ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Για έναν έγκριτο, αγανακτισμένο δημοσιογράφο: Μάθημα πρώτο

Αγαπητέ μου φίλε, αν προσπαθούσες να μου αποδείξεις πως έκανα λάθος, γιατί αγνοώντας την ιστορική σημασία της ορθής σκέψης, το μεγαλείο της προσωπικής βούλησης και τον κίνδυνο μιας οποιασδήποτε, αγανακτισμένης συμπεριφοράς, βοήθησα, με την παρουσία μου, να ματαιωθεί ένας «συνεδριακός» μονόλογος με θέμα το βιβλίο «Η μαύρη βίβλος του Κομμουνισμού», δε θα με ενοχλούσε. Αντίθετα, θα σου έλεγα αυτό που έγραψε ο Φ. Μπροντέλ στη «Μεσόγειό» του. Θα σου έλεγα, δηλαδή, ότι χαίρομαι που κάποιος άλλος αμφισβητεί την ορθότητα της δικής μου σκέψης, γιατί έτσι προχωράει η επιστήμη. Εσύ όμως δεν έκανες αυτό, αλλά με τη βεβαιότητα ότι η δική σου σκέψη είναι ορθότερη, ξεπερνώντας, προφανώς, την προσωπική σου θέληση και υποχωρώντας στην επαγγελματική σου αγανάκτηση, προσπάθησες, χωρίς συγκροτημένα επιχειρήματα, να με προσβάλεις. Κι αυτό με ενόχλησε και θέλω να σου απαντήσω, για να σου αποδείξω ότι ο «αντικομμουνισμός», νηφάλιος ή μη, συνεδριακός ή του εξώστη είναι «άκρως επικίνδυνος». Οχι, βέβαια, με την ελπίδα ότι θα σε πείσω, αλλά για να σου δώσω την ευκαιρία, εντελώς φιλικά, να ομολογήσεις, έστω και σιωπώντας ότι στα δημοκρατικά συνέδρια πρέπει να ακούονται όλες οι απόψεις. Αν όχι, αυτοί που αποκλείονται είναι υποχρεωμένοι να αγανακτήσουν.

Και αναφέρομαι στην «αγανάκτηση» εκείνη που θεμελιώνεται στην ορθή σκέψη και προκύπτει από μια βούληση, που αναγκαστικά πρέπει να είναι Συλλογική. Και προπαντός επιθετική. Και στο πλαίσιο μιας τέτοιας «επίθεσης» οι πρώτοι που αποκλείονται είναι οι δειλοί. Θέλω να πω οι «άβουλοι». Δε θέλω όμως να ξοδέψω το σημερινό μου σημείωμα γι' αυτό το σκοπό.

Σήμερα οι Ελληνες ψηφίζουν, όπως και οι άλλοι Ευρωπαίοι, για το Ευρωκοινοβούλιο και θέλω να γράψω γι' αυτό. Να γράψω πως εμείς εδώ στο ΚΚΕ πιστεύουμε πως οι σημερινές εκλογές, πέρα από τα στημένα τηλεοπτικά debates, που εμένα, τουλάχιστον, ως αισθητική, μου θυμίζουν τα επιτοίχια, βυζαντινά ψηφιδωτά και ως λόγος τις απαγγελίες των μαθητικών εθνικών εορτών, και τα υπερρεαλιστικά τηλεοπτικά spots, δίνουν στον καθένα από μας την ευκαιρία να αποδείξει δυο «πράγματα». Το ένα, πως έχει τη δυνατότητα συμμετέχοντας ως συνεκτικό στοιχείο ενός συλλογικού, πολιτικού υποκειμένου, ενός κόμματος, με άλλα λόγια να μετατρέψει την προσωπική του βούληση σε συλλογική, σε ταξική, δηλαδή, και εν τέλει σε ιστορική. Και είναι γνωστό πως μόνο μέσω μιας τέτοιας μετατροπής το μοναχικό, το απολίτικο, επομένως, άτομο αίρεται στο επίπεδο του προσώπου, εγκαθίσταται δικαιωματικά στο κέντρο ενός δραστήριου, αγωνιστικού «σύμπαντος», όπου δεν έχουν θέση οι «άβουλοι», γιατί αυτοί φοβούνται, δεν αγωνίζονται, ούτε αντιστέκονται, ούτε απειθαρχούν, απλώς υπακούουν.

Το δεύτερο «πράγμα» που μένει να αποδείξουμε, με τη σημερινή μας ψήφο, είναι ότι γνωρίζουμε πολύ καλά πως η Ευρώπη δεν ενώνεται στο όνομα της ελευθερίας και του ειρηνικού κάλλους, της ισότητας και της λαϊκής κυριαρχίας. Ενώνεται στο όνομα μιας φιλελεύθερης συνείδησης, οι Αξίες της οποίας δεν προκύπτουν από την αποδοχή ενός σύγχρονου ουμανισμού, αλλά από την απειλή της ελεύθερης αγοράς και του ανταγωνισμού, στο πλαίσιο μιας αδηφάγας παγκοσμιοποίησης, όπου η πρώτη συνθήκη που αναιρείται είναι αυτή που προκύπτει από την προσωπική βούληση. Οι εργαζόμενοι, ως συνεκτικά στοιχεία μιας παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας, μετατρέπονται σε άβουλα όντα. Αδύναμα υποκείμενα μιας υπέρτατης, αυτοκρατορικής βούλησης, ανεξέλεγκτης και, ασφαλώς, άκρως επικίνδυνης. Ναι, φίλε μου, άκρως επικίνδυνης, όταν αυτή προωθείται μέσα από μονόπλευρα, δήθεν «επιστημονικά» συνέδρια...

Θα συνεχίσω όμως την άλλη Κυριακή.

Του Γ. Χ. ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ

ΚΡΑΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ

Κινδυνεύει να μετατραπεί σε... καζίνο

...δε φανταζόταν πως θα «φιλοξενούσε» τέτοιου είδους «εκθέματα»

Φαντάζει απίστευτο ακόμη και για τα δεδομένα της σημερινής Ρωσίας, αλλά δυστυχώς είναι αληθινό: το Κρατικό Μουσείο Κινηματογράφου, που εδρεύει στη Μόσχα, κινδυνεύει με έξωση από το ιστορικό του κτίριο, ώστε αυτό να μετατραπεί... σε καζίνο!

Η υπόθεση είναι άκρως αποκαλυπτική για το τι εννοείται με τον όρο «καπιταλιστικοποίηση», όσο και χαρακτηριστική για το πώς εννοεί το σημερινό καθεστώς στη Ρωσία την «πολιτική για τον πολιτισμό». Επίσης είναι χαρακτηριστική και για τη βίαιη και ραγδαία αναπτυσσόμενη χρήση του ιστορικού κέντρου της ρωσικής πρωτεύουσας ως νέου... «Λας Βέγκας», αφού τα καζίνο «ξεφυτρώνουν» σε κάθε γωνιά της.

Η ιστορία του Κρατικού Μουσείου Κινηματογράφου ξεκινά από τα τέλη της 10ετίας του 1920, όταν ιδρύεται στο πλαίσιο της Κρατικής Ακαδημίας Καλλιτεχνικών Επιστημών. Το 1932 η Ακαδημία καταργείται σαν ξεχωριστός φορέας και το μέχρι τότε υλικό του μουσείου διαχέεται σε διάφορα ιδρύματα. Το 1947, υπό τη διαχείριση του μεγάλου σκηνοθέτη Σεργκέι Αϊζενστάιν, δημιουργείται τομέας ιστορίας του κινηματογράφου στο Ινστιτούτο Ιστορίας Τέχνης της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ. Το 1960, η Ενωση Κινηματογραφιστών της ΕΣΣΔ δημιουργεί ειδική επιτροπή για το μουσείο, με επικεφαλής δύο επίσης μεγάλους σκηνοθέτες, τον Λεονίντ Τράουμπεργκ και τον Σεργκέι Γιουτκέβιτς. Η Ενωση ξεκινά την οικοδόμηση Κέντρου Κινηματογράφου στο κέντρο της Μόσχας, στην περιοχή Πρέσνια, όπου στεγάζεται και το Μουσείο Κινηματογράφου. Το 1992 και αφού έχει διαλυθεί η ΕΣΣΔ, το μουσείο μετατρέπεται σε... μη κερδοσκοπικό καλλιτεχνικό οργανισμό, με συμμετέχοντες το υπουργείο Πολιτισμού και την Ενωση Κινηματογραφιστών και μόλις το 2001 αποκτά τη νομική μορφή του Κρατικού Μουσείου.

Οταν ο Σεργκέι Αϊζενστάιν ηγούνταν της προσπάθειας να δημιουργηθεί το Μουσείο Κινηματογράφου...

Ο πλούτος του μουσείου είναι αναντικατάστατος: χιλιάδες αφίσες, ταινίες, σπάνια κινηματογραφικά ντοκουμέντα και άλλα οπτικοακουστικά υλικά, βιβλία, κοστούμια και σκηνικά από κλασικές ταινίες της σοβιετικής κινηματογραφίας, κάμερες και άλλα αντικείμενα, ακόμη και πίνακες ζωγραφικής και γλυπτά... Μόνο οι φωτογραφίες στις αρχές του 2001 έφταναν το εκατομμύριο, ενώ τα κινηματογραφικά πλακάτ ανέρχονται στα 20.000.

Ολο αυτό το υλικό κινδυνεύει τώρα να μείνει άστεγο. Ο λόγος είναι ότι παρά τη νομική μορφή του μουσείου ως «κρατικού», ο φορέας διαχείρισής του είναι εταιρικός με την επωνυμία «Κινοτσέντρ». Μεγάλο μέρος των μετοχών του φορέα ανήκει στην Ενωση Κινηματογραφιστών της Ρωσίας, με πρόεδρο τον γνωστό σκηνοθέτη Νικίτα Μιχάλκοφ. Αυτό το «πακέτο» των μετοχών θα πωληθεί ή έχει πωληθεί στην «ψυχαγωγική» επιχείρηση «Αρλεκίνο», η οποία δραστηριοποιείται στον άκρως «ψυχαγωγικό» τομέα των καζίνο. «Ηδη μου τηλεφώνησαν και με προειδοποίησαν ότι τον Αύγουστο πρέπει να είμαι έτοιμος να «πακετάρω» τα εκθέματα», δηλώνει ο διευθυντής του Μουσείου Κινηματογράφου, Ναούμ Κλέιμαν. Προσθέτει ότι αμέσως απευθύνθηκε στο υπουργείο Πολιτισμού, αλλά εκεί του είπαν ότι ακόμη «δεν είναι έτοιμη η δομή του υπουργείου και δεν ξέρουν ποιος ασχολείται με το συγκεκριμένο θέμα»!

Επισήμως η Ενωση Κινηματογραφιστών δηλώνει ότι δεν μπορεί να παρθεί καμία απόφαση πριν το συνέδριό της, το ερχόμενο φθινόπωρο. Ωστόσο, τα πράγματα δείχνουν πολύ συγκεκριμένα. Με ανακοίνωσή της, η κολεκτίβα των εργαζομένων στο μουσείο, που παρατίθεται στο δικτυακό του τόπο, στέλνει κραυγή αγωνίας για την τύχη που επιφυλάσσεται στο σπουδαίο αυτό οργανισμό - «θησαυρό» της ρωσικής πολιτιστικής κληρονομιάς: «Η εργασία αλλά και η ίδια η ύπαρξη του μοναδικού στη Ρωσία κρατικού κέντρου βρίσκεται, εκ νέου, υπό απειλή. Η σημερινή ηγεσία της Ενωσης Κινηματογραφιστών Ρωσίας αποφάσισε να πουλήσει το μετοχικό της μερίδιο (32%) του "Κινοτσέντρ" (σσ του Μουσείου). Ηδη από το φετινό καλοκαίρι, το κτίριο του "Κινοτσέντρ" μπορεί να περάσει στην πλήρη ιδιοκτησία της "ψυχαγωγικής" εταιρίας "Αρλεκίνο". Οι νέοι ιδιοκτήτες θέτουν θέμα "απελευθέρωσης" για επιχειρηματική χρήση όλων των αιθουσών προβολών και των αποθηκών, τις οποίες έχτισε η Ενωση Κινηματογραφιστών της ΕΣΣΔ για το Μουσείο ΚΙνηματογράφου και τις οποίες η Ενωση Κινηματογραφιστών της Ρωσίας δεσμευόταν να διαφυλάξει για το μουσείο μέχρι την απόκτηση ιδιόκτητου κτιρίου».

Η κολεκτίβα των εργαζομένων συνεχίζει δηλώνοντας: «Κατηγορηματικά αντιστεκόμαστε κατά της απόπειρας βίαιης διακοπής της συλλεκτικής δραστηριότητας του Μουσείου Κινηματογράφου, το οποίο διαφυλάσσει τα υλικά και την παράδοση της εθνικής κινηματογραφικής κουλτούρας. Η "αποθήκευση μέχρι να έρθουν καλύτεροι καιροί" των εκπληκτικών συλλογών του μουσείου θα οδηγήσει στη μη προσβασιμότητά τους και στην ολέθρια απώλεια ολόκληρου του συστήματος ηλεκτρονικής καταλογογράφησης που δημιουργήθηκε με τη βοήθεια σχετικού προγράμματος της ΟΥΝΕΣΚΟ». Επιπλέον, οι εργαζόμενοι του μουσείου θεωρούν απαράδεκτη ακόμη και την «προσωρινή» διακοπή των προβολών κλασικών ταινιών, αλλά και της σύγχρονης ρωσικής και παγκόσμιας κινηματογραφικής δημιουργίας, αφού θα πρόκειται για παραβίαση, όχι μόνο των συμφωνιών μεταξύ του μουσείου και πρεσβειών και Ταινιοθηκών από πολλές χώρες του κόσμου, αλλά και «του δικαιώματος του Ρώσου θεατή να έχει πρόσβαση στις πολιτιστικές αξίες της ανθρωπότητας».

Τέλος, καλούν την κυβέρνηση, την αρμόδια πολιτιστική επιτροπή της Δούμας, το υπουργείο Πολιτισμού της Ρωσίας (στο οποίο ανήκει το μουσείο, ως εποπτευόμενο φορέα) «να παρέμβουν άμεσα σε αυτή την κρίσιμη κατάσταση, να μην επιτρέψουν την εξαφάνιση του Μουσείου Κινηματογράφου και να λύσουν το ζήτημα της μόνιμης και ιδιόκτητης στέγασής του».

Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ