Μέρος 1ο

Ξεκινούμε το αφιέρωμα για την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας και τη θέση της στο σύγχρονο κόσμο, με τη συνέντευξη που μας παραχώρησε ο Β. Τιούλκιν, σε κάποια ανάπαυλα των συνομιλιών, που είχε με διάφορους παράγοντες της ρωσικής αντιπολίτευσης στο κτίριο της ρωσικής Κρατικής Δούμας. Συνομιλίες, που αφορούν τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές στη Ρωσία που θα γίνουν στα μέσα Δεκέμβρη 2003. Ηδη, μπορούμε να πούμε πως η Ρωσία, παρά την καλοκαιρινή περίοδο, ζει σε προεκλογικούς ρυθμούς. Αυτό, όμως, δε μας εμπόδισε να συζητήσουμε με τον ηγέτη του ΚΕΚΡ - ΚΚΡ τις εκτιμήσεις του κόμματός του για τη θέση της Ρωσίας στη διεθνή σκηνή. Εκτιμήσεις ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες, που χαρακτηρίζονται από την ταξικότητα της προσέγγισής τους.

- Πριν περάσουμε στα ζητήματα που αφορούν τη θέση της σημερινής Ρωσίας στον κόσμο, έχει νομίζω μεγάλη αξία να απαντήσουμε στο ερώτημα, κατά πόσο σταθεροποιήθηκε αυτό το καπιταλιστικό σύστημα, 12 χρόνια μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού.

- Ο καπιταλισμός στα τελευταία χρόνια, με τον Πούτιν, έχει κάποια σταθεροποίηση. Μπορούμε να σημειώσουμε πως όλοι οι καπιταλιστές της χώρας ακολουθούν μια αρκετά συντονισμένη πολιτική απέναντι στην εργατική τάξη της χώρας, απέναντι στους εργαζόμενους. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι ενέκριναν μια σειρά νόμους, μέτρα, που αφορούν, μεταξύ των άλλων, και το πολιτικό σύστημα. Και στο τελευταίο διάγγελμα του Πούτιν ιδιαίτερα τονίζεται πως στη χώρα μειώθηκε απότομα ο αριθμός των απεργιών. Και έχει δίκιο. Υπάρχει μια σταθεροποίηση του συστήματος, ακόμη και με τη βοήθεια μιας σειράς «κατασταλτικών» νόμων, όπως αυτός για τον «εξτρεμισμό», ή «για τα πολιτικά κόμματα», ή ο νέος «εργατικός κώδικας». Π.χ., με το νέο εργατικό κώδικα, για να προκηρυχτεί απεργία σε μια επιχείρηση, πρέπει να ψηφίσει υπέρ το 75% των εργαζομένων σ' αυτήν.

Βέβαια, πρέπει επίσης να σημειώσουμε πως ταυτόχρονα, μέσα στην αστική τάξη της χώρας, υπάρχουν ακόμη σοβαρότατα «ρήγματα», συγκρούσεις «φατριών» και αυτό δε θα πρέπει να το ξεχνάμε. Μπορούμε να πούμε πως μέσα στους σημερινούς κυρίαρχους κοινωνικο-πολιτικούς κύκλους υπάρχουν ορισμένες φατρίες, που διάφοροι αναλυτές τις έχουν κιόλας «χαρτογραφήσει», όπως την «ομάδα» και με την επωνυμία «οικογένεια», που συνδέεται με τον Γιέλτσιν, την «ομάδα του Τσουμπάις», την «ομάδα του Πούτιν», από πρώην στελέχη της ΚΑ-ΓΚΕ-ΜΠΕ και αυτήν της «Δημαρχίας», γύρω από τον δήμαρχο της Μόσχας Λουζκόφ. Αυτές οι «κάστες» έρχονται σε αντιπαράθεση κυρίως για το μοίρασμα της ιδιοκτησίας. Αρκετά συχνά αυτό γίνεται πολύ έκδηλο, όπως με τη «φαγωμάρα» γύρω από την ιδιωτικοποίηση της εταιρίας πετρελαίου «Σιμπνέφτ», αλλά και μεγάλου αριθμού κρατικών εταιριών. Αυτή η σύγκρουση είναι πιθανόν να οξυνθεί, όταν στο «τραπέζι» για ιδιωτικοποίηση θα μπουν οι επιχειρήσεις της ηλεκτροενέργειας, των σιδηροδρόμων και άλλων «λαχταριστών» κομματιών της δημόσιας περιουσίας, που αναμένεται να ιδιωτικοποιηθούν.

- Κατά πόσον οι κυρίαρχες κοινωνικο-πολιτικές δυνάμεις της σημερινής Ρωσίας είναι σε θέση να χαράξουν μια δική τους εξωτερική πολιτική; `Η αυτή η πολιτική είναι αποτέλεσμα συγκυριών, αυτό που λέμε «όπου φυσήξει ο άνεμος»;

- Εμείς εκτιμούμε πως σήμερα η Ρωσία στη διεθνή σκηνή προσπαθεί να δοκιμάσει τον εαυτό της και σαν ιμπεριαλιστικό «αρπακτικό», μικρό βέβαια σε μέγεθος, που δεν μπορεί ακόμη να συγκριθεί με τις ΗΠΑ, αλλά παρ' όλα αυτά «αρπακτικό»! Ακόμη και στην κατάσταση με το Ιράκ, αρχικά ο Πούτιν προσπάθησε να εμφανιστεί σαν «περιστερά», λέγοντας πως δεν υπάρχει λόγος για επέμβαση, ότι το Ιράκ δεν αποτελεί κίνδυνο για κανέναν και στη συνέχεια πέρασε στη θέση πως «δεν ευχόμαστε την ήττα των ΗΠΑ» και ότι «η Ρωσία έχει τα δικά της συμφέροντα στο Ιράκ και δε θα επιτρέψουμε να επιλυθεί η κατάσταση χωρίς τη συμμετοχή μας». Κι εννοούσε, τόσο τα χρέη, όσο και τα συμβόλαια, αλλά και την «ανοικοδόμηση» του Ιράκ. Σήμερα, η Ρωσία πλήρως υποστηρίζει τις ΗΠΑ στις πρωτοβουλίες τους στον ΟΗΕ.

Θα μπορούσε κάποιος να παρατηρήσει πως στην εξωτερική πολιτική της Ρωσίας σήμερα υπάρχουν δύο τάσεις: Από τη μια, υπάρχει η «δύναμη της αδράνειας», που προέρχεται από την πολιτική που ακολουθούσε η ΕΣΣΔ, πολιτική της υπεράσπισης των αδυνάτων από τις ΗΠΑ, διαφύλαξης της ίδιας της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας μας. Πρόκειται οπωσδήποτε για μια προοδευτική τάση, που πρέπει να τη στηρίξουμε. Από την άλλη, όλο και πιο έντονη γίνεται μια νέα τάση, αυτή της ενεργούς συμμετοχής της χώρας σ' αυτές τις ιμπεριαλιστικές διαδικασίες. Θα ξέρετε ότι υπάρχει συγκεκριμένο πλάνο αύξησης της εξαγωγής όπλων.

Το πώς θα εξελιχθούν παραπέρα οι εξελίξεις στην εξωτερική πολιτική της χώρας, έχει να κάνει με πολλές παραμέτρους, όπως, π.χ., και από τις εσωτερικές εξελίξεις, που θα έχουμε με τις φετινές βουλευτικές εκλογές, αλλά και τις προεδρικές εκλογές του χρόνου την άνοιξη. Η πρόγνωσή μας, πάντως, είναι πως δε θα πρέπει να αναμένουμε στο άμεσο μέλλον ότι η Ρωσία θα παίξει κάποιο θετικό ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις, όπως στη διατήρηση της ειρήνης, στα ζητήματα αφοπλισμού κ.ά.

- Η Ρωσία παίζει ενεργό ρόλο στη συγκρότηση της λεγόμενης «Ομάδα Σαγκάης», αλλά και στο «Σύμφωνο Συλλογικής Ασφάλειας», με τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες. Κατά πόσον αυτές οι ενώσεις μπορούν να αντισταθμίσουν το ρόλο των ΗΠΑ στην περιοχή;

- Αν και το δικό μας κόμμα δεν έχει όλα τα στοιχεία για να κρίνει αυτές τις συνεργασίες, με γυμνό μάτι φαίνεται ότι η κυβέρνηση Πούτιν προσπαθεί να χρησιμοποιήσει αυτές τις σχέσεις, αυτές τις οργανώσεις, στο παζάρι της με τις ΗΠΑ για να πετύχει κάποια ανταλλάγματα. Αυτές τις κινήσεις δεν μπορούμε να τις εμπιστευτούμε. Ενα παράδειγμα: Συναντήθηκε ο Πούτιν με τον Φιντέλ Κάστρο και στη συνέχεια έκλεισε τη βάση μας στην Κούβα. Επισκέφτηκε το Βιετνάμ και στη συνέχεια και από εκεί έφυγε η βάση του στόλου μας. Πέταξε ο Τσερνομίρντιν στο Βελιγράδι και ως αποτέλεσμα πούλησαν τον Μιλόσεβιτς. Τώρα πρόσφατα, ο ίδιος ο Πριμακόφ είπε ότι πέταξε στο Ιράκ δύο μέρες πριν τους βομβαρδισμούς, με σκοπό να πετύχει την παράδοση του Ιράκ, κι αυτό τη στιγμή που δημόσια η κυβέρνησή μας έλεγε ότι το Ιράκ δε φταίει, ότι είναι ανεξάρτητο κράτος αναγνωρισμένο από τον ΟΗΕ και την ίδια ώρα ήταν έτοιμη να το «πουλήσει» στις ΗΠΑ. Σκεφτείτε, αν ο Σαντάμ είχε παραδοθεί, όπως ζητούσε η Ρωσία, θα ήταν καλύτερα ή χειρότερα; Ναι, ίσως να μην είχαμε τους βομβαρδισμούς, αλλά, από την άλλη μεριά, τώρα όλος ο κόσμος γνωρίζει ότι οι ΗΠΑ είναι εισβολέας, ενώ σε διαφορετική περίπτωση θα είχε μείνει η αίσθηση ότι μπορούν με το παραμικρό, χωρίς κόστος, χωρίς να εκτεθούν, να κατακτήσουν και να κυβερνήσουν όποιον θέλουν.

Τα λέω αυτά για να καταλήξω στο εξής: Ολα αυτά τα μπλοκ, όπως της «Σαγκάης», ή το «Σύμφωνο Συλλογικής Ασφάλειας», τα εκτιμούμε ως ανειλικρινή ή, αν θέλετε, ως αρκετά ασταθή στοιχεία στην πολιτική της Ρωσίας, δηλαδή ως «μανούβρες» για να διαμορφώσει και να δυναμώσει τη δική της θέση στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Ταυτόχρονα, προειδοποιούμε τους συντρόφους, όπως τους συντρόφους Κορεάτες, τους λέμε: Να είστε επιφυλακτικοί! Μην τους εμπιστεύεστε ιδιαίτερα. Θα σας πουλήσουν! Στηριχτείτε βασικά στις δυνάμεις σας!

- Τελευταία, στη Ρωσία πολύς λόγος γίνεται για την προοπτική πλήρους ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ. Κατά πόσον είναι πιθανό ένα τέτοιο σενάριο;

- Πιστεύουμε ότι δεν έχει νόημα να συζητάμε για το αν η Ρωσία θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, τη στιγμή που ήδη η Ρωσία με τη φόρμα «19+1» πλήρως στηρίζει τις αποφάσεις του ΝΑΤΟ, π.χ. ενάντια στην «τρομοκρατία». Από την άλλη, βλέπουμε πως η κυβέρνηση κάνει μια σειρά υποχωρήσεων, που έχουν σχέση και με την οικονομική αδυναμία, αλλά είναι και πολιτικές υποχωρήσεις.

Στα πλαίσια αυτά, για μας, έχει ιδιαίτερη σημασία ένα άλλο ζήτημα. Είναι φανερό πως οι ΗΠΑ δε θα ήταν αντίθετες στον παραπέρα διαμελισμό και διάλυση της Ρωσίας. Είναι σίγουρο πως αν η Ρωσία δεν είχε τα όπλα που έχει σήμερα θα ήταν πιο εύκολο για τις ΗΠΑ να προχωρήσουν αυτά τα σχέδια, κάτω βέβαια από ορισμένες προϋποθέσεις και με τη χρήση στρατιωτικής βίας. Δεν εννοώ την ευθεία εισβολή, αλλά την προβοκάτσια κάποιας μεγάλης σύγκρουσης στο εσωτερικό της χώρας, που θα τους έδινε την αφορμή να επέμβουν ως «ειρηνευτική δύναμη». Για το λόγο αυτό, στη σημερινή Ρωσία, τα ΚΚ, οι αριστερές οργανώσεις υποστηρίζουμε, στην πλειοψηφία μας, πως η Ρωσία θα πρέπει να έχει ισχυρές ένοπλες δυνάμεις.

- Η ΕΕ προχωρά στη συγκρότηση του δικού της στρατού. Πρόσφατα, υπήρχε και η πρωτοβουλία 4 χωρών της Δυτικής Ευρώπης για δημιουργία δικών τους δυνάμεων ταχείας επέμβασης. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών είπε πως η Ρωσία παρακολουθεί με ενδιαφέρον τις εξελίξεις. Κατά πόσον η Ρωσία μπορεί να συμμετέχει σε τέτοια σχέδια;

- Ανάμεσα στις ΗΠΑ και στην ΕΕ υπάρχει ένας ανταγωνισμός. Γίνεται προσπάθεια να συμπαρασύρουν και τη Ρωσία σε διάφορα τέτοια σχέδια και «δυνάμεις ταχείας επέμβασης». Είναι πολύ πιθανό να τα καταφέρουν! Το κόμμα μας κάθε άλλο παρά θα χαιρετίσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Καταλαβαίνουμε ότι δημιουργούνται νέα «αστυνομικά στρατεύματα». Βλέπουμε ότι και η δική μας κυβέρνηση προχωρά τη μεταρρύθμιση του στρατού, τη συγκρότησή του σε «επαγγελματική βάση», λες και τους φασίστες τούς νίκησαν κάποιοι «επαγγελματίες». Η κυβέρνησή μας βάζει στόχο έως το 2007 να περάσει όλος ο ρωσικός στρατός σε μισθοφορική βάση! Ενώ οι συνοριακές δυνάμεις και οι «εσωτερικές δυνάμεις», δηλαδή οι στρατιωτικές δυνάμεις που υπάγονται στο υπουργείο Εσωτερικών, οι άμεσα κατασταλτικές στρατιωτικές μονάδες θα πρέπει να περάσουν σε μισθοφορική βάση νωρίτερα, έως το 2005.

- Η Ρωσία έχει ήδη μπει σε προεκλογικούς ρυθμούς, δεν μπορούμε να αποφύγουμε και μια ερώτηση για τις τρέχουσες εσωτερικές εξελίξεις. Συνεχίζονται οι συνομιλίες με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας (ΚΚΡΟ) για την κοινή κάθοδο στις βουλευτικές εκλογές του Δεκέμβρη. Τι προσβλέπει το Κόμμα σας απ' αυτές τις συνομιλίες;

- Με τη βοήθεια των νόμων που ψηφίστηκαν τα τελευταία χρόνια, οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις επιδιώκουν στις προσεχείς εκλογές να κυριαρχήσουν πλήρως. Εμείς τασσόμαστε υπέρ της συγκρότησης ενιαίου συνδυασμού των δυνάμεων της αντιπολίτευσης, στη βάση ορισμένων κοινών θέσεων. Επίσης, σήμερα γίνεται φανερό πως χρεοκόπησε η ιδέα της κατάκτησης μιας πλειοψηφίας «εμπειρογνωμόνων» στο Κοινοβούλιο, οι λεγόμενες 312 έδρες, «ανθρώπων - ειδικών» που θα κάνουν τις «σωστές» νομοθετικές προτάσεις. Νομίζω ότι το ΚΚΡΟ τώρα θα πρέπει να καταλαβαίνει ότι δεν είναι εκεί το ζήτημα. Δεύτερο, θα έπρεπε να διδαχθούν από όλους αυτούς τους ανθρώπους τύπου Ρίμπκιν, Σελεζνιόφ και άλλων, που αναδείχτηκαν σε θέσεις - κλειδιά και στη συνέχεια «πούλησαν» το κόμμα. Και τέλος, εφόσον το καθεστώς χρησιμοποιεί τόσα μέσα (οικονομικά, κατασταλτικά), θα έπρεπε να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα συσπείρωσής μας σε ένα ενιαίο σύνολο. Σε αυτό καλεί σήμερα το Κόμμα μας, που ζητά τη συσπείρωση σε έναν εκλογικό συνδυασμό όλων των κομμουνιστικών, αλλά και άλλων πατριωτικών δυνάμεων, των αγροτιστών, άλλων μικρότερων αριστερών οργανώσεων. Προτείναμε τον τίτλο «Κομμουνιστές και πατριώτες της Ρωσίας», αλλά το ΚΚΡΟ επιδιώκει την κάθοδο με τον τίτλο του. Για μας, αυτό είναι ένα πρόβλημα, αλλά δεν είναι το πρωτεύον. Στις συνομιλίες που γίνονται, ζητάμε η αναδιάταξη των εδρών στην ενιαία εκλογική λίστα να γίνει με βάση το αποτέλεσμα των προηγούμενων εκλογών, όπου είχαμε μια σχέση 1 προς 10 με το ΚΚΡΟ. Ζητάμε, δηλαδή, την κάθε δέκατη θέση στην εκλογική λίστα. Επίσης να έχουμε το αυτονόητο δικαίωμα, μόνοι μας να καθορίσουμε τους δικούς μας εκπροσώπους στην κοινή εκλογική λίστα. Να υπάρχει μια συμφωνία στις μονοεδρικές και να έχουμε την υποστήριξη σε τουλάχιστον 12 μονοεδρικές (από τις 225), στοιχείο απαραίτητο για τη διατήρηση του κόμματός μας, με βάση τον τελευταίο νόμο «για τα πολιτικά κόμματα». Τέλος, τα παραπάνω να επικυρωθούν με δημόσια πολιτική συμφωνία των δύο κομμάτων. Το πώς θα καταλήξουν τα πράγματα, δεν είναι ακόμη σίγουρο. Το κόμμα μας ετοιμάζεται για κάθε ενδεχόμενο.