Περίεργες φιγούρες, που μιλούν αγγλικά, εβραϊκά, γαλλικά. Δεδομένα από παρακολουθήσεις μέσω των καμερών, που αποθηκεύονται σε υπολογιστές και στα οποία μπορούν να έχουν πρόσβαση ...ανώτατα στελέχη από άλλον υπολογιστή. Χώροι, που αποτελούν άβατο για τους εργαζόμενους και στον οποίο βρίσκονται Eλληνες και ξένοι αξιωματούχοι, οι οποίοι παρακολουθούν τη ζωή των Αθηναίων βήμα προς βήμα.

Η περιγραφή δεν αφορά στην εισαγωγή κάποιου αστυνομικού μυθιστορήματος. Είναι η καθημερινή εικόνα στους χώρους, από τους οποίους γίνεται η ηλεκτρονική παρακολούθηση, μέσω των χιλιάδων καμερών που έχουν εγκατασταθεί στην Αττική. Μπορεί οι κυβερνώντες να έχουν βαφτίσει το μηχανισμό Κέντρο Ελέγχου της Κυκλοφορίας. Μπορεί να ισχυρίζονται ότι μοναδική δουλιά του συστήματος είναι η ομαλή διεξαγωγή της κυκλοφορίας. Μπορεί, ακόμα, να προσπαθούν να πείσουν ότι την αναγκαιότητα της εγκατάστασής του, επέβαλαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Οσα, όμως, λένε οι άνθρωποι που εργάζονται μέσα σ' αυτόν παραπέμπουν σε ένα μηχανισμό, που στοχεύει στην ασφυκτική παρακολούθηση των ...«υπόπτων».

Στην πρώτη κατηγορία των υπόπτων, κατατάσσoνται όσοι, για παράδειγμα, την 4η Αυγούστου 2004 διαδήλωναν στους δρόμους της πόλης για τα εργασιακά τους δικαιώματα. Οι ξενοδοχοϋπάλληλοι της Αττικής, που πραγματοποιούσαν συλλαλητήριο διαμαρτυρίας, είχαν εστιαστεί μέσα από τα ηλεκτρονικά μάτια. Η υπόθεση είχε αποκαλυφθεί μετά την έντονη αντίδραση των χειριστών των καμερών παρακολούθησης και συγκεκριμένα των υπαλλήλων του ΥΠΕΧΩΔΕ, όταν πήραν εντολή από τον αξιωματικό υπηρεσίας να παρακολουθήσουν και να καταγράψουν τη διαδήλωση.

Ενας από τους ανθρώπους που εργάζονται στο Κέντρο Διαχείρισης Κυκλοφορίας, που στεγάζεται στο κτίριο του ΟΤΕ, στην οδό Πατησίων, ο Θύμιος Κιάμος, εργαζόμενος στο ΥΠΕΧΩΔΕ, συγκοινωνιολόγος και χειριστής των καμερών παρακολούθησης, μίλησε στο «Ρ» για όσα συμβαίνουν στα άδυτα των θαλάμων παρακολούθησης. Ο Θ. Κιάμος είναι συνδικαλιστής, εκλεγμένος στο πρωτοβάθμιο σωματείο του ΥΠΕΧΩΔΕ. Είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εργων. Δουλεύει στη Διεύθυνση Μελετών Εργων Οδοποιίας του ΥΠΕΧΩΔΕ.

Η περιήγησή μας ξεκινά:

-Τι ακριβώς κάνουν όσοι εργάζονται στο χειρισμό αυτών των καμερών;

- Η δουλιά του καθενός από εμάς είναι να παρακολουθούμε την κυκλοφορία στους οδικούς άξονες. Από εκεί και πέρα, οι δυνατότητες που έχει αυτό το σύστημα είναι μεγάλες. Και το πώς θα χειριστεί κάποιος τις κάμερες, στηρίζεται πρώτα - πρώτα στην εντιμότητα του χειριστή...

- Τι εννοείτε;

- Θέλω να πω ότι αν κάποιος ασχοληθεί με τα κυκλοφοριακά και βλέπει την κίνηση των οχημάτων στις οδούς, δεν τίθεται κανένα θέμα. Αλλά η δυνατότητα αυτών των καμερών είναι ότι μπορούν να παρακολουθούν οτιδήποτε.

- Πώς λειτουργεί όλο αυτό το σύστημα; Τι δυνατότητες έχει;

- Με τις γνώσεις που διαθέτουμε εμείς και με αυτά που έχουμε αντιληφθεί αυτή τη στιγμή, εγώ προσωπικά, αυτά που κάνουμε εμείς είναι το ελάχιστο. Οι κάμερες βλέπουν τα πάντα. Αυτό που έχω αντιληφθεί εγώ είναι ότι αυτό που βλέπουμε εμείς είναι το λιγότερο.

- Δηλαδή;

- Εμείς μπορούμε να παρακολουθήσουμε κάλλιστα ένα αυτοκίνητο από τη στιγμή που θα ξεκινήσει από οποιοδήποτε σημείο σε έναν οδικό άξονα, όπου υπάρχουν κάμερες. Μπορούμε να το παρακολουθούμε μέχρι να φτάσει στο σημείο που θέλει. Είτε πρόκειται για πεζό, είτε πρόκειται για όχημα ή οτιδήποτε άλλο, μπορούμε να το παρακολουθούμε, να δούμε τον αριθμό του αυτοκινήτου, να τα δούμε όλα αυτά. Το άλλο που θέλω να τονίσω είναι ότι οι δικές μας δυνατότητες είναι μέχρις αυτού του σημείου, αλλά απ' ό,τι καταλαβαίνω επειδή στους χώρους αυτούς χειρίζονται και άλλοι κάποια αντίστοιχα μηχανήματα, που δεν ξέρω τι κάνουν ακριβώς, υπάρχουν και ξένοι...

- Εκτός από το χώρο όπου εργάζεστε εσείς, οι υπάλληλοι του ΥΠΕΧΩΔΕ, ποιοι άλλοι άνθρωποι υπάρχουν μέσα σ' αυτούς τους χώρους;

- Κοιτάξτε, εμείς, στους χώρους αυτούς, είμαστε επισκέπτες γι' αυτό το διάστημα. Γι' αυτό το σκοπό. Είμαστε 50 άτομα. Δουλεύουμε σε βάρδιες, 8ωρα, όλο το 24ωρο. Στους χώρους και στον ΟΤΕ και στο ΘΕΠΕΚ (σ.σ. ο δεύτερος χώρος, από όπου διεξάγεται η παρακολούθηση, που στεγάζεται στη ΓΑΔΑ), υπάρχουν και άλλοι χώροι, όπου στεγάζονται άλλοι άνθρωποι με το αντικείμενό τους να είναι σχετικό με αυτό. Πολλοί από αυτούς είναι ξένοι. Στον ΟΤΕ υπάρχει μια ολόκληρη πτέρυγα που είναι ξένοι. Εχουν σχέση με το αντικείμενο της ασφάλειας.

- Από πού παίρνουν εντολές;

- Δεν το γνωρίζω, αλλά κινούνται στο χώρο και μιλάνε τη γλώσσα τους...

- Τι γλώσσα μιλάνε;

- Αγγλικά, εβραϊκά, γαλλικά. Απ' όλα...

- Αυτοί έχουν καμία σχέση με τη δική σας δουλιά; Εμπλέκονται σ' αυτό που κάνετε εσείς;

- Δεν έρχονται σε εμάς, αλλά ελέγχουν από ξεχωριστό σύστημα. Εχουν το δικό τους σύστημα.

- Εχετε κάποιες συγκεκριμένες εντολές για το τι παρακολουθείτε;

- Μετά το επεισόδιο με τους ξενοδοχοϋπαλλήλους, που δόθηκε η εντολή να παρακολουθηθούν και μετά το θόρυβο που έγινε, εμείς σαν συνδικαλιστές φτάσαμε στον υπουργό και τον υφυπουργό. Μετά από αυτό το γεγονός και την απόφαση που πήρε η Ομοσπονδία των εργαζομένων του ΥΠΕΧΩΔΕ, κυκλοφόρησε ένα χαρτί που έλεγε ότι εάν ξαναπαρουσιαστεί κάποια διαδήλωση - εκδήλωση δε θα στραφούν οι κάμερες προς τους διαδηλωτές.

- Από τότε έχει παρατηρηθεί άλλο κρούσμα;

- Αυτά τουλάχιστον τα οποία εμείς χειριζόμαστε και μετά το γεγονός με τους διαδηλωτές, αυτό που κάνουν οι κάμερες είναι να παρακολουθούν αν γίνεται κάποιο ατύχημα και να ζουμάρουν για να δουν τι συμβαίνει. Σας λέω, όμως, ότι αυτό είναι στη διάθεση και την ευχέρεια του κάθε χειριστή. Μπορεί να στρέψει την κάμερα σε μία είσοδο και να παρακολουθεί ποιος βγαίνει και ποιος μπαίνει σ' ένα συγκεκριμένο χώρο. Αν κάποιος από τους χειριστές έχει τέτοια εντολή, θα μπορούσε να προχωρήσει στην καταγραφή. Το σύστημα έχει μεγάλες δυνατότητες. Είναι ένα μάτι, το οποίο παρακολουθεί τα πάντα. Το μάτι εξαρτάται πώς το χρησιμοποιείς. Τι θέλεις να βλέπεις και τι βλέπεις...

- Το αποτέλεσμα από την παρακολούθηση καταγράφεται κάπου; Υπάρχει αρχείο;

- Υπάρχει αρχείο, το οποίο μπορεί να διατηρηθεί, μπορεί και να καταστραφεί.

- Σε ποιες περιπτώσεις διατηρείται και σε ποιες καταστρέφεται; Αυτή τη στιγμή στα κέντρα ελέγχου κυκλοφορίας υπάρχει αρχείο από την έναρξη της διαδικασίας λειτουργίας της κάμερας;

- Υπάρχει δυνατότητα καταγραφής του αρχείου, το οποίο μπορεί να είναι και σε ηλεκτρονική μορφή; Ναι, αποθηκεύεται σε υπολογιστή.

- Ποιος έχει πρόσβαση σ' αυτά τα δεδομένα και τους υπολογιστές; Μπορεί κάποιος να έχει πρόσβαση από υπολογιστή που δε βρίσκεται σ' αυτόν το χώρο;

- Αυτό είναι πολύ απλό. Μπορεί να γίνει και είναι πολύ απλό. Ενα καλώδιο χρειάζεται.

- Μέχρι στιγμής γνωρίζετε, αν έχουν καταστραφεί δεδομένα;

- Δεν το γνωρίζω. Εμείς δεν έχουμε αυτήν τη δυνατότητα.

-Ποιος είναι αρμόδιος για τη διαχείριση αυτού του υλικού που αποθηκεύεται; Ποιος αποφασίζει τι από αυτό θα αξιοποιηθεί και τι θα καταστραφεί;

- Είναι κάποια ...στελέχη να πω; Συνάδελφοι να πω; Που έχουν αυτήν την αρμοδιότητα. Αυτό που γνωρίζω μόνο είναι ότι τα δεδομένα μπορούν να καταστραφούν, να διατηρηθούν ή να καταγραφούν. Τώρα ποιος το κάνει, δεν ξέρω... Είναι κάποιοι άλλοι, που τους θεωρούν πιο έμπιστους... Κανείς δε γνωρίζει τι γίνεται με τη διαχείριση των πληροφοριών. Το τι κάνουν, δεν το γνωρίζει κανείς.

- Είναι στελέχη όπως εσείς ή προϊστάμενοί σας;

- Οι πιο πολλοί είναι άνθρωποι εμπιστοσύνης. Πολλοί από αυτούς είναι και κατώτεροι από εμάς... Εμείς είμαστε εδώ επειδή έχουμε εμπειρία 25 ετών.

- Προϊστάμενος στο χώρο όπου εργάζεστε εσείς ποιος είναι; Ποιος είναι εκείνος, που δίνει εντολές;

- Ο διοικητής του ΘΕΠΕΚ, εκείνος που έβγαλε και το έγγραφο να μη στρέφονται οι κάμερες πλέον στους διαδηλωτές. Και μετά ο αξιωματικός υπηρεσίας. Εκείνος, δηλαδή, που ήταν υπηρεσία την ημέρα που διέταξε να στραφούν οι κάμερες στους διαδηλωτές. Δεν ξέρω αν είχε πάρει εντολή ή αν ήταν δική του πρωτοβουλία. Μετά την αντίδραση των εργαζομένων, δημιουργήθηκε θόρυβος. Δεν ξέρω αν αυτό έγινε, επειδή υπήρξαν αντιδράσεις. Αν δεν ήμασταν εκεί, θα είχε γίνει η παρακολούθηση. Τώρα δεν ξέρω τι γίνεται...

-Τι γίνεται τώρα μετά τους Ολυμπιακούς;

- Το σύστημα κατά 99% θα συνεχίσει να λειτουργεί. Δεν υπάρχει προγραμματισμός για κατάργηση των καμερών. Οι δυνατότητες των καμερών είναι τεράστιες. Εμείς, σήμερα, λειτουργούμε μαζί με την αστυνομία για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, αύριο μπορεί να μην είμαστε εκεί. Δεν ξέρω τι θα γίνεται τότε...

- Παρακολουθήσατε σεμινάρια πριν ξεκινήσει η λειτουργία του συστήματος καμερών παρακολούθησης;

- Εγιναν σεμινάρια, γιατί αυτό υπαγόταν στις υποχρεώσεις του αναδόχου. Τα διοργάνωσε η εταιρία που είχε αναλάβει την ασφάλεια (σ.σ. η αμερικανική SAIC). Εμείς, όμως, είχαμε μεγαλύτερη σχέση και επαφή με τη SIEMENS (σ.σ. συμμετέχει στην κοινοπραξία που έχει αναλάβει το πακέτο της ασφάλειας).

- Ειπώθηκε κάτι, που να σας κίνησε το ενδιαφέρον στα σεμινάρια;

- Τα σεμινάρια είχαν σκοπό να μας διδάξουν τον προγραμματισμό. Το πώς να χειρίζεσαι τις κάμερες, τα μόνιτορ κλπ. Το θέμα είναι ότι η δυνατότητα που έχουν τα μηχανήματα είναι τρομερή...