Πρόκειται για ένα κείμενο, όπου ομολογούνται πλέον απροκάλυπτα οι δύο βασικοί στόχοι του κοινοτικού οράματος για την εκπαίδευση. Η άμεση και πλήρης υποταγή της εκπαιδευτικής και ερευνητικής διαδικασίας στο κεφάλαιο.Χωρίς περιστροφές, το Διευθυντήριο των Βρυξελλών τονίζει ότι "η πρόκληση της συνεργασίας ανάμεσα στα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τις επιχειρήσεις είναι η αποδοχή της επιχείρησης ως πλήρους συνεργάτη της διαδικασίας κατάρτισης". Με δύο λόγια, τα μονοπώλια θα παρεμβαίνουν άμεσα στον προσανατολισμό και το περιεχόμενο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, με μοναδικό κριτήριο το καπιταλιστικό κέρδος.

Βασικό στοιχείο της προτεινόμενης αλλαγής στο περιεχόμενο σπουδών θα είναι η πλήρης απομάκρυνση από το όραμα της ολοκληρωμένης μόρφωσης και η συνεχής ενίσχυση της κατάρτισης για βραχύβια χρήση.Η "Λευκή Βίβλος" τονίζει ότι πρέπει να απομακρυνθούμε από τη "χτεσινή Ευρώπη, όπου η μάθηση ήταν προσανατολισμένη στην αφομοίωση αφηρημένων εννοιών" και ενισχύει την κατεύθυνση συρρίκνωσης των γενικών μαθημάτων και την αντικατάστασή τους από μαθήματα "δεξιοτήτων".

Με δύο λόγια, με βάση την κατεύθυνση αυτή, ο νέος άνθρωπος θα εντάσσεται από πολύ νωρίς και με χειρότερους από τους σημερινούς όρους σε μια διαδικασία, που θα σπουδάζει για να δουλεύει και θα δουλεύει για να σπουδάζει, σύμφωνα με τις ιδιαίτερες κάθε φορά ανάγκες των μονοπωλίων.

Ετσι μεθοδεύεται ο δραστικός περιορισμός των αποφοίτων της ανώτατης βαθμίδας και η συμπίεση προς τα κάτω των επαγγελματικών δικαιωμάτων της συντριπτικής πλειοψηφίας των σημερινών φοιτητών και σπουδαστών, η εξίσωσή τους σχεδόν με τα σημερινά ΙΕΚ. Γενικότερα, επιδιώκεται η αποσύνδεση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων απ' το πτυχίο και η αντικατάσταση του σημερινού τίτλου σπουδών απ' την "κάρτα ατομικών δεξιοτήτων" της "Λευκής Βίβλου".Το μεγάλο κεφάλαιο αναγορεύεται ουσιαστικά σε ανεξέλεγκτο κριτή, που θα πιστοποιεί έξω από τα ΑΕΙ τα ατομικά προσόντα του κάθε αποφοίτου, μέσα από φορείς και επιμελητήρια (π.χ. ΤΕΕ).

Μιας εποχής, όπου η γνώση και η πληροφορία αποτελούν πλέον το λεγόμενο άυλο εμπόρευμα και όπου το μεγάλο κεφάλαιο προσπαθεί να δημιουργήσει ένα εφιαλτικό, ασφυκτικό πλαίσιο για την ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων από την παραγωγή και τη διάδοση της γνώσης.

Πρόκειται για μια εποχή, όπου μια σειρά από αλλαγές στο επίπεδο της παραγωγής δημιουργούν την "απαίτηση" για μια διαφορετικού τύπου ειδίκευση, που να επιτρέπει την ταχύτατη εναλλαγή στην υλοποίηση διαφορετικών έργων - εργασιών από τον ίδιο εργαζόμενο, π.χ., η μετάβαση από το παλαιότερο εξειδικευμένο μηχάνημα μιας χρήσης - αποστολής, στο σύγχρονο μηχάνημα γενικής και πολλαπλής χρήσης.

Η αντικειμενική αναβάθμιση της σημασίας της παραγωγής και διάδοσης της γνώσης, καθώς και η συγκεκριμένη ανασύνθεση των καθηκόντων της θέσης εργασίας, θα μπορούσαν να ανοίξουν το δρόμο για τη μετεξέλιξη του εκπαιδευτικού συστήματος προς την κατεύθυνση της ολοκληρωμένης μόρφωσης και την ενίσχυση του ενιαίου χαρακτήρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ομως, η ικανοποίηση των "αναγκών" των πολυεθνικών ωθεί στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση, αυτή της βραχύβιας κατάρτισης και του κατακερματισμού της εκπαιδευτικής δομής.

Το υπουργείο Παιδείας δρομολογεί ήδη την υλοποίηση του συνόλου των κοινοτικών κατευθύνσεων, με σειρά προτάσεων και μέτρων (π.χ. αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος, θεσμοθέτηση ΕΣΥΠ κ.ά.), που κατέθεσε τη φετινή χρονιά, με την ένθερμη υποστήριξη των υπόλοιπων χειροκροτητών της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΝΔ, Πολιτική Ανοιξη, "ΣΥΝ").

Απέναντί τους στάθηκαν οι φετινές κινητοποιήσεις των φοιτητικών συλλόγων, που πρέπει και μπορούν να συνεχιστούν. Τα μέλη και φίλοι των ΠΚΣ καλούν κάθε φοιτητή και σπουδαστή να δώσει μαζί μας τη μάχη,για μια ριζικά διαφορετική απάντηση στα σημερινά προβλήματα, για την κατοχύρωση μιας ενιαίας δημόσιας και δωρεάν ανώτατης εκπαίδευσης, στα πλαίσια μιας άλλης συνολικής διεξόδου για την ελληνική κοινωνία, σε αντιιμπεριαλιστική -αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση.

Γνωρίζουμε ότι ο αντίπαλος είναι ισχυρός. Ομως, και εμείς δεν είμαστε μόνοι. Βαδίζουμε μαζί με τους αγρότες, τους εργάτες των ναυπηγείων, τους οικοδόμους, τους συνταξιούχους, που έδωσαν και δίνουν σκληρές μάχες απέναντι στην πολιτική του Μάαστριχτ όλη τη χρονιά. Η μόνη ρεαλιστική απάντηση απέναντι στον οδοστρωτήρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι οι δικοί μας αγώνες.

Μάκης ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Μέλος Επιτροπής ΑΕΙ - ΤΕΙ της ΚΝΕ

"Αναμνήσεις από το μέλλον" της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν οι πολύτιμες εμπειρίες από την κατάσταση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στη Γαλλία, που μετέφερε η εκπρόσωπος της Ενωσης Γάλλων Φοιτητών (UNEF), Σιλβί Ζιρουντί, στη διάρκεια της συνάντησης που πραγματοποίησε το Σάββατο με την Επιτροπή ΑΕΙ - ΤΕΙ του ΚΣ της ΚΝΕ.

Η εμπειρία που έρχεται από τη Γαλλία δείχνει ότι τα μέτρα του υπουργείου Παιδείας, που αποδιαρθρώνουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση (αποκέντρωση, αναθεώρηση του άρθρου 16, αξιολόγηση σχολών), δεν αποτελούν καινοτομία της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, αλλά εντάσσονται στη νέα εκπαιδευτική πραγματικότητα που τείνει να εγκαθιδρυθεί σε όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Μια πραγματικότητα, που εκπορεύεται από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και περιγράφεται στη "Λευκή Βίβλο" για την παιδεία, με στόχο την ελαχιστοποίηση του αριθμού των επιστημόνων και την αύξηση των "καταρτισμένων", την παράδοση της εκπαίδευσης στα χέρια και τις ορέξεις των επιχειρήσεων, σύμφωνα με την αρχή της ανταποδοτικότητας.

Ενα από τα βασικά αιτήματα των φοιτητών της Γαλλίας στις κινητοποιήσεις που πραγματοποίησαν το φετινό χειμώνα ήταν η κατάργηση των "τοπικών πανεπιστημίων".Πρόκειται για εκπαιδευτικά ιδρύματα μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που ιδρύθηκαν κατά τόπους, με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών της Γαλλίας και χρηματοδοτούνται από το κράτος με ένα ποσοστό 10%, ενώ για τα υπόλοιπα έξοδα λειτουργίας τους το κράτος εκβιαστικά προτείνει την ανεύρεση "άλλων πόρων".

Σύμφωνα με την εκπρόσωπο της UNEF, αυτοί οι άλλοι πόροι είναι είτε οι ίδιοι οι δημότες, είτε οι τοπικές επιχειρήσεις, οι οποίες παρέχουν τα χρήματα για τη λειτουργία τους, φυσικά με το αζημίωτο. Στην πρώτη περίπτωση, τη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων αυτών από τους δημότες, παρατηρήθηκε το φαινόμενο να δημιουργούνται πανεπιστήμια και πτυχιούχοι δύο ταχυτήτων, ανάλογα με το πόσο φτωχή ή πλούσια ήταν κάθε περιοχή. Στη δεύτερη περίπτωση, η χρηματοδότηση των πανεπιστημίων από ιδιωτικές εταιρίες που εδρεύουν στην περιοχή σημαίνει ότι οι εταιρίες αυτές επεμβαίνουν στο πρόγραμμα σπουδών, ενώ το πτυχίο που παρέχεται έχει αντίκρυσμα μόνο για τη συγκεκριμένη εταιρία και για πολύ συγκεκριμένο πόστο (!). Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα που αναφέρθηκε ήταν ότι σε ένα πανεπιστήμιο που χρηματοδοτεί, π.χ., η εταιρία "Κολγκέιτ",οι απόφοιτοι μπορούν να εργαστούν μόνο στη συγκεκριμένη εταιρία και σε περίπτωση που απολυθούν και αναζητήσουν δουλιά σε άλλη εταιρία, το πτυχίο τους δε θα έχει καμία αξία και ούτε αναγνωρίζεται σε εθνικό επίπεδο. Παράλληλα, στους φοιτητές των πανεπιστημίων αυτών δεν αναγνωρίζεται το δικαίωμα σε κοινωνικές παροχές (σίτιση, στέγαση), ενώ από το πρόγραμμα σπουδών λείπει η συνολική μόρφωση και καλλιέργεια, αλλά στόχος του είναι η γρήγορη κατάρτιση. Σήμερα στη Γαλλία υπάρχουν, ήδη, τέσσερα τέτοια πανεπιστήμια και υπάρχει η πρόθεση της κυβέρνησης να επεκταθεί ο θεσμός.

Το άνοιγμα των πανεπιστημίων σε όλους όσοι ενδιαφέρονται να φοιτήσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θεωρείται από πολλούς ως πανάκεια για την εξάλειψη των φραγμών στη μόρφωση. Ομως, όπως φαίνεται από το παράδειγμα των γαλλικών πανεπιστημίων τα οποία είναι ανοιχτά, υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να μειωθεί ο αριθμός των πτυχιούχων για να επιτευχθεί το επιθυμητό για τις επιχειρήσεις αποτέλεσμα: Η ελαχιστοποίηση των επιστημόνων και η αύξηση του ανειδίκευτου εργατικού δυναμικού. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: Το 80% των αποφοίτων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης γράφονται στο πανεπιστήμιο. Από αυτούς, το 50% "κόβεται" στα μέσα του πρώτου χρόνου φοίτησης και στο δεύτερο κύκλο σπουδών φτάνει μόλις το 10% και, τελικά, πτυχιακή διατριβή κάνει μόλις το 8% αυτών των φοιτητών. Παρ' όλα αυτά, οι θέσεις εργασίας κάθε χρόνο είναι 150.000 και οι διπλωματούχοι 300.000.

Οι φοιτητικοί αγώνες στη Γαλλία ξεκίνησαν από περιφερειακά πανεπιστήμια από τους φοιτητές σχολών θεωρητικής κατεύθυνσης. Εκτός από το γεγονός ότι οι σχολές αυτές, όπως έχει δείξει η εμπειρία του φοιτητικού κινήματος, είναι πιο προοδευτικές, οι Γάλλοι φοιτητές των σχολών αυτών διαμαρτυρήθηκαν για τη μεγάλη μείωση της χρηματοδότησης των σχολών τους με την παράλληλη αύξηση της χρηματοδότησης των σχολών παραγωγικής κατεύθυνσης. Από το 1992, ο υπουργός Παιδείας της Γαλλίας, αρμόδιος για θέματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, πέρασε μία τροπολογία, σύμφωνα με την οποία καθορίζονταν οι κατευθύνσεις των πανεπιστημιακών σχολών ως αποδοτικές ή μη αποδοτικές. Στα πλαίσια αυτά, καταργήθηκε ο τρίτος κύκλος σπουδών στις θεωρητικές σχολές, με στόχο την υποβάθμισή τους και, τελικά, το κλείσιμό τους. Παράλληλα, δόθηκε το βάρος της χρηματοδότησης στις τεχνικές σχολές.

Η Σιλβί Ζιρουντί μίλησε και για το φοιτητικό κίνημα της Γαλλίας, το οποίο, όπως τόνισε, η γαλλική κυβέρνηση έκανε μεγάλες προσπάθειες να συκοφαντήσει και να φιμώσει. Στη διάρκεια των φοιτητικών διαδηλώσεων, εκτός από τις βίαιες επεμβάσεις της Αστυνομίας, παρατηρήθηκε το φαινόμενο αστυνομικοί με πολιτικά, αλλά και ακροδεξιές ομάδες να παραβιάζουν το πανεπιστημιακό άσυλο και να ξυλοφορτώνουν φοιτητές, να σπάνε, να καίνε, και όλα αυτά στο όνομα των φοιτητών.

Πάντως, όπως φάνηκε στη διάρκεια της συνάντησης, όλο και περισσότερος κόσμος καταλαβαίνει τον υπεύθυνο για την κατάσταση στην εκπαίδευση. Χαρακτηριστικά ήταν τα λόγια της εκπροσώπου της UNEF: "Οταν ξεκίνησαν οι αγώνες των Γάλλων φοιτητών, δεν είχαν κατεύθυνση ενάντια στο Μάαστριχτ. Οι φοιτητές, όπως οι περισσότεροι νέοι της Γαλλίας, είχαν στο μυαλό τους σχηματοποιημένη την ιδέα της Ευρωπαϊκής Ενωσης σαν την Ευρώπη της συνεργασίας, της ειρήνης, της κοινωνικής προστασίας. Στη διάρκεια των κινητοποιήσεων, οι νέοι κομμουνιστές της Γαλλίας σύνδεσαν με επιτυχία τα προβλήματα της παιδείας με την πολιτική του Μάαστριχτ. Και είναι σίγουρο ότι μετά τις κινητοποιήσεις στη Γαλλία διευρύνθηκε το μέτωπο ενάντια στο Μάαστριχτ".