Στην ξηρά επικεντρώνονται πλέον οι έρευνες, οι οποίες συνεχίζονται από σήμερα το πρωί, με το πρώτο φως της ημέρας, για την ανεύρεση του μοιραίου ουκρανικού αεροσκάφους τύπου "Γιάκοβλεφ 42", που μετέφερε από την Οδησσό στη Θεσσαλονίκη 62 επιβάτες, ανάμεσά τους 42 Ελληνες (οι 7 κάτοικοι Αιανής Κοζάνης) και 8μελές πλήρωμα.

Οι έρευνες τερματίστηκαν χτες με το τελευταίο φως, χωρίς να προκύψει κανένα αποτέλεσμα. Είχαν ξεκινήσει από τις πρώτες μεταμεσονύκτιες ώρες και συνεχίστηκαν σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, μέσα σε ιδιαίτερα δύσκολες καιρικές συνθήκες. Η περιοχή που εντοπίστηκε ως πιθανή για την πτώση και όπου επικεντρώθηκαν οι έρευνες, είναι η ορεινή περιοχή βορειοδυτικά της Κατερίνης, στο Νομό Πιερίας και στις κοντινές περιοχές του Νομού Ημαθίας. Συγκεκριμένα, ανάμεσα στις περιοχές Φωτεινών,Κάτω Μηλιάς και Σφενδάμης Πιερίας,Σφηκιάς,Πολυδένδρου και Συκιάς Ημαθίας,ενώ θα επεκταθούν και προς την περιοχή του Βελβενδού Κοζάνης.

Αμέσως μετά τη διαπίστωση της απώλειας του αεροσκάφους κινητοποιήθηκε ένα μεταγωγικό αεροσκάφος "C-130" που έριχνε φωτοβολίδες για το φωτισμό της περιοχής, σε επίγειες δυνάμεις, ενώ έσπευσε και η φρεγάτα "Μακεδονία", καθώς και άλλα μέσα του Πολεμικού Ναυτικού που ερεύνησαν τη θαλάσσια περιοχή του Θερμαϊκού κόλπου. Συνολικά κινητοποιήθηκαν περισσότεροι από 1.000 στρατιώτες και αξιωματικοί, ανάμεσά τους καταδρομείς, πεζοναύτες και χιονοδρόμοι των ειδικών δυνάμεων, καθώς 60-70 οχήματα διαφόρων τύπων. Πήραν επίσης μέρος 8 ελικόπτερα, εκ των οποίων τα δύο "Απάτσι", τα οποία πετούσαν με τη χρήση ηλεκτρονικών βοηθημάτων, ακόμα και όταν τα άλλα μέσα, λόγω χαμηλής νέφωσης και κακοκαιρίας, δεν ήταν δυνατόν να συνεχίσουν την έρευνα.

Η χτεσινή έρευνα κάλυψε μια περιοχή δυτικά της Κατερίνης περίπου 25 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ορεινή και χιονισμένη με υψόμετρο 500 - 1.000 μέτρων. Επίσης ερευνήθηκε και περιοχή κοντά στο Λιτόχωρο προς τον Ολυμπο. Ολες οι επίγειες δυνάμεις διανυκτέρευσαν στην περιοχή των ερευνών σε μόνιμες εγκαταστάσεις, στρατόπεδα ή άλλα δημόσια κτίρια, ώστε να είναι έτοιμες από τις πρώτες πρωινές ώρες για τη συνέχιση των ερευνών.

Χτες αργά το απόγευμα πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στην 1η Στρατιά στη Λάρισα που έχει αναλάβει το συντονισμό των ερευνών στην ορεινή περιοχή των Πιερίων και του Ολύμπου.

"Πληροφορίες από πολίτες - κάποιος είδε ή άκουσε κάτι - πολλές φορές μπορεί να μας εκτρέψουν από τα βασικά σχέδια μας. Ελέγχουμε όλες τις πληροφορίες, αλλά έχουμε να ερευνήσουμε μια τεράστια έκταση που εκτείνεται από το φράγμα Πολυφύτου μέχρι τη θάλασσα, από τη Βέροια μέχρι το Λιτόχωρο" δήλωσε ο διοικητής της 1ης Στρατιάς, Δ. Δήμου."Τα μέσα που έχουμε εμπλέξει για την ανεύρεση είναι πρωτοφανή. Ελικόπτερα "Απάτσι", "Χιούι", "Σινούκ", την 24η Ταξιαρχία και από την 32η ειδικά τμήματα καταδρομών που κατέβηκαν από τον Ολυμπο και τη Νάουσα. Δυστυχώς όμως, δεν έχουμε κανένα συγκεκριμένο σημείο να ερευνήσουμε και αναγκαζόμαστε να ερευνούμε περιοχή τεσσάρων νομών. Τ' αεροπορικά μέσα δεν μπορούν να μας δώσουν τις δυνατότητες τους, διότι δεν μπορούν να πετάξουν. Η νέφωση είναι χαμηλή, χιονίζει συνεχώς κι όποιος μπει μέσα στην πυκνή νέφωση και το χιόνι δε θα ξαναγυρίσει. Είπαμε στα τμήματα επιδρομών να μη σταματούν καθόλου, ούτε για να φάνε. Η ορατότητα είναι από 10-100 μέτρα και πρέπει να χρησιμοποιήσεις τη μέθοδο της "Παγάνας". Οι ώρες της νύχτας δεν προσφέρουν τίποτα γιατί η ορατότητα είναι μηδέν".

Η περιοχή στην οποία επικεντρώθηκαν οι προσπάθειες καθορίστηκε μετά από διασταύρωση των στοιχείων της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) και της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ), σε συνδυασμό και με τις μαρτυρίες κατοίκων της περιοχής. Η ΥΠΑ έχει καταγράφει την επικοινωνία του μοιραίου αεροσκάφους, ενώ τα ραντάρ της ΠΑ έχουν καταγράψει σε βίντεο το στίγμα της πορείας του. Συγκεκριμένα το αεροσκάφος είχε μπει στη διαδικασία προσέγγισης του αεροδρομίου της Θεσσαλονίκης γύρω στις 9.15, οπότε ο πύργος ελέγχου διαπιστώνει ότι βρίσκεται σε μεγάλο ύψος, πάνω από 1.500 πόδια και ζητάει από τον πιλότο να κάνει έναν κύκλο και να επαναπροσεγγίσει από χαμηλότερο ύψος. Από δω και πέρα βέβαια αρχίζουν οι εκτιμήσεις με βάση τα στοιχεία που έχουν καταγραφεί.

Αντί να κάνει πλήρη κύκλο όπως του ζητήθηκε και να επιστρέψει στο ίδιο σημείο, ώστε να προσγειωθεί κανονικά, στα μισά της πορείας στρέφεται προς τα δυτικά, προς την Πιερία και συνεχίζει προς τα νότια. Στο σημείο αυτό ο πιλότος φαίνεται πως διαπιστώνει την απόκλιση και ζητάει από τον πύργο ελέγχου να τον καθοδηγήσει για να επανέλθει στη σωστή πορεία και να προσγειωθεί. Ο πύργος ελέγχου απαντάει ότι δεν έχει τέτοια δυνατότητα αφού τα ραντάρ του πύργου ελέγχου καλύπτουν μόνο μια περιορισμένη έκταση γύρω από το αεροδρόμιο. Η επικοινωνία διακόπτεται στις 9.35 μ.μ. Το ίχνος του αεροσκάφους χάνεται και από τις οθόνες των ραντάρ. Η έλλειψη δηλαδή σύγχρονων ραντάρ προσέγγισης φαίνεται πως απέβη μοιραία, καθώς το αεροπλάνο απομακρύνθηκε ακολουθώντας τυφλή πορεία προς το άγνωστο και την καταστροφή.Η πιθανότητα μηχανικής βλάβης, σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία, απομακρύνεται και επικρατέστερη εκδοχή για τα αίτια του δυστυχήματος είναι ο αποπροσανατολισμός του μοιραίου "Γιάκοβλεφ 42" με συνέπεια τη συντριβή του στο κάποια κορυφή, σε συνάρτηση βέβαια με την αδυναμία του πύργου ελέγχου λόγω περιορισμένων δυνατοτήτων των ραντάρ που διαθέτει να το οδηγήσει "με τυφλά μάτια" στο αεροδρόμιο.

Η έλλειψη ραντάρ προσέγγισης στο αεροδρόμιο "Μακεδονία" βρέθηκε χτες στο επίκεντρο των συζητήσεων, αν και κανείς δεν ήταν σε θέση να βεβαιώσει πως, αν υπήρχε, θα μπορούσε οπωσδήποτε να αποτρέψει την τραγωδία. Οπωσδήποτε, όμως, αποτελεί εγκληματική έλλειψη και απόδειξη της προγραμματισμένης πολιτικής αποδιοργάνωσης της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, με στόχο την ιδιωτικοποίησή της. Αλλωστε, είναι ομολογημένη πολιτική της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ η διάλυση και η αντικατάστασή της με τρεις ανώνυμες εταιρίες.

Αντί, όμως, η κυβέρνηση να αναλάβει τις ευθύνες της, επιχείρησε χτες, ιδιαίτερα μέσω του υπουργού Μεταφορών - Επικοινωνιών και του κυβερνητικού εκπροσώπου, να ρίξει τις ευθύνες σε άλλους.

Με δηλώσεις του στη Θεσσαλονίκη ο υπουργός Μεταφορών - Επικοινωνιών, Τ. Μαντέλης,παραδέχτηκε ότι υπάρχει καθυστέρηση στην εγκατάσταση του ραντάρ προσέγγισης, αλλά αντί να αναλάβει τις δικές του ευθύνες, ισχυρίστηκε ότι αυτό δεν έγινε επειδή αντιδρούν οι κάτοικοι της Περαίας στην εγκατάσταση κεραίας στην περιοχή τους! Απαντώντας σε ερώτηση αν η έλλειψη ραντάρ έπαιξε καθοριστικό ρόλο, είπε ότι η εκτίμηση που υπάρχει είναι ότι, αν λειτουργούσε το ραντάρ προσέγγισης, θα είχαμε ένα πρόσθετο εργαλείο στη διάθεσή μας, ενώ πρόσθεσε ότι δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς αν θα είχε αποφευχθεί το συμβάν. "Ενδεχόμενα θα βοηθούσε να αποφευχθεί", παραδέχτηκε ο υπουργός.

Απαντώντας σε άλλη ερώτηση, αν υπήρξε πρόβλημα στην επικοινωνία του πιλότου με τον πύργο ελέγχου, είπε ότι φαίνεται να υπάρχει θέμα, "με την έννοια αν καταλάβαινε ο κυβερνήτης τις οδηγίες που εδίδοντο. Και δεν ξέρουμε αν καταλάβαινε τη διεθνή ορολογία στην αγγλική, καθώς μιλούσε άλλη γλώσσα".

Πώς έχει όμως το θέμα της εγκατάστασης του πολυσυζητημένου ραντάρ; Αρχισε να συζητιέται το 1986. Η διαδικασία για την προμήθειά του ξεκίνησε 10 χρόνια μετά. Σήμερα τα μηχανήματα βρίσκονται σε κουτιά στις αποθήκες του αεροδρομίου. Ακόμη δεν έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες κατασκευής των χώρων για την εγκατάστασή του, ούτε έχει στηθεί η κεραία του. Για την τελευταία, δόθηκε έγκριση περιβαλλοντικών όρων τον περασμένο Αύγουστο. Απόφαση αναγκαστικής απαλλοτρίωσης της αναγκαίας έκτασης δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, στις 3 Νοέμβρη '97 και στις 30 Δεκέμβρη θα συνέλθει το Νομαρχιακό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης για να εξετάσει τη μελέτη για την τοποθέτησή της.

Οι κάτοικοι της Περαίας άρχισαν να αντιδρούν όταν μετά την αρχική έγκρισή τους να δεχτούν μια εγκατάσταση με 1,5 κιλοβάτ τούς ανακοινώθηκε η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων της ΥΠΑ, που έκανε λόγο για 1,5 μεγαβάτ, δηλαδή για ισχύ 1.000 φορές μεγαλύτερη. Κατήγγειλαν ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις στην υγεία από την εκπομπή ακτινοβολίας και προσέφυγαν στο ΣτΕ. Ομως, όπως ήδη προαναφέρθηκε, η απόφαση αναγκαστικής απαλλοτρίωσης εκδόθηκε.

Οπως επισημαίνουν οι κάτοικοι και ο κοινοτάρχης της Περαίας, η καθυστέρηση δεν οφείλεται στις αντιδράσεις τους, αλλά στις καθυστερήσεις των αρμόδιων υπουργείων και των υπηρεσιών.

Αυτό το γεγονός έρχονται να βεβαιώσουν δηλώσεις συνδικαλιστών: "Εκτός από το χώρο εγκατάστασης του ραντάρ και της κεραίας, χρειάζεται και προσωπικό εκπαιδευμένο κατάλληλα για να δουλέψει το σύστημα. Εκπαιδευμένο προσωπικό δεν υπάρχει και φυσικά αν προσληφθούν κάποιοι θα απαιτηθεί χρόνος για να εκπαιδευτούν όπως πρέπει, με βάση τα διεθνή πρότυπα, για να δουλέψει αυτό το ραντάρ", δήλωσε χτες ο Παν. Τσούμπελης,πρόεδρος της Ενωσης Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας.

Επίσης, σε επιστολή του στις 17 Οκτώβρη '97, ο Σύλλογος Υπαλλήλων ΥΠΑ Κρατικού Αερολιμένα Θεσσαλονίκης ανέφερε μεταξύ άλλων και τα παρακάτω: "Η ιεράρχηση των διαφόρων έργων, τα οποία έγιναν, αποσκοπούσαν στην εσωτερική αρχιτεκτονική αισθητική του κτιρίου, παραβλέποντας τα έργα ουσίας, που έχουν να κάνουν με την ασφάλεια των πτήσεων, αλλά και τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους διακινούμενους επιβάτες". Επίσης καλούσαν τη διοίκηση της ΥΠΑ να πάρει όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα προκειμένου ο αερολιμένας να πληρεί τους όρους και τις προϋποθέσεις των διεθνών κανονισμών και, πέρα από αυτό, να προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες διεθνούς αγγελίας για τη γνωστοποίηση της κατάστασης του αερολιμένα. Τέλος, ο Σύλλογος καλούσε τα εντεταλμένα ελεγκτικά όργανα της πολιτείας να παρέμβουν άμεσα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων και την απόδοση τυχόν ευθυνών.

Ολα τα παραπάνω αποδεικνύουν την απαράδεκτη και επικίνδυνη νοοτροπία της κυβέρνησης να αποποιείται τις ευθύνες της. Οι τραγικές ελλείψεις του αεροδρομίου "Μακεδονία" είναι γνωστές, αλλά δυστυχώς δεν αντιμετωπίζονται, και τα προβλήματα πολλαπλασιάζονται. Δεν είναι τυχαίο πως τα 4,5 δισ., που διατέθηκαν πρόσφατα για επεμβάσεις στο αεροδρόμιο, ξοδεύτηκαν για την αισθητική ανακαίνιση του χώρου.

Χτες το βράδυ ο υπουργός Μεταφορών, Τ. Μαντέλης, ανακοίνωσε τη σύσταση επιτροπής για διερεύνηση των αιτιών της πτώσης του αεροπλάνου, με επικεφαλής δύο πρώην πιλότους της Πολεμικής Αεροπορίας, (Γαλέος και Τσολάκης) και όπως είπε, ο ίδιος προσωπικά θα παραδώσει το πόρισμα της επιτροπής στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου.

Εχουν προσκληθεί και έχουν φτάσει ήδη στη χώρα μας εμπειρογνώμονες από την Ουκρανία, οι οποίοι θα συμμετάσχουν στην επιτροπή διερεύνησης.