Ο ανθρώπινος πολιτισμός έχει καταφέρει να αναγνωρίσει και να μετρήσει γεγονότα και φυσικές διαδικασίες, με διάρκεια πολύ διαφορετική μεταξύ τους. Οι μονάδες μέτρησης του χρόνου που έπρεπε να ορίσει καλύπτουν από το χρονικά απειροελάχιστο μέχρι το ατελεύτητα μακρύ. Οι περιγραφές που δίνονται στη συνέχεια για κάθε μονάδα προσπαθούν να αποδώσουν την αίσθηση αυτού του τεράστιου χρονικού φάσματος.

ΑΤΟΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΟ (δισεκατομμυριοστό του δισεκατομμυριοστού του δευτερολέπτου)

Τα πιο φευγαλέα γεγονότα που μπορούν να χρονομετρήσουν σήμερα οι επιστήμονες διαρκούν ατοδευτερόλεπτα. Ερευνητές παρήγαγαν παλμούς φωτός διάρκειας μόλις 250 ατοδευτερολέπτων, χρησιμοποιώντας πολύπλοκα λέιζερ υψηλής ταχύτητας. Αν και αυτό το χρονικό διάστημα φαίνεται αφάνταστα σύντομο είναι, ωστόσο, ένας αιώνας μπροστά στο χρόνο Πλανκ (10^-43 δευτερόλεπτα), που πιστεύεται ότι είναι το κβάντο χρόνου, δηλαδή η μικρότερη δυνατή χρονική διάρκεια.

ΦΕΜΤΟΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΟ (εκατομμυριοστό του δισεκατομμυριοστού του δευτερολέπτου).

Ενα άτομο χημικά ενωμένο με άλλα σε κάποιο μόριο ολοκληρώνει συνήθως μια πλήρη ταλάντωση μέσα σε 10 έως 100 φεμτοδευτερόλεπτα. Ακόμα και οι πιο γρήγορες χημικές αντιδράσεις διαρκούν εκατοντάδες φεμτοδευτερόλεπτα μέχρι να ολοκληρωθούν. Η αλληλεπίδραση του φωτός με τις χρωστικές του αμφιβληστροειδούς -η διαδικασία που επιτρέπει την όραση- διαρκεί περίπου 200 φεμτοδευτερόλεπτα.

ΠΙΚΟΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΟ (χιλιοστό του δισεκατομμυριοστού του δευτερολέπτου).

Οι πιο γρήγοροι ημιαγωγοί λειτουργούν σε πικοδευτερόλεπτα. Το κάτω κουάρκ, ένα σπάνιο υποατομικό σωματίδιο που δημιουργήθηκε σε επιταχυντές υψηλής ενέργειας, ζει μόνο ένα πικοδευτερόλεπτο και μετά αποσυντίθεται. Ο μέσος χρόνος ζωής ενός δεσμού υδρογόνου ανάμεσα σε μόρια νερού σε θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι τρία πικοδευτερόλεπτα.

ΝΑΝΟΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΟ (δισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου).

Μια ακτίνα φωτός διανύει στο κενό απόσταση 30 εκατοστών μέσα σε ένα νανοδευτερόλεπτο. Ο μικροεπεξεργαστής ενός προσωπικού υπολογιστή χρειάζεται 2 με 4 νανοδευτερόλεπτα, για να εκτελέσει μια εντολή, όπως η πρόσθεση δύο αριθμών. Το Κ μεσόνιο, ένα άλλο σπάνιο υποατομικό σωματίδιο, έχει διάρκεια ζωής 12 νανοδευτερόλεπτα.

ΜΙΚΡΟΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΟ (εκατομμυριοστό του δευτερολέπτου)

Μια ακτίνα φωτός διανύει στο κενό απόσταση 300 μέτρων μέσα σε ένα μικροδευτερόλεπτο. Στο ίδιο διάστημα ένα ηχητικό κύμα σε επίπεδο θάλασσας θα έχει προχωρήσει μόλις ένα χιλιοστό. Η λάμψη ενός στροβοσκοπίου υψηλής ταχύτητας του εμπορίου διαρκεί περίπου ένα μικροδευτερόλεπτο. Χρειάζονται 24 μικροδευτερόλεπτα για να εκραγεί μια ράβδος δυναμίτη από τη στιγμή που θα πυροδοτηθεί από το φιτίλι.

ΧΙΛΙΟΣΤΟ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΟΥ

Η μικρότερη δυνατή έκθεση σε μια τυπική φωτογραφική μηχανή. Μια μύγα χτυπά τα φτερά της μια φορά κάθε τρία χιλιοστά του δευτερολέπτου, ενώ μια μέλισσα μια φορά κάθε πέντε. Το φεγγάρι χρειάζεται κάθε έτος 2 χιλιοστά του δευτερολέπτου περισσότερο, για να κάνει το γύρο της Γης, καθώς η ακτίνα περιστροφής του γύρω από τον πλανήτη μας σταδιακά μεγαλώνει.

ΔΕΚΑΤΟ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΟΥ

Η διάρκεια που κάνει το μάτι του ανθρώπου για να ανοιγοκλείσει. Η ηχώ πρέπει να επιστρέψει με διαφορά τουλάχιστον ενός δεκάτου του δευτερολέπτου από τον ήχο που την προκάλεσε για να γίνει διακριτά αντιληπτή από το αυτί του ανθρώπου. Το διαστημόπλοιο «Βόγιατζερ-1» που κατευθύνεται έξω από το ηλιακό μας σύστημα ταξιδεύει δύο χιλιόμετρα πιο μακριά από τον ήλιο μέσα σ' ένα δέκατο του δευτερολέπτου. Στο ίδιο διάστημα ένα κολιμπρί χτυπά τα φτερά του 7 φορές.

ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΟ

Τόσο διαρκεί ο χτύπος της καρδιάς ενός υγιούς και αθλητικού ανθρώπου. Η Γη ταξιδεύει 30 χιλιόμετρα στην τροχιά της γύρω από τον Ηλιο στο ίδιο διάστημα, ενώ ο Ηλιος 274 χιλιόμετρα στην τροχιά του γύρω από το κέντρο του Γαλαξία. Δεν αρκεί ένα δευτερόλεπτο για να φτάσει το φως της Σελήνης στη Γη (χρειάζεται 1,3 δευτερόλεπτα). Παραδοσιακά το δευτερόλεπτο οριζόταν ως το ένα εξηκοστό, του ενός εξηκοστού, του ενός εικοστού τετάρτου της ημέρας. Ο νέος επιστημονικός του ορισμός είναι: η διάρκεια 9.192.631.770 κύκλων (περιόδων ταλάντωσης) ενός τύπου ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας του ατόμου του Κεσίου-133.

ΛΕΠΤΟ

Ο εγκέφαλος ενός νεογέννητου μεγαλώνει κατά ένα έως δύο χιλιοστά του γραμμαρίου κάθε λεπτό. Η καρδιά μιας μυγαλής χτυπά 1.000 φορές στο διάστημα αυτό! Οι άνθρωποι μπορούν κατά μέσο όρο να πουν 150 λέξεις το λεπτό ή να διαβάσουν 250 λέξεις. Το φως από τον Ηλιο φτάνει στη Γη περίπου σε 8 λεπτά. Το φως του Αρη φτάνει στη Γη σε 4 λεπτά, όταν ο κόκκινος πλανήτης βρίσκεται στη μικρότερη απόσταση από το δικό μας.

ΩΡΑ

Η αναπαραγωγή των κυττάρων χρειάζεται συνήθως μια ώρα. Ο χρόνος που κάνει το φως για να έρθει στη Γη από τον Πλούτωνα, τον πιο μακρινό πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος είναι 5 ώρες και 20 λεπτά.

ΗΜΕΡΑ

Για τους ανθρώπους είναι ίσως η πιο φυσική μονάδα μέτρησης του χρόνου, αφού αυτή είναι η διάρκεια περιστροφής της Γης γύρω από τον εαυτό της (23 ώρες, 56 λεπτά και 4,1 δευτερόλεπτα). Η περιστροφή της Γης γίνεται όλο και πιο αργή λόγω της βαρυτικής έλξης της Σελήνης και των επιδράσεων άλλων ουράνιων σωμάτων. Η καρδιά του ανθρώπου χτυπά 100.000 φορές την ημέρα, ενώ οι πνεύμονές του εισπνέουν 11 κυβικά μέτρα αέρα στο ίδιο διάστημα. Σε μια μέρα, ένα νεογνό της γαλάζιας φάλαινας προσθέτει 100 κιλά βάρους!

ΕΤΟΣ

Σε ένα έτος η Γη κάνει μια περιφορά γύρω από τον Ηλιο και περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της 365,26 φορές. Το μέσο βάθος των ωκεανών αυξάνει κατά 2,5 χιλιοστά και η Βόρεια Αμερική απομακρύνεται από την Ευρώπη κατά 3 εκατοστά κάθε έτος. Χρειάζονται 4,3 έτη για να φτάσει στη Γη το φως από τον εγγύτατο του Κενταύρου, το κοντινότερο αστέρι, περίπου το ίδιο διάστημα που τα επιφανειακά ρεύματα των ωκεανών κάνουν μια περιφορά γύρω από την υφήλιο.

ΑΙΩΝΑΣ

Η Σελήνη απομακρύνεται από τη Γη κατά 3,8 μέτρα σε ένα αιώνα. Τόση αναμένεται να είναι η διάρκεια ζωής των δίσκων CD-ROM. Οι γιγαντιαίες χελώνες ζουν κατά μέσο όρο 177 έτη. Το πιο τεχνολογικά προηγμένο σήμερα εγγράψιμο CD (CD-R) αναμένεται να έχει διάρκεια ζωής 2 αιώνων.

ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟ ΕΤΗ

Ενα διαστημόπλοιο που θα κινούνταν με την ταχύτητα του φωτός δε θα είχε φτάσει ούτε στα μισά της απόστασης έως το γαλαξία της Ανδρομέδας (2,3 εκατ. έτη φωτός μακριά). Οι αστέρες με τη μεγαλύτερη μάζα, οι γαλάζιοι υπεργίγαντες, που είναι εκατομμύρια φορές πιο λαμπροί από τον Ηλιο, εξαντλούν τα καύσιμά τους σε αυτό το χρονικό διάστημα. Εξαιτίας, της κίνησης των τεκτονικών πλακών, μετά από ένα εκατομμύριο χρόνια το Λος Αντζελες θα έχει μετακινηθεί (αν υπάρχει) κατά 40 χιλιόμετρα βόρεια - βορειοδυτικά της σημερινής του θέσης.

ΕΝΑ ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟ ΕΤΗ

Περίπου τόσος χρόνος χρειάστηκε για να ψυχτεί η νεοσχηματισμένη Γη, να αναπτύξει ωκεανούς, να δημιουργηθεί η πρώτη μονοκύτταρη ζωή και να μετατραπεί η πλούσια σε διοξείδιο του άνθρακα ατμόσφαιρα σε πλούσια σε οξυγόνο. Στο μεταξύ, ο Ηλιος είχε κάνει τέσσερις περιφορές γύρω από το κέντρο του Γαλαξία. Επειδή η ηλικία του ορατού σύμπαντος με τη μορφή που έχει σήμερα υπολογίζεται στα 12 με 14 δισεκατομμύρια χρόνια, μονάδες χρόνου μεγαλύτερες του δισεκατομμυρίου ετών δε χρησιμοποιούνται συχνά.