Εργα ζωγραφικής και χαρακτικής παρουσιάζει αυτές τις μέρες η Εύα Μελά στην αίθουσα τέχνης «έκφραση» στη Γλυφάδα (Μεταξά και Φοίβης 11). Εως τις 29 του Μάη φιλοξενούνται ζωγραφικοί πίνακες, χαρακτικά και φρέσκο της σημαντικής μας δημιουργού. Εργα μιας δίχρονης περιπλάνησης σε τεχνικές και μορφικά στοιχεία, που αντανακλούν την αναζήτηση και το πέρασμα από τα «παιδιά του πολέμου και των φαναριών», σε μια θεματολογία από τη φύση.

Δημιουργίες, στις οποίες κυριαρχεί η ανθρώπινη μορφή, σε μια αλληγορική παρουσία των στοιχείων της φύσης (αρπακτικών πουλιών, ψάρια κ.ά.). Συνέπεια αυτής της περιπλάνησης, ζωγραφικά έργα καμωμένα με διαφορετικές τεχνικές, που διαπνέονται από εσωτερική συνοχή. Δουλεμένα με γαιώδη χρώματα, κυρίως αυγοτέμπερες και φρέσκα (νωπογραφίες), κάρβουνα, αλλά και χαρακτικά ή μονοτυπίες με την τεχνική της χαλκογραφίας, αγγίζουν την καρδιά και αιχμαλωτίζουν το βλέμμα. Δημιουργίες που τις χαρακτηρίζει η ευαισθησία και η εκφραστικότητα, αλλά και η ειλικρίνεια και η δύναμη που κρύβουν.

Τα παιδιά είναι ένα θέμα που απασχολεί την Εύα Μελά τα τελευταία χρόνια. Αθώα παιδιά, τα οποία κρατούν τη δύναμη της ζωής, παρ' όλες τις δυσκολίες που υφίστανται από τη Νέα Τάξη Πραγμάτων. Σχεδόν ένα χρόνο η δημιουργός δούλεψε τα θέματα αυτά σε χαρακτικά. Οπως λέει ο μεγάλος δάσκαλος, ο Γ. Βαρλάμος, «η χαρακτική είναι μια λαϊκή τέχνη, γιατί το έργο είναι πρωτότυπο, αλλά μπορεί να μην είναι μοναδικό». «Το έκανα χαρακτικό για να μπορέσει να κυκλοφορήσει πιο μαζικά» τονίζει η Εύα Μελά. «Να μπορεί να το δει και να το χαρεί πολύς κόσμος. Κάποια στιγμή ενώ χαράζεις, δε σε ενδιαφέρει να βγάλεις το ίδιο αντίτυπο, αλλά θες να επέμβεις πάνω στο έργο. Να έχεις μια βάση κοινή και να δώσεις πολλές εκδοχές, πολλές παραλλαγές του ιδίου πράγματος».

Ο «Κόλια» από το Κόσσοβο, τα «Τέσσερα παιδιά» των φαναριών συναντούν τη «Σάχα» από το Κουρδιστάν - σύμβολο όλων των βασανισμένων παιδιών της Μέσης Ανατολής, που μεγαλώνουν σε σκληρές συνθήκες και ωριμάζουν πριν την ώρα τους. Είναι έργα τα οποία «έχουν να κάνουν με την επιρροή που εγώ έχω δεχτεί από αυτά που συμβαίνουν γύρω μας... Θέλω να δώσω κάποια στιγμή με το έργο μου την πραγματικότητα στην οποία ζούμε».

Σ' αυτό το πνεύμα και τα μικρά πορτρέτα των μεταναστών, που κρατούν μέσα τους τη δύναμη της ζωής, την ελπίδα, την αντίσταση. Η αρπαχτική μορφή του γύπα αναγνωρίζεται σε πολλά παρουσιαζόμενα έργα. Είναι τα πουλιά που συμβολίζουν τη Νέα Τάξη Πραγμάτων. «Σαν τυμβωρύχοι και αυτοί, κερδίζουν από το θάνατο. Καταστρέφουν και μετά επωφελούνται». Τα ψάρια, σύμβολο στη μυθολογία και τη θρησκευτική ιστορία, κρύβουν μια αίσθηση δύναμης. Είναι άπιαστα και αναπαράγονται σε εκατομμύρια. Τα τοπία από την «Καισαριανή», τη «Σύρο», το «Σαρωνικό» και την «Τζια» αποτελούν τις «ανάσες» της ζωγράφου. «Μέσα σ' αυτά τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας, πνίγομαι, θέλω να ξεκουραστώ και να βελτιώσω την όρασή μου. Θέλω να ξεφύγω από την εγκεφαλική ζωγραφική του εργαστηρίου και να επιβεβαιώσω την όρασή μου: τι συμβαίνει με το φως, τη φύση, τα χρώματα, πώς λειτουργούν... Παίρνω, λοιπόν, το βαλιτσάκι μου και βγαίνω στη φύση. Είναι μια σπουδή για μένα».

Για τη σημερινή κατάσταση στο χώρο του πολιτισμού η Εύα Μελά τονίζει: «Στη σημερινή συγκυρία υπάρχει μία τέχνη η οποία απορρίπτει όλο αυτό το δήθεν που επιβάλλει ο πολιτισμός - με την ευρεία έννοια του τρόπου ζωής - της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Νέας Τάξης Πραγμάτων. Υπάρχουν εκατοντάδες δημιουργοί οι οποίοι κάνουν μια προσπάθεια να πλησιάσουν τη φύση, τον άνθρωπο, το περιβάλλον, τον εργαζόμενο, να προβάλουν μιαν αυθεντικότητα, μιαν άλλη ηθική, μιαν αγάπη για τον τόπο σου, για τους τόπους όλου του κόσμου, για τον άνθρωπο... Για μένα αυτό είναι πολιτική τέχνη, η άλλη στάση ζωής σήμερα. Το να χτίζεις μια προσωπικότητα με ευαισθησία, με ανησυχία και με σεβασμό στον άλλο, είναι η μαγιά να κάνεις την επανάσταση αύριο».

«Οι εικαστικοί, σαν κλάδος, είμαστε θύματα μιας κατάστασης που πηγάζει από την ιδιαιτερότητα της ίδιας μας της δουλιάς. Η τέχνη μας δεν είναι μαζική, δεν περνάει εύκολα στον κόσμο, όπως η μουσική για παράδειγμα. Περνάει έμμεσα, μέσα από διαδρομές, στις οποίες, όμως, οι εικαστικοί απουσιάζουν. Πρώτα απ' όλα είναι ο περιβάλλων χώρος, η δόμηση. Είναι ένας τομέας που ο εικαστικός έπρεπε να έχει λόγο. Σ' όλη την ιστορία της τέχνης, όλα τα θαύματα του παγκόσμιου πολιτισμού έγιναν σε μια ενότητα των εικαστικών και των αρχιτεκτόνων. Ακόμη, είναι τα περιοδικά και η τηλεόραση. Στα λεγόμενα "λάιφ στάιλ" περιοδικά, βλέπουμε να περνά μια αισθητική πολύ συγκεκριμένη. Εκεί δεν είναι οι ζωγράφοι μέσα. Είναι ένας κόσμος ο οποίος και όταν ακόμα έχει εικαστικές σπουδές, δουλεύει ως υπάλληλος στους πέντε μεγαλοκαρχαρίες. Επίσης, ο τομέας του αντικειμένου, όλα αυτά, δηλαδή, που χρησιμοποιούμε στη ζωή μας, η καρέκλα, το τραπέζι... Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τα βιβλία».

«Η παιδεία είναι ένα τεράστιο κομμάτι, μέσα από το οποίο περνάει έμμεσα η τέχνη στον κόσμο. Σε πόσα σχολεία, όμως, διδάσκονται εικαστικά; Από αυτά που υπάρχουν οργανικές θέσεις, θεσμοθετημένες, πόσα είναι καλυμμένα; Είναι ελάχιστα. Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση περιόρισε το μάθημα στη Μέση Εκπαίδευση. Σταγόνα στον ωκεανό είναι η ίδρυση σ' όλη την Ελλάδα τριών καλλιτεχνικών σχολείων. Το παιδί, αν δεν έχει τη δυνατότητα μιας πραξιακής σχέσης με την εικαστική δημιουργία, δεν μπορεί και αργότερα να αναπτύξει κριτικό πνεύμα απέναντι στην τέχνη και τα προϊόντα της. Γίνεται ευάλωτος χρήστης. Το σύστημα τον ευνουχίζει από τα παιδικά του χρόνια. Τον θέλει καταναλωτή, όχι δημιουργό, όχι παραγωγό, όχι σκεπτόμενο».

Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η απομάκρυνση του κόσμου από την τέχνη. «Στις προδικτατορικές πανελλήνιες, έπαιρναν μέρος όλοι οι καλλιτέχνες. Αυτό το κρατικό γεγονός, έχει αντικατασταθεί πια με τις φουάρ που κάνουν οι έμποροι τέχνης, οι οποίοι έχουν άμεσο συμφέρον».

«Μπροστά σ' αυτή την κατάσταση, στη χώρα μας πάρα πολλοί καλλιτέχνες, σε πείσμα της παγκοσμιοποίησης, ασχολούνται και μελετούν την ιστορία τους, την παγκόσμια ιστορία της τέχνης και όχι μόνο εκείνη που διδάσκεται στις Σχολές Καλών Τεχνών. Γιατί δεν υπάρχει μόνο η Δυτική Τέχνη. Σπουδαίο πολιτισμό ανέπτυξε και η Κίνα, η Περσία, το Μεξικό, η Κολομβία, η Αφρική... Η παιδεία που παίρνει ο πολίτης είναι εξαιρετικά μονομερής. Οι καπιταλιστικές χώρες με τις αποικίες κατάκλεψαν τον πλανήτη. Οπως έκλεψαν τα διαμάντια, κουβάλησαν και τα έργα τέχνης στα τρία μητροπολιτικά κέντρα του καπιταλισμού και κερδοσκοπούν για δεκαετίες τώρα από τα εισιτήρια, για τέχνη που δεν είναι δική τους».

«Υπάρχει, λοιπόν, μια μεγάλη μερίδα καλλιτεχνών που ανησυχούν και πορεύονται ανεξάρτητα. Βέβαια, αυτό δεν εκφράζεται στο πολιτικό και συνδικαλιστικό επίπεδο. Οπως συμβαίνει μ' ένα μεγάλο κομμάτι του κόσμου, έτσι και οι εικαστικοί δεν έχουν μάθει να μοιράζονται το πρόβλημά τους, να το κάνουν δράση. Δεν αρκεί, κατά τη γνώμη μου, να ζωγραφίζεις. Η ζωγραφική είναι η ύπαρξη του καλλιτέχνη, αλλά πρέπει να παλεύεις για να δημιουργήσεις όρους για ανεμπόδιστη καλλιτεχνική δημιουργία. Θέλει πολιτικό αγώνα. Δε φτάνει να υπηρετείς το κίνημα με το έργο σου. Γιατί το έργο σου δε φτάνει στον κόσμο. Η απελευθέρωση του ανθρώπου και η σοσιαλιστική κοινωνία θα φέρει και την απελευθέρωση της τέχνης. Γι' αυτό έχει αξία για τους καλλιτέχνες ο πολιτικός αγώνας. Ο αγώνας για τα δημόσια καλλιτεχνικά έργα, για τη δημόσια ενιαία και διαρκή καλλιτεχνική παιδεία σ' όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, για τις προϋποθέσεις δημιουργίας, όπως για παράδειγμα για την ασφάλιση που δεν έχει σήμερα. Αυτά πρέπει να παλέψεις για να τα λύσεις».