Τα «έγγραφα Πενκόφσκι» γίνονται ένας από τους «κράχτες» του «Ψυχρού Πολέμου» ιδίως στις ΗΠΑ. Είναι ένα «από τα 250 και πάνω βιβλία, σε αγγλική γλώσσα που από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 γράφτηκαν ή χρηματοδοτήθηκαν από την CIA» (1).

Ο άνθρωπος που έδωσε το όνομά του στα «έγγραφα» αυτά είναι ένας πρώην συνεργάτης της κρατικής επιτροπής της ΕΣΣΔ για το συντονισμό των εργασιών έρευνας. Ο Ολεγκ Πενκόφσκι στη συνέχεια πρόσφερε τις υπηρεσίες του στην αγγλική μυστική υπηρεσία και αργότερα και στην αμερικάνικη CIA, έναντι αδράς αμοιβής.

Το 1965, εκδίδεται από τον εκδοτικό οίκο «Doubleday & Company» με χρηματοδότηση της CIA και σε συνεννόηση με τη Μυστική Επιτροπή της Γερουσίας για «επιχειρησιακούς λόγους» το δήθεν ημερολόγιο του κατασκόπου, με τον τίτλο «The Pencofski Papers» («Τα έγγραφα Πενκόφσκι»). (2) Πρόκειται δήθεν, για τις σημειώσεις που κρατούσε ο Πενκόφσκι υπό μορφή ημερολογίου στο σπίτι του στη Μόσχα, όπου περιγράφει τα «μυστικά σχέδια» της σοβιετικής κυβέρνησης για πυρηνική επίθεση κατά της Δύσης και τα «σοβιετικά μυστικά όπλα» που θα χρησιμοποιούνταν σ΄ αυτή την επίθεση.

Πριν ακόμη κυκλοφορήσει το βιβλίο, πολλές μεγάλες εφημερίδες στις ΗΠΑ και στη Βρετανία κατακλύζονται από «αποκλειστικές προδημοσιεύσεις». «Τα έγγραφα Πενκόφσκι» πριν ακόμη κυκλοφορήσουν γίνονται πρώτο θέμα σε εφημερίδες όπως η «Ουάσιγκτον Ποστ» και ο «Ομπσέρβερ» του Λονδίνου. Η προετοιμασία του κλίματος στην «κοινή γνώμη» ήταν αριστοτεχνική. Ολοι πλέον περίμεναν τις τελικές αποδείξεις για τα αποτρόπαια σοβιετικά σχέδια.

Το σοβιετικό πρακτορείο ειδήσεων ΤΑΣΣ χαρακτήρισε την καμπάνια σαν προσπάθεια δυσφήμισης της Σοβιετικής Ενωσης, με μια ολοφάνερη πλαστογράφηση της CIA και μια προμελετημένη πράξη, στο πνεύμα του «Ψυχρού Πολέμου».

Στη Δύση αναφαίνονται, εδώ και κει, αμφιβολίες για τη γνησιότητα των «εγγράφων». Η γνωστή δυτικογερμανική βδομαδιάτικη εφημερίδα «Die Zeit», στις 2 Δεκέμβρη του 1965, τιτλοφορεί το άρθρο της: «Γνήσιο μίσος ή καλή παραποίηση;» (3). Τα ερωτήματα, στα οποία προσπαθεί να απαντήσει ο αρθρογράφος, αποδείχνουν ότι πρόκειται για μια κακοήθη παραποίηση. «Οι εκδότες, γράφει, παραθέτουν σαν αυθεντικό γνώρισμα ένα φαύλο στιλ και τη συχνή επανάληψη. Αυτό, που δεν είναι δυνατόν να εξηγήσουν είναι το πώς ένας άνθρωπος ο οποίος γνώριζε ότι κινδύνευε να συλληφθεί, αποφάσισε να κρατάει σημειώσεις για τέτοια θέματα και μάλιστα μέσα στο ίδιο του το σπίτι, όπου ανά πάσα στιγμή η αστυνομία θα μπορούσε να κάνει έρευνα» (4).

Ο «ειδικός σοβιετολόγος» της αγγλικής εφημερίδας «Γκάρντιαν» Βίκτορ Ζόρζα, γράφει στις 16 του Νοέμβρη 1965: «Από όσα μπορούν να διαπιστωθούν, δεν υπάρχει κανένα χειρόγραφο των απομνημονευμάτων του Πενκόφσκι... Το αγγλικό κείμενο είναι γεμάτο από λέξεις και φράσεις που κανένας δε θα μπορούσε να τις συνδέσει με το σοβιετικό παρελθόν του Πενκόφσκι... Δεν πρόκειται για μεταφραστικά λάθη, αλλά πρόκειται για άγνοια της σοβιετικής ορολογίας... Πράγματι, όλο το μέρος για τη σοβιετική στρατιωτική θεωρία φαίνεται ότι γράφτηκε από δυτική πένα. Το βιβλίο θα μπορούσε να 'χε συνταχθεί μόνο από τη CIA».

Ο εκδότης των «Εγγράφων Πενκόφσκι», Γκίμπνεϊ, ισχυρίζεται ότι μεταφραστής στα αγγλικά ήταν ο Σοβιετικός φυγάς Ντεριάμπιν. Ομως, όπως αποκαλύπτεται, ο Ντεριάμπιν δε γνωρίζει καμιά ξένη γλώσσα, μιλάει μόνο ρωσικά.

Δώδεκα χρόνια αργότερα, το Δεκέμβρη του 1977, δημοσιεύονται στους «Νιου Γιορκ Τάιμς» υλικά από τις ανακρίσεις της Ειδικής Επιτροπής για απόρρητα ζητήματα της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων. Η Επιτροπή εξέτασε μεταξύ των άλλων και την υπόθεση των «Εγγράφων Πενκόφσκι». Ενας πράκτορας της CIA στην κατάθεσή του ομολογεί: «Δεν επρόκειτο για ημερολόγιο και από την άποψη αυτή ήταν μια μεγάλη απάτη». Ενας άλλος πρώην υπάλληλος της CIA ομολογεί ότι το βιβλίο είχε «εξωραϊστεί» και ένας τρίτος προσθέτει ξερά: «Οι κατάσκοποι δεν κρατούν ημερολόγιο». Σε τηλεφωνική συνδιάλεξη από την Ιαπωνία με την Επιτροπή, ο Γκίμπνεϊ ομολογεί ότι «δεν υπήρχε το ημερολόγιο».

Για τους στρατηλάτες του «Ψυχρού πολέμου», η απάτη εκπλήρωσε τη βρώμικη πολιτική της αποστολή: για την «αιτιολόγηση» των διατηρούμενων πρόσθετων δαπανών για τους πυρηνικούς εξοπλισμούς στις ΗΠΑ.

(1) New York Times, 25 Δεκέμβρη 1977.

(2) New York Times, 28 Δεκέμβρη 1977.

(3) Die Zeit, 3 Δεκέμβρη 1965.

(4) Στο ίδιο.