Μαύρες μέρες επιφυλάσσει για την ελληνική ύπαιθρο η Ευρωπαϊκή Ενωση και τα πρώτα θύματά της θα είναι οι μικρομεσαίοι αγρότες. Οι νέες αντιαγροτικές προτάσεις της ενδιάμεσης αναθεώρησης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, που ανακοίνωσε προ ημερών η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αν γίνουν πράξη, θα έχουν ως αποτέλεσμα να συρρικνωθεί παραπέρα η εγχώρια αγροτική παραγωγή, να αποδεκατιστεί το αγροτικό εισόδημα, να επιταχυνθεί το ξεκλήρισμα των μικρομεσαίων αγροτών και να μαραζώσει η ελληνική ύπαιθρος.

Οι συγκεκριμένες ανακοινώσεις και σχεδιασμοί της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για εξαφάνιση κάθε ουσιαστικής στήριξης της γεωργίας και κτηνοτροφίας, δε γίνονται τυχαία. Γίνονται για να ενισχυθούν άλλες νέες κοινές πολιτικές της ΕΕ, όπως για παράδειγμα η Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Αμυνας. Με άλλα λόγια, κόβονται χρήματα από την ΚΑΠ για να «επιδοτηθεί» αδρά ο ευρωστρατός και η ευρωαστυνομία. Παράλληλα, τα «αφεντικά» της ΕΕ θέλουν τη διεύρυνση, αλλά δε θέλουν να δώσουν και τα απαιτούμενα κονδύλια για να επιδοτούνται επαρκώς και οι αγρότες των υπό ένταξη χωρών. Αλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι προτείνεται οι επιδοτήσεις στις υπό ένταξη χώρες να ξεκινήσουν από το 25% των αντίστοιχων επιδοτήσεων στις χώρες της ΕΕ. Η ΕΕ όμως στο όνομα της διεύρυνσης πετσοκόβει τη χρηματοδότηση της ΚΑΠ. Από κοντά, προστίθενται και οι επιταγές του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και οι επιδιώξεις των ΗΠΑ για κατάργηση των επιδοτήσεων. Ετσι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την κατάργηση των άμεσων ενισχύσεων και ό,τι απέμεινε από εξαγωγικές επιδοτήσεις.

Το ζήτημα όμως είναι ότι μετά από 40 χρόνια ΚΑΠ (22 χρόνια για την Ελλάδα) φάνηκε ολοκάθαρα ότι οι επιδοτήσεις στα αγροτοκτηνοτροφικά προϊόντα, που ενδιέφεραν τις βιομηχανίες και τις πολυεθνικές τροφίμων, αποσκοπούσαν μόνο και μόνο στην εξασφάλιση φτηνής πρώτης ύλης και τεράστιου κέρδους γι' αυτές. Τώρα, μετά από τόσα χρόνια επιδοτήσεων, όπου ΗΠΑ και ΕΕ επέβαλαν μέσω αυτών στην παγκόσμια αγορά εξευτελιστικά χαμηλές τιμές παραγωγού, αποκαλύπτεται πως οι επιδοτήσεις λειτούργησαν ως «Δούρειος Ιππος» σε βάρος όλων των αγροτών. Και τα όποια φούμαρα περί ποιότητας και ανταγωνιστικότητας, φαντάζουν πλέον εξοργιστικά γελοία. Γιατί, με τις εξευτελιστικές τιμές παραγωγού που έχουν καθιερωθεί στην παγκόσμια αγορά, ποιος μικρομεσαίος αγρότης θα μπορεί να επιβιώσει και να καλλιεργήσει, έστω ακόμα κι αν λέγεται επιχειρηματίας αγρότης;

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να γίνει πράξη από το 2004 η αποσύνδεση των αγροτικών κοινοτικών ενισχύσεων από την πραγματική παραγωγή, τη στρεμματική καλλιεργήσιμη έκταση ή τον αριθμό των ζώων και την αντικατάστασή τους από μια ετήσια κατ' αποκοπήν εισοδηματική ενίσχυση «πείνας», ανά αγροτική εκμετάλλευση. Προτείνει τη σταδιακή δραστική μείωση των ενισχύσεων κατά 3% ετησίως από 2004 μέχρι το 2010, δηλαδή 20% σε επτά χρόνια, καθώς τη δραστική μείωση έως κατάργηση της κοινοτικής παρέμβασης και των τιμών παρέμβασης που απέμειναν και οι οποίες πρόσφεραν μια ελάχιστη προστασία στο αγροτικό εισόδημα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως άλλοθι για την περικοπή των αγροτικών επιδοτήσεων, αναφέρει πως θα ενισχυθεί ο «δεύτερος πυλώνας» και θα δοθούν χρήματα για την ανάπτυξη της υπαίθρου. Πρόκειται βέβαια για μια ακόμα πρόφαση κοροϊδίας. Γιατί ποια ανάπτυξη της ελληνικής υπαίθρου θα επέλθει, αν η αγροτιά οδηγηθεί στη φτώχεια και την εξαθλίωση, όπως σχεδιάζεται να γίνει; Και μπορούν τα υποτιθέμενα κονδύλια που λέγεται ότι θα διατεθούν για αγροτοτουρισμό, συσκευαστήρια αρωματικών φυτών, δασικά μονοπάτια και άλλα τέτοια, να «μπαλώσουν» τη ζημιά; Σαφώς όχι. Χωρίς αγροτική παραγωγή και αγροτικό εισόδημα, το σύνθημα «αγροτιά χωρίς λεφτά, εργατιά χωρίς δουλιά», που κυριαρχούσε στα αγροτικά μπλόκα κατά της ακολουθούμενης αντιαγροτικής πολιτικής, θα γίνει ακόμα πιο δραματικά επίκαιρο.

Στα αξιοσημείωτα επίσης είναι πως το όλο σκηνικό υποκρισίας στήθηκε και στο όνομα της δήθεν προστασίας του περιβάλλοντος, της ασφάλειας των τροφίμων κλπ., τη στιγμή που η ΕΕ ανοίγει διάπλατα το δρόμο στα μεταλλαγμένα «προϊόντα» των πολυεθνικών.

Οι νέες προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αφορούν σε πρώτη φάση τα προϊόντα της «Ατζέντα 2000» (δημητριακά, ελαιούχους σπόρους, βοοειδή και αιγοπρόβατα), ενώ πολύ σύντομα θα επεκταθούν και στα υπόλοιπα επιδοτούμενα αγροτικά προϊόντα, όπως βαμβάκι, καπνά, λάδι, σταφίδα, οπωροκηπευτικά κ.ά. Οπως λέγεται, οι αναλυτικές προτάσεις για την πρώτη κατηγορία προϊόντων αναμένεται να ανακοινωθούν από Οκτώβρη και στο αμέσως επόμενο διάστημα θα ακολουθήσουν σταδιακά και οι προτάσεις για τη δεύτερη κατηγορία προϊόντων. Από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρθηκε αρχικά πως σκοπός είναι να κλείσει το θέμα μέσα στο 2003. Βέβαια, δεν αποκλείεται το πράγμα να πάει χρονικά λίγο πιο πίσω και η υλοποίηση να καθυστερήσει ένα - δύο χρόνια.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε για το σκληρό σιτάρι μείωση της ειδικής ενίσχυσης κατά 27% και καθιέρωση μιας ψευτοενίσχυσης στην ποιότητα που καλύπτει τη μισή χασούρα, καθώς και μείωση κατά 5% της τιμής παρέμβασης σε σιτάρι, καλαμπόκι και κριθάρι και κατάργησή της για τη σίκαλη. Για το ρύζι προτείνεται η μείωση της τιμής παρέμβασης κατά 50% και μια αύξηση της στρεμματικής αντιστάθμισης, που δεν καλύπτει τη νέα απώλεια εισοδήματος των ρυζοπαραγωγών. Κι όπως αναφέρεται στο αρχικό κείμενο των προτάσεων, οι αναθεωρημένες ενισχύσεις στο σκληρό σίτο και το ρύζι θα ενταχθούν στο καθεστώς των εισοδηματικών ενισχύσεων, ενώ σε όλες τις αροτριαίες καλλιέργειες θα υπάρχει και υποχρεωτική αγρανάπαυση. Το τι ακριβώς θα γίνει και πώς, θα φανεί από τις εξειδικευμένες προτάσεις που θα ακολουθήσουν.

Για τη βοοτροφία και την αιγοπροβατοτροφία, αυτό που πρόκειται να γίνει είναι η καθιέρωση εισοδηματικών ενισχύσεων ανά εκμετάλλευση. Στην περίπτωση της βοοτροφίας θα συμπτυχθούν όλες οι επιμέρους ενισχύσεις, για να υπολογιστεί η ετήσια εισοδηματική ενίσχυση ανά εκμετάλλευση, ενώ το ίδιο ισχύει και για την αιγοπροβατοτροφία.

Οι εισοδηματικές ενισχύσεις που προτείνονται να γίνουν πράξη από το 2004, θα υπολογίζονται με βάση μια προγενέστερη ιστορική περίοδο (συνήθως είναι τριετής ή πενταετής) και ο μέσος όρος των επιδοτήσεων που δόθηκαν, θα βγάζει την εφάπαξ ετήσια ενίσχυση ανά αγροτική εκμετάλλευση και για τα προϊόντα - στρέμματα ή ζώα. Εδώ φαίνεται ότι θα πέσει το πρώτο «ψαλίδι». Η συνέχεια του ψαλιδίσματος θα δοθεί με βάση την ανακοίνωση - πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μείωση 3% ετησίως μέχρι το 2010 στην εισοδηματική ενίσχυση που θα δίνεται, ανά αγροτική εκμετάλλευση. Και όπως αναφέρουν σχετικά παράγοντες του υπουργείου Γεωργίας, η εισοδηματική ενίσχυση ανά αγροτική εκμετάλλευση θα αποτελεί στο εξής «δικαίωμα» επιδότησης, που θα μπορεί να πωλείται και να μεταβιβάζεται. Διευκρινίζεται, επίσης, ότι αν μια αγροτική εκμετάλλευση παράγει και προϊόντα που δεν λάμβαναν επιδότηση ή αποκλειστικά προϊόντα που δεν επιδοτούνται, δε θα λαμβάνει για αυτά καμία εισοδηματική ενίσχυση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει ως όριο της μείωσης των εισοδηματικών ενισχύσεων που θα δίνονται από το 2004 τα 5.000 ευρώ με τη συνοδεία δύο μονάδων ετήσιας απασχόλησης. Για τους αγροτοκτηνοτρόφους, που θα τους βγαίνει ποσό πάνω από 5.000 ευρώ, η εισοδηματική ενίσχυση θα μειώνεται κατά 3% ετησίως μέχρι το 2010. Αυτό σημαίνει για παράδειγμα ότι οι καπνοπαραγωγοί που έχουν ποσόστωση στα Βιρτζίνια μεγαλύτερη από 1.700 κιλά, οι βαμβακοπαραγωγοί που έχουν παραγωγή μεγαλύτερη από 12.000 κιλά θα υπόκεινται σε μείωση της επιδότησης. Οπως επίσης αναφέρουν παράγοντες του υπουργείου Γεωργίας, τα 5.000 ευρώ αποτελούν και όριο ελέγχου και προϋποθέσεων για τις νέες εισοδηματικές ενισχύσεις. Δηλαδή, τις ενισχύσεις άνω των 5.000 ευρώ, για να τις λαμβάνουν τα αγροτικά νοικοκυριά θα πρέπει να πληρούν μια σειρά περιβαλλοντικών προϋποθέσεων, «ορθών γεωργικών πρακτικών» και άλλων όρων. Εδώ ελλοχεύει ο κίνδυνος, πολλές μικρομεσαίες αγροτικές εκμεταλλεύσεις να αποκλειστούν των εισοδηματικών ενισχύσεων, εξαιτίας των προϋποθέσεων που θα τεθούν.

Για τους φτωχούς και μικρούς αγρότες οι οποίοι, με βάση την ιστορική περίοδο που θα χρησιμοποιήσει η ΕΕ, λάμβαναν επιδοτήσεις κάτω των 5.000 ευρώ, δε θα τίθενται οι προαναφερόμενες προϋποθέσεις. Για αυτή την «κατηγορία», όσοι είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες θα λαμβάνουν - με βάση τον υπολογισμό των μέσων όρων των επιδοτήσεων που έπαιρναν - μια εισοδηματική ενίσχυση πείνας. Κι όπως φαίνεται, χωρίς να τους ασκείται κανένας έλεγχος αν παράγουν ή όχι. Αυτό φαντάζει ως ένα εξευτελιστικό επίδομα ανεργίας των 500.000 δρχ. ή του 1.000.000 δρχ. το χρόνο, που αποσκοπεί να κρατήσει μακριά από τα αστικά κέντρα τις νέες στρατιές ανέργων αγροτών. Και δείχνει επίσης ότι η ΕΕ ουδόλως νοιάζεται για την ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής.

Ενα πολύ σοβαρό ζήτημα, που προκύπτει ακόμα, είναι και το εξής: Αν οι φτωχοί και μικρομεσαίοι αγρότες που εξαναγκάζονται να έχουν κι ένα συμπληρωματικό εξωγεωργικό εισόδημα προκειμένου να επιβιώσουν και το οποίο υπερβαίνει το αγροτικό εισόδημα, θα δικαιούνται της νέας εισοδηματικής ενίσχυσης ή ό,τι άλλο προκύψει; Το ίδιο ερώτημα ισχύει και για τους εργαζόμενους και επαγγελματίες της πόλης και του χωριού που έχουν ένα συμπληρωματικό εισόδημα από τη γεωργία. Στο κείμενο των αρχικών προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, γίνεται λόγος μόνο για αγροτικές εκμεταλλεύσεις και για γεωργούς πλήρους απασχόλησης. Το γεγονός αυτό προβληματίζει και παράγοντες του υπουργείου Γεωργίας, κάποιοι από τους οποίους εκφράζουν φόβους ότι οι ενισχύσεις στους μη κατά κύριο επάγγελμα αγρότες θα κοπούν. Αν γίνει αυτό, τότε θα πρόκειται για ένα ολέθριο πλήγμα στην ελληνική ύπαιθρο και όλα τα λόγια τα μεγάλα, περί ανάπτυξης της υπαίθρου, θα αποδειχτούν δύο φορές φούμαρα!