Ιούνιος 2000, μόνο ένας δρόμος συνδέει την πρωτεύουσα της Βολιβίας Λα Πας με τον έξω κόσμο. Περισσότερο από ένα μήνα ήταν αποκλεισμένος από ανθρακωρύχους, εργάτες και ιθαγενείς του Ελ Αλτο. Ηταν η τελευταία πράξη της κρίσης και των συνεχών εξεγέρσεων που λαμβάνουν χώρα στην καρδιά της Λατινικής Αμερικής από το 2000 με τον «πόλεμο του νερού» και τον Οκτώβρη του 2003 με τον «πόλεμο του φυσικού αερίου».

Η κατάσταση σε κάθε πρωτεύουσα και μεγαλούπολη της Λατινικής Αμερικής είναι περίπου ίδια: Ενας μικρός θύλακας όπου συσσωρεύεται απίστευτος πλούτος περικυκλωμένος από γιγάντια τέλματα ανείπωτης φτώχειας. Εντούτοις πουθενά αλλού η σύγκρουση, ταξική και συνάμα πολιτισμική - φυλετική, δεν είναι τόσο ζωντανή, δραματική και έντονη όσο μεταξύ της πλούσιας πεδιάδας της Λα Πας, «οίκου» των λευκών πρώην αποικιοκρατών και του παγωμένου υψιπέδου του Ελ Αλτο, πλημμυρισμένου από ετοιμόρροπες παράγκες που στεγάζουν τους επί αιώνες εκμεταλλευόμενους και εκδιωγμένους ιθαγενείς Κέτσουα και Αϊμάρα, που μαζί με τους μιγάδες αποτελούν τα 2/3 του συνολικού πληθυσμού της χώρας.

Ανάλογα αποκαλυπτική και η κατάσταση που επικρατεί σε όλη τη χώρα. Οι συνθήκες διαβίωσης είναι άθλιες για τους εργάτες, τους ανθρακωρύχους, τους αγρότες, που πολλοί ασχολούνται παραδοσιακά με την καλλιέργεια των φύλλων κόκας. Αυτή η κατάσταση και η χρόνια εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών από τις πολυεθνικές και τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό ήταν που οδήγησαν στην κοινωνική εξέγερση τα λαϊκά στρώματα. Μοναδική παραφωνία, η Σάντα Κρους. Οικονομική πρωτεύουσα, πύλη εισόδου του ξένου κεφαλαίου και εξόδου του φυσικού πλούτου της καρδιάς της Λατινικής Αμερικής. Ταυτόχρονα από εκεί διέφυγαν οι εκδιωγμένοι πρόεδροι, όπως ο Γκονσάλο Σάντσες ντε Λοσάδα, που στην πολιορκία του 2003 κατόρθωσε να διαφύγει με προορισμό, πού αλλού; Στο Μαϊάμι... Μετά την εκδίωξη του Λοσάδα τον Οκτώβρη του 2003, την προεδρία αναλαμβάνει ο αντιπρόεδρος Κάρλος Μέσα, που και αυτός δεν εκπληρώνει τις λαϊκές απαιτήσεις και οδηγείται σε παραίτηση τον Ιούνη του 2005, ύστερα από μεγάλες διαδηλώσεις. Προσωρινός πρόεδρος αναλαμβάνει ο πρόεδρος του ανώτατου δικαστηρίου της χώρας, Εντουάρντο Ροντρίγκες και έτσι ανοίγει ο δρόμος για τις σημερινές εκλογές...

Τα αιτήματα των εξεγερμένων αδιαμφισβήτητα ριζοσπαστικά. Δύο είναι τα κύρια αιτήματα: Νέα συνταγματική συνέλευση στα πρότυπα της Μπολιβαριανής Διαδικασίας της Βενεζουέλας και επιστροφή στα χέρια του κράτους όλων των πλουτοπαραγωγικών πηγών, του φυσικού αερίου και πετρελαίου.

Ο δρόμος προς τις εκλογές δεν ήταν εύκολος. Αυτές αναβλήθηκαν κατά 14 ημέρες, αφού η οικονομική ελίτ και τα κόμματά της προσπάθησαν να αλλάξουν τον εκλογικό χάρτη, αναδιανέμοντας τις έδρες. Συμβιβαστική «λύση» βρέθηκε, δίνοντας επιπλέον έδρες στη Σάντα Κρους και την Κοτσαμπάμπα και αφαιρώντας από τη Λα Πας, το Ορούρο και το Ποτοσί, κατ' εξοχήν «εξεγερσιακές περιοχές».

Το στοιχείο αυτό δυσχεραίνει τον υποψήφιο του «Κινήματος για το Σοσιαλισμό» (MAS), Εβο Μοράλες, γέννημα θρέμμα του κινήματος της Βολιβίας, ηγέτη των κοκαλέρος (καλλιεργητών φύλλων κόκας) που έχασε τις εκλογές του 2002 για λίγες ψήφους. Παρ' όλα αυτά παραμένει το αδιαφιλονίκητο φαβορί, όμως με μικρή διαφορά από τον κύριο αντίπαλό του για την προεδρία και πρώην πρόεδρο Χόρχε «Τούτο» Κιρόγκα, υποψήφιο της πλατφόρμας «Ποδέμος» και εκλεκτό της οικονομικής ελίτ, που έχει έδρα τη Σάντα Κρους, αλλά και την... Ουάσιγκτον.

Ολα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά σε μία αναμέτρηση που προκαλεί το ειδικό ενδιαφέρον, αλλά και τις ανησυχίες της Ουάσιγκτον. Ουκ ολίγες φορές η επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Κοντολίζα Ράις, έχει εκτοξεύσει κατηγορίες, όπως «ναρκέμπορος» ή ότι «είναι σύμμαχος του Φιντέλ Κάστρο και του Ούγο Τσάβες»... Εξάλλου, οι ειδικές αμερικανικές δυνάμεις από τη βάση τους στην Παραγουάη, σε απόσταση αναπνοής από τις πετρελαιοπηγές της Βολιβίας, καραδοκούν...

Πάντως, ο υπηρεσιακός πρόεδρος Ε. Ροντρίγκες διαβεβαίωσε για το αδιάβλητο της επικείμενης κρίσιμης εκλογικής αναμέτρησης. Ενδεικτικό της κρισιμότητας της αναμέτρησης είναι ότι στην πρωτεύουσα της Βολιβίας Λα Πας, εκτός μιας πληθώρας ξένων παρατηρητών μετέβη και η Αντζελα Κέιν, αναπληρώτρια ΓΓ του ΟΗΕ για πολιτικά θέματα. Οπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του ΟΗΕ, «ο Κόφι Ανάν παρακολουθεί στενά όλες τις εξελίξεις στη Βολιβία από τον περασμένο Ιούνιο», όταν και ανατράπηκε και ο Κάρλος Μέσα.

Πάντως, σύμφωνα με το «Πρένσα Λατίνα», ο υποψήφιος αντιπρόεδρος με τον Εβο Μοράλες, Αλβαρο Γκαρσία Λινέρα, τόνισε ότι όντως ο Μοράλες είναι το φαβορί των εκλογών της Κυριακής, όπως όλες οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν, αλλά μπορεί να μην κατορθώσει να κερδίσει από την πρώτη Κυριακή και να μην αποσπάσει και την αναγκαία κοινοβουλευτική πλειοψηφία που απαιτείται για την εκλογή του, καθώς σύμφωνα με το Σύνταγμα τα 157 μέλη του Κογκρέσου θα εκλέξουν τον πρόεδρο μεταξύ των δύο επικρατέστερων στις προεδρικές εκλογές της Κυριακής.

Ισως χρειαστούν κάποιου είδους συγκλίσεις, τόνισε ο Λινέρα, αλλά απέρριψε κατηγορηματικά την προοπτική κυβερνητικής σύγκλισης ή συμφωνίας με κόμματα, μόνο και μόνο για να αποσπάσει την προεδρία ή να συγκυβερνήσει μαζί τους βάσει της ίδιας πολιτικής που ήδη ακολουθείται ή που θέτει περιορισμούς στη συμμετοχή του λαού στην άσκηση εξουσίας. Και ο Γκαρσία Λινέρα κατέληξε ότι το MAS δεν αποκλείει συγκλίσεις, αλλά πάντα στη βάση της πολιτικής που έχει υπαγορευτεί από τις λαϊκές μάζες κατά τις τελευταίες εξεγέρσεις και αυτή είναι η εθνικοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών και η αλλαγή του οικονομικού μοντέλου διακυβέρνησης.