Associated Press

Από τη μεγάλη πορεία των ακτημόνων το 2005 που ζητούν ριζοσπαστικές αλλαγές

Οι υποψήφιοι, στις σημερινές εκλογές, για το προεδρικό αξίωμα είναι οι εξής: Ο σημερινός Πρόεδρος, Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, του Κόμματος των Εργαζομένων (PT), που στηρίζεται και από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Βραζιλίας (PCdoB) και από μερίδα του Κόμματος Δημοκρατικού Βραζιλιάνικου Κινήματος (PMDB), τη μεγαλύτερη πολιτική δύναμη στη Βραζιλία, που, όμως, δεν κατεβάζει δικό της υποψήφιο. Να σημειώσουμε ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα της Βραζιλίας στηρίζει το σημερινό Πρόεδρο Λούλα, θεωρώντας ότι είναι «αναγκαία λύση για την αλλαγή στη Βραζιλία», ενώ επικρίνει την εσωτερική του πολιτική, κυρίως την οικονομική, όμως δεν μπορεί να παραβλέψει κάποιες επιτυχίες στον κοινωνικό τομέα. Ενα βασικό επιχείρημα του ΚΚ Βραζιλίας είναι ότι η μη επανεκλογή του Λούλα θα σήμαινε οπισθοδρόμηση στις υπόλοιπες διαδικασίες που υπάρχουν στη Λατινική Αμερική. Θεωρεί ότι στην εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Λούλα υπάρχουν σημαντικά στοιχεία, όπως η στήριξη στη σοσιαλιστική Κούβα, στην Μπολιβαριανή διαδικασία στη Βενεζουέλα και στις διαδικασίες στη Βολιβία, ενώ άλλο ένα θετικό σημείο είναι η απόρριψη της Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου (ALCA), που προωθούσαν οι ΗΠΑ, με αποτέλεσμα να μην προχωρήσει όπως σχεδιάστηκε και να προσπαθούν οι ΗΠΑ να την αντικαταστήσουν με διμερείς συμφωνίες. Ο υποψήφιος της Δεξιάς, Ζεράλντο Αλκμίν, του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (PSDB), που στηρίζεται από το Κόμμα Φιλελεύθερο Μέτωπο (PFL), η Ελοΐζα Ελένα, υποψήφια του Μετώπου της Αριστεράς, που στηρίζεται από το Κόμμα Σοσιαλισμός και Ελευθερία (PSOL), από το Σοσιαλιστικό Κόμμα των Εργαζομένων (PSTU) και από το Βραζιλιάνικο Κομμουνιστικό Κόμμα (PCB), το οποίο στήριζε τον Λούλα στις προηγούμενες εκλογές, στη συνέχεια διαφώνησε με την πολιτική που ακολούθησε και «αναζητώντας μία αριστερή αντιπολίτευση στον Λούλα συμμετέχει στο Μέτωπο της Αριστεράς για να οικοδομηθεί μια λαϊκή, δημοκρατική λύση αντικαπιταλιστικού προσανατολισμού». Είναι ακόμα ο Κριστόβαν Μπουάρκε του Δημοκρατικού Εργατικού Κόμματος (PDT) και η Αννα Μαρία Ρανζέλ του Προοδευτικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (PRP).

Associated Press

Ο Λούλα στην τελευταία προεκλογική συγκέντρωση

Οι άμεσες συνέπειες του σκανδάλου επηρέασαν την πρόθεση ψήφου, αν και όχι σημαντικά, όπως κατέγραψαν οι δημοσκοπήσεις αμέσως μετά. Ετσι, η εταιρεία IBOPE κατέγραφε ένα 47% υπέρ του Λούλα, από 50% - 51% που ήταν πριν ξεσπάσει το σκάνδαλο, 33% για τον δεξιό Αλκμίν, από 26% - 27% πριν, αρκετά πιο πίσω η υποψήφια του Κόμματος Σοσιαλισμός και Ελευθερία, Ελοΐζα Ελένα, με 8%, από 9% που της έδιναν πριν, ενώ οι τελευταίοι δύο υποψήφιοι έχουν από 1% ο καθένας.

Πώς, όμως, εξηγείται αυτή η εκλογική προτίμηση στον σημερινό Πρόεδρο, αφού από το Μάη του 2005 το Κόμμα των Εργαζομένων και η κυβέρνηση ήταν στόχος σωρείας καταγγελιών για διαφθορά, που προκάλεσαν την απομάκρυνση υπουργών του Λούλα, όπως, για παράδειγμα, του υπερυπουργού Οικονομίας, Αντόνιο Παλόσι;

Ας πάμε λίγο πίσω στην ιστορία, πριν το 2002, όταν ο Λούλα, ο «σύντροφος συνδικαλιστής», σε δύο συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, όπου ηττήθηκε, με ένα σαφώς πιο αριστερό πρόγραμμα, πυρπολούσε τις αγορές με συνθήματα όπως κατά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και υπέρ της απαλλοτρίωσης κτημάτων που ανήκαν σε μεγαλογαιοκτήμονες. Ξαφνικά λίγο πριν τις εκλογές του 2002, το Κόμμα των Εργαζομένων (PT) αποφάσισε να συμμαχήσει με το Φιλελεύθερο Κόμμα, που ανέκαθεν το θεωρούσαν δεξιό, και δρομολόγησε ένα κυβερνητικό πρόγραμμα που προσέγγιζε τη σοσιαλδημοκρατία. Σε αυτή του τη μετακίνηση προς τα δεξιά το PT έχασε ένα μέρος των ιστορικών του στελεχών. Το κυβερνητικό πρόγραμμα που επεξεργάστηκε το PT με τους Φιλελεύθερους ήταν αρκετά ικανοποιητικό για την ντόπια αστική τάξη, για τους γαιοκτήμονες και τις ξένες εταιρείες.

Τον πρώτο χρόνο της διακυβέρνησης της χώρας, ο Λούλα, μιλώντας για «εκμοντερνισμό» της ζωής όλων, έστειλε στο Κοινοβούλιο μία πρόταση μεταρρύθμισης της Κοινωνικής Ασφάλισης. Ενώ οι εργαζόμενοι πίστεψαν ότι αυτή η μεταρρύθμιση προοριζόταν για τη βελτίωση της ζωής τους, στην πραγματικότητα, όμως, στόχο είχε την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, τη μείωση κεκτημένων δικαιωμάτων συνταξιοδότησης, κυρίως των δημοσίων υπαλλήλων.

Αυτό είχε άμεση επίδραση στους οργανωμένους εργαζόμενους που διασπάστηκαν. Η μεγαλύτερη Συνομοσπονδία της Λατινικής Αμερικής, η Συνομοσπονδία Εργαζομένων (CUT), στήριξε τη μεταρρύθμιση που περικόπτει δικαιώματα και πολλοί συνδικαλιστές ξεκίνησαν μία διαδικασία αποχώρησης. Τα σχέδια για άλλες τρεις νέες μεταρρυθμίσεις, τη συνδικαλιστική (που δίνει όλη την εξουσία στις ομοσπονδίες), την εργατική (που περικόπτει ακόμα περισσότερα δικαιώματα) και την πανεπιστημιακή (που ιδιωτικοποιεί και καταργεί το δημόσιο πανεπιστήμιο) ήταν η αιτία για ακόμα μεγαλύτερη διάσπαση. Στο μεταξύ, η συμβίωση μεταξύ CUT και κυβέρνησης έφτασε σε τέτοιο σημείο που ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας εγκατέλειψε αυτό το αξίωμα και διορίστηκε υπουργός. Σε πολλά κινήματα, ο αγώνας πάγωσε λόγω της απόφασης πολλών ηγετικών στελεχών να παραταχθούν στο πλευρό της κυβέρνησης και ενάντια στα συμφέροντα των εργαζομένων.

Στο κοινωνικό πεδίο, η κυβέρνηση Λούλα κέρδισε τα πολύ φτωχά στρώματα με το πρόγραμμα «Οικογενειακό Πορτοφόλι», που είναι ο κεντρικός άξονας του σχεδίου «Πείνα Μηδέν» και συμπεριλαμβάνει 31 κοινωνικά προγράμματα που ξεκίνησαν όταν ο Λούλα ανέλαβε την εξουσία, το Γενάρη του 2003. Το «Οικογενειακό Πορτοφόλι» διανέμει μηνιαίως περίπου 350 εκατομμύρια δολάρια σε 11 εκατομμύρια πολύ φτωχά νοικοκυριά, που συγκεντρώνουν 44 εκατομμύρια άτομα, σύμφωνα με επίσημους αριθμούς. Να πούμε εδώ ότι αυτή τη στιγμή στη Βραζιλία ζούνε ακόμα 115.000.000 άνθρωποι κάτω από το όριο της φτώχειας. Οι οικογένειες, λοιπόν, με πολύ χαμηλότερο εισόδημα από 120 ρεάλες λαμβάνουν μέχρι 95 ρεάλες (45 δολάρια περίπου) με αντάλλαγμα κάποιες υποχρεώσεις, όπως να στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο. Ωστόσο, θα πρέπει να δούμε τα παραπάνω στο πλαίσιο της συνολικής πολιτικής.

Ενώ η κυβέρνηση διαθέτει ετησίως 10 δισ. ρεάλες (ένα δολάριο ισοδυναμεί με 2,12 ρεάλες) στα κοινωνικά προγράμματα, δίνει 140 δισ. ρεάλες στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, στις τράπεζες, που της δανείζουν, με 14,25% επιτόκιο (!), τα αναγκαία χρήματα για να προωθήσει την πολιτική της και να πληρώνει κυβερνητικούς λογαριασμούς. Αυτή η αντίφαση είναι οδυνηρή και αποδεικνύει πώς η καπιταλιστική, νεοφιλελεύθερη οικονομία συνεχίζει να ρουφάει το αίμα του λαού, ενώ ικανοποιεί τις απαιτήσεις μιας μικρής μερίδας του πληθυσμού.

Ωστόσο, την ώρα των εκλογών αυτή η κοινωνική βοήθεια αποδίδει πολύ καλά «μερίσματα» στον Λούλα. Τον περασμένο Αύγουστο η εταιρεία «Market Analisis» σημείωνε ότι το 60,8% των ευνοημένων από το πρόγραμμα «Οικογενειακό Πορτοφόλι» και άλλα κυβερνητικά προγράμματα θα ψήφιζαν τον σημερινό Πρόεδρο.

«Ο λαός ψήφισε τον Λούλα, ως μορφή διαμαρτυρίας ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό, για να πραγματοποιήσει αλλαγές. Εντούτοις, κατέληξε μια κυβέρνηση συμβιβασμών με τους νεοφιλελεύθερους φορείς της Βραζιλίας, μια κυβέρνηση που έχει υιοθετήσει τη νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική», αναφέρει σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Ζοάο Πέδρο Στεντίλε, εκπρόσωπος του Κινήματος των Εργατών Χωρίς Γη (MST).

Ακόμα, ο κοινωνιολόγος Τσίκο Ολιβέιρα, που λόγω της απογοήτευσης από την κυβέρνηση Λούλα αποχώρησε από το PT το 2003, λέγοντας ότι το κόμμα αρνιόταν την αναγκαιότητα του κοινωνικού μετασχηματισμού, αναφερόμενος στον Λούλα σε συνέντευξή του στο «Brazil de Fato» λέει: «Τέσσερα χρόνια μετά, ο υποψήφιος του PT, που θα επανεκλεγεί, εκπροσωπεί τον εκχυδαϊσμό της πολιτικής, την αποπολιτικοποίηση (...) Ο Λούλα δεν έχει πρόγραμμα, γιατί δεν έχει τίποτα το καινούριο να εξαγγείλει. Αν εξαγγείλει αυτά που έχει ετοιμάσει, θα χάσει ψήφους, κυρίως από την πολιτικοποιημένη μεσαία τάξη. Αυτά που έχει προετοιμάσει είναι η μεταρρύθμιση της Κοινωνικής Πρόνοιας, η αυτονομία της Κεντρικής Τράπεζας, πολιτικές με τις οποίες δε συμφωνεί μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος». Ενώ σε ερώτηση σε ποια κατάσταση βρίσκονται τα κοινωνικά κινήματα είπε: «Πολύ αδύναμα. Εκτός από το Κίνημα των Εργατών Χωρίς Γη (MTS), τα κοινωνικά κινήματα ουσιαστικά εξαφανίστηκαν ως εθνική έκφραση. Ο Λούλα απονεύρωσε τα κοινωνικά κινήματα, αφαιρώντας τους την πρωτοβουλία. Αυτό είναι το μεγαλύτερο πλήγμα της πολιτικής Λούλα».

Στο αντίπαλο μέτωπο, ο Ζεράλντο Αλκμίν, υποψήφιος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (PSDB), γνήσιος εκπρόσωπος της ολιγαρχίας, με ένα άκρως νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα, εναποθέτει τις τελευταίες του ελπίδες για να φτάσει στο δεύτερο εκλογικό γύρο στο νέο σκάνδαλο διαφθοράς που εμπλέκει στελέχη του κυβερνώντος κόμματος, ευελπιστώντας ότι αυτό θα προκαλέσει μία γρήγορη διάβρωση στη δημοτικότητα του σημερινού Προέδρου Λούλα.

Η Ελοΐζα Ελένα, του Κόμματος Σοσιαλισμός και Ελευθερία (PSOL), τρίτη κατά σειρά στις δημοσκοπήσεις, ίδρυσε το PSOL αφού είχε αποπεμφθεί από το Κόμμα των Εργαζομένων, μαζί με άλλους δύο βουλευτές, επειδή απέρριψε τη μεταρρύθμιση του συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης, που προωθούσε η κυβέρνηση Λούλα το 2003. «Ο Λούλα απογοήτευσε εκατομμύρια ανθρώπων που του εμπιστεύτηκαν την ψήφο με την ελπίδα μιας κοινωνικής αλλαγής και μίας ριζοσπαστικής πολιτικής, απογοήτευσε ακόμα άτομα από ολόκληρο τον κόσμο που περίμεναν από τη Βραζιλία να δώσει μία νέα ώθηση στον αντιιμπεριαλιστικό αγώνα», τόνιζε παρουσιάζοντας το πρόγραμμά της η Ελοΐζα Ελένα. Σημαντικά σημεία του προεκλογικού της προγράμματος είναι η ριζοσπαστική αγροτική μεταρρύθμιση, η αναστολή της πληρωμής του εξωτερικού χρέους, η απόρριψη της Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου της Αμερικής (ALCA), η μείωση των ωρών εργασίας χωρίς ταυτόχρονη μείωση μισθών, κλπ.

Την τελευταία βδομάδα ο Πρόεδρος Λούλα εμφανίστηκε αισιόδοξος λέγοντας ότι «θα νικήσουμε από τον πρώτο γύρο» και κάλεσε τους οπαδούς του να συσπειρωθούν γύρω από το συνδυασμό του καθώς «αυτή δεν είναι μία εκστρατεία ενός υποψηφίου ενάντια σε έναν άλλο, αλλά μία εκστρατεία του εργαζόμενου λαού ενάντια στην αριστοκρατική ελίτ»!

Οι αριθμοί, όμως, μιλούν από μόνοι τους: Από το Δεκέμβρη του 2003 μέχρι τον Ιούνη του τρέχοντος έτους η κυβέρνηση Λούλα δρομολόγησε προς τις τσέπες των δανειοδοτών 241 δισ. δολάρια και διέθεσε για την κοινωνική πολιτική -εκτός από την Υγεία και την Παιδεία που έχουν δικό τους προϋπολογισμό - μόνο 14 δισ. δολάρια.

Ετσι εξηγούνται τα χειροκροτήματα των τραπεζιτών στην κυβέρνηση Λούλα, που διατηρεί πολύ υψηλά τα επιτόκια, στο 14,25%, αλλά ταυτόχρονα και η στήριξη του πιο φτωχού μέρους των πολιτών, που είναι ευγνώμονες για το πενιχρό, ελάχιστο εισόδημα σε μία κατάσταση σχετικής οικονομικής σταθερότητας.

«Ο σημερινός Πρόεδρος Λούλα ντα Σίλβα μπορεί να νικήσει από τον πρώτο γύρο, όμως θα αναλάβει τη δεύτερη θητεία του αποδυναμωμένος πολιτικά, καθώς προβλέπεται να μειωθεί η κοινοβουλευτική εκπροσώπηση του PT, και θα αναγκαστεί να κάνει ακόμα περισσότερες παραχωρήσεις, απ' ό,τι έκανε μέχρι τώρα στους τραπεζίτες, στο διεθνικό κεφάλαιο και στους ισχυρούς αυτής της χώρας», έλεγε χαρακτηριστικά, σε μία πρόσφατη συνέντευξη Τύπου στο Ρίο ντε Τζανέιρο, ο εκπρόσωπος του Κινήματος Εργατών Χωρίς Γη (MST), Ζοάο Πέδρο Στεντίλε.

Σαν σήμερα την 1η του Οκτώβρη του 1949 ο Μάο Τσε Τουνγκ ανακήρυσσε την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, δηλώνοντας ότι ο κινεζικός λαός «σηκώθηκε όρθιος και στέκει στα πόδια του». Σήμερα κορυφώνονται οι γιορτασμοί στην Κίνα για την εθνική επέτειο που τα τελευταία χρόνια είναι γνωστή ως «χρυσή βδομάδα», με τη «Λαϊκή Ημερησία» να δημοσιεύει τις τελευταίες μέρες διάφορα ρεπορτάζ για την ιστορική επέτειο.