Η Ακρόπολη «αόρατη» από το νέφος

Η μόνη που δε φαίνεται να ανησυχεί για την κατάσταση αυτή είναι η κυβέρνηση, η οποία, όπως ακριβώς και η προηγούμενη του ΠΑΣΟΚ, αρκείται στις ...καταγραφές του νέφους! Παράλληλα, αντί να πάρει ουσιαστικά μέτρα για την καταπολέμηση του νέφους, ξεγυμνώνει το Λεκανοπέδιο ακόμη και από τους ελάχιστους πνεύμονες πρασίνου και ελεύθερους χώρους που υπάρχουν, παραδίδοντάς τους στην τσιμεντοποίηση και στην «αξιοποίηση» από το μεγάλο κεφάλαιο. Στην ίδια λογική κινούνται και οι εκπρόσωποι των κομμάτων αυτών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις και του ΣΥΝ, ενώ συνολικά δε φρόντισαν να αναπτύξουν κανένα διεκδικητικό αγώνα και να πιέσουν τις κυβερνήσεις για ουσιαστικά μέτρα απορρύπανσης του Λεκανοπεδίου και προστασίας της ποιότητας ζωής των κατοίκων.

Οι Αθηναίοι εκπέμπουν SOS, αλλά δεν το λαμβάνουν ούτε οι κυβερνώντες, ούτε οι «άρχοντες» της Αυτοδιοίκησης

Ενα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία της Εκθεσης, αλλά και των προηγούμενων παρόμοιων Εκθέσεων από το 2001 και μετά, είναι ότι δεν υπάρχει πια περιοχή του Λεκανοπεδίου την οποία να μην την αγγίζει το πρόβλημα του νέφους. Η ατμοσφαιρική ρύπανση, στην κυριολεξία, είναι η μόνη που δεν καταλαβαίνει από ...ταξικές διαφορές, αφού εμφανίζεται με την ίδια ένταση τόσο στις λεγόμενες «καλές περιοχές» της πρωτεύουσας, όσο και στους υποβαθμισμένους δήμους.

Ας εξετάσουμε, όμως, τον κάθε ρύπο ξεχωριστά:

Αιωρούμενα Σωματίδια: Στο ρύπο αυτό ως ανεκτό όριο έχουν οριστεί τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα, το οποίο δε θα πρέπει να ξεπερνιέται περισσότερες από 35 μέρες το χρόνο. Ωστόσο, το όριο αυτό ξεπεράστηκε κατά 178 φορές (τις μισές μέρες του χρόνου!) στην οδό Αριστοτέλους, 126 στη Λυκόβρυση, 110 στο Μαρούσι, 67 στην Αγία Παρασκευή και 36 στον Πειραιά.

Οζον: «Πρωταθλήτρια» στις υπερβάσεις της ωριαίας τιμής για το ρύπο του όζοντος (180 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα) αναδείχτηκε για το 2005 η περιοχή της Νέας Σμύρνης με 27 μέρες υπερβάσεων, ενώ ακολουθούν: Η Λυκόβρυση (26 μέρες), οι Θρακομακεδόνες (22), η Αγία Παρασκευή (17), η Γεωπονική - Βοτανικός (12), το Μαρούσι (9), τα Λιόσια (7), το Περιστέρι (5). Στο ρύπο αυτό παρουσιάστηκαν και τρεις υπερβάσεις του ορίου συναγερμού, δύο φορές στη Λυκόβρυση και μία στους Θρακομακεδόνες.

Διοξείδιο Αζώτου: Στο ρύπο αυτό παρουσιάστηκαν υπερβάσεις της ενδεικτικής μέσης ετήσιας τιμής στους σταθμούς μέτρησης της Πατησίων, Αθηνάς, Αριστοτέλους και του Πειραιά και, όπως σημειώνει η Εκθεση αν δε μειωθούν, τότε θα υπάρξει πρόβλημα με τα νέα όρια του 2010. Σημειώνουμε ότι πολύ κοντά στα όρια αυτά βρίσκονται οι τιμές του ρύπου στη Γεωπονική - Βοτανικός (σ.σ. κινδυνεύει προφανώς περισσότερο μετά τη χωροθέτηση του γηπέδου του ΠΑΟ και σειράς άλλων εμπορικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων), στη Νέα Σμύρνη, στο Γουδί και το Γαλάτσι.

Η ίδια και χειρότερη κατάσταση παρουσιάζεται και στις περιοχές του Θριάσιου Πεδίου, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γραφείου Ελέγχου Ρύπανσης και Ποιότητας Περιβάλλοντος του Αναπτυξιακού Συνδέσμου των Δήμων της περιοχής.

Στη χειρότερη κατάσταση βρίσκεται η περιοχή της παραλίας του Ασπροπύργου, όπου στα αιωρούμενα σωματίδια σημειώθηκε 239 μέρες υπέρβαση! Υψηλές ήταν οι συγκεντρώσεις στο ίδιο σημείο και των υδρογονανθράκων (οι υψηλότερες του Θριασίου, προφανώς λόγω των διυλιστηρίων), ενώ στο όζον παρουσιάστηκαν τιμές μεγαλύτερες από το 2004.

Στη Μάνδρα σημειώθηκαν 182 υπερβάσεις του ορίου στα αιωρούμενα σωματίδια, στην Ελευσίνα οι συγκεντρώσεις του όζοντος ήταν αρκετά υψηλές, όπως και στη Μαγούλα.

Σύμφωνα με την Εκθεση του ΥΠΕΧΩΔΕ, βασικές πηγές ρύπων είναι οι εξής:

• Πηγές των ρύπων που συντελούν στη δημιουργία του όζοντος είναι τα οχήματα, τα εργοστάσια, οι χωματερές, χημικά διαλυτικά και πολλές άλλες μικρές πηγές, όπως βενζινάδικα κ.λπ.
• Το μονοξείδιο του άνθρακα έχει πηγή κυρίως τα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα.
• Η χρήση καυσίμων σε αυτοκίνητα και βιομηχανικούς καυστήρες ή σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, που παράγουν μονοξείδιο του αζώτου. Αυτό με διάφορες χημικές αντιδράσεις που ενισχύονται με την παρουσία ηλιακής ακτινοβολίας μετατρέπεται σε διοξείδιο του αζώτου.
• Τα αιωρούμενα σωματίδια προκαλούν: βιομηχανικές δραστηριότητες, παραγωγή τσιμέντου, γύψου, χυτήρια, κατασκευαστικές δραστηριότητες, πετρελαιοκίνητα οχήματα, άλλες καύσεις κ.λπ. Επίσης, μεταφέρεται από μεγάλες αποστάσεις, κυρίως από περιοχές ερήμων.
• Το βενζόλιο εκπέμπεται από τα βενζινοκίνητα οχήματα, ιδιαίτερα από εκείνα που δε λειτουργεί σωστά ο καταλύτης. Επίσης, άλλες πηγές είναι η βιομηχανία (διυλιστήρια, χημική βιομηχανία) η διακίνηση καυσίμων και η οικιακή θέρμανση.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση στη χώρα μας δεν είναι, όμως, «προνόμιο» μόνον της Αττικής. Είναι χαρακτηριστικό ότι μελέτη που έγινε το 2001 στο πλαίσιο της ΕΕ, μέσα στις 10 πόλεις με τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων Ρ10, οι 6 ήταν ελληνικές! Ειδικότερα, «πρωταθλήτρια» είχε αναδειχτεί η Θεσσαλονίκη με 208 μέρες το χρόνο υπέρβασης του ορίου των 50 μg ανά κυβικό μέτρο αέρα, ενώ ακολουθούσαν η Αθήνα (174 μέρες υπέρβασης), η Λάρισα (151), η Πάτρα (138), ενώ στην 8η θέση ήταν τα Γιάννενα (95) και στη 10η το Ηράκλειο (69).

Από τότε βέβαια, όπως δείχνει και η Εκθεση του ΥΠΕΧΩΔΕ για την Αθήνα, μάλλον έχουν χειροτερέψει τα πράγματα...

Το νέφος σκοτώνει. Αυτό αποδεικνύεται από επιδημιολογικές έρευνες που έχουν γίνει τόσο στη χώρα μας, όσο και διεθνώς, ενώ και η ίδια η Εκθεση του ΥΠΕΧΩΔΕ σε ειδικό της Παράρτημα κάνει λόγο για σημαντικές επιπτώσεις του κάθε ρύπου ξεχωριστά στην υγεία. Φανταστείτε πόσο επιδρούν όλοι μαζί σωρευτικά...

Σύμφωνα με έρευνα της ΕΕ, που είδε πέρσι το φως της δημοσιότητας, η ατμοσφαιρική ρύπανση (κυρίως αιωρούμενα σωματίδια και όζον) μειώνει το προσδόκιμο μέσο όρο ζωής κατά 9 μήνες και αυξάνει τις αναπνευστικές παθήσεις, όπως τη βρογχίτιδα και το άσθμα. Περίπου 400.000 Ευρωπαίοι, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, χάνουν κάθε χρόνο πρόωρα τη ζωή τους, εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ενώ ειδικότερα τα αιωρούμενα σωματίδια προκαλούν 110.000 επιπλέον νοσηλείες το χρόνο με σοβαρές παθήσεις.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα αιωρούμενα μικροσωματίδια (ΡΜ10 και ΡΜ2,5) εισχωρούν βαθύτερα στο αναπνευστικό σύστημα και ευθύνονται για αυξημένη θνησιμότητα. Μελέτες μάλιστα του Τμήματος Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών έδειξαν:

• Αν τα μέσα επίπεδα των ΡΜ10 στην Αθήνα ήταν κάτω από 20 mg/m³ (αντί των 52,12 mg/m³ που είναι τώρα), θα είχαμε 5.066 λιγότερους θανάτους κάθε χρόνο στην Αθήνα.
• Για τα μικρότερα σωματίδια (ΡΜ2,5) έδειξε ότι αν τα μέσα επίπεδά τους στην Αθήνα ήταν κάτω από 15 mg/m³ (αντί των 24 mg/m³ που εκτιμάται ότι έχουμε τώρα), θα είχαμε 2.704 λιγότερους θανάτους κάθε χρόνο.
• Επιπλέον, μια τέτοια μείωση θα αύξανε το προσδόκιμο ζωής σχεδόν κατά ένα χρόνο για κάθε κάτοικο της Αθήνας.

Πολύ επικίνδυνοι, όμως, είναι και οι άλλοι ατμοσφαιρικοί ρύποι. Ειδικότερα, η Εκθεση του ΥΠΕΧΩΔΕ ως προς τις επιπτώσεις των άλλων σπουδαιότερων ρύπων αναφέρει:

• «Το όζον σε μεγάλες συγκεντρώσεις προκαλεί σημαντικά προβλήματα στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Προκαλεί ερεθισμό στην αναπνευστική οδό, διαταραχή της αναπνευστικής λειτουργίας, αίσθημα ξηρότητας στο λαιμό, πόνο στο στήθος, βήχα, άσθμα, φλεγμονή στους πνεύμονες, πιθανή επιδεκτικότητα σε μολύνσεις του αναπνευστικού και ερεθισμό των οφθαλμών. Το όζον έχει επίσης δυσμενείς επιδράσεις στα φυτά, μειώνει την παραγωγή στις αγροτικές καλλιέργειες και προξενεί ζημιές στη δασική βλάστηση».
• Το μονοξείδιο του άνθρακα «μειώνει την ικανότητα του αίματος να μεταφέρει οξυγόνο σε βασικούς ιστούς του οργανισμού, επιδρώντας κυρίως στο καρδιαγγειακό και νευρικό σύστημα. Χαμηλές συγκεντρώσεις του επηρεάζουν δυσμενώς άτομα με καρδιακά προβλήματα και μειώνουν τις σωματικές επιδόσεις νεαρών και υγιών ατόμων. Υψηλότερες συγκεντρώσεις προκαλούν συμπτώματα όπως ζαλάδα, πονοκεφάλους, κόπωση».
• Το διοξείδιο του αζώτου είναι «σημαντικός ρύπος για τη δημιουργία όξινης βροχής. Σε υψηλές συγκεντρώσεις βλάπτει ανθρώπους και βλάστηση. Στα παιδιά μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικές ασθένειες. Στους ασθματικούς προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή».
• Το βενζόλιο «προκαλεί ασθένειες του αίματος και έχει χαρακτηριστεί ως καρκινογόνος ένωση».

Ο Σπύρος Χαλβατζής

«Το πρόβλημα του νέφους, συνολικότερα τα ζητήματα της υποβάθμισης του περιβάλλοντος στο Λεκανοπέδιο δεν αποτελούν τεχνοκρατικά ζητήματα», τονίζει ο Γιώργος Μαυρίκος και συνεχίζει: «Δεν μπορούν να επιλυθούν με μια καλύτερη διαχειριστική πολιτική από τις κυβερνήσεις της πλουτοκρατίας. Δημιουργήθηκαν και οξύνονται εξαιτίας μιας ταξικής πολιτικής, που συνειδητό στόχο της έχει την κερδοφορία των κάθε είδους επιχειρηματικών συμφερόντων. Είναι αυτή η πολιτική των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ που οδήγησε στη σημερινή άθλια πραγματικότητα: ασυδοσία στη χωροθέτηση και στη ρύπανση από βιομηχανικές εγκαταστάσεις, πριμοδότηση της χρήσης των ΙΧ και υποβάθμιση των μέσων μαζικής μεταφοράς, καταστροφή των δασών στους ορεινούς όγκους του Λεκανοπεδίου και τσιμεντοποίηση των ελεύθερων χώρων, άναρχη και πυκνή δόμηση.

Ο Γιώργος Μαυρίκος

Πρόκειται για μια πολιτική που συστηματικά υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής των λαϊκών στρωμάτων, καταστρέφει την ίδια την υγεία τους. Στηρίχτηκε και προωθήθηκε και από τους νομάρχες και δημάρχους του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Η πολιτική αυτή, που ενισχύει τις πολυεθνικές και τα μονοπώλια, δεν παίρνει μερεμέτια. Ως "Νομαρχιακή Αγωνιστική Συνεργασία" την αντιπαλεύουμε. Διεκδικούμε να γίνουν κρατικο-λαϊκή περιουσία τα δάση και οι ακτές, να αναπτυχθούν δημόσιες, σύγχρονες, φτηνές - και με δωρεάν ζώνες - συγκοινωνίες. Υπερασπιζόμαστε τους ελεύθερους χώρους, αντιπαλεύοντας τις εκχωρήσεις τους και την εκμετάλλευσή τους από τους επιχειρηματίες.

Η ενίσχυση της ΝΑΣ και των αγωνιστικών ψηφοδελτίων στους δήμους θα βοηθήσει να αλλάξει ο συσχετισμός της δύναμης, να γίνει ένα βήμα για ριζικές αλλαγές στο επίπεδο της εξουσίας. Για να εξυπηρετούνται τα λαϊκά συμφέροντα, να ανήκει ο πλούτος που υπάρχει και παράγεται σε αυτούς που τον παράγουν. Μόνο τότε θα μπορεί να προστατευτεί αποτελεσματικά το περιβάλλον, η υγεία και η ποιότητα ζωής του λαού».

Από την πλευρά του, ο Σπύρος Χαλβατζής σημειώνει:

«Από τα ίδια τα στοιχεία του ΥΠΕΧΩΔΕ αποδεικνύεται ότι το νέφος όχι μόνο δεν καταπολεμήθηκε, αλλά μεταλλάχτηκε σε πιο επικίνδυνη μορφή και, παράλληλα, επεκτάθηκε. Αποκαλύπτεται, έτσι, ακόμη μια φορά ο βαθιά ταξικός, αντιλαϊκός χαρακτήρας της πολιτικής της άρχουσας τάξης, αυτή τη φορά σε σχέση με το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Μιας πολιτικής που έχει στο κέντρο της την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου και υλοποιείται με μέτρα όπως: Παραπέρα τσιμεντοποίηση των ελεύθερων χώρων, συνεχιζόμενη καταστροφή του περιαστικού πρασίνου, όξυνση του κυκλοφοριακού προβλήματος, υπερσυγκέντρωση υπηρεσιών σε τεράστια υπερτοπικά κέντρα, φθηνό ξεπούλημα δημόσιας γης στους μεγαλοκαταπατητές, παραχώρηση στις πολυεθνικές σημαντικού μέρους του σημερινού αιγιαλού και παραλίας, ανοχή στην ασύδοτη δράση ρυπαινουσών βιομηχανιών.

Αποδεικνύεται έτσι περίτρανα ότι η διαιώνιση και επιδείνωση του νέφους πάνω στα κεφάλια του λαού της Αθήνας δεν είναι θέμα τεχνικό, αλλά καθαρά πολιτικό. Και με αυτήν, επομένως, την ευκαιρία καλούμε τους εργαζομένους να βγάλουν τα δικά τους πολιτικά συμπεράσματα, να στείλουν και με την ψήφο τους, στις επικείμενες τοπικές εκλογές, μήνυμα καταδίκης των κομμάτων της άρχουσας τάξης και του ευρω-μονόδρομου, να στηρίξουν τους αγωνιστικούς δημοτικούς και νομαρχιακούς συνδυασμούς, τη "Συμπαράταξη για την Αθήνα", τη "Νομαρχιακή Αγωνιστική Συνεργασία".

Να δημιουργήσουν, έτσι, καλύτερες προϋποθέσεις, ευνοϊκότερους συσχετισμούς για πιο μαζικούς και αποτελεσματικούς αγώνες στην πορεία για την κατάκτηση της λαϊκής εξουσίας, μόνης ικανής να εξασφαλίσει και να κατοχυρώσει τα συμφέροντα των εργαζομένων».