«Με τις εκδηλώσεις αυτές», μας λέει ο πρόεδρος του Συνδικάτου Μετάλλου Πειραιά, Σωτήρης Πουλικόγιαννης, «στέλνουμε το μήνυμα ότι οι εργαζόμενοι δεν είναι μόνο σπίτι και μεροκάματο. Εχουν ενδιαφέροντα. Με σωστό προσανατολισμό μπορούν να τα αναπτύξουν και να συμμετέχουν σ' αυτό που λέγεται πολιτισμός».

«Πρέπει τα Συνδικάτα να ανοίξουν τους ορίζοντες των εργαζομένων», τονίζει ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Αμμοβολιστών, Γιάννης Δεληγιάννης. «Ετσι, πήραμε την απόφαση να οργανώσουμε αυτές τις εκδηλώσεις, αλλά και τις συζητήσεις επάνω στα προβλήματα της εργατικής τάξης, πώς, δηλαδή, θα μπορέσουμε να διαχειριστούμε το χρόνο μας, όχι όπως μας μεθοδεύουν και μας κατευθύνουν, αλλά αντίθετα με μια δημιουργική σκέψη και λογική. Να μπορούμε να είμαστε σκεπτόμενοι, να παίρνουμε τη ζωή στα χέρια μας. Οι αντιδράσεις των εργαζομένων είναι πολύ θετικές. Ο κόσμος εδώ αγκαλιάζει τέτοιες διοργανώσεις. Στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη μπορεί να είμαστε κοινωνικά όχι πολύ μορφωμένοι, αλλά είμαστε κοινωνικά πολύ ευαισθητοποιημένοι».

Η έκθεση εικαστικών τεχνών και φωτογραφίας, που εγκαινιάστηκε στις 28/4 και θα διαρκέσει έως τις 14/5, περιλαμβάνει δημιουργίες ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, φωτογραφίες, βίντεο, «ψηφίδες» της προσπάθειας να αποδοθεί μία πραγματικότητα καθημερινή, δύσκολη, αβέβαιη... Οι καλλιτέχνες επισκέφθηκαν με τη βοήθεια του σωματείου τη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη, ζωγράφισαν, φωτογράφισαν και κατέγραψαν τη ζωή της, χρησιμοποιώντας αυτό το υλικό σαν βάση για τη δουλιά που παρουσιάζουν. Εργα που έγιναν με στόχο να αναδειχτούν οι συνθήκες ζωής και εργασίας στη Ζώνη.

«Πρέπει να συνδεθεί η κουλτούρα, η διανόηση με το εργατικό κίνημα και τους αγώνες» μας λέει ο πρόεδρος των Ναυπηγοξυλουργών, Γιώργος Πατζακόπουλος. «Η εργατική τάξη φτιάχνει τεράστια πράγματα. Είναι και αυτό μια κουλτούρα. Πρέπει να ανεβεί το μορφωτικό μας επίπεδο, πράγμα που το αρνείται το ίδιο το σύστημα. Μας θέλουν να είμαστε σε χαμηλό επίπεδο για να μη διεκδικούμε και να μη σηκώσουμε ποτέ κεφάλι...».

«Δεν είναι τυχαίο ότι οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται με σκοπό να τιμήσουμε και με αυτόν τον τρόπο την Εργατική Πρωτομαγιά» αναφέρει ο πρόεδρος των Ηλεκτρολόγων της Ζώνης, Μάκης Κυριακόπουλος. «Ο χώρος της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης έχει δώσει σκληρούς αγώνες για τα εργασιακά δικαιώματα και την καλυτέρευση των συνθηκών εργασίας. Η τέχνη αντλεί την έμπνευσή της από τους εργαζόμενους. Με τις εκδηλώσεις προσπαθούμε να δώσουμε στους συναδέλφους κάτι διαφορετικό. Ιδιαίτερα σήμερα, που μας κατακλύζει η υποκουλτούρα».

Στην έκθεση παρουσιάζουν έργα τους οι: Ρούλα Αναγνώστου, Λήδα Βαρβαρούση, Δημήτρης Βάρβογλης, Εβίνα Βασδέκη, Ουρανία Βολονάκη, Αλέξανδρος Γαγγάδης, Εύα Γεράκη, Γεωργία Γερογιάννη, Γιώργος Γκιζάρης, Αντιγόνη Γκιόκα, Τόνια Γκλεζάκου, Χαράλαμπος Δαραδήμος, Ιωάννα Δελφίνο, Σμαραγδή Διαλιέτου, Αργυρώ Διαμαντάκη, Εύα Διβάρη, Βούλη Δριτσάκου, Κώστας Ευαγγελίου, Πέτρος Ζουμπουλάκης, Ελένη Καλαμάρα, Κώστας Καπερώνης, Πόλυ Κασδά, Σοφία Κατσαρού, Αποστόλης Κιτσάκης, Μάρθα Κλήμου, Μαριάνθη Κουμαριανού, Σπύρος Κουρσάρης, Χρίστος Κυβερνήτης, Κωνσταντίνος Κωλέτσος, Λεωνίδας Κωνσταντινίδης, Δημήτρης Κωνσταντόπουλος, Δημήτρης Λάγιος, Χριστιάννα Λαζοπούλου, Θάνος Λιανός, Φαίδρα Μαγκριώτη, Εφη Μάνου, Λίτσα Μαρτζούκου, Εύα Μελά, Εύα Μήταλα, Φανή Μιχαηλίδου, Βάγγος Μαυρόπουλος, Φώτης Μιχαλόπουλος, Θωμάς Μπουγέλης, Τάκης Μπουρμάς, Στέλλα Μουρκογιάννη, Μανόλης Πάκιας, Βαγγέλης Παπαγιάννης, Χαρά Παπαγιαννοπούλου, Βίβιαν Παπαδημητρίου, Κάλλια Παπαθεοδώρου, Μαρία Πεσματσόγλου, Γεωργία Πετρούλια, Χρήστος Πικριδάς, Γιώργος Πλακούλας, Ελένη Ρίζου, Κωνσταντίνος Ροσπόγλου, Ειρήνη Σαλουβάρδου, Γιώργος Σαλταφέρος, Τάσος Σαργέντης, Δήμητρα Σίλιαλη, Γιάννης Σκαρπερός, Γιώργος Σκίθος, Ιλεάνα Σκουλάκη, Βασιλική Σοφρά, Ματίνα Σταυροπούλου, Σπύρος Στεργίου, Αλεξία Τάγκα, Ευαγγελία Τριάντη, Μαριάννα Τσαγκάρη, Νότα Τσίτουρα, Σοφία Φόρτωμα, Αννα Χατζηστεφάνου, Ράνια Χόρτη, Ελένη Χουρμούζη, Νίκος Χριστοφοράκης, Χριστίνα Χρονοπούλου, Χαρά Χρυσανθάκη, Ευδοκία Χρυσοβέργη, Ειρήνη Χωριανοπούλου, Κική Ψαρού.

Το συρμάτινο γλυπτό της Νότας Τσίτουρα, μπροστά από το σκουριασμένο σκαρί με το πανό του Π. Ζουμπουλάκη

Χαράλαμπος Δαραδήμος (γλύπτης)

«H ίδια η τέχνη είναι ένας αγώνας. Αν το συνειδητοποιήσουμε όλοι αυτό, τότε η συμμετοχή ή η ταυτόχρονη παρουσία τεχνών και αγώνων λειτουργεί ως αυτονόητο πλέον γεγονός. Η ανταπόκριση που βρήκε αυτή η κίνηση στους καλλιτέχνες δείχνει ότι κάπου και οι ίδιοι οι δημιουργοί προσπαθούν να επανατοποθετήσουν τον κοινωνικό τους ρόλο. Να ξαναβρούν τα νήματα της κοινωνικής λειτουργίας. Νομίζω ότι οι καλλιτέχνες έχουν περάσει μία πολύ μεγάλη περίοδο απομόνωσης, ως τρόπο εργασίας, σκέψης, δουλιάς. Η έκθεση αυτή εντάσσεται στην προσπάθεια επανατοποθέτησης της καλλιτεχνικής δημιουργίας με τους ανθρώπους, την κοινωνική ζωή, τα προβλήματα, φυσικά και με τους αγώνες. Και από αυτή την άποψη λέω ότι η τέχνη είναι ένας αγώνας, ένας αγώνας του να υπάρξει και να λειτουργήσει ουσιαστικά. Τέτοια χαρακτηριστικά βλέπω και από τις δύο πλευρές, δηλαδή των εργαζομένων και των σωματείων τους και των καλλιτεχνών. Η δραστηριότητα αυτή είναι ένας από τους δρόμους, ώστε να ξανασυναντηθούν. Ελπίζω να υπάρξει συνέχεια».

Νίκος (λεβητοποιός)

«Δεν είχαμε συνηθίσει σε κάτι τέτοιο. Εγώ δούλευα και κάποια χρόνια στη Χαλκίδα, στα ναυπηγεία. Εμάς, τους εργαζόμενους στη Ζώνη, μας ενδιαφέρουν να γίνονται τέτοιες εκδηλώσεις και εκθέσεις. Είναι κάποια έργα που "μιλούν" καλύτερα και από φωτογραφίες. Αποδίδουν την πραγματικότητα, το πώς δουλεύουμε εδώ. Είναι πολύ πετυχημένο να γίνει μια τέτοια έκθεση εδώ, για να γιορτάσουμε μ' αυτόν τον τρόπο την Εργατική Πρωτομαγιά».

Η ζωγράφος - χαράκτρια Εύα Μελά μας λέει: «Για πρώτη φορά στα χρονικά στη χώρα μας γίνεται μια έκθεση μέσα σε εργασιακό χώρο, που λειτουργεί την ώρα της δουλιάς. Θέλουμε αφ' ενός να γνωρίσουμε τη ζωή στη Ζώνη, να τιμήσουμε μ' αυτόν τον τρόπο την εργατική τάξη και αφ' ετέρου να έχουμε μια άμεση συνομιλία μ' αυτό το κομμάτι της εργατιάς που βρίσκεται εδώ μέσα. Ηρθαμε τον Ιούλη εδώ, για να γνωρίσουμε λίγο αυτό που ξέραμε από τα χαρτιά. Ομως, μπαίνοντας μέσα και νιώθοντας τον αέρα και το "χρώμα" της δουλιάς, είδαμε ότι αυτή η περιοχή, μ' αυτή τη δύναμη που κρύβει, είναι "τροφή" για τη δουλιά μας. Μας έδωσε έμπνευση για να κάνουμε έργα αφιερωμένα στον κόσμο της Ζώνης και εμπνευσμένα από αυτόν».

Νίκος Χριστοφοράκης

«Σήμερα παντρεύεται η μουντζούρα και η σκουριά με την τέχνη. Πρώτη φορά μπαίνει μέσα στο χώρο μας η τέχνη. Μας αρέσει αυτό που βλέπουμε. Μας ευχαριστεί».

Πέτρος Ζουμπουλάκης (εικαστικός δημιουργός)

«Ο χώρος εδώ, στη Ζώνη, αντανακλά το μόχθο του εργαζόμενου. Σε διεγείρει να δουλέψεις και αποτελεί πρόκληση για τους εικαστικούς δημιουργούς. Οταν έμαθα από συναδέλφους ότι θα γίνει μια τέτοια έκθεση στο Πέραμα, αμέσως ενεργοποιήθηκε μέσα μου η διάθεση να συμβάλω σ' αυτήν την προσπάθεια. Τα Ναυπηγεία και η Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη είναι για μένα γνώριμοι χώροι. Από πολύ νέος ερχόμουν εδώ και έβλεπα αυτά τα σκαριά, τα παροπλισμένα σκάφη... Φωτογράφιζα, ζωγράφιζα... έχω κάνει πάρα πολλά έργα. Μετά από τόσα χρόνια, ήταν μια ευκαιρία για μένα, τις εμπειρίες που είχα τότε, να μπορέσω να τις δώσω με εικαστική μορφή». Η συμμετοχή του Π. Ζουμπουλάκη στην έκθεση είναι ένα μεγάλο πανό (7 μ. ύψος Χ 1,50 μ. πλάτος). Επίσης, μία εγκατάσταση που βρίσκεται μέσα στο κύτος του πλοίου και απεικονίζει την «καμπίνα του ναυτικού».

Βαγγέλης Παπαγιάννης (ζωγράφος)

«Είναι η πρώτη φορά που συμμετέχω σε τέτοια διοργάνωση, σε ένα τέτοιο χώρο και με ένα τέτοιο περιεχόμενο. Νομίζω ότι είναι από τις λίγες φορές που γίνονται στην Ελλάδα παρόμοιες διοργανώσεις. Για μένα ήταν μία πρόκληση πολύ ενδιαφέρουσα, γιατί έρχεται η τέχνη κοντά στον απλό κόσμο, τους εργάτες, τους εργαζόμενους. Πιστεύω ότι η τέχνη μπορεί να είναι συνοδοιπόρος των εργαζομένων. Δε χρειάζεται το κοινό να είναι μορφωμένο για να την καταλάβει. Αρκεί το εικαστικό έργο να δίνει την αλήθεια του με ειλικρίνεια και αισθητική...».

Εργο της Σ. Φόρτωμα

Νίκος (οξυγονοκολλητής)

«Είναι η πρώτη φορά στα 34 χρόνια που δουλεύω εδώ μέσα, που βλέπω μια τέτοια έκθεση. Χρειάζονται τέτοια πράγματα μέσα στο λιμάνι. Τα έργα που παρουσιάζονται, ανταποκρίνονται σ' αυτό που ζούμε. Με χαρά θα ανταποκριθούμε και στις άλλες εκδηλώσεις».

Ο Δημήτρης Βάρβογλης, από τους ζωγράφους της νεότερης γενιάς, μας λέει «Το δύσκολο για μας τους νέους είναι το πώς θα στηρίξουμε εικαστικά αυτή τη σκληρή πραγματικότητα. Η συμμετοχή στην έκθεση είναι ένα διαφορετικό "μάθημα" που μας διαμορφώνει και σαν ανθρώπους, τόσο κοινωνικά όσο και πολιτικά. Μας σημαδεύει».

Στη γενιά των νεότερων ζωγράφων ανήκει η Ματίνα Σταυροπούλου, η οποία συμμετέχει στην έκθεση, με την ελπίδα να βοηθήσει ώστε να ευαισθητοποιηθεί όσο το δυνατόν περισσότερος κόσμος, απέναντι στη ζωή και στη δουλιά στη Ζώνη. «Αυτό που εισπράττω από αυτόν το χώρο», μας λέει, «είναι σπαραγμός, πόνος και ποίηση».

Εργο του Χ. Δαραδήμου

«Οπως και στην προηγούμενη διοργάνωση, έτσι και τώρα με ενδιέφερε το πώς θα μπορούσαν να εκφραστούν όλα όσα "κρύβει" η εργασία στη Ζώνη: Οι καημοί, οι χαρές, οι λύπες, οι αναστεναγμοί... Βγάλαμε τα έργα μας σε κοινή θέα, μέσα στο χώρο δουλιάς, μέσα στη σκουριά, στη μουντζούρα... Αυτή τη φορά συμμετείχαν πολύ περισσότεροι εικαστικοί, προσπαθώντας, ελεύθερα, να αποδώσουν το συναίσθημα».

Φωτογραφία του Μ. Πάκια