Μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα ο υπουργός Απασχόλησης Σάββας Τσιτουρίδης ανακοίνωσε ότι θα συγκροτηθεί ειδική επιτροπή για να επανακαθορίσει τη λίστα των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων, του ΙΚΑ, της ΔΕΗ ή άλλων φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης.

Μόλις την περασμένη Πέμπτη το βράδυ ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ Γ. Παπανδρέου, στα χνάρια του υπουργού της ΝΔ ζήτησε και αυτός «την επαναξιολόγηση του καταλόγου των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων με βάση τις σημερινές αντιλήψεις για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων».

Τι σημαίνουν τα παραπάνω; Οτι τα δύο κόμματα, σταθερά στρατευμένα στην αντιασφαλιστική επίθεση που συνεχίζεται, βάζουν στο στόχαστρο ένα βασικό ασφαλιστικό δικαίωμα των εργαζομένων. Από κοινού βάλλουν εναντίον μιας σημαντικής κατάκτησης του συνδικαλιστικού κινήματος, όπως είναι ο θεσμός των ΒΑΕ, με τον οποίο περιορίζονται ως ένα βαθμό οι συνέπειες του επαγγελματικού κινδύνου και η πρώιμη φθορά της υγείας των εργαζομένων, από τις απάνθρωπες και επικίνδυνες συνθήκες εργασίας που κυριαρχούσαν και συνεχίζουν και σήμερα να κυριαρχούν σε πολλούς εργασιακούς χώρους.

Γι' αυτό με το νόμο 1846/51 οριζόταν ότι οι εργαζόμενοι που για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα απασχολούνται σε εργασίες οι οποίες με Κανονισμό θα χαρακτηριστούν ως «ιδιαζόντως βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα» θα συνταξιοδοτούνται 5 χρόνια νωρίτερα, δηλαδή στα 60 χρόνια οι άνδρες και στα 55 οι γυναίκες. Παράλληλα, δόθηκε η δυνατότητα οι εργαζόμενοι να διεκδικήσουν ανθυγιεινά επιδόματα μέσα από τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, χωρίς όμως να ενσωματώνονται αυτά τα επιδόματα στο βασικό μισθό (η γνωστή επιδοματική πολιτική της άρχουσας τάξης)...

Βέβαια, την ίδια στιγμή, η τότε πολιτική ηγεσία φρόντιζε να κάνει ένα «δωράκι» στους βιομηχάνους της χώρας. Με τον ίδιο νόμο οι εργοδότες απαλλάσσονταν της αστικής ευθύνης, δηλαδή των υποχρεώσεων να αποζημιώνουν το θύμα σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος, να καλύπτουν τα έξοδα νοσηλείας, κηδείας κλπ.

Και ενώ το δώρο προς τους βιομήχανους ήταν άμεσο, οι εργαζόμενοι θα χρειάζονταν να περάσουν 13 ολόκληρα χρόνια για να τεθεί σε ισχύ ο κανονισμός των ΒΑΕ. Αυτόν ακριβώς τον Κανονισμό, ο οποίος καλύπτει σήμερα περί τα 90 επαγγέλματα και 60 ειδικότητες (οικοδόμους, εργαζόμενους σε μεταλλεία, λιγνιτωρυχεία, ορυχεία, λατομεία, τσιμεντοβιομηχανία, κατεργασία μαρμάρων, φορτοεκφορτώσεις ξηράς και θάλασσας, βυρσοδεψία, βιομηχανία παραγωγής και κατεργασίας σιδήρου, υαλουργία, χημική βιομηχανία, βιομηχανία παραγωγής απορρυπαντικών, λιπασμάτων, γεωργικών φαρμάκων και εντομοκτόνων, χρωμάτων, κλωστοϋφαντουργία, ελαιουργία, βιομηχανία ελαστικών κλπ.), θέλουν να ξετινάξουν σήμερα ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΕΒ.

Μπορεί όμως οι εργαζόμενοι να κατάκτησαν το δικαίωμα στην πρόωρη συνταξιοδότηση, όμως ακόμα και αυτό κλήθηκαν να το πληρώσουν αδρά. Επί της ουσίας με την επιβολή πρόσθετου ασφαλίστρου, 2,2% επί των αποδοχών τους, πέραν της εισφοράς των άλλων εργαζομένων για την κανονική σύνταξη, προπλήρωναν κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου το δικαίωμα στην πρόωρη αποχώρηση από την εργασία. Γεγονός, που καθιστά τον κλάδο των ΒΑΕ πλεονασματικό, αλλά και καταρρίπτει τους ισχυρισμούς ότι η πρόωρη συνταξιοδότηση των εργαζομένων σ' αυτούς τους κλάδους επιβαρύνει τα οικονομικά του ΙΚΑ.

Η επίθεση στο θεσμό των ΒΑΕ, που εκδηλώνεται ταυτόχρονα εκ μέρους της κυβέρνησης και του ΠΑΣΟΚ, δεν είναι καινούρια. Και σε κάθε περίπτωση φέρνει τη σφραγίδα των επιταγών του ΣΕΒ. Εδώ και 15 χρόνια οι εκπρόσωποι του μεγάλου κεφαλαίου και οι πολιτικοί τους εκφραστές βυσσοδομούν ενάντια στο θεσμό.

Η πρώτη μεγάλη απόπειρα έγινε με το νόμο 1902/90 και τη συγκρότηση της γνωμοδοτικής Επιτροπής Κρίσης Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων που στόχευε στον αποχαρακτηρισμό μεγάλων τμημάτων εργαζομένων από τους μαζικότερους κλάδους που έχουν ενταχθεί. Πέντε χρόνια αργότερα (1995) ο ΣΕΒ δημοσίευσε τις θέσεις του με τις οποίες ζητά την κατάργηση της παλιάς νομοθεσίας γιατί, όπως υποστήριξε, οι επιχειρήσεις λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα υγιεινής και ασφάλειας (μετά την ψήφιση σχετικών νόμων) και πλέον τα ΒΑΕ έχουν καταστεί περιττά.

Αρωγός στις επιδιώξεις του ΣΕΒ θα έρθει και ο καθηγητής Γ. Σπράος, σύμβουλος του τότε πρωθυπουργού Κ. Σημίτη, που με την περιβόητη Εκθεσή του θα ζητήσει «την κατάργηση των ΒΑΕ μαζί με το επασφάλιστρο, που θα δώσει - όπως υποστήριξε - μια ανάσα σε χειμαζόμενους κλάδους της βιομηχανίας»! Σε αυτή τη φράση κρύβεται και ο ανομολόγητος σκοπός όλων αυτών που είναι πολέμιοι των ΒΑΕ. Να μη δίνουν οι βιομήχανοι ούτε αυτό το ψίχουλο του 1,2% ως επασφάλιστρο, που έτσι και αλλιώς αποσπούν από τον εργάτη και να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα και κερδοφορία των επιχειρήσεών τους.

Η τελευταία κατά σειρά επίθεση σε αυτόν τον διαρκή πόλεμο κατά των ΒΑΕ εκτοξεύεται από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με το νόμο 3029 το 2002. Στην εισηγητική Εκθεση του νόμου ο αρμόδιος υπουργός Δ. Ρέππας αναφέρει πως «η εξέλιξη της τεχνολογίας, η βελτίωση των συνθηκών εργασίας (!) επιβάλλει τον επανακαθορισμό των επαγγελμάτων εκείνων που πληρούν υπαγωγής στον ΚΒΑΕ».

Ομως τα 851 αναγγελθέντα στο ΣΕΠΕ θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα στη χώρα μας, μόνο την τελευταία εξαετία (τα πραγματικά είναι ακόμα περισσότερα) και τα 20 χιλιάδες σοβαρά εργατικά ατυχήματα μόλις την τριετία 2003-2005, μαρτυρούν μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα και καταρρίπτουν τους έωλους ισχυρισμούς των κυβερνώντων. Επιπλέον οι 11.000 περίπου αναπηρικές συντάξεις, όσο και αν δεν καταγράφεται ως αιτία τους κάποια επαγγελματική ασθένεια, αλλά καταγράφονται ως απόρροια «κοινής νόσου», επιβεβαιώνουν και αυτές την επικαιρότητα και την αναγκαιότητα των ΒΑΕ. Μόνο όσοι επιδιώκουν οι εργάτες και οι εργάτριες, που έχουν ενταχθεί στο καθεστώς αυτό και εργάζονται στους ανάλογους κλάδους και ειδικότητες, να αφήνουν τα κόκαλά τους στις σκαλωσιές, στις στοές και πάνω στις μηχανές, μπορούν σήμερα ξεδιάντροπα να ζητούν την κατάργηση των ΒΑΕ.

Γιατί παρά την «ανάπτυξη» του καπιταλισμού, οι καπιταλιστές και οι κυβερνήσεις τους δεν απάλλαξαν τους εργαζόμενους από τις επαγγελματικές ασθένειες, το σακάτεμα, ακόμα και το θάνατο κατά τη διάρκεια της δουλιάς ή εξαιτίας παραγόντων της παραγωγικής διαδικασίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας του 2002, παγκοσμίως καταγράφηκαν 1.100.000 θάνατοι εξαιτίας των συνθηκών εργασίας. Δηλαδή 3.000 θάνατοι εργαζομένων την ημέρα. Απ' αυτούς οι 300.000 θάνατοι οφείλονται σε έκθεση των εργαζομένων σε επικίνδυνες ουσίες. Συνολικά κάθε χρόνο σε όλον τον κόσμο καταγράφονται 250 εκατομμύρια σοβαρά εργατικά ατυχήματα.

Τα παραπάνω στοιχεία, είτε αφορούν τη χώρα μας είτε την παγκόσμια εργατική τάξη, επιβεβαιώνουν την ανάγκη για τον συνεχή αγώνα που πρέπει να διεξάγουν οι εργαζόμενοι για την προστασία της υγείας, της ζωής τους και της σωματικής τους ακεραιότητας. Γι' αυτό για τους εργαζόμενους της πατρίδας μας, ο αγώνας υπεράσπισης των ΒΑΕ, το δικαίωμα δηλαδή συνταξιοδότησης του εργάτη, όσο είναι εν ζωή και όχι όταν αποχαιρετήσει τα επίγεια, όπως θέλουν οι εχθροί του θεσμού, γίνεται επιτακτικός και πάλι. Η επίθεση που εξαπολύεται ξανά, πρέπει να βρει απέναντί της σύσσωμη την εργατική τάξη. Η υπόθεση υπεράσπισης των ΒΑΕ μας αφορά όλους.

Και δίπλα σε αυτόν τον αγώνα, χρειάζεται οι εργαζόμενοι πιο αποφασιστικά να αναπτύξουν τη δράση τους για πραγματικά μέτρα υγιεινής και ασφάλειας μέσα στις επιχειρήσεις, απαιτώντας -μαζί με άλλα μέτρα - να δημιουργηθεί επιτέλους ασφαλιστικός κλάδος πρόληψης και αντιμετώπισης του επαγγελματικού κινδύνου και των συνεπειών του.