25η Σεπτέμβρη 1974. Ο «Ριζοσπάστης» μετά από 27 ολόκληρα χρόνια βαθιάς παρανομίας σαλπίζει νόμιμα πια τη φωνή του κόμματος της εργατικής τάξης. Ναι, η νομιμοποίηση του ΚΚΕ, η νόμιμη επανέκδοση του οργάνου της ΚΕ, του «Ριζοσπάστη», ήταν για τη δοσμένη χρονική στιγμή η μεγαλύτερη κατάκτηση των εργατών, όλου του λαού, μετά από πολύχρονους σκληρούς, κοινωνικοπολιτικούς αγώνες. Μια καινούρια για την εφημερίδα περίοδος είχε ήδη αρχίσει...

Η ιστορία του «Ριζοσπάστη» ακολουθεί στα χνάρια της ιστορίας του ΚΚΕ και του επαναστατικού εργατικού κινήματος της Ελλάδας. Ετσι στη μεταπελευθερωτική ιστορία της Ελλάδας, μετά τη γερμανική κατοχή, το ντόπιο αστικό καθεστώς, προκειμένου να επιβάλει την ταξική του κυριαρχία, χρησιμοποίησε την επέμβαση του αγγλικού ιμπεριαλισμού κατά του ΕΑΜικού κινήματος και του ΚΚΕ, ωθώντας στον εμφύλιο πόλεμο και αργότερα των Αμερικάνων κατά του ΔΣΕ.

Στήνονται παντού στρατοδικεία και δικάζουν αθώους πολίτες, για τα δημοκρατικά τους φρονήματα. Πυκνώνουν οι εκτελέσεις, με ή χωρίς δίκες, των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και οι δολοφονίες από τις ληστοσυμμορίες των συνεργατών των χιτλερικών στην κατοχή, που τώρα συνεργάζονται αρμονικά με τους Αγγλοαμερικανούς. Η εφαρμογή των εκτάκτων μέτρων του Γ΄ Ψηφίσματος και του νόμου 509 επεκτείνεται σε όλη τη χώρα. Με τα ίδια αυτά έκτακτα μέτρα, το καθεστώς της ολιγαρχίας απαγόρεψε και την έκδοση του «Ριζοσπάστη», στις 17 Οκτώβρη 1947. Ετσι ο «Ρίζος» μας, όπως και το Κόμμα μας, πέρασε στην παρανομία. Για 27 ολόκληρα χρόνια.

Στο διάστημα αυτό ο «Ριζοσπάστης» δε σταμάτησε να κυκλοφορεί. Συνέχισε την έκδοσή του και την κυκλοφορία του παράνομα, με όλες τις αντιξοότητες και τα εμπόδια και με κίνδυνο ζωής για τους κομμουνιστές που αναλάμβαναν αυτό το μεγάλο καθήκον, μεταφέροντας τη φωνή του ΚΚΕ στο λαό.

Ας «δώσουμε το λόγο», όμως, σε δυο συντρόφους, που πήραν μέρος στη νόμιμη επανέκδοση της εφημερίδας και - δυστυχώς - δε βρίσκονται πλέον μαζί μας.

Ζήνωνας Ζορζοβίλης: «Το Πολιτικό Γραφείο αποφάσισε να βγει αμέσως εφημερίδα. Η ταυτότητά μου γράφει δημοσιογράφος, αλλά μέχρι τότε η σχέση μου ήταν με τον παράνομο Τύπο. Μου είπαν πάρε τον Βασίλη τον Εφραιμίδη και αρχίστε. Πάρε και τον Γιάννη τον Παλαβό. Δεν είχαμε να σταθούμε πουθενά. Μας είπαν θα βοηθήσει κι ένας Παπαστεργιόπουλος Ηλίας, δικηγόρος. Στο γραφείο του φωνάξαμε και τους ειδικούς, τον Θεμιστοκλή τον Υψηλάντη. Το πρώτο ήταν ο τίτλος. Κάλεσα τον Γιώργο τον Φαρσακίδη, να βγάλει τον τίτλο, γιατί δεν πήγαμε να βγάλουμε κατ' ευθείαν το "Ριζοσπάστη", καθώς το Κόμμα ήταν ακόμα στην παρανομία και δεν ξέραμε πότε θα νομιμοποιηθεί... βγήκαμε με τίτλο "Νέα Ελλάδα".

Στις 24 Σεπτέμβρη, βγήκαμε με τίτλο "ΝΟΜΙΜΟ ΤΟ ΚΚΕ" και την είδηση "καταργείται ο νόμος 509 του 1947 και επαναλειτουργούν τα κόμματα". Πάνω δεξιά σε πλαίσιο: "Ενα μεγάλο γεγονός για το λαό, για τη δημοκρατία. Αύριο Τετάρτη, 25 Σεπτέμβρη, ξανακυκλοφορεί ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ". Στα γραφεία της "Νέας Ελλάδας" είχε ήδη εγκατασταθεί η Συντακτική Επιτροπή, που είχε ορίσει το Κόμμα για το "Ριζοσπάστη". Το ίδιο βράδυ τον τυπώσαμε. Το λογότυπό του είχε αποφασιστεί να είναι το ίδιο που είχε πάντα. Και επειδή δεν είχαμε καμιά παλιά εφημερίδα, για να το πάρουμε, στείλαμε μια κοπέλα, γραφίστα, στην Εθνική Βιβλιοθήκη και το αντέγραψε πάνω σε ρυζόχαρτο.

Ιστορίες τρέλας... Ο Παλαβός ήταν οικονομικός διευθυντής και ταυτόχρονα δούλευε και "πιάστης" (σ.σ. αυτός που παίρνει τα φύλλα από τη μηχανή, τα δένει και τα μετράει)...».

Μάκης Λυμπεράτος: «Στις 23 το απόγευμα πληροφορηθήκαμε ότι καταργήθηκε ο νόμος 509, που είχε απαγορέψει τη νόμιμη λειτουργία του ΚΚΕ. Κατά συνέπεια, από την άλλη μέρα, από την ίδια στιγμή, το ΚΚΕ ήταν νόμιμο. Και σκεφτήκαμε, λοιπόν, ότι πρέπει να βγει η εφημερίδα. Δεν ήταν το ίδιο πράγμα με τη "Νέα Ελλάδα", που βγάζαμε μέχρι τότε. Ηταν ο "Ριζοσπάστης", που έπρεπε να βγει. Δουλέψαμε όλη την ημέρα από το πρωί. Δεν πήγαμε σχεδόν ούτε για φαγητό και το ίδιο βράδυ, στις 12 ακριβώς, έπιασα στα χέρια μου το πρώτο φύλλο από το τυπογραφείο. Εκείνο που θυμάμαι είναι ότι πραγματικά τρέμανε τα χέρια μου...

Και καταλαβαίνεις τη νύχτα αυτή μου ήρθαν όλα στο νου. Η 27χρονη παρανομία, τα 27 χρόνια στέρησης της εφημερίδας. Το τελευταίο φύλλο της προηγούμενης νόμιμης περιόδου του "Ριζοσπάστη", που το φύλαγα όλ' αυτά τα χρόνια... Θυμάμαι τον Μεσίνη. Εναν άνθρωπο, που δεν είχε καμιά ιδεολογική σχέση με το Κόμμα. Και μόλις με είδε έτσι, με αγκάλιασε, με έσφιξε και άρχισε να με φιλάει. Αλλά το ωραίο είναι η αντιμετώπιση του κόσμου την άλλη μέρα. Γιατί κανείς δεν πίστευε ότι στις 25 το πρωί θα βρεθεί ο "Ριζοσπάστης" καρφωμένος στα περίπτερα. Και δεν το περίμενε, γιατί δεν είχε γίνει καμιά διαφήμιση. Και πραγματικά ο κόσμος το δέχτηκε με πολλή χαρά και ιδιαίτερα ο δημοσιογραφικός κόσμος...».

Σήμερα, ο «Ριζοσπάστης» συνεχίζει να δίνει τη μάχη για την προώθηση της πολιτικής του ΚΚΕ, της συγκρότησης του αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού δημοκρατικού μετώπου πάλης για τη λαϊκή εξουσία. Που εκφράζεται με την παρουσία του σ' όλα τα μέτωπα πάλης και τη μαχητική προβολή των στόχων τους, συνδέοντας τους σημερινούς κοινωνικοπολιτικούς αγώνες με το αύριο, με την υπόθεση της κοινωνίας χωρίς εκμετάλλευση. Και το κάνει αντιπαλεύοντας πολύμορφες δυσκολίες και τα εμπόδια. Εχοντας, πάντα, ως αναντικατάστατο στήριγμα την ΚΕ, τις οργανώσεις του Κόμματος και της ΚΝΕ, την αγάπη των κομμουνιστών, των αριστερών και προοδευτικών ανθρώπων. Βρίσκεται πάντα στην πρώτη γραμμή κάθε κοινωνικού, πολιτικού και ιδεολογικού αγώνα. Πασχίζει να γίνεται καθημερινά καλύτερος, πληρέστερος, περισσότερο ζωντανός και μαχητικός, αντάξιος των καλύτερων στιγμών της μεγάλης του ιστορίας και ηρωικής παράδοσης.

Υπερασπίζεται και προβάλλει τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και όλου του λαού, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την επικίνδυνη για το λαό πολιτική των μονοπωλίων και του ιμπεριαλισμού, των κομμάτων του κατεστημένου, αλλά και των παραφυάδων τους μέσα στο εργατικό κίνημα.

Βεβαίως οι συνθήκες ελληνικές και διεθνείς έχουν αλλάξει σε σχέση με το 1974. Νέα, σύνθετα και πολύπλοκα καθήκοντα και απαιτήσεις μπαίνουν μπροστά στην εφημερίδα του Κόμματος. Η επιχείρηση χειραγώγησης των λαϊκών συνειδήσεων, μέσω των αστικών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης - κυρίως των ηλεκτρονικών - παίρνει νέες ποιοτικά διαστάσεις. Η ανάγκη της ουσιαστικής ενημέρωσης γίνεται ολοένα και περισσότερο επιτακτική. Και ο «Ριζοσπάστης» πασχίζει να γίνεται καθημερινά καλύτερος, πληρέστερος, περισσότερο ζωντανός και μαχητικός, αντάξιος των καλύτερων στιγμών της μεγάλης του ιστορίας και ηρωικής παράδοσης. Ιδιαίτερα σήμερα, η μελέτη και η διάδοσή του, η άνοδος της κυκλοφορίας του αποτελεί πρώτιστο καθήκον όλων των κομμουνιστών, των οπαδών και των φίλων του Κόμματος και της ΚΝΕ, όλων των πρωτοπόρων αγωνιστών που συσπειρώνονται στην πάλη ενάντια στην πολιτική του κεφαλαίου. Χωρίς το «Ριζοσπάστη», η καθημερινή μας δράση για την ανάπτυξη των κοινωνικοπολιτικών αγώνων, της ταξικής πάλης, είναι αδύνατο να πραγματοποιείται.

Αναμφίβολα, αποτελεί την «άλλη φωνή» στο χώρο της έντυπης ενημέρωσης, καθώς είναι η μόνη εφημερίδα που παλεύει ασυμβίβαστα για τα άμεσα και μακροπρόθεσμα συμφέροντα της εργατικής τάξης. Είναι η μόνη εφημερίδα που αντιπαλεύει αταλάντευτα το εκμεταλλευτικό κεφαλαιοκρατικό καθεστώς, τον καπιταλισμό και τον ιμπεριαλισμό. Είναι η μόνη εφημερίδα που καθοδηγείται από την κοσμοθεωρία του μαρξισμού - λενινισμού, του επιστημονικού σοσιαλισμού.

Αυτά είναι τα μεγάλα πλεονεκτήματα του «Ριζοσπάστη» και τα διαθέτει, ακριβώς γιατί είναι η εφημερίδα του ΚΚΕ, το όργανο της ΚΕ του Κόμματος.