Σύμφωνα με πληροφορίες του "Ρ", ο "ευρωτιμάριθμος", που καταρτίστηκε από τους τεχνοκράτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με βάση τις ντιρεκτίβες του Διευθυντηρίου των Βρυξελλών και τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, προβλέπεται από κανονισμό που ψήφισε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Οκτώβρη του 1995.

Ο κανονισμός αυτός προβλέπει την κατάρτιση ενιαίου τιμάριθμου για όλες τις χώρες - μέλη σε δυο στάδια:

• Το πρώτο στάδιο ισχύει ήδη από 1/1/1996 και μέχρι τις 31/12/1996. Στο στάδιο αυτό εκδίδεται σε όλες τις χώρες - μέλη "Προσωρινός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή για Διεθνείς Συγκρίσεις", όπως είναι και η πλήρης απόδοσή του στα ελληνικά, ο οποίος και χρησιμοποιεί σαν έτος βάσης το 1994. Στο στάδιο αυτό, ο προσωρινός αυτός ευρωτιμάριθμος καταρτίζεται παράλληλα με τους εθνικούς τιμάριθμους. Στο διάστημα αυτό - σύμφωνα με διαβεβαιώσεις στελεχών της ΕΣΥΕ - δε θα ισχύει ο "ευρωτιμάριθμος" αλλά ό εθνικός τιμάριθμος.
• Το δεύτερο στάδιο θα εφαρμοστεί - σύμφωνα πάντα με το σχέδιο - από 1/1/1997 και θα σημάνει την κατάργηση του εθνικού τιμάριθμου (που καταγράφει τις εξελίξεις στο κόστος ζωής, με βάση το καλάθι της νοικοκυράς που ισχύει σε κάθε χώρα - μέλος και διαφέρει σημαντικά) και την αντικατάσταση από τον "ευρωτιμάριθμο".Ετσι, η μέτρηση του ρυθμού αύξησης των τιμών σε κάθε χώρα - μέλος δε θα γίνεται με βάση το "εθνικό" καλάθι της νοικοκυρά, αλλά με βάση το "ευρωκαλάθι". Ετος βάσης για τον "ευρωτιμάριθμο" θα είναι το 1996.

Προϋπόθεση, όμως, εφαρμογής του δεύτερου και τελικού σταδίου είναι ότι θα έχουν αμβλυνθεί οι διαφορές μεταξύ των κρατών - μελών στα διάφορα προϊόντα και υπηρεσίες, που περιλαμβάνονται στα εθνικά "καλάθια της νοικοκυράς", έτσι ώστε ο ενιαίος "ευρωτιμάριθμος" όχι μόνο να αντικαταστήσει τους εθνικούς τιμαρίθμους, αλλά και να είναι αντιπροσωπευτικός της εξέλιξης των τιμών σε πανευρωπαϊκό πλέον επίπεδο. Εννοείται βέβαια ότι θα περιλαμβάνει τις "επίμαχες" κατηγορίες "υγεία" και "εκπαίδευση", που είναι, όπως είπαμε, έξω από τον υπολογισμό του προσωρινού τιμάριθμου που άρχισε να ισχύει φέτος (στάδιο 1).

Το τελευταίο αυτό σημείο όμως είναι αυτό που "πονοκεφαλιάζει" την ειδική ομάδα εκπόνησης του ευρωτιμάριθμου, στην οποία μετέχουν εκπρόσωποι από όλα τα κράτη - μέλη, καθώς οι καταναλωτικές συνήθειες π. χ. των Ελλήνων είναι σε- ουκ ολίγα σημεία - διαφορετικές από τις προτιμήσεις των Σουηδών. Για το λόγο αυτό, πηγές της ΕΣΥΕ επισήμαναν ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο και μάλλον αδύνατο να εφαρμοστεί επίσημα ο ενιαίος ευρωτιμάριθμος σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα,όπως άλλωστε είχε έγκαιρα γνωστοποιήσει ο "Ρ" σε παλιότερο ρεπορτάζ. Συγκεκριμένα, η ομάδα εργασίας της στατιστικής υπηρεσίας της ΕΕ Eurostat, έχει εκδώσει μέχρι στιγμής 10 κανονισμούς,ενώ αναμένονται και άλλοι, οι οποίοι ακόμα επεξεργάζονται και κατόπιν θα δοθούν στην Κομισιόν προς έγκριση. Οι κανονισμοί αυτοί περιλαμβάνουν οδηγίες για το πώς τα κράτη - μέλη θα ενεργούν τιμοληψίες, έρευνες αγορών, δειγματοληψίες, ποια είδη θα συμπεριλάβουν στο "καλάθι της νοικοκυράς" κτλ.

Η ανάλυση ωστόσο του ευρωτιμάριθμου δε θα είναι τόσο δεσμευτική για τα κράτη - μέλη. Θα φτάνει, δηλαδή, μέχρι κάποιο σημείο και θα αφήνει στη διακριτική ευχέρεια των κρατών - μελών να ορίσουν τα επιμέρους τελικά προϊόντα που καταναλώνουν οι κάτοικοί τους. Για παράδειγμα, θα αναφέρει το κρέας που συγκαταλέγεται στην ομάδα διατροφής, θα αναφέρει την κατηγορία π. χ. βοδινό κρέας, θα αναφέρει επιπλέον κατηγορία κατεψυγμένο κρέας, αλλά και θα αφήνει το περιθώριο στα κράτη - μέλη να επιμερίσουν από κει και πέρα τη διάκριση του προϊόντος αυτού ανάλογα με τις καταναλωτικές προτιμήσεις που έχουν οι πολίτες του π. χ. βοδινό κρέας εισαγόμενο, βοδινό ντόπιο κτλ.

Οσον αφορά, τέλος, τους συντελεστές στάθμισης (δηλαδή βαρύτητας των επιμέρους προϊόντων στη σύνθεση του καλαθιού), αυτοί θα ακολουθούν πορεία ανάλογη της παραπάνω. Δηλαδή, στο μέρος που αφορά την κατευθυντήρια γραμμή της Ευρωπαϊκής Ενωσης - και αφορά όπως είπαμε γενικότερες κατηγορίες αγαθών - θα υπολογίζονται ενιαίοι συντελεστές για όλη την ΕΕ. Για τα επιμέρους όμως προϊόντα θα αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων ο τρόπος επιμερισμού της σημαντικότητάς τους ανάλογα με την εθνική δαπάνη που γίνεται γι' αυτά.

Β. Ρ.

Να, λοιπόν, που ο εξευρωπαϊσμός, που επιχειρείται στην ελληνική οικονομία - στα πλαίσια του εναρμονισμού των ελληνικών στατιστικών δεικτών με τα ισχύοντα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και όσων επιτάσσει η Συνθήκη του Μάαστριχτ - "αγκάλιασε" και τον τιμάριθμο. Η γενική γραμματέας της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδας (ΕΣΥΕ) Φ. Ζερβού ανακοίνωσε, την περασμένη βδομάδα, ότι από τον ερχόμενο μήνα, μαζί με τον "εθνικό" τιμάριθμο, θα δίνεται στη δημοσιότητα και ένας δεύτερος τιμάριθμος. Πρόκειται για τον "ευρωτιμάριθμο", που θα καταγράφει τις μεταβολές στο κόστος ζωής στην Ελλάδα, όχι με βάση το καλάθι της Ελληνίδας νοικοκυράς και τις καταναλωτικές συνήθειες των Ελλήνων, αλλά με βάση τους μέσους όρους για το τι περίπου θα χωράει - ή θέλουν να χωράει - το καλάθι της κάθε νοικοκυράς στις 15 χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Πρώτη επισήμανση, που θα πρέπει να κάνουμε, είναι πως αν ο τιμάριθμος που εφαρμόζεται σήμερα στην Ελλάδα δεν είναι αντιπροσωπευτικός, - καταρτίζεται με βάση τους μέσους όρους για το "καλάθι" της εργαζόμενης νοικοκυράς ή της άνεργης, αλλά και το "καλάθι" της νοικοκυράς του εφοπλιστή και του κάθε μεγαλοεπιχειρηματία - τότε μπορούμε με απόλυτη σιγουριά να πούμε ότι ο "ευρωτιμάριθμος" θα είναι πολύ λιγότερο αντιπροσωπευτικός. Οι αρμόδιοι υποστηρίζουν πως ο "ευρωτιμάριθμος" - που θα δημοσιοποιείται από τον ερχόμενο μήνα παράλληλα με τον "εθνικό" τιμάριθμο που ανακοινώνεται μέχρι σήμερα - θα εφαρμοστεί "πειραματικά" τόσο στην Ελλάδα όσο και στις άλλες 14 χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αναγνωρίζουν, επίσης, ότι ο "ευρωτιμάριθμος" θα εμφανίζει το κόστος ζωής στην Ελλάδα μικρότερα από εκείνο που δείχνει ο ισχύων τιμάριθμος της ΕΣΥΕ. Αν και επίσημα οι αρμόδιοι παράγοντες της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδας (ΕΣΥΕ) δηλώνουν πως η δημοσιοποίηση του "ευρωτιμάριθμου", παράλληλα με τον τιμάριθμο που ισχύει όπως έχει σήμερα, δε θα αλλοιώσει το ύψος του πραγματικού τιμαρίθμου, εντούτοις δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο η δημοσιοποίηση αυτή να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από τις εργοδοτικές οργανώσεις κατά τη διάρκεια της σύναψης των ετήσιων συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

Και είναι σχεδόν σίγουρο πως οι συνδικαλιστικές οργανώσεις των επιχειρηματιών (κυρίως ο ΣΕΒ που έχει το "πάνω χέρι") θα αξιοποιήσουν την ευκαιρία που τους προσφέρει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ να εκβιάσουν - στις διαπραγματεύσεις με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων (ΓΣΕΕ) - για εθνική γενική συλλογική σύμβαση εργασίας με ακόμη μεγαλύτερη μείωση των μισθών και συντάξεων, καθώς θα επικαλούνται την αύξηση του "ευρωτιμάριθμου" και όχι του "εθνικού" τιμάριθμου.

Ο λόγος γι' αυτό είναι ότι στον ευρωτιμάριθμο, που θα πρέπει να σημειώσουμε πως σύμφωνα με τη γγ της ΕΣΥΕ είναι προσωρινός (η κυβέρνηση επίσημα δεν έχει αποκαλύψει τις προθέσεις της), δεν περιλαμβάνονται δυο βασικές κατηγορίες του τιμαρίθμου που ισχύει στην Ελλάδα και τις άλλες χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η υγεία και η εκπαίδευση.Κατά την ΕΣΥΕ, η αλλαγή αυτή θα έχει αποτέλεσμα ο "ευρωτιμάριθμος" να εμφανίζεται μικρότερος κατά περίπου 0,2% σε σχέση με τον τιμάριθμο που ισχύει σήμερα στην Ελλάδα.

Η μη περίληψη των κατηγοριών αυτών έγινε από την Ευρωπαϊκή Ενωση, με βάση τη διαπίστωση ότι παρουσιάζονται σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των κρατών - μελών στις δαπάνες για υγεία και εκπαίδευση. Αντίθετα στις υπόλοιπες κατηγορίες (διατροφή, ένδυση και υπόδηση κτλ. ) οι προτιμήσεις των Ευρωπαίων είναι παραπλήσιες. Επειδή, λοιπόν, ο προσωρινός τιμάριθμος της ενιαίας Ευρώπης δεν περιλαμβάνει όλες τις κατηγορίες δαπανών για προϊόντα και υπηρεσίες, σε καμιά περίπτωση δε θα πρέπει να θεωρείται σαν επίσημος για τις χώρες - μέλη και βέβαια και για την Ελλάδα.Αυτό, όμως, θα εξαρτηθεί από τα απώτερα σχέδια της κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης...

Λ. Τ.

Ο "ευρωτιμάριθμος" θα καθορίζει τι περίπου θα χωράει το καλάθι της κάθε νοικοκυράς στις 15 χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης