Η Εστουδιαντίνα Ν. Ιωνίας Μαγνησίας με τον Παντελή Θαλασσινό και τον Χρήστο Τσιαμούλη

Το «άρωμα» μια άλλης εποχής μαζί με τη φρεσκάδα του αληθινού ήχου κομίζει η Εστουδιαντίνα Ν. Ιωνίας Μαγνησίας, που δημιουργήθηκε πριν από τέσσερα χρόνια στη γειτονική πόλη του Βόλου. Η ορχήστρα που εξειδικεύεται στην ερμηνεία της λαϊκής και λόγιας μουσικής παράδοσης της Σμύρνης και της Πόλης, θα δώσει συναυλία στις 5 Ιούνη (9.30μ.μ.), στο Θέατρο Πέτρας, με ερμηνευτές τον Παντελή Θαλασσινό, τον Μπάμπη Τσέρτο και τη Σοφία Παπάζογλου, με τίτλο «Ενθύμιον Σμύρνης».

Γεννημένες στη Γαλλία τον 19ο αιώνα, οι «Σπουδαστικές» αυτές ορχήστρες έγιναν μόδα σε Κωνσταντινούπολη και Σμύρνη, όπου και είχε μεγάλη διάδοση αυτή η «βατή» μορφή της συγκερασμένης, πολυφωνικής ενορχηστρωμένης μορφής μουσικής εκτέλεσης. «Εδώ ακριβώς», σημειώνει ο γνωστός μουσικός Ανδρέας Τσεκούρας, «είναι η πρώτη επαφή του μονοφωνικού ελληνικού μουσικού πολιτισμού που για χιλιετίες χρησιμοποιούσε τις Ευκλείδειες Φυσικές του κλίμακες με την άπειρη ελευθερία του και σημείο κρίσεως για τη μετέπειτα πορεία της ελληνικής μουσικής, με τον πολυφωνικό, συγκερασμένο και ενορχηστρωμένο κόσμο της Δύσης. Οι Ελληνες βεβαίως, αντί για πρώτο - δεύτερο μανδολίνα, μανδόλα τενόρε και κιθάρα που ήταν το Γαλλικό κουαρτέτο, γρήγορα το απορρόφησαν και το μετάλλαξαν. Οι Κωνσταντινουπολίτες βάλανε την αρμόνικά τους, που τα έλεγε ήδη πολύ καλά, βάλανε και οι Σμυρνιοί το βιολάκι τους που τα έλεγε καλύτερα. Κύρια όμως, βάλανε λόγια και τραγουδούσαν».

Κατά τον ερευνητή Παναγιώτη Κουνάδη, η «Ελληνική Εστουδιαντίνα» ιδρύεται από τον Βασίλειο Σιδέρη και Αριστείδη Περιστέρη που τελικά, μετά την ευρεία χρήση του τίτλου Εστουδιαντίνα και από άλλους, ορίζεται ως «Εστουδιαντίνα - Τα Πολιτάκια», εν Κωνσταντινουπόλει, λήγοντας σχεδόν ο 19^ος αιώνας. Η πορεία τους είναι θριαμβευτική στην Κωσταντινούπολη, στη Σμύρνη, στην Αθήνα, στην Ευρώπη, στην Αμερική. Κατέστη επωαστήριο όλης της μετέπειτα εξέλιξης ποικίλων μορφών ελληνικής μουσικής δημιουργίας.

Η Εστουδιαντίνα Ν. Ιωνίας Μαγνησίας - ορχήστρα ελληνικής μουσικής όλων των χρωμάτων, που παίζει τα διάφορα στιλ του Μικρασιατικού Πολιτισμού - ιδρύθηκε μετά από πρόταση του Ανδρέα Κατσιγιάννη, διευθυντή της ορχήστρας, στον Πολιτιστικό Οργανισμό του Δήμου Νέας Ιωνίας Μαγνησίας με τη βοήθεια των Παναγιώτη Κουνάδη, Ανδρέα Τσεκούρα και Κυριάκου Γκουβέντα.

«Πριν χρόνια συμμετείχα σε συναυλίες που είχε κάνει ο Κουνάδης με τραγούδια που έπαιζαν οι Εστουδιαντίνες», λέει ο Α. Κατσιγιάννης. «Ψάξαμε, είδαμε τι κομμάτια υπάρχουν, ακούσαμε τους τύπους και την πολυχρωμία των οργάνων και το ύφος εκείνης της εποχής, που έχει και ανατολικά και δυτικά στοιχεία. Αποφασίσαμε να κάνουμε μια ορχήστρα που να παίζει και τα κομμάτια εκείνης της εποχής, πολλά από τα οποία δεν είναι γνωστά, ενώ πολλά παίζονται με λάθος τρόπο. Σκοπός να διαμορφωθεί ένα μουσικό ύφος που να παίζεται με αυτό τον τύπο ορχήστρας, αλλά να ερμηνεύονται και σημερινές συνθέσεις».

Αναφερόμενος στην τριανταμελή ορχήστρα που διευθύνει, ο Α. Κατσιγιάννης λέει ότι «έχει πλήρη μαντολινάτα, όργανα φυσικής κλίμακας όπως είναι το κανονάκι, η πολίτικη λύρα, ο ταμπουράς, το κλαρίνο, το νέι, όργανα δυτικής προελεύσεως όπως το τσέλο, το κοντραμπάσο, το φλάουτο, τα χάλκινα πνευστά, πιάνο, ακορντεόν κ.ά. Ο βασικός κορμός της ορχήστρας είναι η σμυρναίικη σχολή ορχήστρας, το σαντούρι και το βιολί που είναι πρωταγωνιστές. Γι' αυτό και στο πρόγραμμά μας παίζουμε πολλές φορές και βαλκανικά κομμάτια».

Σχετικά με την ανταπόκριση του κόσμου και τις συνεργασίες της ορχήστρας ο Α. Κατσιγιάννης λέει: «Μέσα σε αυτά τα τέσσερα χρόνια έχουμε διανύσει μια πολύ μεγάλη πορεία, κάτι που κι εμείς οι ίδιοι δεν περιμέναμε. Στον κόσμο αρέσει ο πραγματικός ήχος και όλη αυτή η αύρα που πηγάζει μέσα και από τα τραγούδια. Δίνεται η αίσθηση της συνύπαρξης και σύμπραξης των δύο πολιτισμών, κάτι που έλκει και τους τραγουδιστές. Εχουμε συνεργαστεί με καλλιτέχνες όπως οι Γλυκερία, Βιτάλη, Αγάθωνας, Τσέρτος, Μαριώ, Σοφία Παπάζογλου, Χρόνης Αηδονίδης, Γεράσιμος Ανδρεάτος, η σοπράνο Ειρήνη Καράγιαννη, Ευδοκία Χατζηιωάννου, Γκολές, Κατερίνα Παπαδοπούλου κ.ά. Στις 21 Ιουνίου ετοιμάζουμε για το Ηρώδειο ένα μεγάλο αφιέρωμα για τα 80χρονα από την καταστροφή της Σμύρνης με τον Γ. Νταλάρα, όπου θα παίξουμε και σμυρναίικα και ό,τι τραγούδι έχει γραφτεί για το γεγονός αυτό και γενικά για τη Σμύρνη, όπως του Καλδάρα, του Λιβανελί κ.ά.».

-- Είναι γεγονός ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη για αληθινό άκουσμα, καθώς κυριαρχεί η «νάιλον» μουσική. Καθώς όμως η πολιτεία ουσιαστικά δε στηρίζει σημαντικές και ιστορικές ορχήστρες, πώς βλέπετε το παρόν και το μέλλον της ορχήστρας σας;

-- «Η Ν. Ιωνία είναι μια πόλη δίπλα στο Βόλο, με είκοσι χιλιάδες κατοίκους, αλλά η ορχήστρα μας δεν είναι επιδοτούμενη, είναι αυτοσυντήρητη. Μας παρέχουν, βέβαια, μια αίθουσα και κάποια πρώτης ανάγκης υλική βοήθεια. Παρότι πολλές φορές έχουμε παίξει σε συναυλίες οργανωμένες από την πολιτεία και έχουμε κάνει εκκλήσεις για οικονομική στήριξη, συνεχίζουμε να αυτοσυντηρούμαστε και να ζούμε από τις συναυλίες μας. Βέβαια, έτσι μπορούμε να επιλέγουμε εμείς τον τρόπο λειτουργίας μας, χωρίς εξαρτήσεις». Οσον αφορά στις δραστηριότητες της ορχήστρας για το επόμενο διάστημα ήδη ηχογραφεί ένα διπλό CD για τα 80χρονα της καταστροφής της Σμύρνης, με τη συμμετοχή 22 τραγουδιστών, που αναμένεται να κυκλοφορήσει το φθινόπωρο, ενώ θα δώσει συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.