Ο Θάνος Φωσκαρίνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1960. Εχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές: «Το Νέο Σίγμα», «Βαλπαντάνα», «Το Ταμείον Αφωνίας, ορ XVI», «Βάρος της Χαμένης Πρόνοιας», «Ο Καμβάς και το Σκουλήκι» και τις εργασίες «Δοκίμιο Χρονογραφίας για την Ελλη Αλεξίου», «Ανοιχτές Επιστολές στον Μάνο Χατζιδάκι». Τελευταίο του βιβλίο η συλλογή ποιημάτων «Αυτόχειρη Ασκήμια» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Παρουσία».

- Με συγχωρείτε που σας άφησα να περιμένετε. Βρισκόμαστε σε περίοδο εγγραφών και γίνεται ο χαμός. Είναι κι αυτή η ανυπόφορη ζέστη που δε λέει να πάψει, Σεπτέμβρης μήνας. Σχετικά τώρα μe την αίτησή σας και το βιογραφικό που μας στείλατε πρέπει να σας πω ότι είναι πολύ καλά. Εδώ που τα λέμε υπερβολικά καλά για μας εδώ. Δε νομίζω, δεν ξέρω κι όλας αν έχουμε κάποιον που να διαθέτει περισσότερα προσόντα από σας. Γι' αυτό και θα το κρατήσω σαν υπόδειγμα στους εργαζόμενους εδώ, να βλέπουν τι μεγάλη απήχηση έχει η σχολή μας προς τα έξω, αφού ζητούν τη συνεργασία μας άνθρωποι με τόσα προσόντα σαν τα δικά σας. Είστε άξιος συγχαρητηρίων κύριε. Μακάρι κι εγώ να είχα κάνει τις σπουδές σας, τις εργασίες σας, να είχα συναναστραφεί τις προσωπικότητες που αναφέρετε και να έχω δουλέψει μαζί τους. Δυστυχώς, η κατάσταση στα ΙΕΚ, δεν ξέρω αν το γνωρίζετε, δεν είναι καλή. Αδύνατο να βρείτε εξαιρέσεις - αν υπάρχουν. Κάπου κάπου πρέπει να προσγειωνόμαστε στην πραγματικότητα, δε νομίζετε; Εχουμε κι εμείς, βέβαια, μαθητές στο Τμήμα Γραφιστών και διδάσκουμε το μάθημα της Ιστορίας Τέχνης που θέλετε να διδάξετε κι εσείς αλλά δεν κάνουμε παρά μόνο τα πολύ γενικά και στοιχειώδη. Μην περιμένετε και πολλά πράματα. Αν ζεσταίνεστε, ν' ανοίξω λίγο το παράθυρο. Εντάξει; Λοιπόν, οι περισσότεροι μαθητές, για να λέμε τα πράματα με τ' όνομά τους, είναι μαθητές δεύτερης και τρίτης κατηγορίας. Ορισμένοι έχουνε βγάλει μόνο το δημοτικό, κάποιοι είναι δυσλεκτικοί, άλλοι προβληματικοί. Ερχονται στα ΙΕΚ, γιατί δεν μπορούν να μπουν στο Πανεπιστήμιο ή να βρουν κάποια σχολή που να τους παίρνει. Κι είτε από μόνοι τους είτε οι γονείς τους μας τους φέρνουν για ν' αναπτερώσουμε το ηθικό τους κι όχι για να μάθουν.

Εμείς δεν μπορούμε να τους διδάξουμε, μακάρι και να φτάναμε ως εκεί, εμείς πρέπει να δημιουργούμε ευχάριστο περιβάλλον, ώστε να είναι ικανοποιημένοι. Τι τα θέτε. Τα σημερινά παιδιά, πρέπει να το καταλάβετε, δεν αγαπούν τα γράμματα - προσέξτε, δε σας λέω ότι δεν τα παίρνουν αλλά ότι δεν τ' αγαπούν. Δεν είναι όλα έτσι, αλλά τα περισσότερα. Κυρίως τ' αγόρια που θ' αναλάβουν ύστερα τον καθημερινό αγώνα μέσα στην κοινωνία. Θέλουν να καταπίνουν μασημένη τροφή, γιατί δεν έχουν ούτε διάθεση, ούτε χρόνο για διάβασμα και πρέπει ο δάσκαλος, ο έξυπνος, ο ατσίδας που δε χάνει το πακέτο μέσα από τα χέρια του, εννοώ δε χάνει τη δουλιά του, πρέπει να του δίνει γρήγορα όλο το μάθημα με τον πιο ακίνδυνο, ευχάριστο και ακούραστο τρόπο σε καραμέλες, σε μπουκίτσες, πώς να το πω, ώστε να μην του φύγει ο πελάτης. «Είστε υπέροχοι, είστε ταλέντα, είστε άριστοι γραφίστες, άπιαστοι μηχανολόγοι, είστε τα σαϊνια μας. Είστε οι καλύτεροι μαθητές που πέρασαν ποτέ απ' τη σχολή μας», λέμε στα παιδιά, για να πάρουν λίγο πάνω τους. Κι έτσι φυσικά θα κάνετε κι εσείς, αν τελικά συνεργαστούμε. Βέβαια, μερικές φορές παίρνουν μεγάλο θάρρος αλλά τα πράγματα έννοια σας, διορθώνονται αμέσως. Δε συμβαίνουν εδώ αυτά τα αίσχη που ακούω ότι γίνονται σε άλλες σχολές που αφήνουν τα παιδιά στο διάλειμμα να πάνε στις τουαλέτες να χτυπηθούν βελόνες. Τι, δεν το πιστεύετε; Αχ καλέ μου...

Μην περιμένετε, λοιπόν, ότι θα έχετε να κάνετε με κάτι το εξαιρετικό, το υπέροχο, το σπάνιο. Αυτά όλα, προσέξτε, δεν τα λέω σε όλους όσοι έρχονται να μας ζητήσουν δουλιά. Το κάνω μόνο τώρα μ' εσάς, γιατί θέλω να είμαι ειλικρινής απέναντί σας. Με συγκίνησε η δουλιά σας. Αλλωστε, δε συναντάμε κάθε μέρα ανθρώπους που να έχουν δουλέψει όπως εσείς και δε θα 'θελα προσωπικά να απογοητευτείτε μαζί μου. Σκεφτείτε ότι από τη διδακτέα ύλη που καθορίζει το υπουργείο φτιάχνουμε στο τέλος για τις εξετάσεις, τι στο τέλος; ήδη από την αρχή, τους φτιάχνουμε 120 ερωτήσεις κι απαντήσεις και τους τις δίνουμε για να τις παπαγαλίσουν και να γράψουν. Ομως ούτε αυτές διαβάζουν. Γι' αυτό και ειδικά στις εξετάσεις του υπουργείου δεν περνούν παρά ελάχιστοι. Οι υπόλοιποι ξανακάνουν κάποια μαθήματα μέχρι κάποτε να περάσουν. Αφού πληρώνουν, γιατί όχι; Ελεγχος κανένας. Κι όλα είναι ωραία και καλά. Σιγά να μην ασχοληθεί ο κάθε υπάλληλος με το τι γίνεται σε μας ή αλλού. Μήπως δεν τα ξέρουν, αφού πολλοί απ' αυτούς είναι δικοί μας. Κι ύστερα το λάδωμα γιατί υπάρχει;

Βέβαια, οφείλω να σας επισημάνω ότι από το δικό μας ΙΕΚ προάγονται οι περισσότεροι σε σύγκριση με τα άλλα και σε σχέση με τη μεγάλη προσέλευση μαθητών που έχουν εκείνα. Αλλά μη φαντάζεστε κάτι εξαιρετικό. Οι περισσότεροι γραφίστες, λόγου χάρη, καταλήγουν δακτυλογράφοι μπροστά σ' ένα πληκτρολόγιο εφημερίδας ή περιοδικού που τους έχουν δούλους για 80 χιλιάδες το μήνα από το πρωί ως το βράδυ.

Τώρα όσο για τις πληρωμές. Εδώ είμαστε, μάλιστα. Τα χρήματα που μπορούμε να δώσουμε όχι μόνο σ' εσάς, αλλά σε όλους τους καθηγητές, πρέπει να σας πω ότι δεν είναι πολλά. Δεν είναι δυνατό να ζήσει κανείς σήμερα με 6 ώρες τη βδομάδα μάθημα με δύο, άντε βία δυόμισι χιλιάδες την ώρα. Ετσι δεν είναι; Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι μάλιστα που μας τα χαρίζουν τα χρήματά τους, την αμοιβή τους, ναι, ναι, ακούστε που σας λέω. Δεν αμείβονται καθόλου. Δουλεύουν τζάμπα για το ψώνιο τους - με συγχωρείτε για το κέφι τους ήθελα να πω. Φυσικά, δεν έχουν τα απαραίτητα προσόντα. Ησυχάστε κύριέ μου, δεν εννοώ ότι θέλω κι εσείς να είστε τζάμπα. Μακριά από μένα τέτοια συμπεράσματα. Η πνευματική εργασία είναι ανώτερη από όλες. Πόσο μάλλον η διδασκαλία νέων ανθρώπων. Μέγα λειτούργημα που ποτέ δεν εκτιμήθηκε στον τόπο μας κι ούτε εκτιμάται σήμερα. Λέτε να μην τα ξέρω; Αλλά συγνώμη, πείτε μου, εσείς θέλετε ΙΚΑ; Σας ρωτώ μιας και το 'φερε η κουβέντα, γιατί δεν το χρειάζονται όλοι οι συνεργάτες μας. Επειδή, όμως, εμείς εδώ είμαστε μια υπεύθυνη και απόλυτα νόμιμη επιχείρηση ακολουθούμε πιστά τους νόμους. Αν κάποιος μας ζητήσει τον βάζουμε αρκεί να περιμένει λιγάκι, γιατί οι γραφειοκρατικές διαδικασίες θέλουν χρόνο και υπομονή. Πάντως, εγώ θα σας συνιστούσα ν' αποφύγετε τη γραφειοκρατία όσο περισσότερο μπορείτε και να μη δίνετε σημασία στα ένσημα. Ολα αυτά είναι τερτίπια, για να μασάει το κράτος. Που, σημειωτέον, τρώει απ' όλες τις μεριές. Κι από σας κι από μένα κι απ' όλους. Και τι δίνει μετά; Ενα ξεροκόμματο και αν. Δείτε τους καημένους τους συνταξιούχους πώς τους κοροϊδεύουν. Βγάλτε δελτίο παροχής. Δε σας συμφέρει, καταλαβαίνω, άμα δεν έχετε από πολλές μεριές να παίρνετε. Δε σας συμφέρει, εμάς όμως μας βολεύει περισσότερο. Πού ήμασταν; Α, μάλιστα και όπως λέγαμε γι' αυτό δεν μπορώ αίφνης να ζητήσω να έρθει να διδάξει ένας άνθρωπος με κάποια προσόντα καλλιτεχνικά ή πανεπιστημιακά, με γνώσεις και έργο. Περιοριζόμαστε στο να παίρνουμε εδώ νεαρά άτομα που μόλις έχουν αποφοιτήσει από κάποια σχολή ή Πανεπιστήμιο και όχι πάνω από 30-35 χρονώ, για να μπορούμε να εκμεταλλευόμαστε, σας το λέω καθαρά και ξάστερα, την ανάγκη εργασίας, τη δίψα, τη δουλιά, το ζήλο, το μεράκι, τη ζωντάνια της ηλικίας τους, χωρίς να πληρώνονται καλά ή αρκούμενοι σε λίγα φράγκα για αμοιβή. Στην ηλικία τους μπορούν και να ξεγελαστούν, με συγχωρείτε θέλω να πω μπορεί, βρε αδερφέ, να μην τους ενδιαφέρει και τόσο το ρευστό, αφού τους δίνουμε χώρο, για να κάνουν το κέφι τους. Φρεσκοβγαλμένα από τα σχολεία με το μυαλό τους βουτηγμένο στα όνειρα, τις μεγάλες αξίες, γι' αυτό και λέγονται νέοι, δεν ξέρουν τι σημαίνει ζωή. Κι η αίσθηση που δίνουν στους άλλους είναι πιο ευχάριστη με την έλξη που δημιουργείται, όταν οι δάσκαλοι είναι νέα παιδιά κι αυτοί και δεν απέχουν ηλικιακά πολύ από τους πελάτες. Εσάς αυτά ξέρω δε σας αρέσουν, γιατί είστε ήδη έμπειρος, έχετε έργο πίσω σας που δεν μπορείτε φυσικά να αρνηθείτε κι απ' ό,τι βλέπω θα πρέπει να είστε γύρω στα σαράντα. Μην ανησυχείτε, καθόλου δε σας φαίνεται. Δείχνετε πολύ μικρότερος, πιστέψτε με. Να τα κατοστήσετε(...).

(...) Γι' αυτό σας λέω, αν είχατε μια πρόταση πιο καθημερινή, πιο ρεαλιστική, πιο σύγχρονη, μια πρόταση πακέτο, πώς να το πω, που ν' αγοράζεται μόλις ο άλλος την ακούσει να ενθουσιαστεί και να σκάσει αμέσως τα λεφτά του θα μπορούσα κι εγώ κάπου να σας κουμπώσω. Κάτι υπό μορφήν σεμιναρίου ίσως; Γιατί έχετε γνώσεις και πρέπει να μην πάνε χαμένες. Οχι, όχι ξεχάστε τις ιστορίες τέχνης, όχι αναλύσεις πινάκων, αυτά είναι ουτοπικές καταστάσεις, όχι γι' αυτές που ζούμε. Εμείς αγωνιζόμαστε να επιβιώσουμε. Να, ας πούμε αν είχατε ιστορίες - σενάρια για διαφημίσεις κάποιου προϊόντος, για μια ηλεκτρική σκούπα, ένα πλυντήριο, ένα απορρυπαντικό, ένα κομπιούτερ... πώς συλλαμβάνεται η ιδέα, πώς γράφεται και πώς τη στήνουμε στο ραδιόφωνο ή στην τηλεόραση θα μπορούσε να τραβήξει την προσοχή τους και να το εντάξουμε στα μαθήματα. Να κάνουμε έτσι μια καλή αρχή. Λοιπόν, ορίστε, βρείτε μια ιδέα εμπορική προσέξτε, καθόλου τέχνη και τέτοια, και τα υπόλοιπα τα κανονίζουμε μαζί μετά. Βλέπετε, αν δεν ήσασταν κι εσείς τόσο ειλικρινής στο βιογραφικό σας και παραμερίζατε όλα αυτά τα θαυμάσια που κάνατε, ίσως τα πράγματα να ήταν ευκολότερα. Ενώ έτσι δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια έκπτωσης ή υποτίμησης.

Κουράγιο. Σας περιμένω την επόμενη εβδομάδα. Είπαμε πολλά. Με κάνατε να σας πω όσα δεν έχω πει ποτέ δέκα χρόνια δουλιάς εδώ μέσα. Σε καλό μας. Να 'στε καλά.