Στον ευρύτερο τομέα της αεροναυτιλίας, όπου το πεδίο είναι ιδιαίτερα «ευρύχωρο» για τους κερδοσκόπους, τα τελευταία χρόνια άρχισε να εφαρμόζεται πληθώρα οδηγιών των Βρυξελλών, στο πλαίσιο της ολοκλήρωσης των λεγόμενων «αναδιαρθρώσεων», με στόχο την εξασφάλιση όλο και περισσότερων κερδών για το κεφάλαιο. Οι προωθούμενες αναλλαγές αφορούν:

• Στον διαχωρισμό των Υπηρεσιών Πολιτικής Αεροπορίας των κρατών - μελών της ΕΕ, σε επιτελικό και επιχειρησιακό τομέα, ώστε να διευκολύνεται η πιο αποτελεσματική εκμετάλλευση των αεροδρομίων και της αεροναυτιλίας.
• Στην παγίωση και σύσταση ισχυρότερων αεροπορικών εταιριών, με τη συγκρότηση κονσόρτσιουμ, με σκοπό την αύξηση της κερδοφορίας τους, τόσο από τη μείωση του λειτουργικού, μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους, όσο και από τη διάλυση εθνικών αεροπορικών εταιριών.
• Στην απεριόριστη δυνατότητα κερδοφορίας στον καθαρά κατασκευαστικό τομέα παραγωγής πτητικών μέσων, αεροσκαφών και συστημάτων στήριξης εναέριας κυκλοφορίας και αεροδρομίων.

Σε ό,τι αφορά την ΥΠΑ στη χώρα μας, στο πλαίσιο της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής αερομεταφορών, ο ρόλος που της επιφυλάσσεται είναι μια συρρικνωμένη ολιγάριθμη υπηρεσία, με κανονιστικές, ρυθμιστικές και εποπτικές αρμοδιότητες. Ο επιχειρησιακός τομέας δραστηριότητας της σημερινής ΥΠΑ (αεροναυτιλία και αεροδρόμια) διαχωρίζονται και σταδιακά αποκόπτονται, με στόχο την εκχώρηση στα ιδιωτικά συμφέροντα (αεροδρόμια). Προπομπό αποτέλεσε το ιδιωτικό αεροδρόμιο Σπάτων, το οποίο αντικατέστησε τον πρώτο Κρατικό Αερολιμένα της χώρας, που ήταν το αεροδρόμιο του Ελληνικού. Η εξέλιξη αυτή για την ΥΠΑ, σημαίνει, τουλάχιστον 50% απώλεια εσόδων και άλλο τόσο σε δραστηριότητες. Στόχος της εφαρμοζόμενης πολιτικής είναι η πλήρης ιδιωτικοποίηση των προσοδοφόρων αεροδρομίων, όπως γίνεται ήδη με τον Κρατικό Αερολιμένα Ηρακλείου (ψηφίστηκε στη Βουλή η ίδρυση ιδιωτικού αεροδρομίου στο Καστέλι Ηρακλείου) και η υπαγωγή των μη προσοδοφόρων στην ευθύνη των Δήμων, με μοιραία κατάληξη το κλείσιμο πολλών από αυτά, λόγω του δυσβάσταχτου κόστους λειτουργίας.

Για να συμπληρωθεί η άλωση στον τομέα των αερομεταφορών προωθείται εν ονόματι της ασφάλειας των πτήσεων και της πιο αποτελεσματικής χρήσης των ευρωπαϊκών ουρανών και το Ενιαίο Σύστημα Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας στην ΕΕ. Στην ουσία πρόκειται για την εκχώρηση στην ΕΕ κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών - μελών. Επίσης, πρόκειται για την ιδιωτικοποίηση των επιχειρησιακών φορέων ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας, οι οποίοι θα έχουν - όπως ορίζει σχετικός κανονισμός - την αρμοδιότητα σε όλο τον εναέριο χώρο της ΕΕ και θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Η κατάσταση αυτή, πέραν όλων των άλλων, θα επιφέρει ιδιαίτερα αρνητικές και επικίνδυνες επιπτώσεις στην ασφάλεια των πτήσεων, καθώς αντικειμενικά η ανταγωνιστικότητα που προβάλλεται σαν πλεονέκτημα, θα γίνεται για την επίτευξη του μέγιστου δυνατού κέρδους και όχι της μέγιστης ασφάλειας των πτήσεων.

Για το τι ακριβώς επιδιώκουν οι κεφαλαιοκράτες, είναι ενδεικτικοί οι «υποχρεωτικοί κανονισμοί για κάθε κράτος - μέλος» 549/2004 550 της ΕΕ, οι οποίοι μεταξύ άλλων προβλέπουν ρητά ότι:

• «... Οι υπηρεσίες αεροναυτιλίας και ιδίως οι υπηρεσίες εναέριας κυκλοφορίας, οι οποίες έχουν χαρακτήρα δημόσιας αρχής, απαιτούν λειτουργικό και διαρθρωτικό διαχωρισμό...».
• «... Οι εθνικές εποπτικές αρχές είναι ανεξάρτητες από τους παρόχους υπηρεσιών αεροναυτιλίας. Η ανεξαρτησία αυτή επιτυγχάνεται με τον επαρκή διαχωρισμό μεταξύ των εθνικών εποπτικών και των φορέων αυτών...».
• «Η παροχή των υπηρεσιών αεροναυτιλίας θα πρέπει να οργανωθεί βάσει των όρων της αγοράς...».

Κεντρικός στόχος αυτής της πολιτικής είναι η πλήρης ιδιωτικοποίηση του εναέριου χώρου και τα αντίστοιχα έσοδα πολλών εκατομμυρίων ευρώ (τέλη υπέρπτησης κλπ.), αντί να περιέρχονται στο Δημόσιο, να αυγατίζουν τα υπερκέρδη των κεφαλαιοκρατών.

Σε εφαρμογή αυτής της πολιτικής, ζωτικής σημασίας τομείς και δραστηριότητες της ΥΠΑ έχουν ήδη εκχωρηθεί, ενώ άλλοι εκχωρούνται σε άλλους φορείς εκτός Υπηρεσίας: Η διερεύνηση των ατυχημάτων, ο έλεγχος πτητικής ικανότητας αεροσκαφών και εταιριών, η χορήγηση πτυχίων και αδειών κάθε ειδικότητας κλπ. Η δε κυβέρνηση έχει εξαγγείλει διά του υπουργού Μεταφορών - Επικοινωνιών ότι άμεσα θα προωθηθούν και οι διαδικασίες για «την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου της ΥΠΑ τόσο σε δομές όσο και σε ανθρώπινο δυναμικό».

Η ΥΠΑ, η οποία είναι ήδη «θύμα» των κατασκευαστικών εταιριών συστημάτων αεροναυτιλίας (ραντάρ, ραδιοβοηθήματα, ελέγχου και υποστήριξης εναέριας κυκλοφορίας, τηλεπικοινωνιακών συστημάτων κλπ.) θα συνεχίσει να υπόκειται στους εκβιασμούς αυτών των εταιριών, οι οποίες ανταγωνίζονται ποια θα επιβάλει το προϊόν της.

Κοντολογίς, στο πλαίσιο του νόμου της «επιχειρηματικής ζούγκλας» της άγριας νεοφιλελεύθερης πολιτικής και πάντα «εν ονόματι της ασφάλειας των πτήσεων», όλο και θα εντείνεται ο ανελέητος ανταγωνισμός μεταξύ φορέων, αεροπορικών εταιριών, αεροδρομίων, τουριστικών επιχειρήσεων κλπ., με ό,τι συνεπάγεται αυτός ο ανελέητος ανταγωνισμός για την ασφάλεια πτήσεων και επιβατών.

Σήμα κινδύνου σχετικά με την ασφάλεια των πτήσεων είχε κρούσει η Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ με Ερώτηση προς την αρμόδια επιτροπή την 1 Δεκέμβρη του 2004. Συγκεκριμένα, η Ερώτηση είχε θέμα: «Κίνδυνος ασφάλειας των πτήσεων από ανεξέλεγκτες επιθεωρήσεις πριν από την πτήση». Στο κείμενο της Ερώτησης αναφερόταν:

«Αυξημένος κίνδυνος στην ασφάλεια των πτήσεων προκύπτει από την πρακτική αεροπορικών εταιριών που, για να μειώσουν το λειτουργικό κόστος συντήρησης και ελέγχου των αεροσκαφών και να αυξήσουν τα κέρδη τους, ανέθεσαν, μετά την απελευθέρωση της αγοράς, σε πιλότους και ανειδίκευτους υπαλλήλους τις επιθεωρήσεις των αεροπλάνων πριν από την πτήση (PFI) που απαιτούνται από τον κατασκευαστή.

Παρά τις υποσχέσεις της πρώην επιτρόπου κ. Loyola de Palacio για τη λήψη μέτρων μετά το ατύχημα της "Flash Air" στην Αίγυπτο με 143 θύματα (σ.σ. το δυστύχημα έγινε στις 3 Γενάρη 2004), η σημερινή κατάσταση των επιθεωρήσεων είναι ακόμα πιο ανεξέλεγκτη.

Τι μέτρα πρόκειται να πάρει η Επιτροπή για την εξασφάλιση της ασφάλειας των πτήσεων, τον ουσιαστικό έλεγχο των αεροπλάνων πριν από την πτήση από ειδικευμένους μηχανικούς και, γενικότερα, το δικαίωμα στη δουλιά των εργαζομένων στον τομέα των αερομεταφορών;»

Η απάντηση της Επιτροπής που δόθηκε 14 μέρες μετά, ούτε λίγο ούτε πολύ περιέγραφε πως δε θεωρεί αναγκαία τη λήψη και άλλων μέτρων για την ασφάλεια των πτήσεων! Την ίδια στιγμή, βέβαια, μαζί με τις μεγάλες αεροπορικές εταιρίες, επεξεργάζεται το ξεπούλημα των εταιριών και τις μαζικές απολύσεις εργαζομένων.

Να, λοιπόν, τι απάντησε η αρμόδια Επιτροπή: «Οι ισχύουσες διατάξεις επιβάλλουν στις κοινοτικές αεροπορικές εταιρίες την τήρηση πολύ αυστηρών κανόνων ασφαλείας. Επί του παρόντος, οι ισχύοντες επιχειρησιακοί κανόνες είναι αυτοί που έχουν θεσπιστεί από τις Joint Aviation Authorities. Οι κανόνες αυτοί προβλέπουν ότι ο φορέας εκμετάλλευσης πρέπει να είναι διασφαλισμένος ότι το σύνολο του προσωπικού που έχει τοποθετηθεί ή εμπλέκεται άμεσα σε επιχειρήσεις εδάφους - αέρος, έχει λάβει την ενδεδειγμένη εκπαίδευση, έχει αποδείξει την ικανότητά του για την εκπλήρωση ειδικών καθηκόντων που του έχουν ανατεθεί και έχει επίγνωση των ευθυνών του και της υπάρχουσας σχέσης μεταξύ αυτών των καθηκόντων και της εκμετάλλευσης στο σύνολό της».

Είναι προφανές ότι η σιγουριά που δείχνει η αρμόδια ευρωπαϊκή επιτροπή για τα ζητήματα ασφάλειας πτήσεων είναι πολύ μακριά από την πραγματικότητα. Αλλωστε, τα πολύνεκρα δυστυχήματα όπως αυτό στο Γραμματικό ή τη Βενεζουέλα διαψεύδουν πανηγυρικά τα όσα ισχυρίζεται στην απάντησή της, με την οποία είναι σαφές πως αποκλείει τη λήψη πρόσθετων μέτρων.

Σημειώνεται ότι σε επιστολή της Ενωσης Πτυχιούχων Τεχνικών Αεροπλάνων Ολυμπιακής Αεροπορίας (ΕΠΤΑΟΑ) με ημερομηνία 8.10.2004 προς τον αρμόδιο Ευρωπαίο επίτροπο Ζακ Μπαρό, με αφορμή τη συντριβή του «Flash Air», σημειώνει ότι «τίποτα δεν άλλαξε στον τεχνικό έλεγχο που διεξάγεται πριν την πτήση. Αποφάσισαν για τα επόμενα χρόνια να δώσουν αυτούς τους ελέγχους σε πιλότους και σε προσωπικό εδάφους μετά από μαθήματα κατάρτισης που τους κάνουν. Σαν να βάλεις - σημειώνεται στην επιστολή - με μια μικρή εκπαίδευση κάποιον χωρίς να είναι γιατρός ή νοσοκόμα να παρέχει ιατρικές υπηρεσίες»...