Associated Press

Ζευγάρια Αμερικανών και ξένων συρρέουν στις κλινικές του Δρ. Στάινμπεργκ για το σχεδιασμό και τη δημιουργία μωρών «στα μέτρα τους»...

Σ' αυτόν τον φανταστικό κόσμο, τα κορίτσια λιγοστεύουν. Και επειδή η «απόκτησή τους» προσφέρει οικονομικά οφέλη, αρχίζουν ανεξέλεγκτες και βρώμικες συναλλαγές. Υποδαυλίζονται τα μίση και, κυρίως στον φτωχό Νότο που κατοικείται από ορδές εκατομμυρίων αζευγάρωτων νεαρών, ξεσπούν άγριες συγκρούσεις... Η Ευρώπη προσπαθεί να σφραγίσει τα σύνορά της και επιδοτεί τη γέννηση κοριτσιών...

Αυτό το εφιαλτικό σενάριο δεν είναι πραγματικό. Αποτέλεσε, πριν 13 χρόνια, τον καμβά για το μυθιστόρημα «Ο πρώτος αιώνας μετά τη Βεατρίκη» του Λιβανέζου συγγραφέα Αμίν Μααλούφ. Ομως δεν πρόκειται απλώς για ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα. Είναι, πιο πολύ, μία κοινωνική υπόθεση εργασίας: Πώς θα ήταν ο κόσμος μας εάν ανατρεπόταν η - επί χιλιάδες χρόνια - ισορροπία μεταξύ γυναικείου και ανδρικού πληθυσμού;

Πρόσφατο ρεπορτάζ του «Ασοσιέιτεντ Πρες» έκανε λόγο για τα πλήθη εκατοντάδων ζευγαριών που συρρέουν στις ακριβοπληρωμένες κλινικές των «Ιδρυμάτων Γονιμότητας και Παρένθετης μητρότητας Καλιφόρνια και Νεβάδα» του Δρ. Τζέφρι Στάινμπεργκ για να εξασφαλίσουν πως το παιδί τους θα γεννηθεί αγόρι (επειδή «έτσι το θέλουν» και όχι επειδή υπάρχει στο ιστορικό τους κληρονομικά μεταδιδόμενη ασθένεια που εμφανίζεται περισσότερο στα κορίτσια). Που δίνουν 70.000 δολάρια τη φορά για να εξασφαλίσουν πως το παιδί τους θα γεννηθεί «με το καλύτερο γενετικό υλικό» απαλλαγμένο από την πιθανότητα ασθενειών. Που αγοράζουν «καλά ωάρια» και ενοικιάζουν υγιείς, νεαρές, «παρένθετες μητέρες» για να κυοφορήσουν τα έμβρυά τους...

Το χρυσωρυχείο των κλινικών του Δρ. Στάινμπεργκ στην Καλιφόρνια δεν ήταν η μόνη αφορμή. Στα τέλη Ιούνη, είδε το φως της δημοσιότητας ρεπορτάζ της ηλεκτρονικής εφημερίδας «Ασιατικοί Τάιμς» που αναφερόταν στον «ιατρικό τουρισμό αναπαραγωγής» Αμερικανών και Ευρωπαίων στην Ινδία, που ενοικιάζουν τη μήτρα φτωχών έναντι 2.500-5.000 δολαρίων.

Ψάχνοντας κανείς το θέμα, διαπιστώνει πως είναι πολύ μεγαλύτερο απ' τον «αθώο» ιατρικό τουρισμό δυτικών καταναλωτών που έχουν εθιστεί στο να αγοράζουν «ευκολίες» ακόμη και για τη γέννηση των παιδιών τους. Σχεδόν παντού έχει στηθεί ένα διεθνές δίκτυο εμπορευματοποίησης της γυναικείας σάρκας. Οχι, αυτή τη φορά, απ' την άποψη της πληρωμένης συνουσίας αλλά απ' την πλευρά της ευγονικής αναπαραγωγής. Πρόκειται για ένα δίκτυο κατακερματισμού της διαδικασίας ανθρώπινης αναπαραγωγής. Οπου τα μωρά είναι καλοπληρωμένο εμπόρευμα... Και το δίκτυο αυτό έχει στήσει τα πλοκάμια:

Στη Δανία και το Ισραήλ (χώρες με το υψηλότερο, παγκοσμίως, ποσοστό γεννήσεων με τεχνολογίες τεχνητής γονιμοποίησης).

Στην ανατολική και κεντρική Ευρώπη και στη νότια Ασία, όπου ανθεί το εμπόριο της παρένθετης μητρότητας και της πώλησης ωαρίων σε «τιμή ευκαιρίας»...

Στις ΗΠΑ, όπου το εμπόριο σύλληψης και γέννησης μωρών κατά παραγγελία φύλου και «καλών γονιδιακών προδιαγραφών» συνιστά σήμερα μπίζνες ετήσιου τζίρου άνω των 3 δισ. δολαρίων. Στην Ινδία μάλιστα η «επιχείρηση» έχει τζίρο που αγγίζει (σύμφωνα με το Ινδικό Συμβούλιο Ιατρικής Ερευνας) τα 9 δισ. δολάρια...

Associated Press

Τα ορφανά παιδάκια γονιών που πέθαναν από AIDS είναι στα αζήτητα... Οι εύποροι δυτικοί νοιάζονται μόνον για τη διαιώνιση του «δικού τους γενετικού υλικού», «ενοικιάζοντας» τις μήτρες φτωχών γυναικών...

Ωστόσο, σύντομα, κοντά στην εξωσωματική γονιμοποίηση γεννιούνται δύο άλλα, καινούρια - ως τότε - φαινόμενα:

• Πρώτον, εκείνο της διάθεσης ωαρίων και σπέρματος.
• Δεύτερον, το φαινόμενο της παρένθετης μητρότητας. Των γυναικών δηλαδή που, για λόγους αλτρουισμού ή οικονομικούς, «δανείζουν» τη μήτρα τους σε άτεκνα ζευγάρια...

Σύντομα, η υπόθεση «μωρό» γίνεται πιο περίπλοκη από τη συνήθη παραδοσιακή διαδικασία τεκνοποίησης. Λιγότερο από μία δεκαετία μετά την πρώτη εξωσωματική γονιμοποίηση, γεννιούνται τα πρώτα μωρά με δύο «μητέρες» (το ωάριο γυναίκας με προβλήματα υπογονιμότητας γονιμοποιείται εργαστηριακά με το σπέρμα του συζύγου της και το έμβρυο κυοφορείται και γεννιέται από άλλη) ή και τρεις μητέρες (το ωάριο ξένης δότριας γονιμοποιείται με το σπέρμα του συζύγου άτεκνου ζευγαριού, κυοφορείται στη μήτρα άλλης που μετά τον τοκετό παραδίδει - έναντι αμοιβής και βάσει συμφωνητικού - τα γονικά δικαιώματα στη γυναίκα του άτεκνου ζευγαριού)...

Ετσι, η υπόθεση ξεπερνά τα όρια των κλινικών, μπαίνει στις αίθουσες των δικαστηρίων και εκτίθεται στους φακούς των δικτύων Μαζικής Ενημέρωσης. Το 1986 η κοινή γνώμη στις ΗΠΑ διχάζεται από τη δικαστική περιπέτεια του πρώτου παιδιού με «δύο μητέρες». Η ιστορία γνωστή με την ονομασία «Baby M», έχει πρωταγωνιστές ένα άτεκνο ζευγάρι Αμερικανών και τη Μαίρη Μπεθ Ουάιτχεντ, που τους δάνεισε τη μήτρα της για εννιά μήνες. Παρά το συμβόλαιο που είχε υπογράψει, η Ουάιτχεντ αποφάσισε μετά τον τοκετό να κρατήσει το μωρό που κυοφορούσε με το γενετικό υλικό τρίτων.. Στον πρώτο δικαστικό μαραθώνιο, οι δικαστές αποφάνθηκαν πως η Ουάιτχεντ δεν είχε κανένα δικαίωμα πάνω στο έμβρυο γιατί αυτό δημιουργήθηκε με ξένο σπέρμα και ξένο ωάριο, μολονότι το κυοφόρησε για εννιά μήνες. Ανώτατο δικαστήριο των ΗΠΑ, στο οποίο προσέφυγε αργότερα, αποφάσισε τελικώς να ακυρώσει τη διαδικασία υιοθεσίας του μωρού στο άτεκνο ζευγάρι, να αναθέσει την κηδεμονία του μωρού στον άνδρα (κάτοχο σπέρματος) και να δώσει στην Ουάιτχεντ δικαιώματα επίσκεψης του μωρού σε τακτά χρονικά διαστήματα...

Δικαστικές περιπέτειες του είδους αυτού διαδραματίζονται ως σήμερα στις ΗΠΑ. Μολονότι σπανιότερα. Οχι επειδή υπάρχει συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο στη λεγόμενη «μητρόπολη» του καπιταλισμού, όπου είναι μεταξύ άλλων ελεύθερη η δυνατότητα σύλληψης και γέννησης μωρών κατά παραγγελία φύλου. Αλλά και επειδή τα συμβόλαια ενοικίασης μήτρας ή αγοράς σπέρματος και ωαρίων, συνοδεύονται πλέον από δεκάδες, λεπτομερείς όρους...

Στην κλινική, η διαδικασία λήψης ωαρίου για εξωσωματική γονιμοποίηση έχει αρχίσει καιρό πριν την εισαγωγή της δότριας στην αίθουσα...

Η περίπτωση της Ντέρεκ δεν είναι μοναδική. Εδώ και χρόνια, χιλιάδες νεαρές Αμερικανίδες ή ξένες φοιτήτριες σε πανεπιστήμια στις ΗΠΑ γίνονται στόχος των μεσιτικών γραφείων στρατολόγησης «δωρητριών ωαρίων» (γνωστά σαν «egg-broker agencies»). Επειδή είναι νεαρές - βρίσκονται δηλαδή στην καλύτερη αναπαραγωγική ηλικία των 18 ως 25 χρόνων - και μορφωμένες... Ετσι, πολλές νεαρές φοιτήτριες γνωρίζουν καλά το «μεσιτικό» γραφείο εξασφάλισης ωαρίων και παρένθετων μητέρων, «Perfect Match», και ας μην έχουν πρόβλημα τεκνοποίησης. Είναι άλλωστε το «εμπόρευμα»...

Ενα και μόνο ωάριο μίας μέσης φοιτήτριας σε καλή αναπαραγωγική ηλικία και με καλό ιατρικό ιστορικό πιάνει στην αγορά «το λιγότερο 2000 δολάρια». Το «φρέσκο ωάριο» μίας «18χρονης, μη καπνίστριας, λεπτής, ψηλής, αθλητικής και κυρίως έξυπνης (με πάνω από 1.500 μόρια στους διαγωνισμούς SAT)», όπως γράφουν κάποιες αγγελίες) μπορεί να πιάσει και 12.000 δολάρια...

Ωστόσο, πολλές αγνοούν τους κινδύνους που ελλοχεύει η διαδικασία πώλησης ωαρίων. Η υποβολή των νεαρών γυναικών σε διαδικασίες «αφαίρεσης» ωαρίων ή (εάν είναι μέλλουσα παρένθετη μητέρα) σε «θεραπείες» συγχρονισμού του κύκλου τους με αυτόν των γυναικών που δίνουν τα ωάρια, δεν είναι ούτε απλή (διαρκεί περίπου 6-8 βδομάδες) ούτε εντελώς ανώδυνη (μπορεί να προκαλέσει ψυχολογικές μεταπτώσεις και άλλα προβλήματα υγείας). Αρκετές, μετά από κάποια θεραπεία για «δωρεά» ωαρίου, νοσηλεύονται σε κλινικές με λογαριασμούς άνω των 20.000 δολαρίων που δεν καλύπτονται από τα γραφεία ή τους «κυνηγούς ωαρίων»...

Σε έρευνα του Πανεπιστημίου του Χάβαρντ, το 2003, διαπιστώνεται πως η πλειοψηφία των μεσιτικών γραφείων «δωρεάς» ωαρίων και παρένθετης μητρότητας δεν ενημερώνει σωστά τις φοιτήτριες για τις πιθανές επιπλοκές και κινδύνους για την υγεία τους. Οπως, π.χ., για το θανατηφόρο Σύνδρομο Υπερδιέγερσης Ωοθηκών (OHS) που συναντάται ενίοτε στη διαδικασία λήψης ωαρίου. Το σύνδρομο OHS προκαλεί, σε απλές γραμμές, συσσώρευση υγρών στους πνεύμονες και στην καρδιά με αποτέλεσμα το θάνατο...

Οι κλινικές και τα μεσιτικά γραφεία παρένθετης μητρότητας στις ΗΠΑ ακολουθούν παρόμοιες τακτικές. Ωστόσο, δε στοχεύουν αποκλειστικά στις νεαρές, μικροαστές, φοιτήτριες, αλλά και σε φτωχές και άνεργες υγιείς γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας που μπορούν να διαθέσουν ένα φρέσκο ωάριο γιατί έχουν ανάγκη τα λεφτά... Π.χ. στην ιστοσελίδα των «Ιδρυμάτων Γονιμότητας και Παρένθετης Μητρότητας» του Δρ. Στάινμπεργκ στο «Φερτιλιστάν» (όπως αποκαλείται η πολιτεία της Καλιφόρνια επειδή διαθέτει τις περισσότερες κλινικές του είδους από οποιαδήποτε άλλη πολιτεία των ΗΠΑ) η διαφήμιση για επίδοξες παρένθετες μητέρες ζητά:

• Να είναι τουλάχιστον 18 ετών και (σωματικώς και ψυχολογικώς) υγιείς
• Μη καπνίστριες
• Να έχουν στο ιστορικό τους τουλάχιστον μια εννιάμηνη κύηση με φυσιολογικό τοκετό

Εάν κριθούν «άξιες» για παρένθετη μητρότητα και εγκριθούν από το ζευγάρι πελατών:

• Να πειθαρχούν στις συστάσεις των γιατρών για υγιεινή δίαιτα.
• Να ακολουθούν με συνέπεια τις αγωγές και τα φάρμακα που της χορηγούνται.
• Επιπλέον, ο σύντροφός τους να κάνει αιματολογικές εξετάσεις και να υπογράψει συμφωνητικό πως δε θα έχει σεξουαλική επαφή με τη σύντροφό του τους εννιά μήνες κύησης...

Ολα αυτά δε συμβαίνουν μόνον στις ΗΠΑ. Κλινικές παρένθετης μητρότητας με ασφαλείς ή και επισφαλείς προδιαγραφές υπολογίζεται πως υπάρχουν σε δεκάδες άλλες χώρες, κυρίως της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης (π.χ., Γεωργία όπου από το 2000 λειτουργεί μεγαλοκλινική τέτοιου είδους) και της Νότιας Ασίας - με πρώτη πρώτη την Ινδία, όπου η μήτρα φτωχών γυναικών ενοικιάζεται για 3.000 δολάρια και ένα ωάριο κοστίζει μερικές εκατοντάδες δολάρια.

Η παρένθετη μητρότητα, με άλλα λόγια, ανθεί όπου η φτώχεια πλήττει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού και απουσιάζει αυστηρό ρυθμιστικό νομοθετικό πλαίσιο. Οσον αφορά στην Ελλάδα, η παρένθετη μητρότητα από τον Δεκέμβρη του 2002 επιτρέπεται με νόμο, υπό προϋποθέσεις. Απαγορεύεται ωστόσο στη Γερμανία, στην Αυστρία, στη Νορβηγία και στη Φιλανδία. Στη Γαλλία, στη Δανία και το Ισραήλ η παρένθετη μητρότητα απαγορεύεται μόνον όταν γίνεται, «επίσημα τουλάχιστον», δίχως οικονομικά ανταλλάγματα...