"Του Ρήγα ο σπόρος

φύτρωσε πια

κι έγινε φως χαρά κι ελπίδα.

Να κι οι αντάρτες απ' τα βουνά

του σκλάβου σπάν' την αλυσίδα"

(Από τον Υμνο της ΠΕΕΑ)

Η ΠΕΕΑ, ιδρύθηκε στο χωριό της Ευρυτανίας Βίνιανη στις 10 Μάρτη 1944, με πρόεδρο το στρατηγό Ευριπίδη Μπακιρτζή.Λίγο αργότερα, στις 18.4.44 διευρύνθηκε με πρόεδρο τον καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου, Αλ. Σβώλο και αντιπρόεδρο τον Ε. Μπακιρτζή, γραμματέα της Δικαιοσύνης τον Ηλ. Τσιριμώκο, των Στρατιωτικών τον Μ. Μάντακα, γραμματέα Εσωτερικών τον Γ. Σιάντο, γραμματέα της Συγκοινωνίας τον Ν. Ασκούτση, γραμματέα Οικονομικών τον Αγγελο Αγγελόπουλο, γραμματέα Υγείας τον Πέτρο Κόκκαλη, γραμματέα Γεωργίας τον Κ. Γαβριηλίδη και Εθνικής Οικονομίας τον Σταμάτη Χατζήμπεη.

Η ΠΕΕΑ ήταν κυβέρνηση πραγματικά λαοπρόβλητη. Οχι μόνο ουσιαστικά, μιας και εκπροσωπούσε τη συντριπτική πλειοψηφία του λαού που ήταν οργανωμένη στο ΕΑΜ, ήταν και τυπικά λαοπρόβλητη, γιατί πήρε ομόφωνα την ψήφο του Εθνικού Συμβουλίου, που συνήλθε στις Κορυσχάδες της Ευρυτανίας από 14 μέχρι 17 Μάη 1944.

Το Εθνικό Συμβούλιο ("Βουλή του Βουνού" χαρακτηρίστηκε), αποτελέστηκε από εθνοσυμβούλους που εκλέχτηκαν με ιδιότυπες εκλογές που διεξήχθησαν σ' όλη την επικράτεια και από βουλευτές της Βουλής των Ελλήνων που αναδείχτηκαν, απ' τις εκλογές της 16.1.1936, που διέλυσε η βασιλομεταξική δικτατορία της 4ης Αυγούστου.

***

Η ίδρυση λοιπόν της ΠΕΕΑ είχε εξαιρετική πολιτική σημασία για τον αγώνα - άμεσα αλλά και μακροπρόθεσμα - για το μέλλον του λαού.

Τη σημασία του γεγονότος κατανόησαν όχι μόνο οι καταχτητές και οι εθνοπροδότες, που θορυβήθηκαν εξαιρετικά, Ανησύχησαν όμως και η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση του Εμ. Τσουδερού και πιο πολύ ακόμη οι Αγγλοι ιμπεριαλιστές με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Ουίστον Τσόρτσιλ. Γιατί στην ίδρυση της ΠΕΕΑ είδε σωστά σαν ένα βήμα αποφασιστικό, του αγωνιζόμενου λαού, για κατάχτηση της λευτεριάς του και, μεταπολεμικά, της ανεξαρτησίας και της προόδου του.

Σ' αντίθεση με τους καταχτητές και τους Αγγλους ιμπεριαλιστές η σοβιετική κυβέρνηση δέχτηκε το γεγονός με ικανοποίηση, χαρακτηριστικό είναι το σχόλιο του ραδιοσταθμού της Μόσχας στις 7 Μάη 1944 που έπλεξε το εγκώμιο της ΠΕΕΑ και σχολίασε ευνοϊκά τη Συμφωνία Τίτο - Μπακιρτζή σαν θεμέλιο βαλκανικής συνεργασίας.

***

Κι αυτό το έργο, δεν υπήρξε, εγκεφαλικό, δεν ήταν σχεδιασμός. Ηταν βασικά η κωδικοποίηση ό,τι είχε δημιουργηθεί και εφαρμοστεί απ' το λαό, με βάση τις αρχές της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης και της Λαϊκής Δικαιοσύνης. Αρχές που εξυπηρέτησαν τις ζέουσες ανάγκες του λαού, στις απελευθερωμένες απ' τον καταχτητή, κύρια, περιοχές, με τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ, κάτω απ' την καθοδήγηση του ΕΑΜ και του ΚΚΕ.

Σημειώνουμε ενδεικτικά: Το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι και στις γυναίκες. Το δικαίωμα ψήφου στις νέες και νέους των 18 και πάνω χρόνων. Την καθιέρωση της δημοτικής σαν γλώσσας επίσημης του κράτους... Κι όλα αυτά για πρώτη φορά στη χώρα μας.

Για το έργο που συντελέστηκε στην ελεύθερη Ελλάδα χαρακτηριστικά είναι όσα αναφέρει, στο βιβλίο του "Το μήλο της Εριδος" (σελ. 224) ο Γουντχάουζ. Παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα:

"Το ΕΑΜ... είχε δημιουργήσει πράγματα που δεν είχε γνωρίσει ποτέ άλλοτε η Ελλάδα. Οι επικοινωνίες στις ορεινές περιοχές με τον ασύρματο, με αγγελιαφόρους, με τηλέφωνα, ποτέ δεν ήταν τόσο άρτιες, είτε πριν είτε μετά. Ακόμα και αυτοκινητόδρομοι είχαν βελτιωθεί και χρησιμοποιούνταν απ' το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ. Οι τηλεπικοινωνίες τους, που περιλάμβαναν και ασυρμάτους, εκτείνονταν ως την Κρήτη και ως τη Σάμο, όπου δρούσαν κιόλας αντάρτες. Τα δώρα του τεχνικού και πνευματικού πολιτισμού είχαν βρει το δρόμο τους προς τα βουνά για πρώτη φορά. Σχολεία, αυτοδιοίκηση, δικαστήρια, δημόσιες υπηρεσίες, που είχαν κλείσει με τον πόλεμο, λειτουργούσαν και πάλι. Θέατρα, εργοστάσια, τοπικά κοινοβούλια, λειτουργούσαν για πρώτη φορά. Οργανώθηκε κοινοτική ζωή, στη θέση της πατροπαράδοτης ατομιστικής ζωής του Ελληνα αγρότη".

Το απόσπασμα έχει ξεχωριστή ιστορική όσο και πολιτική σημασία, γιατί ο Γουντχάουζ υπήρξε ένας αδίσταχτος εχθρός του απελευθερωτικού κινήματος, εχθρός του ελληνικού λαού, της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας του. Σαν αρχηγός της βρετανικής στρατιωτικής αποστολής στην Ελλάδα, έκαμε ό,τι μπορούσε για να υπονομεύσει τον αγώνα του. Να συκοφαντήσει το ΕΑΜ και το ΚΚΕ. Ωστόσο είχε, φαίνεται, τόσο εντυπωσιαστεί, που δεν μπόρεσε να κρύψει αυτή την αλήθεια.

***

Για το σκοπό αυτό επιστρατεύτηκε το Συμβούλιο της Κοινότητας, που αγνόησε την Κεντρική Διοίκηση της ΠΕΑΕΑ, για να έχει όλη την άνεση ο Γιαννόπουλος να διαστρεβλώσει την ιστορική αλήθεια και να δικαιολογήσει τις κυβερνήσεις του Α. Παπανδρέου και του Κ. Σημίτη για τη στάση τους απέναντι στη Γερμανία για το κατοχικό δάνειο και τις πολεμικές επανορθώσεις, τη στάση του ΠΑΣΟΚ απέναντι στα καυτά προβλήματα των αγωνιστών της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, την ασυνέπειά του, σ' ένα απ' τα κύρια αιτήματά μας: Την κατάθεση στη Βουλή για συζήτηση και ψήφιση του Σχέδιου Νόμου της κυβέρνησης Ζολώτα, για την ολοκλήρωση της ηθικής και υλικής αποκατάστασης των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, σύμφωνα με την ΟΜΟΦΩΝΗ απόφαση της Βουλής των Ελλήνων στις 29.8.89.

Νίκανδρος ΚΕΠΕΣΗΣ

Πλούσιος προβληματισμός και ζωηρή συζήτηση αναπτύχθηκαν στη Συνδιάσκεψη της Νοτιοανατολικής Αχτίδας της ΚΟΑ. Οι γνώμες που ακούστηκαν, όπως υπογραμμίστηκε, σκοπό είχαν να συμβάλουν στις κατά το δυνατόν καλύτερες αποφάσεις που θα ληφθούν από το Συνέδριο. Παρουσιάζοντας τα καθήκοντα που μπαίνουν στα μέλη του Κόμματος, ο γραμματέας της Αχτίδας, Κ. Κασιδόκωστας,τόνισε ότι το πρώτο είναι η άνοδος του ιδεολογικού επιπέδου των μελών και των στελεχών, ώστε η δουλιά τους να είναι περισσότερο αποτελεσματική. Σαν δεύτερο καθήκον, σημείωσε, μπαίνει η στρατολόγηση νέων μελών. Στη συνέχεια ο γραμματέας της Νοτιοανατολικής Αχτίδας αναφέρθηκε τους άμεσους στόχους της Οργάνωσης. Σαν τέτοιους σημείωσε:

- Την προπαγάνδιση και εκλαϊκευση των ντοκουμέντων του Κόμματος.

- Την επιτυχία του Δεκαήμερου Ειρήνης και τη συμμετοχή των κομμουνιστών στις εκδηλώσεις των εργατικών σωματείων και των μαζικών φορέων της περιοχής.

- Την ένταση των προσπαθειών συγκέντρωσης υπογραφών για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τη Συνθήκη του Μάαστριχτ.

- Και βέβαια, την ολοκλήρωση της επιτυχούς πορείας της Οικονομικής Εξόρμησης για το 15ο Συνέδριο.

"Είμαστε αισιόδοξοι. Υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις ώστε το 15ο Συνέδριο να βάλει τη σφραγίδα του για μία νέα εποχή πάλης", τόνισε ο Κ. Κασιδόκωστας.

Ανεξάρτητα από επιμέρους προσεγγίσεις, κυριάρχησε η θέληση για το ολόπλευρο δυνάμωμα της Κομματικής Οργάνωσης. Από τον πλούτο των απόψεων και των προτάσεων που έγιναν κατά τις ομιλίες των αντιπροσώπων της Συνδιάσκεψης, να σημειώσουμε ένα μικρό μόνο δείγμα:

• Η επιτυχία της Οικονομικής Εξόρμησης για το 15ο Συνέδριο είναι η απάντηση των μελών και φίλων του ΚΚΕ στον έλεγχο που επιχειρείται να γίνει στο Κόμμα μέσω του νομοσχεδίου για τα οικονομικά των κομμάτων.
• Οι καλύτερες στρατολογίες είναι αυτές που γίνονται μέσα από τους αγώνες.
• Η αιχμή του δόρατος κατά της Νέας Τάξης Πραγμάτων είναι το κίνημα ειρήνης, που θα συμβάλει στη δημιουργία του μετώπου ενάντια στον ιμπεριαλισμό και τα μονοπώλια.
• Οι όποιες αδυναμίες δε βγάζουν από τους αγώνες το ΚΚΕ, που υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει.
• Αυτό που πέτυχαν οι Ελληνες κομμουνιστές μετά το 1991 ήταν μεγάλη υπόθεση και τιμή όλων.
• Είναι θετικό το ότι ο κόσμος θεωρεί τους κομμουνιστές σαν κάτι διαφορετικό.
• Κάθε κομμουνιστής να γίνει πόλος έλξης ενός μικρού μετώπου πάλης στον τόπο δουλιάς και στον τόπο κατοικίας του.
• Οι δρόμοι που ανοίγονται είναι δύο: Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα. Μέση λύση δεν υπάρχει.

Τα προσυνεδριακά ντοκουμέντα ψηφίστηκαν με συντριπτική πλειοψηφία.

Στις εργασίες της Συνδιάσκεψης παραβρέθηκε αντιπροσωπεία της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ με επικεφαλής τον Βασίλη Καλαματιανό,μέλος του ΠΓ και γραμματέα της ΚΟΑ, ο οποίος μεταξύ άλλων τόνισε ότι οι γνώμες που ακούγονται θα συμβάλουν στη βελτίωση των ντοκουμέντων του 15ου Συνεδρίου. Χαρακτήρισε τη Συνδιάσκεψη της Αχτίδας ζωηρή, η οποία εξέφρασε γόνιμο προβληματισμό και θετικές προτάσεις για την πορεία του κινήματος και του Κόμματος. Υπογράμμισε ότι το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που έχει εσωκομματική δημοκρατία και πως παράλληλα με τη συλλογική προσπάθεια ανάπτυξής της θα πρέπει να αναπτυχθεί και η συνειδητή επαναστατική πειθαρχία από όλους και για όλες τις αποφάσεις. Αναφερόμενος εξάλλου στο αντιιμπεριαλιστικό -αντιμονοπωλιακό μέτωπο πάλης, σημείωσε ότι η δημιουργία του δεν είναι νομοτέλεια και πρόσθεσε ότι συζητώντας για το Πρόγραμμα του Κόμματος πρέπει να καθοριστεί και ο πιο πρόσφορος τρόπος για τη συγκέντρωση δυνάμεων που θα πάει στο σοσιαλισμό. "Δεν πρέπει, με αφορμή παραλείψεις και σοβαρά κενά ακόμα και λάθη, να οδηγούμαστε στην απόρριψη βασικών ζητημάτων, όπως για παράδειγμα της πολιτικής των συμμαχιών", σημείωσε. Ακολούθως είπε ότι οι συσχετισμοί στο ίδιο το μέτωπο θα είναι το κριτήριο για τον προσανατολισμό και τη δράση του. Καταλήγοντας τόνισε ότι εγγύηση για να πάμε μπροστά είναι το ΚΚΕ να μη σταματήσει ούτε μία στιγμή την οργανωτική και πολιτική του αυτοτέλεια.

• Ο ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΚΟΛΙΑΣ προσφέρει 5.000 δρχ.
• Ο ΔΗΜ. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ προσφέρει 1.000 δρχ.
• Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΡΕΤΣΗΣ προσφέρει 2.000 δρχ.
• Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΝΤΑΒΟΣ προσφέρει 1.000 δρχ.
• Ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ προσφέρει 5.000 δρχ.
• Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΝΑΡΑΣ προσφέρει 5.000 δρχ.
• Τα μέλη της ΚΝΕ ΠΥΡΓΟΥ προσφέρουν 5.000 δρχ.
• Ο ΧΑΡ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ προσφέρει 5.000 δρχ.
• Ο ΝΙΚΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ προσφέρει 5.000 δρχ.
• Ο ΧΡ. ΛΙΑΡΟΠΟΥΛΟΣ προσφέρει 5.000 δρχ.
• Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ προσφέρει 10.000 δρχ.
• Ο ΝΙΚ. ΚΟΥΤΡΟΥΛΗΣ προσφέρει 5.000 δρχ.
• Ο ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ προσφέρει 2.000 δρχ.
• Ο ΠΑΝ. ΚΟΓΚΑΛΙΔΗΣ προσφέρει 1.000 δρχ.
• Ο ΚΟΥΚΑΝΟΠΟΥΛΟΣ προσφέρει 500 δρχ.
• Ο ΧΡ. ΤΖΑΦΕΡΗΣ προσφέρει 500 δρχ.
• Ο ΑΡΙΣΤ. ΜΑΝΙΚΑΣ προσφέρει 500 δρχ.
• Ο ΗΛΙΑΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ προσφέρει 500 δρχ.
• Ο ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΛΛΗΚΑΡΗΣ προσφέρει 1.000 δρχ.
• Ο ΝΩΝΤΑΣ ΓΕΩΡΓΑΤΟΣ προσφέρει 500 δρχ.
• Ο ΠΑΥΛΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ (Ταύρος) προσφέρει 2.000 δρχ.
• Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ προσφέρει 1.000 δρχ.
• Η ΜΕΡΟΠΗ ΜΠΑΚΑ προσφέρει 2.000 δρχ.
• Η ΜΟΜΙΤΣΑ προσφέρει 500 δρχ.
• Η ΑΘΗΝΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ προσφέρει 500 δρχ.
• Η ΜΑΡΙΑ ΣΔΟΥΚΟΥ προσφέρει 500 δρχ.
• Οι ΣΠΥΡΟΣ και ΝΤΙΝΑ Μπαρμπούλη - ΓΑΒΡΙΕΛΑΤΟΥ προσφέρουν 10.000 δρχ., μέσω ΚΟΒ Πλ. Βικτωρίας, στη μνήμη των γονιών τους και του αγωνιστή αδελφού τους.
• Η ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΡΔΑΣΗ προσφέρει, μέσω ΚΟΒ "Αγ. Δημήτρη", 5.000 δρχ. στη μνήμη των γονιών της και των αδελφών της.
• Ο ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΟΛΥΤΑΣ προσφέρει, μέσω ΚΟΒ Κέρκυρας, 20.000 δρχ.
• Ο ΔΗΜΗΡΗΣ ΜΑΥΡΑΓΑΝΗΣ προσφέρει 40.000 δρχ.
• Η ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΑΚΚΑ προσφέρει 10.000 δρχ.
• Το Παράρτημα ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ της ΠΕΑΕΑ προσφέρει 30.000 δρχ. στη μνήμη των νεκρών μελών του.
• Η ΦΡΟΣΩ Δημητριάδου - ΜΑΡΑΓΚΑΚΗ και ο ΝΙΚΟΣ ΜΑΡΑΓΚΑΚΗΣ προσφέρουν 50.000 δρχ. στο ΚΚΕ, που αταλάντευτα συνεχίζει τον αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη, δημοκρατία και σοσιαλισμό.
• Ο αντιστασιακός Ι. Γ. προσφέρει 20.000 δρχ. στη μνήμη του αδελφού του Νίκου που έπεσε στη Μάχη της Κρήτης.
• Ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΡΕΚΕΖΕΣ προσφέρει 40.000 δρχ., μέσω ΚΟΒ Κέντρου Νεράιδας Βύρωνα, στη μνήμη του αγωνιστή Θεοχάρη Παπαθανασόπουλου.
• Ο ΝΙΚΟΣ ΠΑΔΕΛΑΣ πρόεδρος του Παραρτήματος Σεπολίων - Θυμαρακίων της ΠΕΑΕΑ προσφέρει 50.000 δρχ.
• Το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ της ΠΕΑΕΑ προσφέρει 50.000 δρχ.
• Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ προσφέρει 5.000 δρχ.
• Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΑΣ προσφέρει 7.000 δρχ.
• Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΑΣ προσφέρει 2.000 δρχ.
• Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ προσφέρει 5.000 δρχ.
• Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΠΟΡΙΔΗΣ προσφέρει 10.000 δρχ. στη μνήμη των γονιών του Αριάδνης και Σωτήρη.
• Η ΣΟΦΙΑ ΜΑΝΟΥΣΑΡΙΔΟΥ,η ΒΑΡΒΑΡΑ ΚΑΛΑΝΤΖΙΔΟΥ,η ΔΕΣΠΟΙΝΑ και η ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ προσφέρουν, μέσω ΚΟΒ Αμφιάλης 20.000 δρχ. στη μνήμη των γονιών τους Θεόφιλου και Κυριακής Παπαδοπούλου.
• Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΦΕΤΖΗΣ προσφέρει 30.000 δρχ.
• Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑΚΗΣ προσφέρει, δεύτερη δόση, 5.000 δρχ.
• Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΚΑΛΛΕΡΓΗ προσφέρει, δεύτερη δόση, 5.000 δρχ.
• Η χήρα ΝΙΚΟΥ ΑΣΗΜΑΚΗ προσφέρει 5.000 δρχ.
• Ο ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΑΒΑΝΗΣ προσφέρει 3.000 δρχ.
• Τα αδέρφια ΚΥΡΙΑΚΑΚΗ προσφέρουν, μέσω ΚΟΒ Ρεθύμνου 10.000 δρχ. στη μνήμη του αδελφού τους Αντ. Κυριακάκη,που πέθανε πρόσφατα.
• Ο ΦΑΝΗΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ αντιστασιακός από το Γαλάτσι προσφέρει 10.000 δρχ.