Με εντατικούς ρυθμούς προχωράει η κυβέρνηση την πολιτική της στην Ανώτατη Εκπαίδευση, με το βλέμμα στραμμένο στη Σύνοδο των Ευρωπαίων Υπουργών Παιδείας που θα γίνει στις 19-20 Μάη, στο Μπέργκεν της Νορβηγίας. Στο πλαίσιο της λεγόμενης διαδικασίας της Μπολόνια, η σύνοδος αυτή θα ελέγξει πόσο έχουν προχωρήσει οι αναδιαρθρώσεις που προβλέπει αυτή η διαδικασία στις χώρες που την εφαρμόζουν και θα θέσει τις προτεραιότητες για τα επόμενα δυο χρόνια.

Η ελληνική κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι θέλει να πάει στο Μπέργκεν και να έχει να παρουσιάσει... έργο, γι' αυτό και βάζει την Ανώτατη Παιδεία πρώτη προτεραιότητα στην εκπαιδευτική της πολιτική. Το έργο, βέβαια, που καλείται να παρουσιάσει δεν είναι οι οποιεσδήποτε ενέργειες θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κατάσταση στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ, αλλά συγκεκριμένες νομοθετικές πράξεις επιβολής των αποφάσεων που έχουν ληφθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο στη Διαδικασία της Μπολόνια.

Ηδη ψηφίστηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο για την αναγνώριση τίτλων σπουδών (το υπερψήφισαν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ), με το οποίο αναγνωρίζονται ντε φάκτο οι κύκλοι σπουδών που επιβάλλει η Μπολόνια (προπτυχιακός και μεταπτυχιακός), ενώ δίνεται η δυνατότητα αναγνώρισης των τρίχρονων πτυχίων του εξωτερικού (bachelors) ως ισότιμα με τα ελληνικά πτυχία που αποκτώνται μετά από τετραετείς ή πενταετείς σπουδές. Με το νομοσχέδιο αυτό, επίσης, νομιμοποιούνται πλήρως οι «διδακτικές μονάδες», δηλαδή το σύστημα εκείνο που αποτιμά μπακαλίστικα τα πτυχία σε ένα μάτσο μονάδες, ανεξάρτητα από το ουσιαστικό τους περιεχόμενο.

Βασικός στόχος της κυβέρνησης, όμως, είναι μέχρι το Μπέργκεν να έχει κάνει κι άλλα βήματα και, κυρίως, να έχει ψηφιστεί νομοσχέδιο για την αξιολόγηση Πανεπιστημίων και ΤΕΙ. Ετσι, ξεκίνησε στις αρχές Μάρτη η συζήτηση για την αξιολόγηση - που κατ' ευφημισμόν ονομάζεται «διασφάλιση της ποιότητας» - στο πλαίσιο του λεγόμενου εθνικού διαλόγου, μέσα στα Συμβούλια Ανώτατης Πανεπιστημιακής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΣΑΠΕ και ΣΑΤΕ) του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ). Εκεί, παρουσιάστηκε μια πρόταση γενικών αρχών για την αξιολόγηση, που έλεγε ότι θα είναι «εσωτερική» και «εξωτερική», ενώ κοινή ήταν η διαπίστωση ότι θα οδηγήσει σε κατηγοριοποίηση Τμημάτων, Σχολών, Πανεπιστημίων κι αντίστοιχα αποφοίτων. Ιδιαίτερη συζήτηση για τα κριτήρια, με βάση τα οποία θα διεξάγεται η αξιολόγηση, δεν έγινε, αλλά αναφέρθηκε ότι θα ακολουθηθεί η διεθνής εμπειρία, θα είναι τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά (;) και δε θα είναι σταθερά, αλλά θα μεταβάλλονται.

Ορίστηκε, επίσης, ότι ένα Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου ή μια ανεξάρτητη αρχή θα αναλάβει συντονιστικό ρόλο για την αξιολόγηση πανελλαδικά. Ενδεικτική για τη φιλοσοφία του εγχειρήματος ήταν η τοποθέτηση των εκπροσώπων του Εμπορικού Επιμελητηρίου και του ΣΕΒ που διεκδίκησαν θέση στο ΔΣ του συντονιστικού φορέα, με το επιχείρημα ότι «εμείς (σ.σ. οι επιχειρήσεις, η αγορά) θα είμαστε αυτοί που τελικά θα αξιολογούμε». Παράλληλα, προτάθηκε η συμμετοχή «επαγγελματικών οργανώσεων» στις επιτροπές εμπειρογνωμόνων, που θα διενεργούν την εξωτερική αξιολόγηση, ώστε να επιτυγχάνεται η «σύνδεση», το «αντίκρισμα» της αξιολόγησης στην αγορά εργασίας.

Στην πραγματικότητα, η αξιολόγηση είναι ένας τρόπος για να υποταχθούν πλήρως τα ιδρύματα στις επιταγές του κεφαλαίου και να ελέγχονται γι' αυτό. Θα οδηγήσει τα ιδρύματα να λειτουργούν και τα ίδια ως επιχειρήσεις που θα προσπαθούν να «ευχαριστήσουν» τους «πελάτες» τους, είτε αυτοί είναι φοιτητές που σπουδάζουν, είτε επιχειρήσεις που χρηματοδοτούν τα ιδρύματα και παραγγέλνουν έρευνα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι όλα τα παραπάνω που τέθηκαν στο τραπέζι του διαλόγου των ΣΑΠΕ και ΣΑΤΕ έχουν προαποφασιστεί από την κυβέρνηση, αφού το πώς θα γίνεται η αξιολόγηση στην Ελλάδα, παρουσιάζεται αναλυτικά στην έκθεση που κατέθεσε το υπουργείο Παιδείας για την πρόοδό του στη Διαδικασία της Μπολόνια στις 14 Γενάρη 2005. Δηλαδή, όπως είχε αποκαλύψει ο «Ρ» (21/1/2005), αυτά που έφερε το υπουργείο ως πρόταση για υποτιθέμενο διάλογο στο ΣΑΠΕ και ΣΑΤΕ, τα παρουσιάζει στους Ευρωπαίους ομολόγους τους ως ήδη αποφασισμένα και ψηφισμένα από τη Βουλή (!), ενάμιση μήνα πριν ξεκινήσει ο διάλογος!

Από την ίδια έκθεση, μαθαίνουμε ότι ήδη έχει ψηφιστεί νόμος στη Βουλή για τη «διά βίου μάθηση», με τον οποίο ιδρύονται σε κάθε πανεπιστήμιο και ΤΕΙ «Ινστιτούτα Διά Βίου Εκπαίδευσης» (ΙΔΒΕ). Στην πραγματικότητα, το σχετικό νομοσχέδιο έχει παγώσει, αλλά φυσικά η κυβέρνηση δεν το εγκαταλείπει. Με τη συγκεκριμένη προσπάθεια επιχειρείται η εισαγωγή της ταχύρυθμης και ληξιπρόθεσμης κατάρτισης μέσα στην Ανώτατη Εκπαίδευση και η σταδιακή μετατροπή της σε κύριο πυλώνα του εκπαιδευτικού συστήματος. Τα ΙΔΒΕ, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, θα κάνουν σεμινάρια συγκροτημένα από διδακτικές μονάδες και θα οδηγούν σε πιστοποιητικά επιμόρφωσης ή κατάρτισης, θα έχουν δίδακτρα και θα μπορούν να χρηματοδοτούνται απευθείας από επιχειρήσεις, οι οποίες θα έχουν άμεσο λόγο για το περιεχόμενο της κατάρτισης που θα παρέχουν, αφού για την αξιολόγηση των ΙΔΒΕ θα λαμβάνεται υπόψη η «γνώμη των φορέων απασχόλησης των αποφοίτων για την αποτελεσματικότητα των Προγραμμάτων».

Η παραπάνω «ακτινογραφία» της κυβερνητικής πολιτικής για την Ανώτατη Εκπαίδευση θα μπει στο επίκεντρο της συζήτησης των ερχόμενων φοιτητικών εκλογών, που ορίστηκαν για τις 13 Απρίλη. Ηδη φοιτητές σε όλη τη χώρα έχουν βγει στους δρόμους αρκετές φορές το προηγούμενο διάστημα για να καταδικάσουν τις κυβερνητικές επιλογές στην Ανώτατη Εκπαίδευση και την απάτη του «εθνικού διαλόγου», που μοναδικός του στόχος είναι να νομιμοποιήσει την κυβερνητική πολιτική. Με πρωτοπόρους τα Πανελλαδικά Συντονιστικά Πανεπιστημίων και ΤΕΙ, πολλοί φοιτητικοί σύλλογοι, σπουδαστικές και φοιτητικές επιτροπές αγώνα, καταδίκασαν το νόμο για την αναγνώριση τίτλων σπουδών, την αξιολόγηση, τα ΙΔΒΕ. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι διατύπωσαν μια διεκδικητική πρόταση για την Παιδεία που έχουν ανάγκη, για Ενιαία Ανώτατη Δημόσια και Δωρεάν Εκπαίδευση, ισότιμη για όλους τους φοιτητές, που θα τους βγάζει ολοκληρωμένους και ικανούς επιστήμονες.

Σε επίπεδο παρατάξεων που θα πάρουν μέρος στις φοιτητικές εκλογές, αυτή την πρόταση τη στηρίζει η Πανσπουδαστική ΚΣ, που αποτελεί την ψυχή του φοιτητικού κινήματος και έχει αδιαμφισβήτητη συνεπή αγωνιστική δράση στο πλευρό των φοιτητών ενάντια στις αναδιαρθρώσεις που έρχονται. Γι' αυτό και η ενίσχυσή της στις επερχόμενες φοιτητικές εκλογές θα αποτελέσει ελπιδοφόρο μήνυμα συνολικά για το φοιτητικό κίνημα και τις εξελίξεις στην Ανώτατη Εκπαίδευση.