Eurokinissi

Οταν χτες ο Αλβαρο ντε Σότο τοποθέτησε τα δύο αντίτυπα των 9.500 σελίδων του σχεδίου του στο τραπέζι των συνομιλιών άρχισε να διαφαίνεται το αδιέξοδο της ελληνικής πλευράς: Να δεχτεί ένα απαράδεκτο, άδικο και μη λειτουργικό σχέδιο, ή να αναλάβει το βάρος του ναυαγίου της προσπάθειας; Η τουρκική πλευρά, από την άλλη, είχε χτες, μετά την κατάθεση του σχεδίου, κάθε λόγο να χαμογελάει, έστω συγκρατημένα, καθώς εμφανίστηκε ικανοποιημένη από τις ρυθμίσεις του νέου σχεδίου.

Αντίθετα, η κυπριακή πλευρά, μετά την πρώτη ανάγνωση του κειμένου άρχισε να αναλογίζεται το «κόστος» μιας άρνησης, καθώς το κείμενο που εμφανίστηκε στο τραπέζι δύσκολα θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό. Την ίδια στιγμή ο Ελληνας πρωθυπουργός δεχόταν την πίεση του Αμερικανού Προέδρου, Τζ. Μπους, ο οποίος τηλεφωνικά του ζήτησε να ...βοηθήσει στην προσπάθεια επίλυσης. Ο Κ. Καραμανλής, όπως μετέφεραν κύκλοι της ελληνικής κυβέρνησης, απάντησε ότι «είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε, ωστόσο το χρονοδιάγραμμα των 48 ωρών είναι ασφυκτικό».

Η δυσαρέσκεια της κυπριακής πλευράς καταγράφηκε στις πρώτες ανεπίσημες αντιδράσεις παραγόντων της κυβέρνησης, οι οποίοι μετά την πρώτη ανάγνωση του κειμένου, μεταξύ άλλων, σημείωναν:

Πρώτον. Ο ΓΓ του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, και ο Αλβαρο ντε Σότο τεχνηέντως εμφανίζουν το κείμενο ως το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης. Δεν έγινε επί της ουσίας διαπραγμάτευση, απλώς μια καταγραφή των θέσεων οι οποίες τελικά συνέθεσαν το τελικό κείμενο σύμφωνα με την επιδιαιτητική δικαιοδοσία του Κ. Ανάν.

Δεύτερον. Το νέο σχέδιο προωθεί τους εθνικούς διαχωρισμούς, καθώς όποιοι Ελληνοκύπριοι επανεγκατασταθούν στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου δε θα έχουν πολιτικά δικαιώματα. Ετσι, η Γερουσία θα αποτελείται από 48 γερουσιαστές, 24 από κάθε εθνότητα. Επίσης, ο εθνοτικός διαχωρισμός ενισχύεται από το γεγονός ότι το 21% που το προηγούμενο σχέδιο Ανάν προέβλεπε να επανεγκατασταθούν στο τουρκοκυπριακό κρατίδιο, τώρα μειώνεται με το νέο σχέδιο στο 18%.

Τρίτον. Σύμφωνα με την πρώτη ανάγνωση της κυπριακής κυβέρνησης, με βάση το νέο σχέδιο, όλοι οι έποικοι παραμένουν.

Τέταρτον. Αν υιοθετηθεί το σχέδιο σταματούν οι προσφυγές στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για όσους δεν επανακτήσουν τις περιουσίες τους και θέλουν να τις διεκδικήσουν, εκμεταλλευόμενοι το δεδικασμένο της υπόθεσης Λουιζίδου. Μάλιστα, αυτή η συγκεκριμένη αναστολή του κεκτημένου θα γίνει με αίτηση που θα υποβάλουν από κοινού οι συμπρόεδροι του νέου κράτους.

Πέμπτον. Στο εδαφικό δεν προβλέπει το νέο σχέδιο καμία παραχώρηση εδαφών.

Εκτον. Στην πτυχή της ασφάλειας το νέο σχέδιο προβλέπει την παραμονή μέχρι το 2011 6.000 στρατιωτών από κάθε μέρος. Η αποχώρηση των Τούρκων στρατιωτών μέχρι τον αριθμό των 6.000 θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέσα σε 42 μήνες. Από το 2011 μέχρι το 2018 θα παραμείνουν από 3.000 Ελληνες και Τούρκοι στρατιώτες στο νησί. Μετά από αυτή την ημερομηνία θα παραμένουν για πάντα δύο αγήματα από 800 Ελληνες και Τούρκους στρατιώτες.

Σύμφωνα με πληροφορίες από την πλευρά της κυπριακής κυβέρνησης, οι οποίες δεν ήταν δυνατό να διασταυρωθούν από την ελληνική πλευρά, ο Ελληνας πρωθυπουργός ζήτησε από τον Πρόεδρο της Κύπρου να αναλογιστεί τις συνέπειες της απόφασής του, αν αυτή είναι αρνητική έναντι του σχεδίου.

Την ίδια στιγμή, βέβαια, η ελληνική κυβέρνηση καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια να ελαχιστοποιήσει το κόστος που συνεπάγεται είτε μια αρνητική απόφαση έναντι του σχεδίου, είτε μια θετική τοποθέτηση υπέρ της υιοθέτησης ενός σχεδίου άδικου, μη λειτουργικού και πιθανότατα μη βιώσιμου. Οπως δήλωσε ο εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης, μεταφέροντας τη δήλωση του πρωθυπουργού κατά την παρουσία του στο Εθνικό Συμβούλιο της Κύπρου χτες το πρωί, η ελληνική κυβέρνηση έχει την επιθυμία να συμβάλει στην αναζήτηση λύσης στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ και σύμφωνα με το κοινοτικό κεκτημένο. Η κυπριακή κυβέρνηση, ξεκαθάρισε ο πρωθυπουργός, είναι αυτή που διαπραγματεύεται, η ελληνική κυβέρνηση συμπαρίσταται. Την τελική απόφαση, υπογράμμισε ο πρωθυπουργός, θα την πάρει ο κυπριακός λαός.

Οπως δήλωσε παράγοντας της ελληνικής διπλωματίας, προφανώς για να δώσει μια εικόνα ενότητας και κοινών στόχων, «η Αθήνα συμμερίζεται τους προβληματισμούς της κυπριακής πλευράς, υπάρχουν, πράγματι, προβληματικά στοιχεία». Ο ίδιος παράγοντας πρόσθεσε, επίσης, ότι οι δύο κυβερνήσεις, η ελληνική και η κυπριακή, «βαδίζουν δίπλα δίπλα με πολύ καλή συνεργασία».

Νωρίτερα το πρωί, ο εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ κατέθεσε το σχέδιο. Οπως διευκρίνισε ο Αλβαρο ντε Σότο λίγο αργότερα σε συνέντευξη Τύπου, το πολυσέλιδο κείμενο αποτελεί «εισήγηση προς διαπραγμάτευση» και όχι «το παίρνετε ή το αφήνετε» («take it or leave it»). Ο ΓΓ του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, το χαρακτήρισε «θετικό για όλες τις πλευρές» («win-win») και περιμένει την κατ' αρχήν τοποθέτησή τους σήμερα το πρωί. Εάν δεν υπάρξει συμφωνία, όπως διευκρίνισε ο απεσταλμένος του Αλβαρο ντε Σότο, «η καταληκτική ημερομηνία είναι η 31η Μαρτίου, οπότε ο κ. Ανάν θα παρουσιάσει το οριστικοποιημένο σχέδιό του, το οποίο και θα τεθεί στα δημοψηφίσματα».

Ο Ντε Σότο άφησε και πάλι ανοιχτό το ενδεχόμενο να ζητηθεί από τις πλευρές να υπογράψουν κάποιο έγγραφο μέχρι το τέλος των συνομιλιών και, αναφερόμενος στο εάν η συμφωνία της Νέας Υόρκης προβλέπει ή όχι κάτι τέτοιο, δήλωσε ότι «η συμφωνία της Νέας Υόρκης είναι ουσιαστικά διαδικαστική. Δεν υπαγορεύει πώς θα προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις».

Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, παραδίδοντας το νέο σχέδιο στις αντιπροσωπείες, απευθύνθηκε σε κάθε ηγέτη ξεχωριστά διαβεβαιώνοντάς τους ότι έχουν ληφθεί υπόψη οι ανησυχίες και οι προτεραιότητές τους. Συγκεκριμένα, στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Τάσο Παπαδόπουλο, είπε: «Το βασικό σας ενδιαφέρον αφορούσε τη λειτουργικότητα και τη βιωσιμότητα του σχεδίου. Νομίζω ότι το αναθεωρημένο σχέδιο έχει βελτιωθεί σε αυτό το θέμα, κυρίως σχετικώς με τη λειτουργία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, τις μεταβατικές περιόδους, τις αλλαγές στο σχέδιο για τις περιουσίες, τις ρυθμίσεις για την οικονομική ασφάλεια του σχεδίου και, φυσικά, τη νομοθεσία και τις συνθήκες. Ζητήσατε επίσης να υπάρχουν εγγυήσεις για τα οφέλη που προκύπτουν για τους Ελληνοκυπρίους σε σχέση με τα εδάφη και τη μείωση των στρατευμάτων. Θα δείτε ότι και αυτή σας η ανησυχία έχει ληφθεί υπόψη». Απευθυνόμενος στον «πρωθυπουργό» του τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, ο Κ. Ανάν είπε: «Το βασικότερο θέμα για σας ήταν η ενίσχυση της διζωνικότητας. Χρησιμοποιείτε μάλιστα αυτό τον όρο με έννοια ευρύτερη από αυτή της γεωγραφίας. Για σας καλύπτει τη διατήρηση της ασφάλειας και της ταυτότητας του τουρκοκυπριακού συνιστώντος κρατιδίου και την ασφάλεια και την αξιοπρέπεια των Τουρκοκυπρίων. Θα δείτε ότι το κείμενο έχει βελτιωθεί σημαντικά σε αυτό το θέμα, ιδίως εάν εξετάσετε τις πρόνοιες για την περιουσία, την κατοικία και το δικαίωμα ψήφου για την Ομοσπονδιακή Γερουσία. Ζητήσατε ακόμη διαβεβαιώσεις ότι οι άνθρωποι που θα μετακινηθούν θα τύχουν φροντίδας και η προστασία που προβλέπεται από το σχέδιο Ανάν να είναι νομικώς εξασφαλισμένη. Επίσης η Τουρκία να μπορεί να διατηρήσει μια μέτρια στρατιωτική παρουσία ακόμη και μετά την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Θα δείτε ότι και αυτές οι ανησυχίες έχουν ληφθεί υπόψη».

Επ' αυτού του σχεδίου ο ΓΓ του ΟΗΕ αναμένει σήμερα την κατ' αρχήν τοποθέτηση των δύο πλευρών. Αν είναι θετική θα ξεκινήσει μια διαπραγμάτευση για όποιες δυνατές βελτιώσεις. Η διαδικασία, έτσι κι αλλιώς, θα καταλήξει στις 31 του μηνός και τα όποια κενά θα συμπληρωθούν από τον ΓΓ του ΟΗΕ. Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΓΓ του ΟΗΕ ζητά από όλες τις πλευρές την «υπογραφή» τους επί του τελικού κειμένου, το οποίο θα τεθεί στην κρίση των δύο κοινοτήτων. Μέχρι και χτες, τόσο η ελληνοκυπριακή πλευρά, όσο και η ελληνική κυβέρνηση υπογράμμιζαν ότι δεν πρόκειται να υπογράψουν και ότι ενδεχόμενη υπογραφή τους θα τις εμφάνιζε να υιοθετούν εμμέσως το αποτέλεσμα της επιδιαιτησίας του ΓΓ του ΟΗΕ και να προτρέπουν την ελληνοκυπριακή κοινότητα να υπερψηφίσει το σχέδιο στο δημοψήφισμα...