Associated Press

Από αριστερά οι Ερντογάν, Πρόντι και Φερχόιγκεν, σε κοινή συνέντευξη Τύπου

Η ΕΕ επέλεξε αντ' αυτών να πιέσει για τη διαγραφή από τον Κώδικα της... «επαναποινικοποίησης της μοιχείας». Ο τρόπος που το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης χειρίστηκε το θέμα, η «αδεξιότητά» του, προβλημάτισε: οι αναλυτές φλυάρησαν ατέρμονα για τη φημολογούμενη προσπάθεια του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να «ικανοποιήσει» τα πιο συντηρητικά στρώματα της «ισλαμιστικής» βάσης του, την επίδειξη «λεονταρισμού» από πλευράς Αγκυρας, την εξεύρεση άλλοθι για την περίπτωση απόρριψης της τουρκικής υποψηφιότητας που έχει υποβληθεί το '59 - και άλλες ερμηνείες. Στην ουσία, ο αχός περί μοιχείας έβγαλε από τη μέση κάθε σοβαρή εξέταση της τουρκικής πραγματικότητας.

Τα παζάρια επικεντρώνονται πλέον στα πιο «ουσιώδη» προβλήματα της ένταξης (οικονομικά, πολιτισμικά - θρησκευτικά, γεωπολιτικά). Ο «εκδημοκρατισμός» υποτίθεται ότι «ολοκληρώθηκε» στην Τουρκία...

Κάθε άλλο παρά αυτό συμβαίνει, βέβαια.

Ο νέος Τουρκικός Ποινικός Κώδικας που εκτός συγκλονιστικού απροόπτου εγκρίνεται σήμερα στην τουρκική Μεγάλη Εθνοσυνέλευση, κατ' απαίτηση της ΕΕ, είναι πλήρης «αντιδημοκρατικών και κατασταλτικής λογικής άρθρων». Τούρκοι νομικοί, δημοσιογράφοι και ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σημειώνουν ότι ουσιαστικά, τα πιο σκληρά άρθρα του προηγούμενου κώδικα - που αντιγράφηκε το 1926 από τον ιταλικό Ποινικό Κώδικα του Μπενίτο Μουσολίνι και «βελτιώθηκε» από τις χούντες και το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας - διατηρούνται, συγκεκριμένα τα άρθρα 158, 159 και 312. Η ένωση των δημοσιογράφων της Τουρκίας (TGC), κατάρτισε έναν κατάλογο άρθρων που θεωρεί εξόφθαλμα αντιδημοκρατικά, όσον αφορά «εγκλήματα» γνώμης που μπορεί να «διαπραχθούν» από πολίτες, εργαζόμενους στα ΜΜΕ, μετανάστες, δημόσιους λειτουργούς και πολιτικούς. Σημειωτέον ότι οι ποινές γι' αυτά αυξάνονται (βλ. Info-Turk, 23.09.2004):

• Αρθρο 215. Ο «έπαινος» οποιουδήποτε εγκλήματος ή οποιουδήποτε προσώπου που έχει διαπράξει έγκλημα τιμωρείται με ποινή κάθειρξης έως και 2 ετών - αν γίνει μέσω ΜΜΕ, αυξάνεται κατά ένα χρόνο.
• Αρθρο 216 (μεταγραφή του διαβόητου άρθρου 312). Η πρόκληση ταξικού, φυλετικού, θρησκευτικού, σεχταριστικού ή τοπικιστικού μίσους και εχθρότητας με τρόπο που απειλεί την «εθνική ασφάλεια» τιμωρείται με ποινή κάθειρξης έως και 3 ετών - αν γίνει μέσω ΜΜΕ, προσαυξάνεται κατά ενάμιση χρόνο.
• Αρθρο 220/8 (νέα μορφή του διαβόητου άρθρου 169). Η «προπαγάνδα» υπέρ οποιασδήποτε οργάνωσης που έχει κηρυχτεί παράνομη τιμωρείται με ποινή κάθειρξης έως και 3 ετών - αν γίνει μέσω ΜΜΕ, προσαυξάνεται κατά ενάμιση χρόνο.
• Αρθρο 285. Η αποκάλυψη απορρήτων πληροφοριών ή στοιχείων νομικής έρευνας - υπόθεσης τιμωρείται με ποινή κάθειρξης έως και 3 ετών - αν γίνει μέσω ΜΜΕ, προσαυξάνεται κατά ενάμιση χρόνο.
• Αρθρο 300 (νέα μορφή του άρθρου 158). Η προσβολή - εξύβριση του Προέδρου ή των θεσμών της Δημοκρατίας τιμωρείται με ποινή κάθειρξης έως και 4 ετών - αν γίνει μέσω ΜΜΕ, προσαυξάνεται κατά το ένα τρίτο.
• Αρθρο 301 (νέα μορφή του άρθρου 145). Η προσβολή - εξύβριση του εθνικού συμβόλου, της σημαίας δηλαδή της Τουρκίας ή οποιουδήποτε αντικειμένου που φέρει την ημισέληνο και το άστρο, τιμωρείται με ποινή κάθειρξης 3 ετών (αν γίνει από Τούρκο μετανάστη ή πολίτη που βρίσκεται στο εξωτερικό προσαυξάνεται κατά το ένα τρίτο). Η προσβολή - εξύβριση του τουρκικού εθνικού ύμνου τιμωρείται με ποινή κάθειρξης έως και 2 ετών (αν γίνει από Τούρκο μετανάστη ή πολίτη που βρίσκεται στο εξωτερικό προσαυξάνεται κατά το ένα τρίτο).
• Αρθρο 302 (νέα μορφή του άρθρου 159). Η προσβολή - εξύβριση της τουρκικής εθνικής ταυτότητας, της Δημοκρατίας ή του Κοινοβουλίου τιμωρείται με ποινή κάθειρξης έως και τριών ετών (αν γίνει από Τούρκο μετανάστη ή πολίτη που βρίσκεται στο εξωτερικό προσαυξάνεται κατά το ένα τρίτο). Η προσβολή - εξύβριση της τουρκικής κυβέρνησης, των δικαστικών οργάνων, των στρατιωτικών θεσμών και των θεσμών ασφαλείας τιμωρείται με ποινή κάθειρξης έως και δύο ετών (αν γίνει από Τούρκο μετανάστη ή πολίτη που βρίσκεται στο εξωτερικό προσαυξάνεται κατά το ένα τρίτο).
• Αρθρο 306. Η δράση εναντίον των θεμελιωδών οικονομικών συμφερόντων του έθνους για την άμεση ή την έμμεση απόκτηση οικονομικού οφέλους από ξένα φυσικά και νομικά πρόσωπα τιμωρείται με ποινή κάθειρξης έως και 10 ετών.
• Αρθρο 319. Η πρόκληση του λαού να απέχει από τη θητεία στις Ενοπλες Δυνάμεις τιμωρείται με ποινή κάθειρξης έως και 2 ετών - αν γίνει μέσω ΜΜΕ προσαυξάνεται κατά το ήμισυ.
• Αρθρο 324. Η διασπορά αβάσιμων - ψευδών ειδήσεων ή πληροφοριών στη διάρκεια πολέμου τιμωρείται με ποινή κάθειρξης έως και 10 ετών (αν κριθεί ότι έγινε ως προπαγάνδα εναντίον του στρατού ή προς όφελος ξένων προσώπων - δυνάμεων, έως και 20 ετών).
• Αρθρο 330. Η αποκάλυψη πληροφοριών που πρέπει να μείνουν απόρρητες για λόγους εθνικής ασφαλείας ή εσωτερικών και διεθνών πολιτικών συμφερόντων του κράτους, τιμωρούνται με ποινή κάθειρξης έως και 10 ετών (αν γίνει στη διάρκεια πολέμου ή προετοιμασίας πολέμου, 15 ετών).
• Αρθρο 331. Η αποκάλυψη, στο πλαίσιο πολιτικής, βιομηχανικής ή στρατιωτικής κατασκοπίας, πληροφοριών που πρέπει να μείνουν απόρρητες για λόγους εθνικής ασφαλείας, εσωτερικών και διεθνών συμφερόντων του κράτους τιμωρείται με ποινή ισόβιας κάθειρξης.
• Αρθρο 338. Η αποκάλυψη πληροφοριών που έχουν κριθεί απόρρητες από τις αρμόδιες αρχές λόγω της φύσης τους τιμωρείται με ποινή κάθειρξης έως και 5 ετών (αν γίνει στη διάρκεια πολέμου ή προπαρασκευής πολέμου, ισόβιας κάθειρξης).

Κινήσεις όπως η «κατάργηση» των Δικαστηρίων Κρατικής Ασφαλείας, η υποτιθέμενη «φιλελευθεροποίηση» και «αύξηση της ανοχής» του κράτους στο κουρδικό ζήτημα, κι ο διορισμός πολιτικού Γενικού Γραμματέα στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, πολυσυζητήθηκαν ως ενδείξεις πρωτόφαντης «αλλαγής».

Μόνο που η τουρκική ένταξη φυσικά δε θα κριθεί από το σε θεσμικό - τυπικό επίπεδο «εκδημοκρατισμό», την «εναρμόνιση» με την Ευρώπη του τουρκικού κατεστημένου, ή τις υπό αίρεση «παραχωρήσεις» στις οποίες προβαίνει όσον αφορά τα μειονοτικά. Οι προτεραιότητες, οι σκοπιμότητες και οι ιεραρχήσεις της ΕΕ είναι διαφορετικές.

Υπέρ της έναρξης της διαδικασίας ένταξης συνηγορεί ασφαλώς η σκοπιμότητα της επίδειξης μιας ευρωπαϊκής «δέσμευσης σε μια πλουραλιστική και συμπεριληπτική στάση έναντι του Ισλάμ», κατά τα λόγια του επιτρόπου Κρις Πάτεν, ο οποίος έκανε τη δήλωση αλληθωρίζοντας στην πραγματικότητα προς το Ιράκ, τη Μέση Ανατολή και την Ασία. Αυτό δε σημαίνει πάντως και τόσα πολλά. Ο Τούρκος κοινωνιολόγος Τσαγκλάρ Κεϊντέρ σημείωσε σε ένα ενδιαφέρον άρθρο («The Turkish Bell Jar», βλ. «New Left Review», 28, Ιούλης - Αύγουστος 2004) ότι η Τουρκία ίσως μείνει πολλά χρόνια στο «χώρο αναμονής», ενόσω οι Βρυξέλλες θα κάνουν μανούβρες, θα θεσπίζουν ασφαλιστικές δικλείδες, θα ορίζουν την κατάργηση των αγροτικών επιδοτήσεων, θα περιορίζουν τη μετανάστευση των εκατομμυρίων Τούρκων ανέργων, θα καθορίζουν τις τύχες της βιομηχανίας και της οικονομίας συνολικά, και πάει λέγοντας. Στο μεταξύ οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, το Κυπριακό, το έλλειμμα δημοκρατίας, οι πολιτικοί κρατούμενοι, παρά το ότι μάλλον χαμηλά βρίσκονται στις ιεραρχήσεις των εκφραστών του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, αποτελούν χρήσιμα άλλοθι.

Οι Τούρκοι στρατηγοί παραμένουν για τις Βρυξέλλες μεγάλος πονοκέφαλος. Ο ρόλος του δεύτερου τη τάξει μεγέθους στο ΝΑΤΟ στρατού θα κριθεί από ένα πράγμα: το πού και πώς σχεδιάζει το αμερικανικό Πεντάγωνο να τον εμπλέξει. Το ερώτημα είναι αν τελικά θα εμπλακεί στο Ιράκ ή όχι, πράγμα που θα κρίνει πολλά για το μέλλον του - και της Τουρκίας. Ενας αναλυτής της «International Herald Tribune» χαρακτήριζε το στρατό «το μεγαλύτερο πρόβλημα της ένταξης», εν μέρει... άδικα: οι στρατηγοί επιθυμούν σφόδρα την είσοδο στην Ευρώπη, όπως και οι πάτρωνές τους στην Ουάσιγκτον.

Αλλά οι όροι υπό τους οποίους θα γίνει, ο χρόνος που θα ολοκληρωθεί, και το τι θα σημάνει για την Τουρκία η ένταξη - ειδικά για την εργατική της τάξη - είναι μια εντελώς άλλη συζήτηση.