Η δραστική περικοπή των κοινωνικοασφαλιστικών δαπανών - όπως είναι οι επιχορηγήσεις προς διάφορους φορείς που εξυπηρετούν κοινωνικούς σκοπούς, οι δαπάνες για νοσήλια, συσσίτια κλπ. - η κατάργηση ή συγχώνευση δημοσίων υπηρεσιών και οργανισμών του ευρύτερου δημοσίου τομέα, η αξιοποίηση (σ. σ. ξεπούλημα) της ακίνητης περιουσίας των διαφόρων φορέων του δημοσίου και η αναθεώρηση του καθεστώτος της δέσμευσης εσόδων από τον κρατικό προϋπολογισμό για τρίτους φορείς, αποτελούν τις βασικές κατευθύνσεις του νομοσχεδίου "για την περιστολή της σπατάλης στο δημόσιο τομέα". Πρόκειται για το νομοσχέδιο εκείνο, με το οποίο η κυβέρνηση σκοπεύει στην εξοικονόμηση πόρων για την κατάρτιση του προϋπολογισμού του 1997 στο σκέλος των δαπανών. Εξοικονόμηση, βέβαια, που όπως είχε διαφανεί και από τα πρώτα πορίσματα της επιτροπής που είχε συσταθεί για το συγκεκριμένο ζήτημα, θα οδηγήσει σε οικονομικό αδιέξοδο όλους τους επιχορηγούμενους από τον κρατικό προϋπολογισμό φορείς κοινωνικού χαρακτήρα. Κι αυτό γιατί, ούτως ή άλλως, τα κονδύλια που διατίθενται από τον κρατικό προϋπολογισμό για επιχορηγήσεις προς τους φορείς αυτούς παραμένουν ουσιαστικά "παγωμένα" από το 1993, με αποτέλεσμα σήμερα να αντιμετωπίζουν ήδη έντονα προβλήματα στην κάλυψη των λειτουργικών τους αναγκών και να υποβαθμίζονται ακόμη περισσότερο οι παρεχόμενες από αυτά υπηρεσίες.

Το εν λόγω νομοσχέδιο αναμένεται να προωθηθεί για κατάθεση στη Βουλή πριν τον προϋπολογισμό του 1997, δεδομένου ότι οι διατάξεις του θα σχετίζονται άμεσα με το ύψος του ποσού που θα διατεθεί για δαπάνες.

Σύμφωνα με πληροφορίες, μεταξύ των μέτρων θεσμικού χαρακτήρα που προτείνονται στο συγκεκριμένο σχέδιο, περιλαμβάνονται και τα εξής:

• Δραστικός περιορισμός στις επιχορηγήσεις των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου που θα πλήξει κατά κύριο λόγο τον τομέα της υγείας - πρόνοιας - κοινωνικής ασφάλισης (το 70% των επιχορηγήσεων κατευθύνονται στους τομείς αυτούς). Σύμφωνα με πληροφορίες, στο νομοσχέδιο υπάρχει διάταξη που προτείνει "πάγωμα" των κονδυλίων, που διατίθενται για επιχορηγήσεις σε ΝΠΔΔ την επόμενη τριετία στα φετινά επίπεδα. Κάτι που θα προέλθει μέσα από τον περιορισμό μιας σειράς επιχορηγήσεων που κρίνονται "υπερβολικές" από αρμόδια επί του θέματος στελέχη - όπως είναι για παράδειγμα κονδύλια που διατίθενται για αθλητικούς ή πολιτιστικούς σκοπούς! - καθώς και μέσα από περαιτέρω περικοπές των εργαζόμενων στο δημόσιο τομέα που αφορούν έξοδα για οδοιπορικά, υπερωριακή απασχόληση κλπ.Επίσης, στην κατεύθυνση αυτή με το υπό κατάρτιση νομοσχέδιο θα υποχρεούνται όλα τα ΝΠΔΔ να υποβάλλουν στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών επιχειρησιακά προγράμματα ουσιαστικής μείωσης της επιχορήγησης μέσα στην επόμενη 3ετία, μέσω της αξιοποίησης των περιουσιακών τους στοιχείων και της περικοπής των δαπανών τους.
• Συγχωνεύσεις ή και καταργήσεις Νομικών Προσώπων Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου.Ειδικότερα, το νομοσχέδιο θα προβλέπει τη σύσταση ειδικής ομάδας εργασίας γνωμοδοτικού χαρακτήρα που θα αναλάβει το ρόλο της καταγραφής των φορέων, που μπορούν να συγχωνευτούν ή να καταργηθούν. Βάσει των προτάσεων της ομάδας, ο εκάστοτε υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θα έχει τη δυνατότητα να προωθήσει τις σχετικές διαδικασίες μέσα από την έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην κατεύθυνση αυτή, ολοκληρώθηκε τον περασμένο μήνα μετά από εντολή του υπουργείου Οικονομικών, η αναλυτική απογραφή φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα από το υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. Στη σχετική μελέτη καταγράφονται κατά υπουργείο όλοι οι φορείς και οι επιχειρήσεις που ελέγχονται από το δημόσιο, ανεξάρτητα από τη μορφή που έχουν, ενώ παρουσιάζονται αναλυτικά όλες οι αλλαγές που έγιναν από το 1991 οπότε είχε πραγματοποιηθεί η προηγούμενη έρευνα.
• Δραστικές περικοπές δαπανών στο χώρο της υγείας.Ιδιαίτερη μνεία γίνεται σε μέτρα περιορισμού των δαπανών των ιατρικών εξετάσεων. Σήμερα για να υποβληθούν οι εργαζόμενοι - ασφαλισμένοι σε κάποιο φορέα - σε ιατρικές εξετάσεις, πληρώνουν χρηματική συμμετοχή, η οποία δεν αποκλείεται, με βάση τη λογική των μέτρων, να αυξηθεί.
• Σφαγιασμός των κονδυλίων που διατίθενται από τον κρατικό προϋπολογισμό για μεταφορά μαθητών, φοιτητικά συσσίτια, βιβλία και γενικότερα δαπάνες, η περικοπή των οποίων θα πλήξει ακόμη περισσότερο το ήδη υποβαθμισμένο επίπεδο της παιδείας στη χώρα μας.
• Αναθεώρηση του καθεστώτος της δέσμευσης εσόδων από τον γενικό προϋπολογισμό για τρίτους φορείς - που δεν αποκλείεται να θίξει και τους ΟΤΑ α και β βαθμού - και εξέταση της δυνατότητας χρηματοδότησης των φορέων αυτών μέσω επιχορηγήσεων και μετά την προσκόμιση και εξέταση των απαραίτητων οικονομικών στοιχείων.

Καθηλωμένες και άγρια πετσοκομμένες στα επίπεδα του 1991 παραμένουν οι δαπάνες κοινωνικού χαρακτήρα και ειδικότερα τα κονδύλια των κρατικών προϋπολογισμών της τελευταίας εξαετίας, που διατίθενται για επιχορηγήσεις σε διάφορους φορείς. Το συμπέρασμα αυτό, που άλλωστε αποτελεί υλοποίηση των δεσμεύσεων που ανέλαβαν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ απέναντι στο Διευθυντήριο των Βρυξελλών, προκύπτει από την εξέλιξη των κονδυλίων των τακτικών προϋπολογισμών που αφορούν επιχορηγήσεις διαφόρων φορέων κοινωνικού χαρακτήρα την περίοδο 1991-1996. Πρόκειται για τις επιχορηγήσεις προς τα ασφαλιστικά ταμεία, τα εκπαιδευτικά και νοσηλευτικά ιδρύματα, τους συγκοινωνιακούς φορείς, τα αθλητικά σωματεία, τα πολιτιστικά ιδρύματα και το σύνολο των υπόλοιπων κοινωνικών φορέων.

Οπως φαίνεται και στον πίνακα σχετικά με την εξέλιξη μιας σειράς επιχορηγήσεων στους προϋπολογισμούς των ετών 1991-1996, το συνολικό ποσό των επιχορηγήσεων εμφανίζεται αυξημένο κατά 72,9%,ενώ στο αντίστοιχο διάστημα ο πληθωρισμός έτρεχε σε μέσα επίπεδα με ρυθμό 74,4%.Στο σύνολό τους δηλαδή και σε σταθερές τιμές, οι σχετικές δαπάνες κοινωνικού χαρακτήρα παραμένουν καθηλωμένες εδώ και μία εξαετία, με αποτέλεσμα οι συγκεκριμένοι φορείς να αντιμετωπίζουν σήμερα σοβαρότατο πρόβλημα κάλυψης των στοιχειωδών λειτουργικών τους αναγκών. Πρόκειται για σαφές δείγμα του πώς εκδηλώθηκε όλα αυτά τα χρόνια η "κοινωνική ευαισθησία" των κυβερνήσεων κύρια του ΠΑΣΟΚ, αλλά και της ΝΔ.

Από τα στοιχεία του πίνακα προκύπτει ότι το σύνολο των επιχορηγήσεων του προϋπολογισμού του 1996 προβλέπεται να ανέλθει στα 1.284,8 δισ. δραχμές, έναντι 663 δισ. δραχμών το 1991. Στο διάστημα 1994-1996, που είναι περίοδος διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ, το συνολικό ποσό των επιχορηγήσεων εμφανίζεται αυξημένο κατά 16%,τη στιγμή που ο μέσος πληθωρισμός στο ίδιο διάστημα έτρεχε με ρυθμό 18,6%.

Οι δραματικές περικοπές στις δαπάνες κοινωνικού χαρακτήρα αποτελούν ουσιαστικά την άλλη όψη - πέρα από τη φοροεισπρακτική πλευρά της - της πολιτικής μονόπλευρης λιτότητας που επέβαλλαν όλα αυτά τα χρόνια οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Μιας πολιτικής που οδηγεί σε υποβάθμιση της ποιότητας και ακόμη μεγαλύτερη συρρίκνωση της ποσότητας των παρεχόμενων κοινωνικών υπηρεσιών από τους διάφορους κοινωνικούς φορείς. Και εκτός των άλλων, η συνεχής συρρίκνωση των επιχορηγήσεών τους αφήνει τελικά ακάλυπτα τα ελλείμματα των φορέων αυτών, τα οποία η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να καλύψει μέσω νέας αύξησης των νοσηλίων για τα νοσοκομεία, του περιορισμού της δωρεάν εκπαίδευσης και παροχής βιβλίων για τα σχολεία και ενδεχόμενα μέσω μιας νέας αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζόμενων για τα ασφαλιστικά ταμεία ή νέας επίθεσης στα συνταξιοδοτικά τους δικαιώματα.

Ο πίνακας με τις επιχορηγήσεις κατά τομέα είναι αποκαλυπτικός για το σφαγιασμό που υπέστησαν τα σχετικά κονδύλια που χορηγούνται σε διάφορους φορείς, από τις τελευταίες "γαλαζοπράσινες" κυβερνήσεις της περιόδου 1991-1996. Σημειωτέον ότι για το 1996 λαμβάνονται υπόψη τα ποσά που προβλέπονται από τον φετινό προϋπολογισμό, ο οποίος ακόμη δεν έχει κλείσει. Ενδεικτικά και δεδομένου ότι στην παραπάνω περίοδο ο πληθωρισμός σε μέσα επίπεδα αυξήθηκε κατά 74,4%,αξίζει να αναφέρουμε ότι: Οι επιχορηγήσεις προς το ΙΚΑ αυξήθηκαν μόλις κατά 26,1% και ανήλθαν σε 227 δισ. δρχ. έναντι 192 δισ. δρχ. το 1991. Σημαντική μείωση κατά 85,1% εμφανίστηκε στα κονδύλια που χορηγούνται για τις δαπάνες των νοσηλευτικών ιδρυμάτων, με αποτέλεσμα τα σχετικά ποσά να περιοριστούν σε 9,2 δισ. δρχ. το 1996 από 63,8 δισ. δρχ. το 1991. Ανάλογη τύχη είχαν και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα για φοιτητικά συσσίτια, οι επιχορηγήσεις των οποίων μειώθηκαν στο ίδιο διάστημα κατά 5,4%.Στη συντριπτική πλειοψηφία των υπόλοιπων περιπτώσεων, εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις, οι επιχορηγήσεις αυξήθηκαν με ρυθμό μικρότερο του πληθωρισμού (που σημαίνει ότι σε απόλυτες τιμές μειώθηκαν) ή περίπου στα επίπεδα του πληθωρισμού (που σημαίνει ότι ουσιαστικά παρέμειναν στάσιμες).

Αξιοσημείωτα είναι τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την επεξεργασία των σχετικών στοιχείων για την περίοδο 1994-1996. Στο συγκεκριμένο διάστημα διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ τέθηκε περισσότερο από ποτέ ζήτημα περικοπών στις δαπάνες κοινωνικού χαρακτήρα, στα πλαίσια του "αγώνα δρόμου", στον οποίο επιδίδεται η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ για την ικανοποίηση των όρων του προγράμματος "σύγκλισης". Τα αποτελέσματα της πολιτικής αυτής αποτυπώνονται ανάγλυφα στα στοιχεία που παρατίθενται στον διπλανό πίνακα.

Β. Μ.