Αντε λοιπόν, "και του χρόνου να 'μαστε καλά και εμείς καλύτερα" που έλεγε και ο συμπαθέστατος Καραγκιόζης. Μπήκε, επιτέλους το 1998: Να δούμε πώς θα βγει με γέλιο ή με δάκρυ. Με κλαυσίγελο ίσως... Με τηλεόραση ή χωρίς; Υπομονή. Δώδεκα μήνες έχουμε μπροστά μας να τους ζήσουμε και να παρακολουθήσουμε τι θα φέρνει ο κάθε ένας. Μέχρι τότε, όμως, ας ρίξουμε μια ματιά στα μουσικά οδοιπορικά που ξαναζωντεύουν τους μύθους, τα έθιμα που κάνουν τους θρύλους εφήμερη πραγματικότητα. "Τα έθιμα του Δωδεκαημέρου" είναι πολλά και διαφορετικά στην κάθε γωνιά της δικής μας γης. Είναι έθιμα που κρατούν αιώνες τώρα, είναι έθιμα που συνεχίζουν την παράδοση του τόπου μας. Είναι ιστορία της, που δε γράφεται, αλλά αναπαρίσταται. Κάθε χρόνο. Τέτοιες μέρες. Από την ΕΤ-1 στις 11.45, σήμερα Κυριακή, μπορούμε να δούμε την εκπομπή: "Αράπηδες, Μπαμπουγέροι, Αρκούδες".Στην πλούσια και πανέμορφη δραμινή γη, αναβιώνουν κάθε χρόνο από τις 6-8 του Γενάρη πανάρχαια έθιμα μεταμφίεσης. Στο Μοναστηράκι, τον Ξηροπόταμο και τον Βώλακα ζωντανεύει κάθε χρόνο το έθιμο των Αράπηδων. Οι νέοι μεταμφιεσμένοι σε Αράπηδες, με μαύρες γιδοπροβιές και τεράστιες καλύπτρες, προκαλούν το φόβο και διώχνουν το κακό με το θόρυβο από τα μεγάλα κουδούνια που φοράνε στη μέση τους. Στην Καλή Βρύση, οι Μπαμπουγέροι με τις γκάιντες και τους νταχαρέδες - τύμπανα - γυρίζουν στους δρόμους του χωριού, πειράζοντας τον κόσμο και φοβερίζοντας τους καλικάντζαρους. Στα έθιμα αυτά του δωδεκαημέρου ζει ακόμα η πανάρχαια και συμβολική μεταμφίεση του άντρα σε γυναίκα, ο "ιερός γάμος" και γενικά, η πρωτόγονη μεταμφίεση με δέρματα ζώων. Σε όλα τα χωριά μικροί και μεγάλοι περιμένουν με ανυπομονησία τις μέρες αυτές της χαράς και του κεφιού για να γλεντήσουν και να χορέψουν με το δικό τους ξεχωριστό τρόπο. Θα πάμε και εμείς εκεί για να μοιραστούμε τις χαρές, τα γλέντια, τις μεταμφιέσεις, το χορό και το τραγούδι. Θα πάμε και θα γίνουμε και εμείς συνεχιστές της παράδοσης και να συμμετάσχουμε, έστω και παθητικά, στα έθιμα του Δωδεκαημέρου. Ερευνα - κείμενα Ροζάννα Λαδά. Σκηνοθεσία Θανάσης Νέτας.

Την Τρίτη, πάλι από την ΕΤ-1 στις 13.40 ένα άλλο μουσικό οδοιπορικό θα μας οδηγήσει στο Νομό Καστοριάς. Εκεί για όσους δε γνωρίζουν, τους περιμένει μια έκπληξη, μια έκπληξη που θα τους γυρίσει αιώνες πίσω. Θα δουν και ζήσουν, τηλεοπτικά μόνο δυστυχώς, ένα πανάρχαιο έθιμο. Τα "Ραγουτσάρια". Οι φτιασμένοι, οι μεταμφιεσμένοι του δωδεκαημέρου στην Καστοριά ονομάζονται Ραγκουτσάρια, ενώ στην Κλεισούρα "Αραγκτουτσάρια".

Σήμερα τα Ραγκουτσάρια πλούσια οργανωμένα από το Δήμο Καστοριάς αποτελούν το πιο ξέφρενο τριήμερο ξεφάντωμα μεταμφιεσμένων στην Ελλάδα. Τρεις ολόκληρες ημέρες, 6, 7, και 8 του Γενάρη όλη η πόλη μαζί με τους πολλούς επισκέπτες γλεντάει και ξεφαντώνει μέχρι τις πρωινές ώρες. Τα Ραγκουτσάρια, όπως είπαμε και παραπάνω, είναι έθιμο πανάρχαιο και διανύει μια μεγάλη διαδρομή και διατηρείται μέσα στους αιώνες. Διατηρείται ζωντανό, φρέσκο και νεανικό. Ως προς το όνομά τους, τώρα λέγεται πως είναι πιθανόν να προέρχεται από το λατινικό "Rigatores", που σημαίνει "ζητιάνοι", μια και στο έθιμο "Ραγκουτσάρια" συνηθίζουν να ζητάνε διάφορα δώρα από τα σπίτια που επισκέπτονται σε ανταπόδοση της συνεισφοράς στην απομάκρυνση του κακού πνεύματος. Μακριά από μας τα κακά πνεύματα λοιπόν, και φύγαμε για την Καστοριά που ξέρουν να τα διώχνουν. Από εμάς, που άλλωστε θα σας συναντήσουμε εκεί... έχετε τις θερμότερες ευχές για μια καλή, πολύ καλή χρονιά.

Δυο καλές ταινίες που προβάλλονται την ίδια μέρα, την Παρασκευή συγκεκριμένα, αποσπούν την προσοχή μας και κεντρίζουν το ενδιαφέρον μας, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ίσως δεν υπάρχουν και άλλες καλές και πιθανόν καλύτερες ταινίες. Εμείς όμως θα μιλήσουμε γι' αυτές τις δυο.

Από την ΕΤ-1 στις 23.35 θα παρουσιαστεί η ιστορική πολιτικοκοινωνική ταινία αγγλικής παραγωγής του 1992 "Ο Λόρενς της Αραβίας - μετά την Αραβία" του Κρίστοφερ Μενόλ. Είναι χωρίς αμφιβολία μια φιλόδοξη παραγωγή του Ντέιβιντ Πάτναμ και της αγγλικής τηλεόρασης, η οποία αποκαλύπτει τη μυστική διπλωματία και τις μηχανορραφίες των Δυτικών Δυνάμεων, για να εξασφαλίσουν την κυριαρχία τους στο μαύρο χρυσό. Ο Τ. Ε. Λόρενς, που έχει ήδη αποκτήσει μυθική φήμη και αποκαλείται ως "Λόρενς της Αραβίας", πηγαίνει στη Συνδιάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι μετά το τέλος του Α Παγκοσμίου Πολέμου το 1919. Είναι αποφασισμένος να βοηθήσει τον πολεμικό σύντροφο, τον Εμίρη Φεϊζάλ να γίνει βασιλιάς της Συρίας και συγχρόνως να επιβεβαιώσει την ανεξαρτησία των Αράβων. Ομως, ακόμη μια φορά θα αποδειχτεί πως τα "ειρηνικά" τραπέζια των διαπραγματεύσεων είναι πολύ πιο επικίνδυνα από τα πεδία των μαχών. Ο Λόρενς αντιμετωπίζει με έκπληξη τα διαφορετικά μυστικά σχέδια των ιδιοκτητών μεγάλων κοιτασμάτων πετρελαίου και θεωρείται από τους άλλους, από όλους τους λευκούς συμπατριώτες του και "συμμάχους" του, ως ένας επικίνδυνος άνδρας. Με τον Ραλφ Φάινς.

Και πάλι από την ΕΤ-1 την ίδια μέρα, την Παρασκευή, στη 01.15 η ταινία "Το μωρό της Μακόν" του Πίτερ Γκριναγουέι. Πρόκειται για μια φανταστική παραβολή του 1993, που θα μας γυρίσει στον 17ο αιώνα. Στον αιώνα της πείνας. Μια μεσόκοπη, χοντρή και τρομερά άσχημη γυναίκα ετοιμάζεται να γεννήσει. Ολοι περιμένουν ότι θα γεννηθεί ένα τέρας, όμως κάνουν λάθος και βλέπουν να γίνεται ένα μικρό "θαύμα". Το νεογέννητο είναι ένα ουράνιο πλάσμα με πανέμορφα γαλάζια μάτια... Η μεγάλη αδελφή του βρέφους οικειοποιείται το θαύμα, αλλά υπερβάλλει στον τρόπο που το εκμεταλλεύεται και προκαλεί την οργή της εκκλησίας. Αναπόφευκτα, η εκκλησία θα κερδίσει τη μάχη. Η μάχη και η σύντομη ζωή του παιδιού εξιστορούνται μέσα από ένα θεατρικό έργο. Οσο όμως τα γεγονότα προχωράνε, η διάκριση μεταξύ των ηθοποιών και χαρακτήρων αρχίζει να υποχωρεί και η ηθοποιός που υποδύεται την αδελφή του μικρού αναγκάζεται να υποστεί τις ταπεινώσεις του θεατρικού της χαρακτήρα, ενώ το κοινό γίνεται συνένοχο σε αληθινά εγκλήματα και σεξουαλικούς βασανισμούς. Το "Μωρό της Μακόν" είναι η ιστορία της εκμετάλλευσης ενός παιδιού, όπως λέει ο ίδιος ο σκηνοθέτης γι' αυτή του την ταινία, που παρουσιάστηκε εκτός συναγωνισμού στο Φεστιβάλ των Καννών το '93. Παίζουν οι: Τζούλια Ορμοντ, Ραλφ Φάινς και Φιλίπ Στόουν.

Σκηνή από την ταινία του Πίτερ Γκριναγουέι "Το μωρό της Μακόν"