«Το Κυπριακό συνοψίζει την ανικανότητα της διεθνούς κοινότητας να αποκαταστήσει τη σωρεία μαζικών παραβιάσεων της διεθνούς νομιμότητας», τόνισε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Τάσσος Παπαδόπουλος, προσφωνώντας προχτές το βράδυ την 61η σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.

«Οι Ελληνοκύπριοι παραμένουν δεσμευμένοι για επανένωση μέσω μιας λειτουργικής διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας», τόνισε ο Κύπριος Πρόεδρος, επισημαίνοντας ότι «το σχέδιο Ανάν δεν έγινε αποδεκτό γιατί δεν προνοούσε την επανένωση του νησιού, ούτε αντιμετώπιζε τα ουσιώδη θέματα και τις κύριες ανησυχίες με ικανοποιητικό τρόπο».

Ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος υπογράμμισε ότι «η Κύπρος ήλπιζε ότι η πορεία ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση θα είχε μέχρι τώρα καταλυτική επίδραση», καλώντας, παράλληλα, την Αγκυρα να αναγνωρίσει ότι «δεν υπάρχει χώρος για στρατιωτικά δόγματα όσον αφορά το Κυπριακό» και να αναζητήσει «μια μόνιμη λύση προς όφελος όλων των Κυπρίων, της Τουρκίας και της περιοχής».

Ο ηγέτης της Κύπρου επανέλαβε ότι «το Κυπριακό είναι ένα πρόβλημα εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής από τις τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις του 37% του εδάφους του νησιού για πάνω από 32 χρόνια τώρα», προσθέτοντας ότι «λανθασμένα θεωρείται από κάποιους ως μια σύγκρουση που διαιωνίζεται».

Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στις προσπάθειες αναγνώρισης του «παράνομου κρατιδίου των Τουρκοκυπρίων» και στο θέμα των αγνοουμένων, σημειώνοντας ότι «στον πολιτικό τομέα συνεχίσαμε τις προσπάθειες σε δύο κύριους άξονες, δηλαδή να έρθουμε πιο κοντά σε μια διαδικασία διαπραγμάτευσης, η οποία θα διασφαλίζει μια ειρηνική λύση και θα αμβλύνει τις συνέπειες της εισβολής, επιφέροντας την επανένωση της Κύπρου, δηλαδή του εδάφους της, του λαού της, της κοινωνίας, της οικονομίας και των θεσμών της σε μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία».

Ο πρόεδρος της Κύπρου διακήρυξε ότι «η πολιτική ατζέντα για προβολή μιας ξεχωριστής πολιτικής οντότητας στην Κύπρο συνεχίστηκε τα τελευταία χρόνια με το πρόσχημα μιας εκστρατείας για άρση της λεγόμενης απομόνωσης της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Ομως, με το κατά κεφαλήν εισόδημα στις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου να ανέρχεται σήμερα στα 11.000 δολάρια περίπου, αναγνωρίζεται σαφώς ότι το επιχείρημα για οικονομική ανάπτυξη τυγχάνει εκμετάλλευσης για πολιτικούς λόγους και είναι έκδηλα ένας ανυπόστατος ισχυρισμός».

Ο Πρόεδρος της Κύπρου ανέφερε ότι «στην αναζήτηση μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης των ουσιωδών θεμάτων που συνθέτουν το κυπριακό πρόβλημα θα πρέπει να αποφύγουμε εγγενή μειονεκτήματα που σημάδεψαν την τελευταία διαπραγματευτική προσπάθεια που ανέλαβαν τα Ηνωμένα Εθνη και τα οποία απέσπασαν την προσοχή από βασικές αρχές οι οποίες πρέπει να τηρούνται».

Ακολούθως, ανέφερε: «Είχαμε ελπίσει ότι η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας προς την ΕΕ θα είχε μέχρι τώρα καταλυτική επίδραση, δημιουργώντας την αναγκαία πολιτική θέληση από μέρους της και θα άλλαζε την αντίληψή της για την Κύπρο από εκείνη ενός αντιπάλου σε εκείνη ενός συνεταίρου, πολύτιμου γείτονα και δυνητικού σύμμαχου στην ΕΕ. Διατηρούμε τις προσδοκίες μας ότι η Τουρκία θα προχωρήσει τουλάχιστον με την εκπλήρωση των νομικώς δεσμευτικών υποχρεώσεών της έναντι της ΕΕ».

Καταλήγοντας, ανέφερε ότι «είναι μοναδική ευκαιρία γι' αυτήν να αποδείξει την προθυμία της να γυρίσει σελίδα με το να τηρήσει υποχρεώσεις που πήρε χρόνια πριν».

Υπέρ της απρόσκοπτης ενταξιακής πορείας της Τουρκίας τάσσεται, πρώτη απ' όλες τις κυβερνήσεις της ΕΕ, η ελληνική κυβέρνηση, «αδιαφορώντας» για τη μη εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της τελωνειακής ένωσης.

Τη στιγμή που η ΕΕ και κυβερνήσεις ισχυρών κρατών - μελών πασχίζουν να βρουν φόρμουλες για να μη διακοπούν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις Τουρκίας - ΕΕ, εξαιτίας της ξεκάθαρης άρνησης της τουρκικής κυβέρνησης να αναγνωρίσει ντε φάκτο την Κυπριακή Δημοκρατία, η ελληνική κυβέρνηση σπεύδει να στείλει μήνυμα «άνευ όρων» στήριξης της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας.

«Θα μου επιτρέψετε να μείνω στην πάγια θέση μας ότι δηλαδή στηρίζουμε τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Τουρκίας, αρκεί η Τουρκία να τηρήσει τις συμβατικές υποχρεώσεις της», είπε χτες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, όταν κλήθηκε να σχολιάσει την αναβολή που έδωσε η Κομισιόν στη δημοσιοποίηση της έκθεσης προόδου της Τουρκίας, προκειμένου να διευκολύνει την κυβέρνηση της γειτονικής χώρας να προχωρήσει σε κάποιες «μεταρρυθμίσεις», που θα επιτρέψουν στους «25» να διαπιστώσουν ότι «σημειώθηκε κάποια πρόοδος».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα δώσει στη δημοσιότητα στις 8 Νοέμβρη, αντί στις 25 Οκτώβρη την πολυαναμενόμενη έκθεσή της για την πρόοδο που έχει σημειώσει η Τουρκία το τελευταίο 12μηνο, προκειμένου να προχωρήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Οτι πρόκειται για «δώρο» των Βρυξελλών προς την Αγκυρα προκύπτει και από το γεγονός ότι ο εκπρόσωπος της Κομισιόν δεν έκανε καν τον κόπο να δικαιολογήσει την αναβολή, περιοριζόμενος να αναφέρει ότι «το πρόγραμμα της Επιτροπής άλλαξε, αυτό συμβαίνει μερικές φορές»...

Η ελληνική κυβέρνηση, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, έχει αποφασίσει να συνεχίσει τη μέχρι τώρα τακτική, να βάζει, δηλαδή, πλάτες στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ντ. Μπακογιάννη έσπευσε να ανακοινώσει ότι συμφώνησε με τον Αμπ. Γκιουλ στη Νέα Υόρκη νέο «πακέτο μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης» μεταξύ των δύο χωρών. Μάλιστα, η υπογραφή των ΜΟΕ αναμένεται να γίνει στην επίσκεψη του Τούρκου ΥΠΕΞ στην Αθήνα μετά τις δημοτικές εκλογές, διευκολύνοντας την τουρκική κυβέρνηση να στείλει μήνυμα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ότι οι σχέσεις γειτονίας μεταξύ των δύο χωρών είναι καλές, παρ' όλο που η Τουρκία διατηρεί το casus belli και τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο και θέτει και θέμα μειονότητας στη Θράκη.

Ο Θ. Ρουσόπουλος, επικαλούμενος τη μείωση της «τουρκικής δραστηριότητας» στο Αιγαίο το φετινό καλοκαίρι, την απέδωσε στη συνεργασία μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών και των αρχηγών ΓΕΕΘΑ. Απέφυγε, όμως, να κάνει γενικότερες εκτιμήσεις «ελπίζοντας ότι αυτό το θετικό δείγμα θα έχει και συνέχεια και δε θα μείνει μόνον εκεί».

• Στο μεταξύ, η ομάδα του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος (PSE) προσανατολίζεται στο να προτείνει «μια ηπιότερη μορφή» της επικριτικής έκθεσης για την Τουρκία, κρίνοντας εκ των υστέρων ως «δυσανάλογη» την παραλλαγή του κειμένου που ψηφίστηκε από την επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων στις αρχές Σεπτέμβρη. «Ουδέποτε είχαμε την πρόθεση να κακομεταχειριστούμε την Τουρκία, συνεπώς πρόκειται να καταθέσουμε προτάσεις με τροποποιήσεις για να καταστήσουμε πιο θετική την έκθεση», δήλωσε ο Ολλανδός Γιαν Μαρίνους Βιέρσμα, αντιπρόεδρος της σοσιαλιστικής ομάδας στο Ευρωκοινοβούλιο, προσθέτοντας πως η έκθεση «προσέβαλε ακόμη και τους πλέον φιλευρωπαϊστές Τούρκους».

Ενα πρώτο βήμα «γνωριμίας», στα πλαίσια την ελληνοτουρκικής στρατιωτικής συνεργασίας που προωθείται υπό τη σκέπη του ΝΑΤΟ, με άλλοθι τη μείωση την έντασης στο Αιγαίο, πραγματοποιείται με την άσκηση επικοινωνιών μεταξύ δύο πολεμικών πλοίων από Ελλάδα και Τουρκία, που θα διεξαχθεί στις 23 Σεπτέμβρη.

Πρόκειται για την πρώτη κοινή ελληνοτουρκική στρατιωτική εκπαίδευση, όπου οι δύο φρεγάτες θα κάνουν ένα τεστ λειτουργίας των συστημάτων επικοινωνιών που διαθέτουν. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της διέλευσης του τουρκικού πολεμικού πλοίου από το Αιγαίο και όταν αυτό θα έχει φθάσει ανοιχτά στις ακτές της Κρήτης, όπου στην ίδια περιοχή θα πλέει και ελληνικό πλοίο, θα γίνει έλεγχος συχνοτήτων και ανταλλαγή μηνυμάτων ανάμεσα στα δύο πλοία. Πάντως από ελληνικές στρατιωτικές πηγές γίνεται προσπάθεια υποβάθμισης του γεγονότος με τον ισχυρισμό ότι κάτι τέτοιο είναι σύνηθες μεταξύ πολεμικών πλοίων διαφόρων χωρών, ωστόσο δεν είχε γίνει ποτέ μεταξύ ελληνικού και τουρκικού. Επίσης, αποσυνδέουν την κίνηση αυτή από τα λεγόμενα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο Αιγαίο.

Σε κάθε περίπτωση, η συγκεκριμένη κίνηση εκ των πραγμάτων έρχεται να λειτουργήσει ως μήνυμα υπέρ της Τουρκίας προς την Ευρωπαϊκή Ενωση, όπου το κλίμα για την τουρκική ένταξη έχει βαρύνει. Αποτελεί μία κίνηση, μαζί με τη μείωση των τουρκικών παραβιάσεων στο Αιγαίο που καταγράφεται τον τελευταίο καιρό, που θέλει να εμφανίσει βελτίωση στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών προβλημάτων. Να σημειωθεί ότι πρόσφατα επισκέφθηκε την Τουρκία ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ ναύαρχος Π. Χηνοφώτης, ενώ εντός του 2006 αναμένεται στην Αθήνα ο νέος αρχηγός ΓΕΕΘΑ της Τουρκίας στρατηγός Μπουγιούκανιτ, ενώ για το Νοέμβρη έχει προγραμματιστεί κοινή άσκηση κομάντος - διασωστών στην Κωνσταντινούπολη.

Ενα ακόμα μαχητικό αεροσκάφος τύπου «Α-7» («Κορσαίρ») κατέπεσε και συνετρίβη, χωρίς τη φορά αυτή να παρασύρει στο θάνατο το χειριστή του, ο οποίος χρησιμοποίησε επιτυχώς το σύστημα αυτόματης εκτίναξης του καθίσματός του. Το περιστατικό συνέβη χτες το μεσημέρι στις 13.35 λίγο μετά την απογείωση του μαχητικού από το αεροδρόμιο του Αράξου. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, η πτώση οφείλεται σε μηχανική βλάβη, καθώς λίγο μετά την απογείωση ο πιλότος διαπίστωσε βλάβη στα πηδάλια και το εγκατέλειψε για να μεταφερθεί στη συνέχεια στο 251 ΓΝΑ για προληπτικούς λόγους. Το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας ανακοίνωσε ότι ήδη συστάθηκε επιτροπή διερεύνησης του ατυχήματος από εμπειρογνώμονες της Πολεμικής Αεροπορίας.