και μια από τις κορυφαίες στιγμές των αγώνων του λαού και της νεολαίας του. Δεν είναι βέβαια μια γενική λαϊκή εξέγερση, αλλά οπωσδήποτε είναι μια περιορισμένη μέσα σε ένα χώρο εξέγερση, ενός κυρίως στρώματος των φοιτητών, που προκάλεσε γενικότερο ξεσηκωμό του λαού και πριν από όλα, τμημάτων της εργατικής τάξης και των εργαζομένων. Είναι, επομένως, μια περιορισμένη σε έκταση και οργανωμένη συμμετοχή ευρύτερων κοινωνικών δυνάμεων εξέγερση. Εχει οπωσδήποτε το χαρακτήρα ενός λαϊκού ξεσηκωμού. Οι ελλείψεις που υπήρξαν ή τα λάθη που έγιναν δεν μπορούν σε τίποτα να μειώσουν τη σημασία του ηρωικού εκείνου αγώνα».

Επίσης σε άλλο σημείο μπαίνει στη σωστή του διάσταση η σχέση του φοιτητικού και εργατικού κινήματος και απαντιέται η θεωρία της «πρωτοπορίας των φοιτητών». Υπογραμμίζεται χαρακτηριστικά ότι «όταν προωθούνται για λύση πανδημοκρατικά αιτήματα και το οργανωμένο εργατικό κίνημα, για οποιουσδήποτε λόγους, βρίσκεται χαμηλά, το φοιτητικό κίνημα για μια ορισμένη περίοδο είναι δυνατό να παίξει το ρόλο της δύναμης κρούσης του λαϊκού κινήματος», αλλά «και στις περιπτώσεις αυτές το φοιτητικό κίνημα δεν μπορεί να φτάσει σε εξάρσεις χωρίς κάποια ανάπτυξη του όλου λαϊκού κινήματος. Η έξαρση του Νοέμβρη δε στηρίχτηκε στην από τα πριν ανάπτυξη των εργατικών αγώνων, αλλά και χωρίς την ανάπτυξη των αγώνων της εργατικής τάξης το 1973 δε θα έφτανε σε τέτοιο σημείο ανάπτυξης».

Και καταλήγει στο σημείο αυτό: «Η συγκεκριμένη εξέλιξη των γεγονότων που θα μπορούσε να ήταν διαφορετική οφείλεται ακριβώς στο ότι η εργατική τάξη και το πρωτοπόρο κομμάτι της δεν ήταν έτοιμα να παίξουν το ρόλο που ιστορικά τους ανήκει».

Κατατοπιστικό είναι το ντοκουμέντο σε ό,τι αφορά τη φιλολογία που αναπτύσσεται για τον «αυθόρμητο χαρακτήρα» της εξέγερσης. Σημειώνει με έμφαση:

«Τις τελευταίες μέρες του Οκτώβρη και το πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοέμβρη, τα γεγονότα κυλάνε σαν χιονοστιβάδα και δημιουργούν αναμφισβήτητα γενικότερο κλίμα ξεσηκωμού» (...). «Το ξεκίνημα για την κατάληψη δεν αποτέλεσε συγκεκριμένο προμελετημένο σχέδιο καμιάς πολιτικής παράταξης, ούτε των αριστεριστών» (...) «Τα γεγονότα επιβλήθηκαν, χωρίς καμιά απόφαση και σχέδιο» (...) «Αναμφισβήτητα, λοιπόν, η κατάληψη γίνεται "αυθόρμητα" μέσα στο γενικότερο κλίμα εκείνων των στιγμών, δηλαδή χωρίς προμελετημένο σχέδιο οποιασδήποτε παράταξης ή οργάνωσης, ούτε καν των αριστεριστών. Το "αυθόρμητο" πάντως, πρέπει να περιορίζεται μόνο στη μορφή αυτή πάλης - την κατάληψη του Πολυτεχνείου - και κυρίως στη στιγμή που πραγματοποιήθηκε και όχι σ' όλη την ανάπτυξη του αγώνα, που γίνεται, αν όχι με σχέδιο, τουλάχιστον με βάση τη γενική γραμμή του φ.κ., των συνεπών οργανώσεών του (ΚΝΕ και Αντι - ΕΦΕΕ) για ενεργό αγωνιστική αντιμετώπιση του χουντικού σχεδίου για τις εκλογές».