Οι προεκλογικές ανάγκες της κυβέρνησης διαμορφώνουν, τελικά, και την τακτική της στα ελληνοτουρκικά. Τακτική, η οποία συζητήθηκε χτες στο Μέγαρο Μαξίμου μεταξύ του πρωθυπουργού και των υπουργών Εξωτερικών και Αμυνας.

Το ερώτημα στο οποίο καλείται να «απαντήσει» η ελληνική κυβέρνηση ενόψει της επίσκεψης Τζεμ στην Αθήνα την προσεχή Πέμπτη είναι σχετικά «απλό»: Πώς θα συντηρηθεί το «καλό κλίμα» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, χωρίς να ικανοποιηθεί η τουρκική επιθυμία για αναβάθμιση του ελληνοτουρκικού διαλόγου σε ζητήματα υψηλής πολιτικής; Η «απάντηση» είναι απλή, γιατί - όπως όλα δείχνουν - η Αγκυρα θα κατανοήσει τις προεκλογικές ανάγκες της ελληνικής κυβέρνησης.

Η τουρκική κυβέρνηση, πρέπει να σημειωθεί ότι μετά την ολοκλήρωση του ελληνοτουρκικού διαλόγου για θέματα «χαμηλής πολιτικής» και την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών στην Αγκυρα, έσπευσε να υποδείξει ένα πλαίσιο και μια διαδικασία όπου θα μπορούσε να συνεχιστεί ο ελληνοτουρκικός διάλογος για τα «σοβαρά» ελληνοτουρκικά «προβλήματα». Ετσι, λοιπόν, ο Ι. Τζεμ πρότεινε να αρχίσει μια διμερής ελληνοτουρκική συζήτηση για την εγκατάσταση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο Αιγαίο με τη σύσταση μιας επιτροπής από στρατιωτικούς και διπλωμάτες.

Η ελληνική κυβέρνηση, προφανώς, για λόγους που έχουν να κάνουν με το εσωτερικό προεκλογικό σκηνικό, δεν είναι σε θέση να αποδεχτεί την τουρκική πρόταση, έστω κι αν σύμφωνα με πληροφορίες έχουν ήδη υπάρξει, ανεπισήμως, οι πρώτες κουβέντες ανάμεσα στις δύο πλευρές, για θέματα μείζονος σημασίας. Από την άλλη πλευρά, η Αθήνα δεν επιθυμεί να «χαλάσει το κλίμα» που έχει δημιουργηθεί. Ετσι, λοιπόν, σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπάρχουν, η ελληνική κυβέρνηση δε θα απορρίψει κατά τρόπο απόλυτο την πρόταση Τζεμ, αλλά θα καταθέσει μια «αντιπρόταση», η οποία εκτός των άλλων θα συντηρήσει και τη συζήτηση για τη διαδικασία μέσω της οποίας οι δύο χώρες θα συνομιλήσουν κάποια «ευνοϊκότερη στιγμή» για τα «σοβαρά προβλήματα». Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η αντιπρόταση της Αθήνας περιλαμβάνει τρία σκέλη: Πρώτον, τη συνέχιση του διαλόγου για εγκατάσταση ΜΟΕ στο Αιγαίο, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και όχι διμερώς. Δεύτερο, την έναρξη μιας συζήτησης για την αναβίωση των συμφωνιών του 1988 μεταξύ Παπούλια - Γιλμάζ και, τρίτον, τη διεύρυνση του πολιτικού διαλόγου που έχει συμφωνηθεί να διεξάγεται σε επίπεδο πολιτικών διευθυντών των υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών με τη συμμετοχή, σε κάθε περίπτωση που είναι απαραίτητο, εμπειρογνωμόνων. Στο σημείο αυτό, πρέπει να επισημανθεί ότι πηγές του υπουργείου Αμυνας διευκρίνιζαν, χτες, ότι σε καμία περίπτωση οι εμπειρογνώμονες αυτοί δε θα είναι στρατιωτικοί.

Κατά τα άλλα, η επίσκεψη του Ι. Τζεμ στην Αθήνα θα αξιοποιηθεί, όπως έγινε και με την επίσκεψη του Γ. Παπανδρέου στην Τουρκία, προκειμένου να υπογραμμιστεί η «αλλαγή του κλίματος» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Μέσα σε αυτό το κλίμα θα υπογραφούν και οι υπόλοιπες πέντε συμφωνίες που προέκυψαν από το διάλογο για τα θέματα «χαμηλής πολιτικής».

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (Του απεσταλμένου μας Βησ. ΓΚΙΝΙΑ).-

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ πραγματοποιώντας χτες επίσημη επίσκεψη στην έδρα της Κομισιόν στις Βρυξέλλες, πιστοποίησε την εντυπωσιακή αναβάθμιση των σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) με την Τουρκία μετά την απόφαση του Ελσίνκι, αναγνώρισε τη σημασία της ελληνο-τουρκικής «προσέγγισης», αλλά (...) έθαψε το Κυπριακό, επαναλαμβάνοντας με έμφαση ότι «δε θεωρούμε το Κυπριακό ως προϋπόθεση για τις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ και οποιοδήποτε Διεθνή Οργανισμό». Από την πλευρά του, στην κοινή διεθνή συνέντευξη Τύπου ο αρμόδιος για θέματα διεύρυνσης, Γερμανός επίτροπος Γκίντελ Φερχόγκεν, έπλεξε το εγκώμιο της Αγκυρας («έχουμε από το παρελθόν σχέσεις στενής συνεργασίας και εμπιστοσύνης») καλωσορίζοντας τη «γρήγορη έναρξη του πολιτικού διαλόγου, αμέσως μετά το Ελσίνκι».

Κομισιόν και Τουρκία αποφάσισαν την εγκαθίδρυση «εντατικών επαφών» σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων αλλά και μεταξύ Τζεμ και Φερχόγκεν, ανακοίνωσαν επίσημα τη σύγκληση του Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΕ/ Τουρκίας για την 11η Απρίλη 2000, καθώς και επίσημη επίσκεψη του επιτρόπου στην Αγκυρα «εντός του Μαρτίου». Συμφώνησαν επίσης και όλες οι υποεπιτροπές της Επιτροπής Σύνδεσης, οι οποίες θα τελούσαν υπό την πολιτική «εποπτεία» του Συμβουλίου Σύνδεσης.

Η Κομισιόν, διά στόματος Φερχόγκεν εκτιμά ότι θα πρέπει να «επιταχυνθεί η πρόοδος» ανάμεσα στα δύο μέρη και γι' αυτό «αρχίσαμε όχι πρώτα από τα δυσκολότερα, αλλά από τα θέματα στα οποία μπορεί να εξευρεθεί βραχυπρόθεσμη λύση» (Φερχόγκεν). Η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι «όλα τα κοινοτικά προγράμματα είναι ανοιχτά στην Τουρκία, όχι μόνο ως συμμετοχή αλλά και με το καθεστώς του παρατηρητή».

Σύμφωνα με τις εντολές του Ελσίνκι, η έναρξη του πολιτικού διαλόγου θα συμπληρωθεί «μέχρι το φθινόπωρο» με «ενιαίο πλαίσιο» που θα εμπεριέχει τον κανονισμό χρηματοδότησης ύψους δύο δισ. Ευρώ για μια πενταετία και τη «νομική βάση» της «εταιρικής σχέσης» με την Τουρκία. Για τον επίτροπο «δυσκολότερα βήματα είναι η σύγκριση των νομικών συστημάτων και η εξέταση του κοινοτικού κεκτημένου» που αποτελεί και την προϋπόθεση για ενταξιακές διαπραγματεύσεις καθ' εαυτές, αλλά «πρώτα πρέπει να ξεκινήσει ο διάλογος και μετά να δούμε τις αναγκαίες ευρείες μεταρρυθμίσεις».

Από την πλευρά του, ο Ισμ. Τζεμ ήταν «ανοιχτός» σ' οτιδήποτε αφορούσε τις πολιτικές σχέσεις ΕΕ/ Τουρκίας, αλλά δεν παρέλειψε να επαναλάβει και εντός της έδρας της Κομισιόν, ότι «μ' όλο το σεβασμό, η ΕΕ εδώ και τέσσερα χρόνια, δεν έχει εκπληρώσει τις οικονομικές υποχρεώσεις της προς την Τουρκία, όπως προκύπτουν από την Τελωνειακή Ενωση», κάνοντας υπαινιγμό για το ελληνικό βέτο μετά τα Ιμια που μπλόκαρε τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις προς την Αγκυρα. Ο επίτροπος ζήτησε (...) συγνώμη, δηλώνοντας ότι «έχει δίκαιο ο κ. Τζεμ, η ΕΕ δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί αλλά τώρα προσπαθούμε να ξεπεράσουμε το όλο ζήτημα».

Ο Τούρκος ΥΠΕΞ ήταν ανέλικτος μόνο σε δύο ζητήματα: 1) στον εκδημοκρατισμό του καθεστώτος και 2) στο Κυπριακό.

Χαρακτήρισε «υπερβολικές» τις απόψεις της ΕΕ και του Τύπου σχετικά με τη σημασία του στρατού στην Τουρκία, τονίζοντας ότι στο τουρκικό Συμβούλιο Ασφαλείας («που υπάρχει και στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες») όπου ο ίδιος συμμετέχει εδώ και τρία χρόνια «δεν υπάρχει καμιά πολιτική παρέμβαση του στρατού». Για τον ελλιπή εκδημοκρατισμό δικαιολογήθηκε με τον ισχυρισμό ότι «επί σαράντα χρόνια ήμασταν εμπροσθοφυλακή του ΝΑΤΟ» (!!!) και ότι «ήμασταν στόχος μιας τρομερής τρομοκρατικής δράσης».

Για το Κυπριακό ήταν ακόμη πιο τραχύς, δηλώνοντας ότι «ήδη» πριν το Ελσίνκι, η Τουρκία με «γραπτή δήλωση» κατέστησε σαφές ότι το Κυπριακό δεν αφορά την Αγκυρα αλλά «τη Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» και «το άλλο μέρος». Οπως δήλωσε χαρακτηριστικά «εμείς ενθαρρύνουμε τη Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου, αλλά εκεί τελειώνει και η ευθύνη μας».

Σε παρατηρητήριο του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στα Βαλκάνια μετατρέπεται η Θεσσαλονίκη, με την απόλυτη συμπαράσταση της ελληνικής κυβέρνησης. Σχετικά με τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουν οι ΗΠΑ για την παραπέρα ενίσχυση της παρουσίας τους στην περιοχή, ενημέρωσε χτες τον υπουργό Μακεδονίας -Θράκης Γ.Μαγκριώτη ο Αμερικάνος πρεσβευτής Ν. Μπερνς. Μετά τη συνάντηση στο ΥΜΑΘ, ο Ν. Μπερνς δήλωσε ότι αναβαθμίζεται με την περαιτέρω στελέχωσή του το προξενείο των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη και ότι αρχίζει το αμέσως επόμενο διάστημα να λειτουργεί το Αμερικανικό Εμπορικό Γραφείο για τα Βαλκάνια με έδρα τη Θεσσαλονίκη.

Πιο συγκεκριμένα ο Μπερνς ενημέρωσε τον υπουργό για τη λειτουργία και τη στελέχωση του Γραφείου, παρουσιάζοντας και τον διευθυντή του, που είναι ο Τζ. Κέλερ. Για το προξενείο στη Θεσσαλονίκη είπε ότι «λόγω της σημαντικότητας της περιοχής για τις ΗΠΑ θα αποσπαστούν σ' αυτό δύο ανώτεροι αξιωματούχοι από την πρεσβεία της Αθήνας». Επίσης, στις 21 Φεβρουαρίου θα επισκεφθεί και πάλι τη Θεσσαλονίκη ο Αμερικανός πρέσβης, για να εγκαινιάσει την πρωτοβουλία για την τεχνολογική συνεργασία στα Βαλκάνια. Ακόμη το Μάη θα φθάσουν στη Θεσσαλονίκη Αμερικανοί επιχειρηματίες που ενδιαφέρονται να δραστηριοποιηθούν στην περιοχή. Τόνισε δε πως «μπαίνουμε σε εποχή έντονης συνεργασίας των δύο χωρών με μια σειρά πρωτοβουλίες στα πλαίσια της ανάδειξης της Θεσσαλονίκης σε κέντρο των Βαλκανίων», τόνισε ο Μπερνς.

Επίσης, στις δηλώσεις του, μετά τη συνάντηση, ο υπουργός Γ. Μαγκριώτης φάνηκε ιδιαίτερα ικανοποιημένος για το γεγονός ότι οι ΗΠΑ επέλεξαν τη Θεσσαλονίκη, για να επιτηρούν καλύτερα τη γύρω περιοχή και να συντονίζουν την οικονομική λεηλασία των γειτονικών χωρών. Υπενθύμισε μάλιστα ότι οι ΗΠΑ θα είναι φέτος η τιμώμενη χώρα στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης, χωρίς να διευκρινίζει αν η διάκριση αυτή δίνεται για το ματοκύλισμα των Βαλκανίων από τις αμερικαΝΑΤΟικές δυνάμεις. Τέλος, υπογράμμισε, ότι η κορύφωση των πρωτοβουλιών για παραπέρα ανάπτυξη των σχέσεων των δύο λαών, θα γίνει τον επόμενο μήνα με τη συμφωνία Κλίντον - Σημίτη για την τεχνολογική συνεργασία.

Οπως συνήθως έτσι και χτες δεν έγινε καμία μάχη για την εξωτερική πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση στο Εκτελεστικό Γραφείο του ΠΑΣΟΚ. Παρά τη «σκληρή κριτική» σε προσωπικό επίπεδο που άσκησε το τελευταίο διάστημα ο Θ.Πάγκαλος στον υπουργό Εξωτερικών για την πολιτική που ακολουθεί απέναντι στην Τουρκία, χτες ως διά μαγείας, στη συνεδρίαση του Εκτελεστικού Γραφείου του ΠΑΣΟΚ επήλθε η σύνθεση των απόψεων.

«Μαγική εικόνα», η οποία εξηγείται μόνο από το «παιχνίδι» των προσωπικών αντιπαραθέσεων μεταξύ των υψηλόβαθμων στελεχών του κυβερνώντος κόμματος, γιατί επί της ουσίας της πολιτικής που ακολουθείται απέναντι στην Τουρκία, ουδεμία διαφωνία υπάρχει.

Το θέμα των επιθέσεων που δέχεται το έθεσε ο υπουργός Εξωτερικών, ζητώντας να «σταματήσουν», γιατί αυτό και περιορίζει τη διαπραγματευτική του ισχύ και υπονομεύει το κόμμα ενόψει των εκλογών. Ο πρωθυπουργός στην παρέμβασή του κάλυψε τον υπουργό Εξωτερικών, λέγοντας ότι ακολουθεί την πολιτική που έχει επεξεργαστεί το κόμμα και η κυβέρνηση. Ο ίδιος ο Θ.Πάγκαλος υποστήριξε ότι τα όσα κυκλοφορούν και του αποδίδονται σε βάρος του Γ. Παπανδρέου είναι κατασκευές και «λιβελογραφήματα» των δημοσιογράφων!

Ετσι, λοιπόν, επήλθε η «σύνθεση», η οποία επιβεβαιώθηκε από την ομόφωνη υιοθέτηση των θέσεων για την εξωτερική πολιτική που συνέγραψε για τη Συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ ο Θ.Πάγκαλος!