Το ρύζι είναι ευλογημένο. Πρώτα πρώτα επειδή στηρίζει εκατομμύρια ανθρώπων πάνω στη Γη και δεύτερον διότι αρέσει σε όλους μας. Οπως και να είναι μαγειρεμένο. Σήμερα όμως θα μιλήσουμε για την τέχνη του ριζότο, που οι συνήθεις ποικιλίες για την παρασκευή του είναι τρεις. Arborio, Vialone nano και το μακρόσπερμο Camaroli. Ανεξάρτητα με ποια υλικά θα επιλέξουμε για να εμπλουτίσουμε τη γεύση του η διαδικασία είναι πάντα η ίδια. Πάντα θα ξεκινήσουμε σοτάροντας το ρύζι με ό,τι λιπαρί έχουμε αποφασίσει να χρησιμοποιήσουμε και αμέσως μετά μόλις δούμε ότι έχει απορροφηθεί θα το ανακατέψουμε για ένα λεπτό και θα αρχίσουμε να ρίχνουμε κρασί ή ζωμό είτε σκέτο χλιαρό νερό. Σιγά σιγά όμως. Θα συνεχίσουμε έτσι για 15 λεπτά της ώρας σε μέτρια φωτιά και πρέπει να γνωρίζουμε κάτι, ότι το ριζότο είναι ανυπόμονο, θέλει να φαγωθεί αμέσως...

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Φιλιππότη «Εριννη» με τον τίτλο «Τηνιακή Επιγραφοποιία» ένα ακόμη κομψοτέχνημα σχετικά με τη νήσο Τήνο. Τι μπορούμε άραγε εμείς να προσθέσουμε, αφού το μικρό αυτό θησαυροφυλάκιο μιλά από μόνο του. Οι εξαιρετικές φωτογραφίες αντικαθιστούν τις λέξεις. Ενας πρόλογος, αντί δικού μας προλόγου, θα ήταν ό,τι καλύτερο. Ετσι πιστεύουμε.

Ο Κυριάκος Ντελόπουλος τελειώνει το μικρό αλλά κομψό σημείωμα του, έτσι:

«Η έκδοση προκλήθηκε από τη διασταύρωση του ενθουσιασμού δυο παλιών φίλων, του γράφοντος, για το εύρημά του, και του συνετού και συνεπούς εκδότη, του Τήνιου τηνολάτρη Στρατή Γ. Φιλιππότη, που δεν έχασε την ευκαιρία να εκδηλώσει τον δικό του προσθέτοντας έναν ακόμη τίτλο στην ήδη πλούσια τηνιακή βιβλιογραφία που έχει εγκαινιάσει από χρόνια. Οι χαρούμενες επιγραφές της Οφιούσας με την ομόφωνη χαρά και των δύο μπορούν από κοντά να σκουντήσουν τους ανύποπτους να κοιτάζουν γύρω τους για να βλέπουν τις κρυμμένες ομορφιές πριν τις προσπεράσουν».

Αν θέλετε μια πόλη καταπράσινη, μια πόλη που δεν μπορείτε να τη δείτε από το αεροπλάνο, γιατί την κρύβουν τα δέντρα, αν θέλετε να δείτε ένα «τροπικό Ελσίνκι», δεν υπάρχει λόγος να απελπίζεστε. Υπάρχει μια λύση: Επισκεφθείτε τη Θιρουβανανθαπούραμ.

Η Θιρουβανανθαπούραμ (η Τριβάντρουμ της βρετανικής εποχής) είναι η πρωτεύουσα της ινδικής πολιτείας Κεράλα. Η Κεράλα είναι η πολιτεία που κατέχει το ΝΔ άκρο της Ινδικής Χερσονήσου. Είναι μια από τις μικρές πολιτείες της Ενωσης. Εχει έκταση μόλις 38.862 τ. χλμ., είναι, δηλαδή, μόλις κατά 36% μεγαλύτερη από την Αλβανία και γύρω στις 3,5 φορές μικρότερη από την Ελλάδα. Αν η έκτασή της, όμως, είναι μικρή, ο πληθυσμός δεν της λείπει. Εχει 32.000.000 κατοίκους, δηλαδή περί τους 830 / ανά τ. χλμ. Η ίδια η Θιρουβανανθαπούραμ έχει γύρω στις 300.000 κατοίκους.

Η Θιρουβανανθαπούραμ είναι αυτό που θα λέγαμε μια «ωραία πόλη». Οι δρόμοι είναι, όσο και αν αυτό φαίνεται απίστευτο, ιδιαίτερα αν προέρχεσαι από την Αθήνα, καταπράσινοι και πνιγμένοι στα δέντρα. Το σχέδιό της φαίνεται άνετο στην κυκλοφορία, που είναι κάθε άλλο παρά αραιή. Βέβαια, αυτό γίνεται με θυσία αυτού που, από πολλούς, θεωρείται σαν ένα αναντικατάστατο στοιχείο του τοπικού COULEUR LOCALE, δηλαδή της αίσθησης του «ανατολικού χάους». Και αν ένα τουριστικό ταξίδι δεν είναι ο πιο κατάλληλος χώρος για φιλοσοφικές σκέψεις, δεν μπορεί κανείς να μη σκεφτεί ότι δεν μπορεί να τα έχει όλα. Το αρχιτεκτονικό σχέδιο της πόλης επίσης φαίνεται άνετο. Τα κτίρια έχουν ωραία και καλόγουστα σχέδια, αν και ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά είναι η έλλειψη ουρανοξυστών (είναι, αλήθεια, κακό αυτό; Δεν είμαι πια βέβαιος). Αλλά το πιο βασικό είναι άλλο: Η πόλη δεν έχει τις τεράστιες ζώνες παραγκοσυνοικιών που περιζώνουν τις άλλες ινδικές πόλεις. Παραδεχόμαστε, βέβαια, ότι δεν αποκλείεται να μας διέφυγαν στα πλαίσια μιας σύντομης επίσκεψης. Αν ήταν, όμως, τόσο μεγάλες όσο στις άλλες πόλεις, θα ήταν δυνατό να μας διαφύγουν;

Στην πραγματικότητα, δεν έχουμε καμία αμφιβολία. Ακόμη και μια σύντομη και επιφανειακή ματιά στη Θιρουβανανθαπούραμ αρκεί, για να δείξει ότι η κατάσταση της πόλης είναι καλύτερη --σημαντικά, μάλιστα, καλύτερη-- από τον μέσο όρο της Ινδίας. Το οικονομικό επίπεδο είναι εμφανώς ανώτερο. Αυτό πρέπει να φαίνεται και από το ότι, εδώ, τα καταστήματα είναι όχι μόνο καλύτερα τοποθετημένα και με μεγαλύτερη τάξη από άλλες πόλεις της Ινδίας που ξέρουμε, αλλά, στο μέσο όρο τους, και σημαντικά μεγαλύτερα από αλλού. Οπως θα περίμενε κανείς από μια πόλη της Ανατολής, το εμπόριο είναι πολύ εντατικό. Εκείνο που περιμέναμε λιγότερο είναι το ότι, σε μια επίσκεψή μας σε ένα από τα καταστήματα της πόλης, θα πέφταμε σε μια φωτογραφία του JAI GURU DEVA, που ενέπνευσε και τους «Μπιτλς». Το πολιτιστικό επίπεδο --με την έννοια του εκπαιδευτικού επιπέδου-- είναι επίσης σημαντικά ανώτερο. Αν είναι αλήθεια ότι, από την εποχή της ανεξαρτησίας (15.8.1947), το ποσοστό του αναλφαβητισμού στην Ινδία έχει πολύ μειωθεί, είναι επίσης αλήθεια ότι παραμένει ακόμη σχετικά υψηλό --γύρω στο 50%. Στην Κεράλα, το επίπεδο του αναλφαβητισμού είναι κάτω του 1%.

Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο φανερή, αν βγει κανείς από την πόλη. Η ύπαιθρος παραμένει μια εντελώς και αδιάκοπα καταπράσινη έκταση γεμάτη δάση «από τοίχο σε τοίχο», όπως λένε οι Αμερικανοί --αλλά αυτό δεν περιμένει κανείς από την «ύπαιθρο»; Αλλού βρίσκεται το αξιοπρόσεχτο. Και πρόκειται, πραγματικά, για πολύ αξιοπρόσεχτο σημείο, γιατί, σε μια χώρα του Τρίτου Κόσμου, δε βλέπουμε την αγροτική αθλιότητα, άλλο αναντικατάστατο στοιχείο του τοπικού COULEUR LOCALE για όσους δεν είναι αναγκασμένοι να ζουν καθημερινά μέσα σ' αυτήν. Στην Κεράλα, οι αγροτικές περιοχές μοιάζουν πολύ με τις αστικές. Αλλά όχι γιατί και οι αστικές είναι εξ ίσου άθλιες.

Δεν είναι χωρίς ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι στην πρασινάδα της (κυρίως κοκκοφοίνικες) η Κεράλα οφείλει και το όνομά της. Στη γλώσσα MALAYALAM, «Κέρα» σημαίνει «κοκκοφοίνικας» και, συνεπώς, «Κεράλα» σημαίνει «η γη του κοκκοφοίνικα».

Το μαντέψατε, μην το αρνείσθε. Περιοχή σχετικά υψηλού οικονομικού και πολιτιστικού επιπέδου, τοπίο παραθαλάσσιο με ανεξάντλητο πράσινο και πολύ ωραίες παραλίες, η Κεράλα έγινε --τι άλλο;-- χώρος τουριστικός. Σήμερα, η Κεράλα είναι η πιο τουριστική περιοχή της Ινδίας, πράγμα όχι εύκολο σε μια χώρα που, ασφαλώς, δε στερείται τουριστικών χώρων και που έχει ήδη σημαντικό τουρισμό.

Η Κεράλα είναι μια πολιτεία πλούσια σε πολιτισμό και πολιτιστικές παραδόσεις, ιδιαίτερα νοτιοϊνδικού τύπου. Οπως παντού στην Ινδία, ο πολιτιστικός συγκρητισμός είναι ιδιαίτερα έντονος στα εδάφη της. Οχι μόνο διαθέτει μια σημαντική μουσουλμανική κοινότητα (περί το 20% του πληθυσμού της) αλλά ιδιαίτερα έντονο σ' αυτήν είναι και το χριστιανικό στοιχείο, που καλύπτει γύρω περίπου στο 35%, πράγμα που καθιστά την Κεράλα την «πιο χριστιανική πολιτεία» της Ινδίας. Στις πύλες μερικών εκκλησιών, είδαμε και ελληνικές επιγραφές.

Η Κεράλα, όμως, είναι γνωστή και για κάτι άλλο, ασφαλώς όχι λιγότερο σημαντικό. Η πολιτεία, που δημιουργήθηκε με τη συγχώνευση τριών ομόγλωσσων περιφερειών το 1956, ήταν η πρώτη στην ιστορία της Ινδικής Ενωσης που απέκτησε προοδευτική κυβέρνηση με κομμουνιστική ηγεσία το 1957. Τα κόμματα και οι πολιτικές δυνάμεις που αποτέλεσαν και αποτελούν την προοδευτική συμμαχία είναι πολύ υπερήφανα για το έργο τους από τη θέση αυτή και, αν η σημερινή κατάσταση της πολιτείας έχει και εκεί τις ρίζες της, η υπερηφάνεια αυτή μας φαίνεται εντελώς δικαιολογημένη.