Η κυβέρνηση με το σχέδιο του Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ) για τη χορήγηση αδειών ίδρυσης και λειτουργίας των θεραπευτικών κέντρων και συμβουλευτικών σταθμών για τα ναρκωτικά αναγορεύει σε υπέρτατη αξία τα υποκατάστατα των ουσιών και όχι τον ίδιο τον αγώνα για την απεξάρτηση των χρηστών και την πλήρη επανένταξή τους στην κοινωνική ζωή.

Ετσι, αφ' ενός περιθωριοποιεί τους καταξιωμένους φορείς της απεξάρτησης και επιχειρεί να τους μετατρέψει σε ψυχιατρικές κλινικές, ενώ ταυτόχρονα δίνει το δικαίωμα στις ιδιωτικές κλινικές, τον επιχειρηματικό τομέα, να δραστηριοποιηθούν στο πιο πονεμένο κομμάτι των αδιεξόδων των νέων, με σκοπό την κερδοφορία. Το σχέδιο του ΠΔ παραδόθηκε χτες στη Διακομματική Επιτροπή της Βουλής για τα Ναρκωτικά και θα συζητηθεί αύριο.

Η εξέλιξη καταδεικνύει διπλά την υποκριτική πολιτική της κυβέρνησης. Ετσι, την περασμένη Κυριακή ο πρωθυπουργός, Κ. Καραμανλής, παρακολουθώντας αγώνα μπάσκετ ενάντια στα ναρκωτικά έκανε λόγο για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών του φαινομένου των ναρκωτικών, ενώ στις 22 του Ιούνη 2005 ο υπουργός Υγείας Ν. Κακλαμάνης - υπό την εποπτεία του οποίου συντάχτηκε το σχέδιο του ΠΔ - δήλωνε: «Κακά τα ψέματα, όσα παιδιά γλιτώνουν από αυτή την ιστορία, εάν δεν επανενταχθούν κοινωνικά, σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια ξαναγυρνούν πίσω από εκεί που ξεκίνησαν και αυτό είναι το χειρότερο απ' όλα».

Εκτός, λοιπόν, του ότι η πρόληψη έχει αποδιοργανωθεί η κυβέρνηση με το σχέδιο του ΠΔ επιχειρεί «το χειρότερο απ' όλα» καθώς έχει διαγράψει απ' αυτό κάθε στοιχείο της κοινωνικής επανένταξης. Ετσι, στο άρθρο 2 του σχεδίου του ΠΔ που αναφέρεται στα είδη των θεραπευτικών κέντρων δεν υπάρχει καμιά αναφορά στην κοινωνική επανένταξη.

Το σχέδιο του ΠΔ περιέχει οχτώ άρθρα.

Το άρθρο 1 αναφέρεται στους «φορείς ίδρυσης και λειτουργίας», οι οποίοι μπορεί να είναι ο ΟΚΑΝΑ (Οργανισμός κατά των Ναρκωτικών), Νοσοκομεία που υπάγονται στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, οι δήμοι και οι κοινότητες, φιλανθρωπικά σωματεία και κοινωφελή ιδρύματα, εφόσον τούτο προβλέπεται από τις καταστατικές τους διατάξεις, εκκλησιαστικοί φορείς, Ανώτατα Εκπαιδευτικά ή Τεχνολογικά Ιδρύματα, Φυσικά ή Νομικά πρόσωπα, που επιδιώκουν συναφείς σκοπούς. Παραδόξως αγνοείται το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) που ίδρυσε την πρώτη θεραπευτική κοινότητα στην Ελλάδα και είχε κατοχυρωθεί αυτός ο θεσμικός ρόλος του με τους νόμους 1729/1987 και 2161/1993.

Το άρθρο 2 αναφέρεται στα είδη των «θεραπευτικών κέντρων», όπου είναι εξόφθαλμη η προτίμηση προς τις μονάδες υποκατάστασης. Αποτελεί πρόκληση το γεγονός ότι δεν υπάρχει ούτε μια αναφορά στην κοινωνική επανένταξη.

Το άρθρο 3 αναφέρεται στην «διαδικασία ίδρυσης και λειτουργίας των μονάδων». Το εκπληκτικό σε αυτό είναι ότι αλλάζει - με αυθαίρετο τρόπο και κόντρα σε παλιότερες διατάξεις - η σύνθεση της Ειδικής Γνωμοδοτικής Επιτροπής του Οργανισμού κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ), η οποία συγκροτήθηκε προσφάτως.

Το άρθρο 4 είναι μια προκλητική αντίφαση ανάμεσα στις δηλώσεις του υπουργού Υγείας, Ν. Κακλαμάνη, που -στα λόγια - καταδικάζει τις «Σπιναλόγκες» για τους τοξικομανείς, αλλά τις θεσμοθετεί με το προσχέδιο του ΠΔ, καθώς προβλέπει ότι για τη χορήγηση άδειας μονάδας χρειάζεται περιβαλλοντική μελέτη (!), λες και μια μονάδα κατά των ναρκωτικών αποτελεί πηγή μόλυνσης.

Ταυτόχρονα, με το άρθρο 4 επιχειρείται η μετατροπή των κλειστών θεραπευτικών προγραμμάτων σε ψυχιατρικές κλινικές καθώς ορίζει ρητά ότι «πρέπει να πληρούνται και οι προϋποθέσεις του νόμου περί λειτουργίας των ψυχιατρικών κλινικών».

Το άρθρο 5 αναφέρεται στη «διάρκεια ισχύος της άδειας ιδρύσεως και λειτουργίας και προϋποθέσεις ανάκλησής της».

Η άδεια ίδρυσης και λειτουργίας είναι προσωρινή. Μετά την πάροδο ενός έτους από τη χορήγησή της και αφού λάβει χώρα αξιολόγηση (προβλέπεται στο άρθρο 9) του επιτελούμενου έργου από την Ειδική Γνωμοδοτική Επιτροπή του ΟΚΑΝΑ, δύναται να καταστεί οριστική, με νέα απόφαση του υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Αν, δηλαδή, ισχύσει αυτή η διάταξη, τότε το ΚΕΘΕΑ θα πρέπει να πάρει άδεια για την ίδρυση της πρώτης μονάδας, την «Ιθάκη», που ίδρυσε το 1983 στην Ελλάδα. Αυτά τα εξωφρενικά πράγματα γίνονται στο όνομα της αξιολόγησης των υπηρεσιών Υγείας, όπως προβλέπει σχετικό νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας που κατατέθηκε ήδη στη Βουλή για την προσαρμογή στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Μ' άλλα λόγια, η πολιτική της κυβέρνησης παρουσιάζει «πρωθύστερο σχήμα». Ετοίμασε, δηλαδή, ένα σχέδιο ΠΔ με βάση ένα νόμο που θα ψηφιστεί (!) ενώ θα έπρεπε πρώτα να ψηφιστεί ο νόμος και μετά να εκδοθεί το ΠΔ.

Αυτό όμως δείχνει ότι η πρόνοια - και η πρόληψη της κυβέρνησης - έχει να κάνει με τις επιταγές των Βρυξελλών και όχι με τις πραγματικές ανάγκες των νέων που βρίσκονται σε αδιέξοδο.

Το άρθρο 6 αναφέρεται στους όρους λειτουργίας των μονάδων και το βασικό είναι ότι δεν υπάρχει καμιά αναφορά στα συμβουλευτικά κέντρα - δηλαδή την πρόληψη. Μάλιστα, φαίνεται ότι με τις διατάξεις επιχειρείται ο έλεγχος των τοξικομανών μέσω του εξειδικευμένου Κέντρου Επιλογής του ΟΚΑΝΑ ή μονάδας του ΕΣΥ.

Το άρθρο 7 αναφέρεται στο αλκοόλ και στη νοσηρότητα, που αποδεικνύει ότι η κυβέρνηση ιατρικοποιεί το πρόβλημα των ναρκωτικών.

Το άρθρο 8 περιλαμβάνει την εποπτεία και το άρθρο 9 την αξιολόγηση, το οποίο μεταξύ των άλλων οδηγεί στην ακόμα μεγαλύτερη γραφειοκρατικοποίηση των δομών με τις διατάξεις για την οικονομική διαχείριση.

Κι όλες αυτές οι επιλογές της κυβέρνησης θα έχουν την ημερήσια αποζημίωση που θα καθορίζεται με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Υγείας και Απασχόλησης και θα την καταβάλλουν τα ασφαλιστικά ταμεία.

Μια παγκόσμια πρωτοτυπία διαπίστωσε ο Μασάο Ιτζίμα, δάσκαλος του τζούντο του Ινστιτούτου Κόντοκαν της Ιαπωνίας, στο 2ο Διεθνές Τουρνουά Τζούντο, που έγινε την περασμένη Κυριακή στη Θεσσαλονίκη και ήταν αφιερωμένο στον αγώνα κατά των ναρκωτικών.

Στο τουρνουά συμμετείχαν ομάδες τζούντο απ' τη Θεσσαλονίκη, άλλες ελληνικές πόλεις και το εξωτερικό. Στην Ομάδα του Ηρακλή αγωνίζονται μέλη του θεραπευτικού προγράμματος ΙΘΑΚΗ, αλλά και παλαιότερα μέλη της θεραπευτικής κοινότητας, που έχουν ήδη σημαντικές επιδόσεις στο άθλημα και διακρίνονται σε αγώνες πανελλαδικού επιπέδου. Ο Μασάο Ιτζίμα, που παρακολούθησε τους αγώνες, δήλωσε ότι του έκανε εντύπωση το γεγονός ότι σε μια ομάδα αγωνίζονται τόσο πολλοί και τόσο ικανοί αθλητές που προέρχονται από θεραπευτικά προγράμματα. Κατά τη γνώμη του, αυτό αποτελεί μια παγκόσμια πρωτοτυπία, που χαιρετίζεται από τους αθλητές σε όλο τον κόσμο.

Ο διευθυντής του ΚΕΘΕΑ στη Θεσσαλονίκη Φ. Καλοτεράκης υπογράμμισε ότι οι νέοι αυτοί πρώην χρήστες και στη συνέχεια μέλη της ΙΘΑΚΗΣ κερδήθηκαν οριστικά από τον αθλητισμό, γεγονός που δείχνει ότι πέρα από την επιτυχία των προγραμμάτων, υπήρξε μια αξιέπαινη προσπάθεια και από την πλευρά των στελεχών της Κοινότητας, όσο και των προπονητών τους.

Μήνυμα για καθαρή ζωή, μακριά από τις εξαρτήσεις των ναρκωτικών, έστειλαν περισσότερα από 40 άτομα της θεραπευτικής Κοινότητας «Γέφυρα» στην Πάτρα, που για έβδομη συνεχόμενη χρονιά, το περασμένο Σάββατο, διέσχισαν, κολυμπώντας, τη θαλάσσια διαδρομή από το Αντίρριο στο Ρίο, χτίζοντας τη δική τους γέφυρα ζωής.

Αργά το βράδυ της ίδιας μέρας, το Παράρτημα Πάτρας του ΕΣΥΝ, με κεντρικό σύνθημα «Η ζωή και η δράση αρνούνται όλα τα ναρκωτικά», διοργάνωσε πικετοφορία στους κεντρικούς δρόμους της πόλης με προμετωπίδα το πανό που έγραφε: «Η νεολαία θέλει μόρφωση - δουλιά, το μέλλον μας δεν είναι τα ναρκωτικά».

«Η νεολαία να αντιπαλέψει τα σχέδια της κυβέρνησης, να μην επιτρέψει την παραπέρα κοστολόγηση του ανθρώπινου πόνου», τονίζει το Κεντρικό Συμβούλιο της ΚΝΕ, σε ανακοίνωσή του, με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα Κατά των Ναρκωτικών.

Η ανακοίνωση του ΚΣ της ΚΝΕ έχει ως εξής: «Με τις τελευταίες εξαγγελίες της κυβέρνησης υλοποιούνται οι κατευθύνσεις του "Εθνικού Σχεδίου Δράσης ενάντια στα ναρκωτικά", που πιστά ακολούθησε και η προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και προβλέπει την πλήρη παράδοση της Υγείας στους ιδιώτες. Στον τομέα της πρόληψης, της θεραπείας και της κοινωνικής επανένταξης, η βασική κατεύθυνση είναι η εμπορευματοποίηση.

Η Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας καλεί το σύνολο της νεολαίας να αντιπαλέψει τα σχέδια της κυβέρνησης, να μην επιτρέψει την παραπέρα κοστολόγηση του ανθρώπινου πόνου. Η όξυνση του φαινομένου οφείλεται και είναι αποτέλεσμα της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, που γεννά τα αδιέξοδα στους νέους ανθρώπους. Μια πολιτική, που προτάσσει το κέρδος του κεφαλαίου και τις σύγχρονες ανάγκες μας τις κόβουν και τις ράβουν στα μέτρα της κερδοφορίας του και των αντοχών της οικονομίας του.

Η μόνη απάντηση είναι η αγωνιστική, ανυπότακτη στάση ζωής της νεολαίας στο πλευρό της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, για να διεκδικήσουμε τις σύγχρονες ανάγκες μας ενάντια στις επιδιώξεις του κεφαλαίου. Γιατί σ' αυτήν την περίοδο όξυνσης των προβλημάτων των νέων γίνεται ακόμα πιο ορατή η ανάγκη για το σύνολο της νεολαίας να ακολουθήσει το δρόμο του λαού και να μην κάνει πλάτες στην πλουτοκρατία. Αυτό, άλλωστε, είναι και το μοναδικό όπλο μας, για να μειώνεται διαρκώς το ποσοστό τοξικοεξάρτησης στους νέους ανθρώπους, η οργάνωσή μας και η δράση μας για το μέλλον που μας ανήκει».

Την πλήρη αντίθεσή τους στο σχέδιο του Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ) εκφράζουν, με κοινή ανακοίνωσή τους, το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) και το «18 Ανω». Οι μεγαλύτεροι οργανισμοί απεξάρτησης στη χώρα μας ζητούν την άμεση απόσυρση του σχεδίου ΠΔ και την άμεση έναρξη ουσιαστικού διαλόγου με τους εμπλεκόμενους φορείς, προκειμένου να εκφράσουν τις απόψεις τους και τις προτάσεις τους.

Το σχέδιο του ΠΔ υποβιβάζει και αποσταθεροποιεί την επιτυχημένη λειτουργία των μεγαλύτερων και καταξιωμένων φορέων απεξάρτησης, σημειώνουν, ενώ παραβλέπει τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, που απαιτούν μια σύνθετη ψυχοκοινωνική προσέγγιση στην αντιμετώπιση των εξαρτήσεων και μετατρέπει όλες τις μονάδες απεξάρτησης σε ψυχιατρικές κλινικές, σημειώνουν το ΚΕΘΕΑ και το «18 Ανω» και επισημαίνουν: «Ετσι, οι επιτυχημένοι οργανισμοί τίθενται σε μια ομηρία και καλούνται να προσαρμοστούν στα μέτρα εκείνων που ως τώρα δεν έχουν καμία επιτυχία να επιδείξουν στον τομέα της απεξάρτησης. Σε μια εποχή που όλοι οι επιστημονικοί, κοινωνικοί και πολιτικοί φορείς, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, προτάσσουν την προσαρμογή των μονάδων απεξάρτησης στις ιδιαίτερες ψυχολογικές και κοινωνικές ανάγκες των εξαρτημένων, το υπουργείο Υγείας εμφανίζεται να επαναφέρει δογματικές, οπισθοδρομικές αντιλήψεις περί ψυχιατρικών μεθόδων αντιμετώπισης σύνθετων προβλημάτων, όπως η απεξάρτηση και η κοινωνική επανένταξη. Στο ΠΔ αναφέρεται ρητά ότι οι θεραπευτικές κοινότητες πρέπει να λειτουργούν στο πρότυπο των ψυχιατρικών κλινικών. Δίνεται, επίσης, η δυνατότητα σε ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές και ιδιωτικά κέντρα να χορηγούν υποκατάστατα με χαμηλές προδιαγραφές, υποβαθμίζοντας την κοινωνική επανένταξη, που αποτελεί τον αναγκαίο όρο της θεραπείας, και συρρικνώνοντας τις δομές απεξάρτησης».

Τέλος, όπως σημειώνουν το ΚΕΘΕΑ και το «18 Ανω», καταργείται στην πράξη η ευελιξία των μεγάλων φορέων να ιδρύουν μονάδες, όταν επανειλημμένως εκφράζονται αιτήματα αγωνίας από την περιφέρεια για δημιουργία μονάδων, ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση των χρηστών και των οικογενειών τους στις υπηρεσίες απεξάρτησης.