«Το ΜΕΤΡΟ της Αθήνας έπρεπε να γίνει πριν από πολλές δεκαετίες. Σήμερα οργανώθηκαν φιέστες, προεκλογικού χαρακτήρα. Οι ομιλίες του πρωθυπουργού, Κ. Σημίτη, και κυρίως του υπουργού Κ. Λαλιώτη το απέδειξαν. Μίλησαν επί παντός του επιστητού. Ομως το ΜΕΤΡΟ είναι κουτσουρεμένο, σε σχέση πάντα με τον αρχικό προγραμματισμό».

Αυτό επισήμανε χτες το μεσημέρι σε συνέντευξη Τύπου ο Σπύρος Χαλβατζής, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Μερικά στοιχεία από το ιστορικό του που έδωσε στη δημοσιότητα είναι αποκαλυπτικά:

«Στη δεκαετία του '50 - είπε - υπήρχε στην Αττική δίκτυο συγκοινωνιακών μέσων σταθερής τροχιάς 140 χιλιομέτρων, δηλαδή ηλεκτρικός σιδηρόδρομος, ΤΡΑΜ και Προαστιακός σιδηρόδρομος. Οι αποφάσεις τότε, με πρωθυπουργό τον Κ. Καραμανλή, για το ξήλωμα των γραμμών του ΤΡΑΜ και την ενίσχυση του ΙΧ, ήσαν καταστροφικές για την Αθήνα. Σήμερα με υπερδιπλασιασμό των κατοίκων του Λεκανοπεδίου, θα έχουμε 44 χιλιόμετρα δίκτυο σταθερής τροχιάς. Κι όλα αυτά όταν:

- Το 1960 υπήρχαν στην Αττική 39.000 αυτοκίνητα ΙΧ.

- Το 1991 αντίστοιχα ήταν 940.000.

- Το 1999 έκλεισε με περίπου 1.500.000 αυτοκίνητα ΙΧ».

«Η λειτουργία των δύο γραμμών, που εγκαινιάστηκαν σήμερα - τόνισε σε άλλo σημείο ο Σπ. Χαλβατζής - θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει στο τέλος του 1997, σύμφωνα με τη σύμβαση του 1991. Παράλληλα, και το ΜΕΤΡΟ ακολούθησε την πορεία όλων των δημοσίων έργων: Με καθυστερήσεις, υπερτιμολογήσεις και υπερδιπλασιασμό του κόστους κατασκευής. Ο τρόπος κατασκευής του είχε μάλιστα σαν αποτέλεσμα στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 1999 697 εργατικά ατυχήματα».

«Δεν αξιοποιήθηκαν οι έχοντες την επιστημονική και τεχνική εμπειρία 130 χρόνων, που είναι οι εργαζόμενοι στους ΗΣΑΠ, επισήμανε στη συνέχεια το μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Δεν υπάρχει επίσης ενιαίος φορέας προγραμματισμού και διαχείρισης του συγκοινωνιακού έργου, κάτι που εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες του kόσμου. Αντίθετα, υπάρχουν: ο ΗΣΑΠ, τα Αστικά Λεωφορεία, τα Τρόλεϊ και τώρα το ΜΕΤΡΟ. Δεν υπάρχει ενιαίο εισιτήριο για όλα τα συγκοινωνιακά μέσα, ενώ υπάρχει ανορθολογική αξιοποίηση επιστημονικού, εργατοτεχνικού δυναμικού.

Βρισκόμαστε στην ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του ΜΕΤΡΟ και δεν έχει ακόμη παραλάβει ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ τα πιστοποιητικά καταλληλότητας του έργου και δεν έχει πάρει ακόμα, παρά μόνον προσωρινή άδεια από το υπουργείο. Μέγα θέμα είναι ακόμη η έλλειψη χώρων στάθμευσης γύρω από τους σταθμούς του ΜΕΤΡΟ. Υπάρχουν μόνο μερικές εκατοντάδες θέσεις στάθμευσης γύρω από σταθμούς του ΜΕΤΡΟ, την ώρα που απαιτούνται εκατοντάδες χιλιάδες. Αυτό θα δημιουργήσει τεράστια κυκλοφοριακά προβλήματα στις περιοχές γύρω από τους σταθμούς του, ενώ ολόκληρες περιοχές θα υποβαθμιστούν».

Εμείς ως ΚΚΕ, υπογράμμισε ο Σπ. Χαλβατζής, παλεύουμε:

- Για την ανάπτυξη του κοινωνικού χαρακτήρα των συγκοινωνιών.

- Για πόλη με λιγότερα ΙΧ.

- Για ενιαίο φορέα συγκοινωνιών που θα αποτελείται από το μετρό, τα λεωφορεία, τα τρόλεϊ, το ΤΡΑΜ, το καθένα ανάλογα με τις δυνατότητές του.

- Για τη χάραξη ενιαίας συγκοινωνιακής πολιτικής.

- Για το συνολικό σχεδιασμό του δικτύου για την καλύτερη εξυπηρέτηση των αναγκών των κατοίκων και της πόλης.

- Για τον περιορισμό του κόστους που κάνει πιο ελκυστικά τα μέσα μαζικής μεταφοράς, περιορίζοντας παράλληλα τη χρήση του ΙΧ.

Απαιτούμε και διεκδικούμε ΔΗΜΟΣΙΕΣ συγκοινωνίες. Είμαστε αντίθετοι στην κάθε μορφής ιδιωτικοποίησή τους (όπως έγινε με το μετρό) που αυξάνει το κόστος υποδομής, λειτουργίας και χρήσης τους, υποτάσσει τη λειτουργία των άλλων μέσων σ' αυτά, ως μεταφορείς πελατείας στο ιδιωτικό κέρδος.

Παλεύουμε:

- Για φτηνό εισιτήριο.

- Για κυκλοφορία μέσων μαζικής μεταφοράς όλο το 24ωρο.

- Υποστηρίζουμε την πολιτική αποθάρρυνσης της χρήσης του ΙΧ.

- Απαιτούμε τη δημιουργία χώρων στάθμευσης και μετεπιβίβασης στις στάσεις του μετρό, με δαπάνες της εταιρίας του μετρό.

- Προτείνουμε μέτρα ενθάρρυνσης και ασφαλούς κυκλοφορίας των δικύκλων και ιδιαίτερα των ποδηλάτων.

Διεκδικούμε:

- Τα δικαιώματα των πεζών, την απελευθέρωση των πεζοδρομίων, την κατασκευή πεζοδρόμων με κριτήριο την ποιότητα ζωής και όχι το κέρδος.

- Τα δικαιώματα των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες και όχι με φαμφάρες υπουργών (όπως έγινε τις τελευταίες μέρες), αφού δεν έχει λυθεί το πρόβλημα του πώς θα φτάσουν στο ΜΕΤΡΟ».

«Μια τέτοια πολιτική στις συγκοινωνίες - κατέληξε ο Σπ. Χαλβατζής - απαιτεί άλλο σχεδιασμό και προτεραιότητες προς όφελος των εργαζομένων.

- Απαιτεί όχι την υποβάθμιση του ελληνικού δημοσίου και την υποκατάστασή του από πολυεθνικές ή άλλες μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις.

- Απαιτεί την ουσιαστική αποκέντρωση των οικονομικών, κοινωνικών κλπ. δραστηριοτήτων που είναι συγκεντρωμένες στο κέντρο της πόλης με ανάπτυξη της Περιφέρειας, με γενναία μέτρα για την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξή της.

Η επίτευξη αυτών των στόχων κάνει επιτακτικά αναγκαία την πολύπλευρη, οργανωμένη και μαζική αντίσταση στις κυρίαρχες επιλογές.

Απαιτεί ένα μέτωπο πάλης των εργαζομένων, των κατοίκων της πόλης, των μικρομεσαίων για αλλαγή της γενικότερης πολιτικής, που θα επιβάλλει αλλαγές και στο κυκλοφοριακό προς όφελός τους».

Το προεκλογικό σκηνικό χτες το μεσημέρι στο σταθμό του μετρό του Συντάγματος ήταν καλά στημένο: Ηταν εκεί το μισό Υπουργικό Συμβούλιο, διοικητές οργανισμών, πλήθος «πράσινων» στελεχών...

Ηταν εκεί επίσης πολλοί καλλιτέχνες, «κοσμικοί» που δε λείπουν από καμιά τέτοιου είδους εκδήλωση, αλλά και όσοι αποτελούν «τον εθνικό κορμό» των στηριγμάτων της κυβέρνησης: Μεγαλοκατασκευαστές, μεγαλοβιομήχανοι, μεγαλοτραπεζίτες. Ηταν, δηλαδή, όλοι αυτοί - όπως εύγλωττα παρατήρησε δημοσιογράφος - που «κατά 99% μπαίνουν στο μετρό για πρώτη και τελευταία φορά στη ζωή τους»! Και πράγματι, θα ήταν παράλογο να απαιτήσει κανείς από έναν Βαρδή Βαρδινογιάννη ή από μια Μαριάνα Λάτση να χρησιμοποιούν το μετρό για να πηγαίνουν στις δουλιές τους...

Σ' αυτό το ακροατήριο, όμως, απευθύνθηκαν τόσο ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης, όσο και ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Κ. Λαλιώτης, για να πείσουν ότι το μετρό είναι ένα αριστούργημα από πλευράς τεχνικής ή ακόμη και ότι θα γίνει το σκαλοπάτι για να «ξεπεραστούν οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στους κατοίκους της πόλης, καθώς θα περιορίζει συνεχώς τις υποβαθμισμένες περιοχές», όπως δήλωσε ευθαρσώς ο πρωθυπουργός. Ο οποίος δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην καθαρά προεκλογική του ομιλία, να μοιράσει ένα πλήθος από «θα» για ακόμη περισσότερα μεγάλα έργα την εξαετία 2000-2006 και αμέσως μετά την ...«κοσμογονία» της ΟΝΕ.

Περισσότερο προεκλογικός ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Κ. Λαλιώτης, ο οποίος, ξεπερνώντας ακόμη και τον εαυτό του, θυμήθηκε ότι οι γλάροι έχουν εξαφανιστεί από τη χωματερή των Ανω Λιοσίων - κι ας μη έχει λυθεί ακόμη το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Αττική, φυσικά με δική του ευθύνη και της κυβέρνησης... Και βέβαια δεν παρέλειψε ούτε κι αυτός να αναφερθεί στην «κοσμογονία» των μεγάλων έργων που συντελούνται στη χώρα...

Κατόπιν όλων αυτών βέβαια κανείς δεν αμφιβάλλει πλέον ότι οι εκλογές έρχονται πολύ σύντομα, έστω κι αν ξαναβγεί Πρόεδρος ο Κ. Στεφανόπουλος.

Κι όμως όλες αυτές οι αΜΕΤΡΟεπείς δηλώσεις γίνονταν για ένα έργο που:

• Εγκαινιάζεται με καθυστέρηση τουλάχιστον δύο χρόνων από τη συμβατική προθεσμία (ήταν να παραδοθεί το Νοέμβρη του 1997).
• Παραδίδεται στον αθηναϊκό λαό κουτσουρεμένο: Μόνο τα 11,5 χιλιόμετρα από τα 19 που είχαν ανατεθεί το 1991 στους εργολάβους να φτιάξουν.
• Στοίχισε ο «κούκος αηδόνι» από τις υπερβάσεις και τα «πανωπροίκια». Χτες αποκαλύφθηκε ότι ο προϋπολογισμός για το κατασκευαστικό κόστος σήμερα «τρέχει» στα 705 δισ. δρχ. Δηλαδή στοιχίζει ούτε λίγο ούτε πολύ 37 δισ. δρχ. το χιλιόμετρο - κι ακόμη είναι μισοτελειωμένο. Και βέβαια το κόστος αυτό ξεπερνά κατά πολύ τα 40 δισ. δρχ. το χιλιόμετρο, αν σ' αυτό υπολογιστούν τα έξοδα της «Αττικό Μετρό», οι πληρωμές της «Μπέχτελ», οι διάφορες μελέτες κ.λπ., που συνολικά ξεπερνούν τα 100 δισ. δρχ.
• Αρχίζει να λειτουργεί με σημαντικές ελλείψεις, όπως σταθμών μετεπιβίβασης και γκαράζ.

Εκείνος βέβαια που έδωσε «τα ρέστα» του στα χτεσινά εγκαίνια ήταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ. Στεφανόπουλος, ο οποίος, απολογούμενος ακόμη και για την καθυστέρηση δεκαετιών για την κατασκευή του έργου, είπε ότι μόνο τώρα η Ελλάδα είναι δυνατή για να εκτελέσει τέτοια έργα. Δεν παρέλειψε μάλιστα να ευχαριστήσει την Ευρωπαϊκή Ενωση που της δίνει τα κονδύλια για να το πράξει, λες και η ΕΕ μόνο δίνει και δεν εισπράττει πολλαπλάσια, καθώς και την πολιτική της μας επιβάλλει και το μεγαλύτερο μέρος των μεγάλων έργων τα κατασκευάζουν οι δικές της εταιρίες, απολαμβάνοντας και τα υπερκέρδη...

Λίγη από την προεκλογική δόξα της κυβέρνησης έσπευσαν βέβαια να κλέψουν κατά τα χτεσινά εγκαίνια και άλλοι, όπως η ΝΔ, ο πρώην πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, ο Στ. Μάνος και η Μ. Δαμανάκη, οι οποίοι έκαναν σχετικές δηλώσεις.

• Να υπενθυμίσουμε ότι το κουτσουρεμένο μετρό θα αρχίσει τις διαδρομές του από σήμερα. Συγκεκριμένα, σήμερα και αύριο θα λειτουργήσει από τις 9 π.μ. έως τις 11 μ.μ. με εισιτήριο δωρεάν. Από τη Δευτέρα όμως αρχίζουν τα κανονικά δρομολόγια (5.30 π.μ. - 12 μεσάνυχτα) με το τσουχτερό εισιτήριο των 250 δρχ.

Σε δύο κατευθύνσεις στοχεύει η κυβέρνηση, με τους πανηγυρισμούς για το μετρό: Να εκμεταλλευτεί εκλογικά τη λειτουργία του μετρό και, από την άλλη, να κρύψει από τους εργαζόμενους τις μεγάλες ευθύνες που έχει για την πολύχρονη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση του έργου, τον υπερτριπλασιασμό του κόστους κατασκευής και το βαρύ φόρο αίματος που πλήρωσαν οι εργαζόμενοι στην κατασκευή του.

Αυτό επισημαίνουν, με ανακοίνωσή τους, οι διοικήσεις του Συνδικάτου Οικοδόμων και Εργαζομένων στα Δομικά Υλικά και τις Κατασκευές, με την υπογράμμιση ότι η κυβέρνηση χειρίστηκε το μεγάλο αυτό έργο σαν ένα ακόμη κανάλι μεταφοράς τεράστιων χρηματικών ποσών από τους εργαζόμενους στους ξένους και ντόπιους μεγαλοκαπιταλιστές, που ανέλαβαν την εργολαβία κατασκευής του μετρό.

Οσον αφορά το βαρύ φόρο αίματος που πλήρωσαν οι εργαζόμενοι, τονίζεται ότι από την έναρξη των εργασιών μέχρι σήμερα δηλώθηκαν πάνω από 1.100 μικρά ή μεγάλα ατυχήματα (έγιναν και άλλα που δε δηλώθηκαν), ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται: Τρία θανατηφόρα, πέντε αναπηρίες, μια τύφλωση, 20 ακρωτηριασμοί και 350 ως 400 πνευμονοπάθειες. Τα ατυχήματα αυτά - επισημαίνεται στην ανακοίνωση - έγιναν γιατί το έργο κατασκευάζεται με τη λογική της αύξησης της εκμετάλλευσης των εργαζομένων, χωρίς να παίρνονται τα απαραίτητα μέτρα προστασίας για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων στους χώρους δουλιάς.

Οι εργαζόμενοι της Αθήνας, εκτός του ότι πλήρωσαν και εξακολουθούν να πληρώνουν με ιδρώτα, αίμα και αφάνταστη ταλαιπωρία την κατασκευή του μετρό, καλούνται τώρα από την κυβέρνηση να πληρώσουν το υπέρογκο εισιτήριο των 250 δρχ. για τη χρήση του «κολοβού» μετρό, σημειώνεται στην ανακοίνωση και προστίθεται ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να καταδικάσουν την κυβέρνηση και όσους άλλους κινούνται, ανοιχτά ή συγκαλυμμένα, στη λογική της οικονομίας της αγοράς, καθώς, και από την κατασκευή του μετρό, αποδείχτηκε ότι γι' αυτούς πρωτεύει το κέρδος των πλουτοκρατών.

Καταλήγοντας, στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να καταδικάσουν και να απαλλαγούν για πάντα από την κυβέρνηση και όλους αυτούς που λειτουργούν σαν μεσίτες και ατζέντηδες της ολιγαρχίας του πλούτου, θησαυρίζοντας σε βάρος του εργαζόμενου λαού.

Την εξαφάνιση των ελάχιστων ελεύθερων χώρων της Αθήνας προς όφελος της κατασκευής χώρων στάθμευσης του μετρό, καταγγέλλει σε ανακοίνωσή της η Συντονιστική Επιτροπή Συλλόγων και Κινήσεων της Αθήνας για την Προστασία των Ελεύθερων Χώρων και την Ποιότητα Ζωής.

Την προσχεδιασμένη καταστροφή προανήγγειλαν με δηλώσεις τους τόσο ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Κ. Λαλιώτης όσο και ο πρόεδρος της εταιρίας «Αττικό Μετρό» Λ. Κίκηρας, αναφέρει η Συντονιστική. Για πολλούς, μάλιστα, από τους χώρους που προορίζονται για την κατασκευή πάρκινγκ έχουν γίνουν μακροχρόνιοι αγώνες από τους διάφορους τοπικούς μαζικούς φορείς, ώστε να παραμείνουν ελεύθεροι και να διαμορφωθούν ως πάρκα πρασίνου και πολιτιστικών δραστηριοτήτων.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι: Ο χώρος του ΚΑΠΑΨ στους Αμπελόκηπους που πρόσφατα παραχώρησε η Κτηματική Εταιρία Δημοσίου (ΚΕΔ) στο Δήμο Αθηναίων, ώστε να γίνει χώρος πρασίνου. Αυτή η παραχώρηση έγινε κάτω από την πίεση που χρόνια ασκούσαν οι κάτοικοι της περιοχής. Ακόμα είναι ο κήπος του Γηροκομείου, για τον οποίο υπήρξε δέσμευση από τους γενικούς γραμματείς των υπουργείων Ανάπτυξης και ΠΕΧΩΔΕ, προς την Επιτροπή Κατοίκων για τη διάσωση του χώρου, ότι δε θα κτιστεί το προβλεπόμενο μεγαθήριο της ΔΕΗ.

Αλλοι χώροι που απειλούνται άμεσα από τον κίνδυνο της τσιμεντοποίησης είναι επίσης:

- Ο χώρος θεάτρου μέσα στον πευκώνα του Λυκαβηττού

- Ο ελεύθερος χώρος μπροστά στο νοσοκομείο «Σωτηρία» και ο χώρος 10 στρεμμάτων δίπλα στο 401 στρατιωτικό νοσοκομείο, που ανήκουν στο Μητροπολιτικό Πάρκο στο Γουδί.

- Ο χαρακτηρισμένος ως κοινόχρηστος χώρος της οδού Αγορακρίτου στην πλατεία Αμερικής.

Είναι προφανής η πρόθεση του ΥΠΕΧΩΔΕ να παραχωρήσει τους ελεύθερους χώρους της Αθήνας στην εταιρία «Αττικό Μετρό» με σκοπό την τσιμεντοποίησή τους και την εμπορική αξιοποίησή τους, αδιαφορώντας για την ποιότητα ζωής των κατοίκων και αθετώντας κατ' επανάληψη τις υποσχέσεις του. Συνέπειες της υλοποίησης αυτών των εξαγγελιών θα είναι η υποβάθμιση της ζωής σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μετατραπούν οι ήδη πυκνοδομημένες περιοχές σε απλά κοιμητήρια των εργαζομένων, χωρίς χώρους αναψυχής και ψυχαγωγίας. Μία από τις πρώτες σοβαρές επιπτώσεις θα είναι η κατακόρυφη αύξηση της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων και επομένως και η αύξηση των ρύπων και της ηχορύπανσης.

Αλλωστε, όπως επισημαίνει η Συντονιστική, οι αρνητικές επιπτώσεις φαίνονται στους ήδη καταπατημένους χώρους πρασίνου από την «Αττικό Μετρό», όπως ο Εθνικός Κήπος, το Αλσος Ριζάρη, ο Ευαγγελισμός, το Πάρκο Ελευθερίας κ.ά.

Η Συντονιστική Επιτροπή εκφράζει την άποψη ότι η χρησιμότητα του δικτύου μετρό εξαρτάται από τη συμβολή στον περιορισμό της χρήσης των ΙΧ, και αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν:

- συμπληρωθεί με δίκτυο τραμ, ώστε να εξυπηρετούνται οι περιοχές που βρίσκονται μακριά από το μετρό και,

- κατασκευαστεί ένα δίκτυο προαστιακού σιδηροδρόμου.