Σε μια διαδικασία τύπου «πρέσας» εξελίσσονται για την ελληνοκυπριακή πλευρά οι διαπραγματεύσεις που πραγματοποιούνται στη Λουκέρνη της Ελβετίας για το Κυπριακό στα βάση του σχεδίου του ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν. Ουσιαστικά πρόκειται για μια διαδικασία όπου η κυπριακή πολιτική ηγεσία τίθεται ενώπιον τελεσιγράφων που έρχονται να δικαιώσουν τις τουρκικές απαιτήσεις.

Ετσι χτες το απόγευμα υπήρχαν πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες ο ειδικός απεσταλμένος του ΓΓ του ΟΗΕ Αλβαρο Νετ Σότο, θα επιδώσει στις δύο πλευρές το νέο σχέδιο Ανάν, περίπου 250 σελίδων, απαιτώντας απάντηση εντός 48 ωρών. Στο μεταξύ, ο Αλ. Ντε Σότο, με νέο έγγραφό του, που το παρέδωσε χτες τα ξημερώματα, ζητάει από τις εμπλεκόμενες πλευρές να υπογράψουν το σχέδιο επίλυσης του Κυπριακού που θα προκύψει από τη διαδικασία της Λουκέρνης, είτε κατόπιν συμφωνίας είτε μετά από την επιδιαιτησία του ΓΓ του ΟΗΕ.

Σύμφωνα με όσα είδαν το φως της δημοσιότητας, με το νέο σχέδιο Ανάν θα ικανοποιείται το τουρκικό αίτημα για μόνιμες παρεκκλίσεις από το «κοινοτικό κεκτημένο», ωστόσο αυτό που αναζητείται είναι η κατάλληλη φόρμουλα.

Ειδικότερα, αντί του πλήρους δικαιώματος εγκατάστασης Ελληνοκυπρίων στο τουρκοκυπριακό κρατίδιο, προβλέπεται ότι οι Ελληνοκύπριοι δε θα μπορέσουν ποτέ να ξεπεράσουν το ένα τρίτο του συνολικού πληθυσμού του. Ανάλογη ποσόστωση θα ισχύσει και για τους Τουρκοκυπρίους στο ελληνοκυπριακό κρατίδιο. Μόνιμη παρέκκλιση θα ισχύσει και για το ποσοστό των Τούρκων και των Ελλήνων πολιτών που θα μπορούν να εγκατασταθούν στην Κύπρο μετά την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Το ποσοστό αυτό θα διατηρηθεί στο 5% του συνολικού πληθυσμού του κάθε ενός κρατιδίου.

Επίσης, σύμφωνα πάντα με όσα δημοσιεύτηκαν, ικανοποιούνται τα αιτήματα της Τουρκίας για τη διασφάλιση της πολιτικής ισότητας και την ενίσχυση της διζωνικότητας. Παράλληλα εγκαταλείπεται το αίτημα της ευθυγράμμισης των συνόρων και προβλέπεται η παραμονή αριθμού τουρκικών στρατευμάτων και μετά την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Στο μεταξύ, ο Πρόεδρος της Κύπρου Τάσος Παπαδόπουλος, κατά την αναχώρησή του χτες από τις Βρυξέλλες για τη Λουκέρνη, σχολιάζοντας πληροφορίες σχετικά με τα έγγραφα που επέδωσε ο Αλβαρο Ντε Σότο στις δύο πλευρές, διευκρίνισε ότι πρόκειται για μια δεσμίδα εγγράφων για πράγματα που θα ισχύουν εάν λυθεί το Κυπριακό. Ερωτηθείς εάν είναι αισιόδοξος, είπε ότι η αισιοδοξία θα φανεί την 31η Μάρτη και σημείωσε ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά πηγαίνει με στόχο τη λύση. Υπογράμμισε όμως ότι χρειάζονται δύο για να επιτευχθεί λύση, σημειώνοντας ότι η μια πλευρά πρέπει να δεχτεί τις απαιτήσεις της άλλης, ώστε να συμφωνήσουν.

Σύμφωνα με πληροφορίες, σε δύο θέματα έχει επικεντρώσει τις αξιώσεις της από την ΕΕ η τουρκική πλευρά σχετικά με το Κυπριακό: στο χαρακτήρα των παρεκκλίσεων από το κοινοτικό κεκτημένο και στη θεσμική μορφή που θα λάβει η συμφωνία για το Κυπριακό, οποτεδήποτε επιτευχθεί. Η τουρκική πλευρά επιθυμεί οι παρεκκλίσεις (που αναφέρονται στην ελευθερία διακίνησης πολιτών και αγαθών, καθώς και στην ελευθερία εγκατάστασης και απόκτησης περιουσίας) να είναι μόνιμες, και όχι μεταβατικές. Σε αυτό το πλαίσιο, η Αγκυρα ζητά την ενσωμάτωση της συμφωνίας για το Κυπριακό στο πρωτογενές δίκαιο της ΕΕ, καθώς - όπως υποστηρίζει - κατ' αυτό τον τρόπο, η συμφωνία θα γίνει απρόσβλητη στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια.

Από την τουρκική πλευρά, ο πρωθυπουργός της χώρας Τ. Ερντογάν, σε συνέντευξή του ανέφερε ότι «δεν τίθεται θέμα να κάνουμε ό,τι μας πουν» και επανέλαβε την πάγια θέση της Αγκυρας ότι το βασικότερο ζήτημα έχει να κάνει με το να συμπεριληφθεί η συμφωνία που θα υπάρξει στο Κυπριακό στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

«Αν χρειαστεί, έστω και με 135 χιλιάδες νεκρούς, μπορούμε να καταλάβουμε και την Ελλάδα»! Η «ατάκα» είναι του πρύτανη του Πανεπιστημίου Κωνσταντινούπολης Κεμάλ Αλεμντάρογλου, κατά την επίσημη παρουσίαση ταινίας σχετικά με τη μάχη των Δαρδανελίων στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Αναφερόμενος στις συνομιλίες για το Κυπριακό είπε: «Απευθύνομαι στους αξιωματούχους που βρίσκονται στην Ελβετία. Εγώ προέρχομαι από τη γενιά που φώναζε το σύνθημα "διχοτόμηση ή θάνατος". Μην τυχόν και κάνετε παραχωρήσεις στην Κύπρο. Αν χρειαστεί, έστω και με 135 χιλιάδες νεκρούς, μπορούμε να καταλάβουμε και την Ελλάδα και την Κύπρο»!

Σε μοχλό άσκησης πιέσεων για να κλείσει όπως - όπως το Κυπριακό στη Λουκέρνη εξελίχθηκε η Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες.

Το μήνυμα που ουσιαστικά έστειλαν οι ηγέτες της ΕΕ ήταν προς την ελληνοκυπριακή πλευρά να αποδεχτεί χωρίς πολλές αντιρρήσεις το σχέδιο Ανάν, όπως το προωθεί ο γγ του ΟΗΕ στις διαπραγματεύσεις στην Ελβετία.

Ενδεικτικό της βούλησης και των προθέσεων των ηγετών της ΕΕ είναι το γεγονός ότι στο αρχικό σχέδιο συμπερασμάτων της συνόδου που κυκλοφόρησε τα ξημερώματα του Σαββάτου δεν υπήρχε καμία αναφορά στο Κυπριακό!! Κι αυτό τη στιγμή που το θέμα τέθηκε με πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης, προκειμένου να «διευκολυνθεί» η κυβέρνηση της Κύπρου στη Λουκέρνη. Τελικά, το απόσπασμα που περιελήφθη στα συμπεράσματα περιορίζεται στην επαναδιατύπωση της θέσης για λύση με βάση τις αποφάσεις του ΟΗΕ και του περιβόητου «κοινοτικού κεκτημένου».

Η διατύπωση αυτή, που βρίσκεται «πίσω» από παλιότερες διατυπώσεις της ΕΕ, θεωρήθηκε επιτυχία από την ελληνική κυβέρνηση, εκπρόσωποι της οποίας δήλωσαν ικανοποιημένοι. Ομως, στο κείμενο των συμπερασμάτων διατυπώνεται σαφώς η βούληση της ΕΕ για λύση μέχρι την 1η Μάη.

Αίσθηση, πάντως, προκάλεσε και η στάση του Ελληνα πρωθυπουργού, ο οποίος σε συνέντευξή του το βράδυ της Παρασκευής παρουσιάστηκε ως «ουδέτερος παρατηρητής» όσον αφορά στις συνομιλίες για το Κυπριακό στη Λουκέρνη. «Εμείς είμαστε εκεί για να βοηθήσουμε την υπόθεση και να προσφέρουμε τις καλές μας υπηρεσίες», είπε χαρακτηριστικά μεταφέροντας όλες τις ευθύνες στις πλάτες της Λευκωσίας.

Την ίδια στιγμή, αρμόδια διπλωματική πηγή διαπίστωνε ότι το Κυπριακό βρίσκεται σε πολύ δύσκολη φάση, καθώς ορθώνονται «πολλά εμπόδια και υπάρχουν σοβαρές αντιδράσεις».

Ιδιαίτερα θετική χαρακτήρισε ο Κ. Καραμανλής την αναφορά που περιελήφθη τελικά στο κείμενο συμπερασμάτων για το Κυπριακό. Σε συνέντευξη Τύπου, χτες το απόγευμα, ο πρωθυπουργός, δικαιολογώντας την εκτίμησή του επικαλέστηκε ότι «τη συγκεκριμένη στιγμή» η ΕΕ αποφάσισε να εμμείνει στις πάγιες θέσεις της.

Εξέφρασε, μάλιστα, την ικανοποίησή του, επειδή ο αρμόδιος για τη διεύρυνση επίτροπος Γκ. Φερχόιγκεν θα είναι παρών στις συνομιλίες της Λουκέρνης.

Πάντως, αρκέστηκε να δηλώσει ότι «τίποτα δε διασφαλίζεται», ενόψει των συνομιλιών στην Ελβετία, επαναλαμβάνοντας ότι ο δικός του ρόλος είναι «διευκολυντικός και υποβοηθητικός». «Τον πρώτο λόγο τον έχει η κυπριακή κυβέρνηση», είπε, προσθέτοντας ότι «δε θα υπογράψω αν δε συμφωνήσει πρώτα η κυπριακή κυβέρνηση».

Δικαιολόγησε την ύπαρξη «μεταβατικής περιόδου» για τη συμμόρφωση της λύσης με το «κοινοτικό κεκτημένο», αλλά «μέσα σε συγκεκριμένο πλαίσιο αρχών».

Το πλήρες κείμενο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που αφορά στην Κύπρο είναι το εξής:

«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει τη συνεχιζόμενη ισχυρή υποστήριξή του στις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ να βοηθήσει τα μέρη να αδράξουν την ιστορική ευκαιρία για να πετύχουν συνολική λύση του κυπριακού προβλήματος σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Καλωσορίζει τη συνεχιζόμενη προθυμία της Επιτροπής να παράσχει βοήθεια για την ταχεία λύση εντός του πλαισίου του κοινοτικού κεκτημένου. Επίσης χαιρετίζει την προσφορά της Επιτροπής να οργανώσει μια διεθνή διάσκεψη υψηλού επιπέδου στις Βρυξέλλες στις 15 Απριλίου για την προετοιμασία μιας διάσκεψης δωρητών.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παραμένει πεπεισμένο ότι μια δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική λύση μπορεί να επιτευχθεί μέχρι την 1η Μαΐου. Καλεί όλα τα μέρη να διατηρήσουν ισχυρή δέσμευση για ένα επιτυχές αποτέλεσμα της διαδικασίας των συνομιλιών με τη συνεργασία των κυβερνήσεων της Ελλάδας και της Τουρκίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναβεβαιώνει την ισχυρή προτίμηση για την ένταξη μιας ενωμένης Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση και επαναλαμβάνει την ετοιμότητά του να ενσωματώσει τους όρους μιας τέτοιας λύσης, σύμφωνα με τις ιδρυτικές αρχές της ΕΕ».

Ευρωπαίοι διπλωμάτες σημειώνουν ότι η Ελλάδα απέτυχε να εξασφαλίσει την ικανοποίηση του αιτήματος των Ελληνοκυπρίων για ελεύθερη μετακίνηση πολιτών σε όλες τις περιοχές της Κύπρου. Αντιθέτως, στο νέο σχέδιο Ανάν, που σημεία του έχουν δει το φως της δημοσιότητας, προωθείται το αίτημα της τουρκοκυπριακής πλευράς να απαγορευτεί η ελεύθερη διακίνηση στο βόρειο τμήμα της νήσου.

«(Το κείμενο) δεν αναφέρει τίποτα που θα μπορούσε να έχει παρερμηνευτεί από τα συμβαλλόμενα μέρη», δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης, ο οποίος ερωτηθείς εάν οι Ελληνες εξασφάλισαν τη διατύπωση που επιδίωκαν είπε: «Δεν κέρδισαν τίποτα».

Δε χρειάζεται να επικυρωθούν από την ελληνική Βουλή ορισμένα από τα μέτρα κατά της τρομοκρατίας, που αποφασίστηκαν από τους Ευρωπαίους ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών. Την περίεργη - τουλάχιστον - αυτή άποψη εξέφρασε προχτές ο Κ. Καραμανλής, όταν ρωτήθηκε σχετικά από δημοσιογράφους, συμπληρώνοντας: «Θα φανεί, θα δούμε. Δεν είμαι ακόμη έτοιμος να σας πω ποια μέτρα θα πάνε στη Βουλή και ποια όχι».

Βέβαια, την ίδια στιγμή δήλωνε ότι πρέπει να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά η τρομοκρατία, χωρίς, όμως, να προσβληθούν τα ατομικά δικαιώματα. Ισως, το τελευταίο να αποτελεί και το λόγο, που ορισμένα από τα μέτρα δε θα πάνε για επικύρωση στη Βουλή. Οπως και να το κάνεις, η εισαγωγή και η συζήτησή τους και μόνο στη Βουλή θα αποτελούσε προσβολή στα δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες...