Κάτω από την πρόβλεψη για ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ - εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 7,3% - κινούνται οι ονομαστικές αυξήσεις που χορηγεί η κυβέρνηση της ΝΔ στο σύνολο των πρωτογενών δαπανών, στις οποίες περιλαμβάνεται και ο πυρήνας των κοινωνικών δαπανών. Με άλλα λόγια, έχουμε για μια ακόμη χρονιά διαιώνιση των πολιτικών λιτότητας στις κοινωνικές δαπάνες, οι οποίες ανοίγουν νέους δρόμους για την εμβάθυνση της ιδιωτικοποίησης στους ευαίσθητους τομείς της Υγείας, της Παιδείας και της Πρόνοιας.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2005:

Το κονδύλι για ΑΠΟΔΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 5,9%, έναντι αύξησης 10,8% το 2004. Σε απόλυτους αριθμούς οι δαπάνες αποδοχών και συντάξεων θα διαμορφωθούν στα 18,3 δισ. ευρώ, έναντι 17,3 δισ. ευρώ το 2004. Το κονδύλι για μισθούς-συντάξεις της κεντρικής διοίκησης (υπουργεία) προβλέπεται να αυξηθεί κατά 5,6%, ενώ για τα νοσοκομεία, ιδρύματα Πρόνοιας και λοιπά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου κατά 5,1%. Οι αυξήσεις αυτές οδηγούν σε εισοδηματικές ονομαστικές αυξήσεις 3,2%-3,3% για τους μισθούς και σε 4% για τις συντάξεις. Αν αφαιρέσουμε τον επίσημο - και αμφισβητούμενο - πληθωρισμό του 2004, ο οποίος προβλέπεται να κινηθεί στο 3%, τότε η προτεινόμενη εισοδηματική πολιτική κινείται περί το μηδέν... Πρόκειται ακριβώς για τη «χρυσή συνταγή της επιτυχίας», η οποία συμβάλλει στην παραπέρα αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων, ενώ, από την άλλη, αφήνει τους εργαζόμενους ανυπεράσπιστους από τα συνεχόμενα κύματα της ακρίβειας που πλήττουν τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς τα τελευταία χρόνια.

Οι ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ μειώνονται απόλυτα κατά 6,5%, από 7,85 δισ. ευρώ το 2004 σε 7,34 δισ. ευρώ το 2005. Από την επιμέρους ανάλυση προκύπτει ότι οι δαπάνες για ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΦΟΡΕΩΝ αυξάνονται κατά 5,3% έναντι αύξησης 11,4% το 2004 (προβλέπεται αύξηση της επιχορήγησης των συγκοινωνιακών φορέων κατά 5,3% και κατά 6% των δαπανών για λοιπές επιχορηγήσεις). Οι ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ μειώνονται απόλυτα κατά 16,2%, από 2,71 δισ. ευρώ σε 2,27 δισ. ευρώ.

Αν και η αντιμετώπιση του δημόσιου χρέους αποτέλεσε το άλλοθι όλων των κυβερνήσεων της τελευταίας 15ετίας για την επιβολή προγραμμάτων λιτότητας, το τελευταίο αυξάνεται και απόλυτα, αλλά και σχετικά, ως προς το ΑΕΠ της χώρας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2005 - μετά την αναθεώρηση που προέκυψε από τη δημοσιονομική απογραφή - το κατά Μάαστριχτ χρέος της Γενικής Κυβέρνησης (περιλαμβάνει τα υπουργεία, τους ΟΤΑ και τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης) στο τέλος του 2004 προβλέπεται να ανέλθει στα 184,3 δισ. ευρώ ή στο 112,1% του ΑΕΠ. Για δε το 2005 προβλέπεται, μετρούμενο σε απόλυτους αριθμούς, να αυξηθεί στα 193,2 δισ. ευρώ, αλλά σε σχέση με το ΑΕΠ προβλέπεται να μειωθεί στο 109,5%. Για το σκοπό αυτό θα διατεθούν τα 1,6 δισ. ευρώ προβλεπόμενα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις το 2005.

Στα λεγόμενα «μεγάλα έργα», όπως οι οδικοί άξονες ΠΑΘΕ και Εγνατία, και οι επεκτάσεις του μετρό της Αθήνας, θα πάει και το 2005 η «μερίδα του λέοντος» του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, το οποίο είναι συνολικά δραστικά μειωμένο κατά 16,1% σε σχέση με αυτό του 2004. Είναι χαρακτηριστικό ότι έργα σημαντικά για τη ζωή και την ασφάλεια των εργαζομένων, όπως αυτά της αντιπλημμυρικής και αντισεισμικής προστασίας ή αυτά της προστασίας του περιβάλλοντος, είτε περικόβονται δραστικά, είτε δε βρίσκονται καν σε αντίστοιχους κωδικούς για χρηματοδότηση.

Η κυβέρνηση δηλώνει ευθαρσώς στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού ότι περικόβει τις δαπάνες για δημόσια έργα επειδή «η ανάπτυξη πρέπει να βασιστεί στους εξωστρεφείς κλάδους της οικονομίας, στις ιδιωτικές επενδύσεις και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας». Αυτό σημαίνει ότι είναι έτοιμη να συνεχίσει την πολιτική ιδιωτικοποίησης και του τομέα των δημοσίων έργων, που εφάρμοζε και η προηγούμενη κυβέρνηση, προωθώντας συμβάσεις της λεγόμενης «αυτοχρηματοδότησης» και στα μικρότερα έργα, τα οποία θα κληθεί ο ελληνικός λαός να πληρώνει διπλά: και για την κατασκευή, αλλά και για τη λειτουργία με πανάκριβα διόδια και τέλη.

Αντίστοιχη μείωση του μεριδίου από το ΠΔΕ θα έχει και το ΥΠΕΧΩΔΕ, αφού υπολογίζεται ότι θα του δοθούν το 2005 2.289 εκατ. ευρώ, έναντι 2.547 το 2004 (μείωση 10,1%).

Για αντιπλημμυρικά και εγγειοβελτιωτικά έργα θα διατεθούν κονδύλια 132 εκατ. ευρώ το 2005. Τα ποσά αυτά μπορεί να είναι αυξημένα κατά 29,4% σε σχέση με αυτά που διατέθηκαν φέτος, ωστόσο είναι εντελώς ανεπαρκή, αφού μόνο για την ολοκλήρωση της αντιπλημμυρικής προστασίας της Αττικής απαιτούνται κονδύλια 1 δισ. ευρώ, όπως παραδέχτηκε σε πρόσφατη ημερίδα του ΤΕΕ ο υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ Θ. Ξανθόπουλος. Αντίθετα μέσα στο 2005 θα πληρωθεί και μια... «ουρά» των Ολυμπιακών έργων συνολικού ύψους 600 εκατ. ευρώ!

Ψιχία δίνονται για τους τομείς Οικισμού και Περιβάλλοντος, δηλαδή θα διατεθούν 110 εκατ. ευρώ, έναντι 130 εκατ. ευρώ που διατέθηκαν φέτος (μείωση κατά 15,4%), ενώ για την αντισεισμική προστασία της χώρας που είναι η πιο σεισμογενής της Ευρώπης δε διατίθεται ούτε... ευρώ!

Για το ΥΠΕΧΩΔΕ παρουσιάζεται μια αύξηση των κονδυλίων από τον Τακτικό Προϋπολογισμό κατά 5,5% (από 181 εκατ. ευρώ το 2004 ανεβαίνουν στα 191 εκατ. ευρώ το 2005), αύξηση που θα διατεθεί κυρίως για τη μονιμοποίηση 900 συμβασιούχων και για δαπάνες κατεδάφισης αυθαιρέτων από τις Περιφέρειες.

Στην οικονομική ανέχεια καταδικάζει και φέτος η κυβέρνηση τους δήμους και τις νομαρχίες της χώρας, καθώς ο στόχος (στον οποίο συναινούν και τα ανώτατα συλλογικά όργανα της Αυτοδιοίκησης) είναι η απόκτηση από αυτούς φορολογικής αρμοδιότητας και η άσκηση μιας σειράς αρμοδιοτήτων ή έργων σε σύμπραξη με το μεγάλο κεφάλαιο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού, τα έσοδα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΤΑ) για το 2005 εμφανίζουν μια αύξηση της τάξεως του 9,6%, κάτι όμως που δεν έχει πραγματικό αντίκρισμα για δύο λόγους: Πρώτον γιατί οι δήμοι καλούνται να καλύψουν, υποχρεωτικά, μια σειρά κοινωνικών αρμοδιοτήτων ή άλλων νέων (αυξημένου κόστους) που ανήκαν στο κράτος, όπως σχολικοί τροχονόμοι, δημοτική αστυνομία, ναρκωτικά, παιδικοί σταθμοί, τσιγγάνοι, φύλαξη σχολικών κτιρίων, κλπ. Και δεύτερον γιατί μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) - οι οποίοι για το νέο έτος προϋπολογίζονται στα 2.039,3 δισεκατομμύρια ευρώ - χρηματοδοτείται το νέο πρόγραμμα «Θησέας». Με το πρόγραμμα αυτό, χρηματοδοτούνται έργα που δεν επιλέγουν οι ίδιοι οι δήμοι, αλλά η κυβέρνηση!

Συνολικά, με τον προϋπολογισμό του 2005, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, προϋπολογίζεται να λάβει 2.354,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι Νομαρχίες εξακολουθούν να έχουν τον ...σημαντικό ρόλο της χορήγησης των διαφόρων προνοιακών επιδομάτων, οι δαπάνες για τα οποία αντιστοιχούν περίπου στο ήμισυ των ΚΑΠ που λαμβάνουν για λειτουργικές δαπάνες, επενδύσεις αλλά και βοηθήματα.

Συγκεκριμένα, οι ΝΑ προϋπολογίζεται να λάβουν 720,2 εκατομμύρια ευρώ, κονδύλι μειωμένο κατά 5,1% σε σχέση με το 2004. Από τα χρήματα αυτά, τα 507,2 εκατομμύρια ευρώ προέρχονται από τους ΚΑΠ, τα 204 από επιχορηγήσεις και τα 9 από έσοδα για τη χορήγηση αδειών παραμονής και εργασίας των μεταναστών. Είναι προφανές ότι ο θεσμός εξακολουθεί να έχει το ρόλο της διεκπεραίωσης κρατικών υποθέσεων, μακριά από οποιαδήποτε αναπτυξιακή προοπτική σε όφελος του λαού.

Δεν κρύβεται η φτώχεια που περιμένει τους αγρότες το 2005, όσο κι αν η κυβέρνηση της ΝΔ επιχειρεί να τραβήξει από τα μαλλιά κάποιες εικονικές αυξήσεις στους σχετικούς πίνακες του νέου προϋπολογισμού.

Οπως και στους προηγούμενους προϋπολογισμούς των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ έτσι και τώρα συγκρίνονται οι εκτιμήσεις με τις προβλέψεις για να βγει κανένα ψευτο - ποσοστό αύξησης. Ομως ούτε που γίνεται λόγος στα «κιτάπια» του Αλογοσκούφη ότι με την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ από 1/1/2005 όλες οι αγροτικές επιδοτήσεις θα μειωθούν κατά 3% και όσοι λαμβάνουν ενισχύσεις κάτω από 5.000, θα πάρουν πίσω τα παρακρατηθέντα ένα χρόνο μετά. Φαίνεται επίσης πως και οι προεκλογικές δεσμεύσεις της ΝΔ για αυξήσεις στις συντάξεις του ΟΓΑ και για φτηνό πετρέλαιο ψαλιδίζονται από την πρώτη χρονιά διακυβέρνησης. Η αύξηση βασικής σύνταξης του ΟΓΑ φαίνεται πως θα είναι μόλις 20 ευρώ...

Πάντως, το σύνολο των δαπανών για τη γεωργία από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους προβλέπεται για το 2005 σε 7.545 εκατ. ευρώ και εμφανίζεται μια πλαστή αύξηση 5,5% σε σύγκριση με το 2004. Στον τομέα των κοινοτικών επιδοτήσεων, προϋπολογίστηκαν 2.880 εκατ. ευρώ και εμφανίζεται με το ζόρι μια αύξηση της τάξης του 0,3%. Δηλαδή από χέρι μείωση.

Προσανατολισμένος στις αναδιαρθρώσεις που προωθούνται στο χώρο της Παιδείας για να εξυπηρετήσει καλύτερα τις ανάγκες της αγοράς είναι ο προϋπολογισμός για το 2005. Το ποσοστό των δαπανών επί του τακτικού προϋπολογισμού διαμορφώνεται για το 2005 σε 8,09% των συνολικών δαπανών έναντι 7,4% που τελικά ανήλθαν το 2004.

Ειδικότερα, από τον τακτικό προϋπολογισμό διατίθενται 5,453 δισ. ευρώ και από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων 812 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι στα παραπάνω ποσά συμπεριλαμβάνονται οι δαπάνες της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων, της Ακαδημίας Αθηνών, Βιβλιοθηκών κλπ. Το σύνολο των δαπανών προϋπολογίζεται να ανέλθει στα 6,265 δισ. ευρώ και αντιστοιχούν στο 3,5% του ΑΕΠ έναντι του 3,39% το 2004.

Ωστόσο και αυτές οι δαπάνες δεν επαρκούν για να καλύψουν τις συνεχώς διευρυνόμενες ανάγκες και απαιτήσεις μιας Παιδείας που διπλοπληρώνει η λαϊκή οικογένεια, ενώ η εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση αποτελούν διακηρυγμένη πολιτική της κυβέρνησης. Οπως άλλωστε προκύπτει και από την εισηγητική έκθεση για τον προϋπολογισμό και η μικρή αύξηση δαπανών της εκπαίδευσης συνδέεται με την προώθηση αλλαγών που υπηρετούν το μεγάλο κεφάλαιο, έτσι ώστε η εκπαίδευση να προσαρμοστεί στις ανάγκες του, για ευέλικτο και απασχολήσιμο εργατικό δυναμικό στις κατευθύνσεις που έχουν χαραχτεί από την ΕΕ (Σύμφωνο της Λισαβόνας, Διακήρυξη της Μπολόνια κλπ.). Σημειώνεται χαρακτηριστικά: «Οι αλλαγές που συντελούνται στην οικονομία, στην αγορά εργασίας και στην τεχνολογία επιδρούν με καταλυτικό τρόπο στις απαιτήσεις για κατάρτιση και εκπαίδευση, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα της ανεργίας».

Την ικανοποίησή του για τους βασικούς άξονες του νέου προϋπολογισμού εξέφρασε χτες ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Αθήνας (ΕΒΕΑ) Δρ. Φουντουκάκος. Σχολιάζοντας σχετικά εκτίμησε ότι ο προϋπολογισμός «κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση», πλην όμως θέτει μια σειρά από προϋποθέσεις για την πιστή εφαρμογή του. Ειδικότερα, ο πρόεδρος των εμποροβιομηχάνων αξιώνει τη μείωση της φορολόγησης των επιχειρήσεων - για «αισθητή μείωση των φορολογικών μας συντελεστών και ουσιαστική απλοποίηση του φορολογικού μας συστήματος» κάνει λόγο - και νέα προνόμια -«αναπτυξιακά κίνητρα» στο όνομα της επίτευξης του υψηλού ρυθμού ανάπτυξης και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων.

Επιπλέον, κάνει συστάσεις για ταχεία ιδιωτικοποίηση μιας σειράς δημόσιων επιχειρήσεων και μείωση των τρεχουσών κρατικών δαπανών με παράλληλη «καταπολέμηση της απαράδεκτης κρατικής σπατάλης».

Τέλος, ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ εκφράζει την αντίθεση των μεγαλοεπιχειρηματιών στα σενάρια πρόωρων εκλογών, με αφορμή την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Εντείνεται η πολιτική λιτότητας για το δημόσιο σύστημα Υγείας και Πρόνοιας και τους εργαζόμενους σε αυτό, σύμφωνα με τα όσα προβλέπει ο προϋπολογισμός του 2005. Για την Υγεία και Πρόνοια προβλέπονται στον προϋπολογισμό 4.887 εκατομμύρια ευρώ, (αύξηση 6,1% συγκριτικά με το 2004, που οριακά καλύπτει τον πληθωρισμό και την ωρίμανση των μισθών). Ετσι, οι δημόσιες δαπάνες για την Υγεία παραμένουν καθηλωμένες στο 2,8% του ΑΕΠ. Για τις εφημερίες των γιατρών του ΕΣΥ εγγράφηκε στον προϋπολογισμό κονδύλι 293 εκατ. ευρώ, (αύξηση 2,2% σε σχέση με το 2004), όταν - σύμφωνα με την Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ) - απαιτούνται 325 εκατ. ευρώ. Ακόμα, ο προϋπολογισμός αποτυπώνει την περαιτέρω ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων αφού στις δαπάνες Υγείας προβλέπεται για αμοιβές εποχιακού προσωπικού κονδύλι ύψους 3.500.000 ευρώ, αυξάνοντας το αντίστοιχο κονδύλι του 2004 κατά 234%!

Τέλος, και αυτή τη χρονιά μηδαμινές είναι οι αυξήσεις για τους οργανισμούς καταπολέμησης των ναρκωτικών αλλά και για τις νέες υπολειτουργούσες δομές πρόνοιας (ΕΚΑΚΒ, ΕΣΥΚΦ) που αντικατέστησαν το Κέντρο Βρεφών η «Μητέρα», το ΠΙΚΠΑ και τον ΕΟΠ.

Αφορμή για «μίνι» δικομματική αντιπαράθεση στο γνωστό αποπροσανατολιστικό μοτίβο αποτέλεσε η χτεσινή τυπική κατάθεση του προϋπολογισμού του 2005 στη Βουλή.

Μετά την κατάθεσή του ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Γ. Παπανδρέου - παρά το ότι δε συνηθίζεται - ζήτησε το λόγο και είπε ότι ο προϋπολογισμός φέρει το βάρος μιας απογραφής «φιάσκο», που έπληξε το κύρος της χώρας και υποβίβασε την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας. Ανταπαντώντας ο υπουργός Οικονομικών Γ. Αλογοσκούφης, είπε ότι το ΠΑΣΟΚ πρέπει να κάνει την αυτοκριτική του για το «δημοσιονομικό χάλι» που παρέδωσε και ισχυρίστηκε ότι η κυβέρνηση θα μειώσει τα ελλείμματα χωρίς να επιβάλει νέους φόρους.

Παρέμβαση στη συζήτηση ζήτησε να κάνει και ο βουλευτής του ΚΚΕ Ν. Γκατζής, αλλά ο προεδρεύων δεν του έδωσε το λόγο και στη συνέχεια η δικομματική αυτή αντιπαράθεση επεκτάθηκε σε θέματα κανονισμού σχετικά με το εάν είχε δικαίωμα δευτερολογίας ο Γ. Παπανδρέου. Το προεδρείο εκτίμησε ότι δεν προβλέπεται, οι του ΠΑΣΟΚ έκαναν λόγο για παραβίαση του Κανονισμού και η πρόεδρος της Βουλής σε παρέμβασή της είπε ότι η παραβίαση έγινε από τον Γ. Παπανδρέου, αφού ο κανονισμός δεν επιτρέπει συζήτηση επί της ουσίας του προϋπολογισμού εάν δεν κάνει σχετική δήλωση ο υπουργός που τον καταθέτει.

Ο προϋπολογισμός θα εισαχθεί για συζήτηση στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή την Πέμπτη 25 Νοέμβρη και στην Ολομέλεια της Βουλής το Σάββατο 18 Δεκέμβρη. Θα ψηφιστεί τα μεσάνυχτα της Τετάρτης 22 Δεκέμβρη με ονομαστική ψηφοφορία.

Μειωμένη σε πραγματικούς αριθμούς αλλά και σε ποσοστά είναι η, κατά τα άλλα..., «πρώτη προτεραιότητα» της κυβέρνησης, δηλαδή ο πολιτισμός, σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από τον προϋπολογισμό για την επόμενη χρονιά.

Ετσι, η κεντρική υπηρεσία του υπουργείου Πολιτισμού, δηλαδή η βασική δομή της κρατικής πολιτικής για την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και του σύγχρονου πολιτισμού (από τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία μέχρι το θέατρο και τη μουσική), παρουσιάζει την εξής εικόνα: Το σύνολο των κονδυλίων που θα διατεθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό (Τακτικός και Δημοσίων Επενδύσεων) του 2005 ανέρχεται σε περίπου 468 εκατ. ευρώ, έναντι 552,27 εκατ. ευρώ που εκτιμάται ότι θα δοθούν το 2004 μέχρι το τέλος του χρόνου. Εχουμε λοιπόν μείωση σε απόλυτους αριθμούς της τάξης του 15,3%. Μειωμένο εμφανίζεται και το «ειδικό βάρος» του πολιτισμού επί του συνόλου του προϋπολογισμού, δηλαδή τα ποσοστά του: 0,73% το 2004 έναντι Ο,60% το 2005.

Η μείωση σχετίζεται με το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, στο οποίο είχαν προστεθεί το 2004 κονδύλια με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες, κάτι που παραδεχόταν και η προηγούμενη κυβέρνηση σε ό,τι αφορά στον πολιτισμό.

Μικρές ή μεγαλύτερες μειώσεις ποσών παρατηρούνται, μεταξύ άλλων, στις επιχορηγήσεις σε ΝΠΔΔ (ΟΤΑ κ.ά.), σε μουσεία, στις δαπάνες σωστικών ανασκαφών και συστημάτων ασφαλείας μουσείων και στη συντήρηση αναδειγμένων αρχαιολογικών χώρων, ενώ, αντίθετα, αυξημένα είναι τα ποσά στα ΝΠΙΔ και στα Μέγαρα Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Μειωμένος εμφανίζεται και ο κωδικός της εθνικής συμμετοχής για έργα συγχρηματοδοτούμενα από κοινοτικούς πόρους.