Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και η Βρετανία αποστέλλουν στην Κύπρο εντός των προσεχών ημερών τους μεσολαβητές τους για το Κυπριακό, ενόψει της επικείμενης συνάντησης του Προέδρου Κληρίδη και του Ραούφ Ντενκτάς με το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Κόφι Ανάν, στο Παρίσι, στις 6 του Σεπτέμβρη.

Ο Αμερικανός απεσταλμένος, Τόμας Γουέστον, θα επισκεφθεί, εκτός της Λευκωσίας, την Αθήνα και την Αγκυρα, ενώ ο Βρετανός απεσταλμένος, λόρδος Ντέιβιντ Χάνεϊ, θα περιοριστεί ενδεχομένως σε επίσκεψή του μόνο στη Λευκωσία.

Κατά τις επισκέψεις του στην Αθήνα και στην Αγκυρα, ο Τόμας Γουέστον αναμένεται να συζητήσει και την πορεία ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, σε συνάρτηση με το Κυπριακό.

Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, η Βρετανία προωθεί στο παρασκήνιο νέες ιδέες για πολυεπίπεδη κυριαρχία, που αποβλέπουν σε εξευμενισμό του Ραούφ Ντενκτάς. Οι θέσεις αυτές δε βρίσκουν σύμφωνη την κυπριακή κυβέρνηση και ο υπουργός Εξωτερικών, Ιωάννης Κασουλίδης, σε δήλωσή του με αποδέκτη τη Βρετανία, ανέφερε ότι μια λύση που δε θα διασφαλίζει ένα ενιαίο κράτος δε θα συνιστά λύση αλλά διάλυση.

Ο υφυπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, Πίτερ Χέιν, σε απαντητική επιστολή στο βουλευτή Πατ Κοξ, κάνει λόγο για νέα Κύπρο, όπου οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι θα είναι ο καθένας αφέντης στο δικό του σπίτι.

Η κάθε πλευρά, αναφέρει, θα αναλαμβάνει πλήρως τα ζητήματα, όπως είναι τα θέματα υγείας, εκπαίδευσης και συγκοινωνιών.

Και ο όρος «νέα Κύπρος» προκαλεί δυσφορία στην κυπριακή κυβέρνηση, καθώς μπορεί να ερμηνευτεί ως υποστήριξη της θέσης του Ραούφ Ντενκτάς για κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη δημιουργία ενός νέου «συνεταιρικού κράτους», που θα αποτελείται από δύο «κυρίαρχα» συστατικά μέρη.

Στο μεταξύ, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Ραούφ Ντενκτάς, επιχειρεί νέο ελιγμό σε σχέση με την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, χωρίς ωστόσο να μεταβάλλει τις βασικές αδιάλλακτες θέσεις του.

Ειδικότερα, δήλωσε ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά είναι έτοιμη να συμμετάσχει στην Ευρωπαϊκή Ενωση με μια φόρμουλα, η οποία θα είναι αποδεκτή στην Τουρκία και που θα εγγυάται την ασφάλεια των Τουρκοκυπρίων.

Μιλώντας σε γιορτασμούς που οργανώθηκαν στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου για τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής το 1974, ο Ραούφ Ντενκτάς απείλησε και πάλι ότι σε περίπτωση που η ελληνοκυπριακή πλευρά, κατά την έκφρασή του, ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η Κύπρος θα διχοτομηθεί μόνιμα και ότι "ο τουρκοκυπριακός λαός θα προστατεύσει τη σημαία, την πατρίδα και την κυριαρχία του" με κάθε τρόπο.

Υποστήριξε, επίσης, ότι ο δρόμος που οδηγεί στην ένταξη, αργά ή γρήγορα, θα ανοιχτεί και για τους Τουρκοκυπρίους, λέγοντας ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση δε θα μείνει ικανοποιημένη μόνο με τη μισή Κύπρο.

Η τουρκοκυπριακή πλευρά, είπε, είναι έτοιμη να εγκαθιδρύσει έναν «νέο συνεταιρισμό», στον οποίο τα δύο μέρη θα παραχωρήσουν «μέρος της κυριαρχίας τους».

Ο Ραούφ Ντενκτάς, πιστός στον εαυτό του, δεν παρέλειψε και την παρελθοντολογία, λέγοντας ότι ο «τουρκοκυπριακός λαός» προσπαθεί να εξασφαλίσει μια συμφωνία, που θα εμποδίσει την επανάληψη των «σφαγών του παρελθόντος» και δε θα τους χωρίζει από τη «μητέρα πατρίδα» τους. Ο κατοχικός ηγέτης αποδοκίμασε και πάλι τη διακήρυξη για το «Κοινό Οραμα» των 86 τουρκοκυπριακών οργανώσεων, οι οποίες ζητούν λύση σε μια ενιαία Κύπρο, ενταγμένη στην Ευρωπαϊκή Ενωση, λέγοντας ότι το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να δώσουν μια λανθασμένη εικόνα ως προς το ποια θα πρέπει να είναι η λύση στο Κυπριακό.

Παράλληλα, η αρμόδια για κυπριακές υποθέσεις υπουργός Προεδρίας της Τουρκίας, Ταϊπέ Γκιουλέκ, δήλωσε ότι αναμένονται πολύ σημαντικές εξελίξεις, «οι οποίες είναι πολύ κοντά» και αναμένεται να επηρεάσουν την Κύπρο.

Χωρίς να διευκρινίσει τι εννοούσε, αναφέρθηκε στην ενταξιακή πορεία της Κύπρου και προειδοποίησε ότι αυτή θα λήξει με τη δημιουργία μιας ακόμη πιο περίπλοκης κατάστασης για την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Σύμφωνα με τον τουρκοκυπριακό ραδιοσταθμό «Μπαϊράκ» που μετέδωσε τις δηλώσεις της, η Ταϊπέ Γκιουλέκ ανέφερε ότι η διαδικασία ένταξης ολόκληρης της Κύπρου είναι «παράνομη και άκυρη και αφορά μόνο στην ελληνοκυπριακή πλευρά».

Η Κυπριακή Αντιπροσωπεία στα Ηνωμένα Εθνη απηύθυνε έκκληση προς το Γενικό Γραμματέα Κόφι Ανάν, για ν' ασκήσει την επιρροή του προς την Αγκυρα και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς προκειμένου να αφεθούν ελεύθεροι οι δημοσιογράφοι Σενέρ Λεβέντ και Μεμντούχ Ενέρ.

Οι δύο δημοσιογράφοι, ο πρώτος εκδότης και ο δεύτερος αρθρογράφος της αντιπολιτευόμενης τουρκοκυπριακής εφημερίδας «Αφρίκα», καταδικάστηκαν σε εξάμηνη φυλάκιση για άρθρο που επέκρινε το Ραούφ Ντενκτάς, τον κατοχικό στρατό και την Τουρκία.

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Κύπρου Σώτος Ζακχαίος, σε επιστολή του προς τον Κόφι Ανάν αναφέρει ότι οι δύο δημοσιογράφοι επέσυραν την οργή της κατοχικής δύναμης και του Ραούφ Ντενκτάς, επειδή υποστηρίζουν ειρηνική επίλυση του Κυπριακού και ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ο Σ. Ζακχαίος επισημαίνει ότι από τη μέρα έναρξης των απευθείας συνομιλιών, υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα, για εξεύρεση λύσης του Κυπριακού στη βάση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας, παρατηρείται επιδείνωση της κατάστασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις κατεχόμενες περιοχές όπως και προσπάθεια παρεμπόδισης των δικοινοτικών δραστηριοτήτων και εντατικοποίηση στην παρενόχληση του Τύπου.

Στο μεταξύ, η «Βολκάν» εξαπέλυσε προχθές έντονη επίθεση εναντίον της εφημερίδας «Αφρίκα» της οποίας ο εκδότης Σενέρ Λεβέντ και ένας αρθρογράφος έχουν καταδικαστεί από κατοχικό δικαστήριο σε εξάμηνη φυλάκιση. Η «Βολκάν» γράφει ότι η «Αφρίκα» δεν είναι εφημερίδα με τη σημασία «που δίδει ο κόσμος» στον όρο εφημερίδα, αλλά «ένα πολιτικό κίνημα πεμπτοφαλαγγιτών που στρέφεται κατά της οντότητας» του τουρκοκυπριακού κράτους. Η «Βολκάν» υποστηρίζει ότι η Ενωση Συντακτών Κύπρου και το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών της Κυπριακής Δημοκρατίας «εργάζονται για λογαριασμό της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών και ότι εκμεταλλεύονται τη φυλάκιση των δύο δημοσιογράφων για να επιτεθούν κατά της Τουρκίας και του τουρκικού στρατού».

Οι κάτοικοι της κατεχόμενης περιοχής Μόρφου επέδωσαν χτες ψήφισμα στις πρεσβείες των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας στη Λευκωσία, ζητώντας την παρέμβασή τους για επιστροφή στη γη και τις εστίες τους. Το ψήφισμα επέδωσε αντιπροσωπεία, με επικεφαλής το δήμαρχο Μόρφου Χαράλαμπο Πίττα, στο πλαίσιο ολοήμερων αντικατοχικών εκδηλώσεων. Οι εκδηλώσεις κορυφώθηκαν χτες με μνημόσυνο και συγκέντρωση για τους πεσόντες Μορφίτες και τα μέλη της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ). Στο ψήφισμα καταδικάζονται «όλες οι προκλητικές ενέργειες του ψευδοκράτους και της Τουρκίας, που στοχεύουν στη μετατροπή της ντε φάκτο κατάστασης σε ντε γιούρε, οι οποίες επιδεικνύουν έλλειψη διάθεσης για προώθηση δίκαιης και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού».

Στο ψήφισμα σημειώνεται ότι «η Ευρώπη και οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ, Ρωσίας, Κίνας, Γαλλίας και Ηνωμένου Βασιλείου ως μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, μπορούν να ασκήσουν περισσότερη πίεση προς την Τουρκία για να αλλάξει την αδιάλλακτη στάση της και να εργαστεί για εξεύρεση δίκαιης λύσης του κυπριακού προβλήματος».

Η λύση του Κυπριακού, αναφέρεται στο ψήφισμα, «πρέπει να διασφαλίζει την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της νόμιμης Κυπριακής Δημοκρατίας, την απόσυρση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων και των εποίκων, το δικαίωμα όλων των προσφύγων να επιστρέψουν στα σπίτια και τις περιουσίες τους με ασφάλεια, την κατοχύρωση των τριών βασικών ελευθεριών (διακίνηση, εγκατάσταση και περιουσίας)».

«Εμείς οι Μορφίτες -τόνισε ο δήμαρχος της πόλης- μένουμε πεισματικά ριζωμένοι στη γη μας».

Επίσης τόνισε ότι «η αμερικανική κυβέρνηση, ένα από τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών αλλά και η μόνη υπερδύναμη, έχει τη δύναμη και την υποχρέωση να εργαστεί για μια δίκαιη λύση του εθνικού μας προβλήματος».

Ο υπουργός Αμυνας Σωκράτης Χάσικος δήλωσε χτες ότι πολύ σύντομα, «ενδεχομένως στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας» αναμένεται να είναι έτοιμο το πόρισμα για τα αίτια της πτώσης του ελικοπτέρου, κατά την οποία σκοτώθηκαν ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, Αντιστράτηγος Ευάγγελος Φλωράκης και άλλοι τέσσερις αξιωματικοί.

Ερωτηθείς για τις εκτιμήσεις του ως προς το περιεχόμενο του πορίσματος, ο κ. Χάσικος είπε ότι «είναι καλύτερα να περιμένουμε να πάρουμε το σύνολο του πορίσματος και να μην αρχίσουμε με ενδείξεις ή εικασίες. Μόλις το έχουμε θα το κοινοποιήσουμε».

Το πόρισμα έχει ζητήσει για μελέτη και η Επιτροπή Αμυνας της Βουλής. «Εκείνο που είχα υποσχεθεί, είναι ότι θα υπάρξει πλήρης διαφάνεια αναφορικά με τα αίτια του δυστυχήματος, στο βαθμό που ενδείκνυται και πρέπει να γνωρίζει ο κυπριακός λαός», είπε ο κ. Χάσικος.

Πρόσθεσε ότι στην έκθεση θα υπάρχουν «τεχνικά στοιχεία» τα οποία ίσως ο κόσμος «δεν μπορεί να αντιληφθεί. Η ουσία όμως του πορίσματος βεβαίως και θα δοθεί».