Η φορολογική μεταρρύθμιση δε θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη από τον προσανατολισμό των ταξικών αναδιαρθρώσεων που προωθούνται και στη χώρα μας από τις αρχές της δεκαετίας του '90 και αφορούν στο σύνολο των οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων.

Ο χαρακτήρας της μεταρρύθμισης των φορολογικών συστημάτων πολύ εύστοχα συμπυκνώνεται από την εφημερίδα «Εστία» με τη φράση: «Ανταγωνισμός και στη φορολογία»¹.

Στα πλαίσια της ελεύθερης κίνησης του κεφαλαίου και των εμπορευμάτων, η οποία αντικειμενικά διευρύνει τις δυνατότητες του κεφαλαίου για αποφυγή των περιοχών με υψηλή φορολογική επιβάρυνση, οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου προβάλλουν ως ανάγκη την ελαχιστοποίηση της συνολικής φορολογικής επιβάρυνσης των επιχειρήσεων (φορολογία κερδών και εργοδοτικές εισφορές στην Κοινωνική Ασφάλιση) στο όνομα της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητάς τους.

Μάλιστα, στη χώρα μας, επικαλούνται και έναν ακόμη πρόσθετο λόγο για την ανάγκη ελαχιστοποίησης της φορολογικής επιβάρυνσης, το «γεγονός ότι αυτή συντηρεί έναν απαρχαιωμένο και επιβαρυντικό κρατισμό».

Σε πρόσφατη μελέτη της Alpha Bank τονίζεται: «Το ύψος της φορολογικής επιβάρυνσης σε κάθε χώρα αποτελεί βασικό δείκτη ανταγωνιστικότητας που επηρεάζει την ανάληψη επενδύσεων, την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων και την ανάπτυξη της χώρας γενικότερα. Το ύψος της φορολογικής επιβάρυνσης εξαρτάται από το ύψος των δημόσιων δαπανών»².

«Οι βασικές επιδιώξεις των φορολογικών μεταρρυθμίσεων που προωθούνται τα τελευταία χρόνια σε πολλές χώρες συνοψίζονται στα ακόλουθα: α) Στην ενίσχυση των κινήτρων για προσέλκυση επιχειρηματικών επενδύσεων (εγχώριων και ξένων), με δραστική μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των επιχειρήσεων. β) Στην ενίσχυση των κινήτρων για εργασία με μείωση των οριακών φορολογικών συντελεστών στο φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων και με ταυτόχρονη ουσιαστική απλοποίηση και ουδετεροποίηση του φορολογικού συστήματος. Ως τελική (ιδανική) κατάληξη της ανωτέρω φορολογικής μεταρρύθμισης μπορεί να θεωρηθεί η ολοκληρωμένη εφαρμογή του λεγόμενου "συστήματος του μοναδικού, ενιαίου φόρου στην κατανάλωση", "Flat Tax"»³, του λεγόμενου ουδέτερου φόρου και ο οποίος είναι κάτι αντίστοιχο του ΦΠΑ.

Ας προσπαθήσουμε να αποκρυπτογραφήσουμε τα παραπάνω και να προσδιορίσουμε τις συνέπειες που θα έχει η εφαρμογή αυτής της φορολογικής πολιτικής στους εργαζόμενους, στη λαϊκή οικογένεια.

Πρώτο: Η μείωση των φορολογικών συντελεστών των επιχειρήσεων θα έχει ως αποτέλεσμα τον ακόμη μεγαλύτερο περιορισμό της όποιας φορολογικής επιβάρυνσής τους και κατ' επέκταση τη μεγέθυνση των καθαρών τους κερδών. Ενα αποκαλυπτικό παράδειγμα των παραπάνω: Ενώ τα κέρδη προ φόρων των εισηγμένων στο ΧΑΑ το 2005 αυξήθηκαν κατά 24% σε σχέση με το 2004, τα καθαρά κέρδη παρουσίασαν αύξηση κατά 38,7%. Αυτό σημαίνει ότι λόγω της φοροελάφρυνσης που είχαν, έβαλαν στα θησαυροφυλάκιά τους περίπου 674 εκ. ευρώ επιπλέον.

Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης, αυτή η τάση είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική. Ο μέσος όρος των φορολογικών συντελεστών των επιχειρήσεων στην ΕΕ των «15» από 38% που ήταν το 1995, έπεσε το 2006 στο 29,5%.

Δεύτερο: Από τη μείωση των φορολογικών κλιμακίων της φορολογίας των φυσικών προσώπων (δηλαδή η συρρίκνωση της προοδευτικής φορολογικής επιβάρυνσης στα υψηλότερα εισοδήματα), σε συνδυασμό με τη μείωση των ανώτερων φορολογικών συντελεστών ευνοούνται υψηλά εισοδήματα.

Τρίτο: Η προβαλλόμενη λογική της ανάγκης απλοποίησης και ουδετεροποίησης του φορολογικού συστήματος μέσω της αύξησης της έμμεσης φορολογίας προσπαθεί να αποκρύψει το ταξικό περιεχόμενο της φοροεπιδρομής στα λαϊκά εισοδήματα.

Με τη λογική της ουδετερότητας της έμμεσης φορολογίας οι θιασώτες της αναδεικνύουν ότι αυτή δεν προκαλεί καμιά αρνητική επίπτωση στην επιχειρηματική ανταγωνιστικότητα, αντίθετα, και στο βαθμό που συνοδεύεται από φοροελάφρυνση των επιχειρήσεων, έχει θετικά αποτελέσματα στην κερδοφορία τους.

Αυτή η πολιτική ουσιαστικά θα οδηγήσει στη δραστική μείωση των φορολογικών εσόδων που προέρχονται από την άμεση φορολογία, ιδιαίτερα των επιχειρήσεων και των υψηλών εισοδημάτων, στην αύξηση των εσόδων που προέρχονται από την κατ' εξοχήν αντιλαϊκή έμμεση φορολογία και στη συρρίκνωση των κρατικών δαπανών για την Κοινωνική Ασφάλιση, την Παιδεία, την Υγεία κ.ά.

Σε αυτές τις γενικότερες κατευθύνσεις εντάσσονται και οι δύο πρόσφατες φορολογικές μεταρρυθμίσεις στη χώρα μας, του 2002 από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, η οποία προχώρησε στη μείωση των φορολογικών κλιμακίων από 6 σε 4 (δηλαδή της συρρίκνωσης της προοδευτικής επιβάρυνσης στα υψηλότερα εισοδήματα) για τη φορολογία των φυσικών προσώπων και στην εναρμόνιση με τις εισηγμένες στο ΧΑΑ του φορολογικού συντελεστή και των υπολοίπων νομικών προσώπων στο 35%. Του 2004 από την κυβέρνηση της ΝΔ (ν. 3296/2004), με την οποία μειώθηκε ακόμα περισσότερο και σταδιακά σε ορίζονται τριετίας ο φορολογικός συντελεστής των επιχειρήσεων στο 25%. Ταυτόχρονα, το 2005 και με πρόφαση τα δημοσιονομικά ελλείμματα αυξήθηκαν οι φορολογικοί συντελεστές του ΦΠΑ.

Τα αποτελέσματα αυτών των φορολογικών μεταρρυθμίσεων είναι αποκαλυπτικά. Για το διάστημα 2000 - 2005 έχουμε:

• Αύξηση των εσόδων από τη φορολογία των φυσικών προσώπων κατά 50,0%.
• Μείωση των εσόδων από τη φορολογία των νομικών προσώπων κατά 6,27%, παρά την τεράστια κερδοφορία τους.
• Αύξηση των έμμεσων φόρων κατά 26,10%, ενώ ο ΦΠΑ αυξήθηκε κατά 37,79%.

Σημαντική, τέλος, είναι και η φοροεπιβάρυνση, εκτός από αυτήν των μισθωτών και των συνταξιούχων, των ελευθεροεπαγγελματιών και των μικρών επιχειρήσεων, η οποία προέρχεται μέσα από την ετήσια «εθελοντική» περαίωση και την αύξηση των μοναδικών συντελεστών των κερδών.

Σε αυτά τα πλαίσια κινείται και το δεύτερο πακέτο της φορολογικής μεταρρύθμισης της ΝΔ που αφορά στη φορολογία των φυσικών προσώπων και το οποίο εξαγγέλθηκε στη ΔΕΘ. Από αυτά που έχουν δει το φως της δημοσιότητας προκύπτει:

α) Μια μικρή αύξηση του αφορολόγητου από τα 11.000 ευρώ στα 12.000 ευρώ, κατάργηση της φορολογικής κλίμακας του 15% (αφορά σήμερα τα εισοδήματα από 11.001 ευρώ - 13.000 ευρώ) και σταδιακή μείωση μέχρι το 2009 του 30% στο 25% και του 40% στο 35%, ενώ ενδέχεται για τα πολύ υψηλά εισοδήματα άνω των 100.000 να παραμείνει ο συντελεστής του 40%.

Ως αποτέλεσμα αυτών των μέτρων θα έχουμε μια σοβαρή φοροελάφρυνση των υψηλών εισοδημάτων και μια οριακή, ασήμαντη, ελάφρυνση των «μεσαίων» εισοδημάτων, την οποία βεβαίως θα την πάρει πίσω η κυβέρνηση πολλαπλάσια από την αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης καυσίμων, τσιγάρων, αλλά και από την αύξηση των τελών της κινητής τηλεφωνίας.

Τέλος, πρέπει να σημειώσουμε ότι όχι μόνο δε θα υπάρξει καμία επίπτωση για 3.100.000 φορολογούμενους, οι οποίοι και σήμερα απαλλάσσονται της φορολογίας, έχουν δηλαδή εισόδημα κάτω από 11.000 ευρώ, αλλά θα δουν τα πραγματικά τους εισοδήματα να μειώνονται λόγω της αύξησης της έμμεσης φορολογίας.

Το ΠΑΣΟΚ, ως αντιπολίτευση, θυμήθηκε τον ταξικό χαρακτήρα των φορολογικών μέτρων, προσπαθώντας να αποκρύψει τόσο το γεγονός ότι αυτά είναι και αποτελέσματα της δικής του κυβερνητικής πολιτικής, αλλά και το γεγονός ότι σήμερα με συνέπεια η κυβέρνηση της ΝΔ συνεχίζει αυτήν την πολιτική.

Απέναντι στην προσπάθεια της άρχουσας τάξης να επιβάλει τις παραπάνω αλλαγές στο φορολογικό σύστημα, ακόμη και ως αναγκαίο κακό, η ρεαλιστικότητα της πρότασής μας για μια ριζική φορολογική μεταρρύθμιση προς όφελος των λαϊκών στρωμάτων, συνδέεται με την προβολή της αναγκαιότητας να γίνουν λαϊκή περιουσία τα βασικά και συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, ως τη μοναδική ρεαλιστική απάντηση από τη σκοπιά των εργαζομένων στην ελευθερία κίνησης του κεφαλαίου.

Η πρότασή μας για τη φορολογία συνδέεται και με την αύξηση των κρατικών δαπανών για την Κοινωνική Ασφάλιση, την Υγεία, την Παιδεία, με ταυτόχρονη κατάργηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας σε αυτούς τους τομείς και περιλαμβάνει ως βασικούς άξονες:

• Αφορολόγητο όριο 15.000 ευρώ για κάθε άγαμο, 30.000 για την οικογένεια προσαυξημένο κατά 5.000 ευρώ για κάθε παιδί. Ετήσια αναπροσαρμογή τους.
• Αύξηση των κλιμακίων εισοδήματος και προοδευτική φορολογική επιβάρυνση των υψηλότερων εισοδημάτων.
• Κατάργηση των εξωλογιστικών μεθόδων φορολόγησης των ΟΕ και ΕΕ.
• Αύξηση της φορολογίας των ΑΕ και ΕΠΕ. Κατάργηση των σκανδαλωδών φοροαπαλλαγών του μεγάλου κεφαλαίου (ναυτιλιακού, κατασκευαστικού, τραπεζικού, κ. ά.).
• Αύξηση της φορολόγησης της μεγάλης ακίνητης περιουσίας.
• Κατάργηση του ΦΠΑ για τα είδη λαϊκής κατανάλωσης, τα σχολικά είδη και τα φάρμακα. Κατάργηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης. Αύξηση του ΦΠΑ για τα είδη πολυτελείας.
• Μείωση των δημοτικών τελών, αντίθεση στην επιβολή φόρων από την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

1. Εφημερίδα «Εστία», 30.08.2006.

2. Aplha Bank: «Φορολογία για ανάπτυξη». Οικονομικό Δελτίο, Ιούνης 2006, σελ. 33.

3. Alpha Bank: «Φορολογία για ανάπτυξη». Οικονομικό Δελτίο, Ιούνης 2006, σελ. 34.