Απ' όλες τις βαρύγδουπες δηλώσεις μετά το χτεσινό Υπουργικό Συμβούλιο έφτανε εκείνη η αποστροφή των δηλώσεων του Κ. Σημίτη, όπου μιλούσε για τη σπατάλη πόρων στην πρόνοια, για να γίνει αντιληπτό τι αποφασίστηκε απ' την κυβέρνηση για την τύχη των δημόσιων υπηρεσιών πρόνοιας στη χώρα μας.

"Συζητήσαμε, είπε ο πρωθυπουργός, πώς θα παράσχουμε περισσότερη και καλύτερη κοινωνική φροντίδα στους Ελληνες πολίτες. Η κοινωνική πρόνοια στην Ελλάδα αναπτύχθηκε άναρχα. Αναπτύχθηκε με παρεμβάσεις ιδιωτών, με παρεμβάσεις της πολιτείας που πολλές φορές εξυπηρετούσαν συγκεκριμένες πολιτικές σκοπιμότητες. Το σύστημα είναι αναποτελεσματικό και σπαταλά πόρους. Αποφασίσαμε, λοιπόν, με βάση ότ,ι υπάρχει να προχωρήσουμε σε μια καλύτερη οργάνωση να χτίσουμε ένα εθνικό σύστημα κοινωνικής φροντίδας, ώστε οι πόροι να αξιοποιούνται, να υπάρχει περισσότερη αποτελεσματικότητα να παρέχεται βοήθεια σε περισσότερους και κυρίως σ' αυτούς που έχουν πραγματικές ανάγκες".

Το δήθεν εθνικό σύστημα που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός κάθε άλλο θα σημάνει την ισχυροποίηση του δημόσιου συστήματος πρόνοιας. Αντίθετα, θα σημάνει την παραπέρα αποδυνάμωση και συρρίκωνσή του μέσα από συγχωνεύσεις, καταργήσεις, και, πάνω απ' όλα την εγκατάλειψή του. Στη θέση του η εκσυγχρονιστική λογική τοποθετεί τον μη κερδοσκοπικό ιδιωτικό τομέα, τον - αμιγώς - ιδιωτικό τομέα και τη φιλανθρωπία διάφορων μεγαλοσχημόνων - το κίνημα του εθελοντισμού, όπως το λένε κάποια στελέχη της κυβέρνησης.

Κατά τα άλλα ο πρωθυπουργός μίλησε για "πολιτικές που έχουν σκοπό να βοηθήσουν τους ηλικιωμένους, τη φροντίδα στο σπίτι, να βοηθήσουν την οικογένεια, να ανοίξουν περισσότεροι βρεφονηπιακοί σταθμοί, να λειτουργήσουν αυτοί οι οποίοι υπάρχουν και να λειτουργήσουν και τα απογεύματα" και κατέληξε: "Η κοινωνική φροντίδα είναι από τα πιο σημαντικά κεφάλαια της πολιτικής της κυβέρνησής μας και γι' αυτό έχει το αμέριστο ενδιαφέρον της".

Από κει και πέρα υπήρξαν οι δηλώσεις των αρμόδιων υπουργών που συχνά παρουσίαζαν και αντιφάσεις.

Τη στιγμή που ο υφυπουργός Πρόνοιας Θ. Κοτσώνης δήλωνε κατηγορηματικά - στη Βουλή μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου - ότι με τη συγχώνευση δε θα καταργηθούν Ιδρύματα Πρόνοιας, ο υπουργός Τύπου Δ. Ρέππας ενημέρωνε τους πολιτικούς συντάκτες, στο καθιερωμένο "μπρίφινγκ", ότι "οι δημόσιες υπηρεσίες αναδιαρθρώνονται, αναδιοργανώνονται, με καταργήσεις, συγχωνεύσεις υπηρεσιών και οργανισμών".

Η υποκρισία τους φαίνεται και στο θέμα των βρεφονηπιακών σταθμών, οι οποίοι μετά την υπαγωγή τους στην Τοπική Αυτοδιοίκηση υπολειτουργούν, καθώς οι δήμοι δεν μπορούν να τους συντηρήσουν. Από τη μια, ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι θα λειτουργούν και απόγευμα, καθώς έχουν μπει σε λειτουργία μέχρι το απόγευμα κάποιοι ελάχιστοι σταθμοί σε πιλοτική βάση. Από την άλλη ο υπουργός Τύπου δήλωσε ότι "θα ενισχυθούν με εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό οι διάφοροι Οργανισμοί ή Υπηρεσίες που λειτουργούν στο πλαίσιο των προνοιακών φορέων", όταν στον προϋπολογισμό της Πρόνοιας δεν προβλέπεται η πρόσληψη νέου προσωπικού.

Ερωτηθείς για το θέμα των σταθμών ο υπουργός Υγείας Κ. Γείτονας απάντησε ότι υπάρχουν προβλήματα χρηματοδότησης των βρεφονηπιακών σταθμών, καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία υπαγωγής τους στους δήμους. "Γι' αυτό- συνέχισε - μαζί με τον προϋπολογισμό η κυβέρνηση ανακοίνωσε και το πρόγραμμα επίσπευσης όλης αυτής της διαδικασίας της χρηματοδότησης και πλήρωσης των κενών θέσεων μέσα από επιδοτούμενα προγράμματα του ΟΑΕΔ".

Δεν έφτασε μόνο η μετατόπιση του οικονομικού βάρους των σταθμών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά, ταυτόχρονα, επιβλήθηκε και άγριο χαράτσι στους γονείς. Οι 4.000 οικογένειες που έχουν τα παιδιά τους στο Ιδρυμα Βρεφονηπιακών σταθμών (ΙΒΣΑ) πλήρωσαν αυξημένα τροφεία μέχρι και 166% για το 1998 - ενώ κατά τα άλλα η κυβέρνηση μιλά για ενίσχυση της νέας οικογένειας.

Το ίδιο υποκριτική είναι η στάση της κυβέρνησης απέναντι στους ηλικιωμένους. Πέρα απ' τις συντάξεις πείνας τους λέει ότι τους έχει και "βοήθεια στο σπίτι".

Η όλη επιχείρηση έχει ως εξής: Στις 18 Ιούνη 1996 ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης με κουστωδία υπουργών επισκέφτηκε ένα ΚΑΠΗ Περιστερίου και παρουσίασε το πρόγραμμα "Βοήθεια στο σπίτι" για τους ηλικιωμένους ως έκφραση της κοινωνικής ευαισθησίας του ΠΑΣΟΚ. Στις 27.6.1997 οι υφυπουργοί ΥγείαςΘ. Κοτσώνης και Εσωτερικών Λ. Παπαδήμας ανακοίνωσαν τα αποτελέσματα της πιλοτικής εφαρμογής του προγράμματος στο Περιστέρι: Καταγράφηκαν 188 υπερήλικες μόνοι και μη αυτοεξυπηρετούμενοι. Μετά από αξιολόγηση δόθηκε παροχή υπηρεσίας μόνο σε 78 άτομα.

Ταυτόχρονα οι δυο υφυπουργοί ανακοίνωσαν την επέκταση του προγράμματος σε 102 δήμους και η σχετική υπουργική απόφαση δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της κυβέρνησης στις 17.10.1997. (Χτες η κυβέρνηση ξέχασε να αναφέρει την υπογραφή της υπουργικής απόφασης για την ίδρυση μονάδων φροντίδας ηλικιωμένων ατόμων κερδοσκοπικού χαρακτήρα για να προσελκύσουν ημεδαπούς και ξένους επενδυτές).

Η απογείωση της υποκρισίας ήρθε απ' το Δ. Ρέππα που δήλωσε ότι η προνοιακή πολιτική αποτελεί "τομέα προτεραιότητας για την Κυβέρνηση" διαθέτοντας το...26% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος "ποσοστό πολύ υψηλότερο από το μέσο κοινοτικό όριο για αντίστοιχα προγράμματα, για την προνοιακή, δηλαδή, πολιτική".

Και τα έλεγε αυτά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος όταν οι δημόσιες και ιδιωτικές δαπάνες υγείας αντιπροσωπεύουν το 8% του ΑΕΠ.

• Με ανακοίνωσή της η ΝΔ κατηγορεί την κυβέρνηση για άσκηση κοινωνικής πολιτικής μόνο στα λόγια. Επίσης η Πολιτική Ανοιξη, με ανακοίνωσή της, καταγγέλλει τον πρωθυπουργό για πρόκληση στο λαό, την επομένη της φορολογικής λαίλαπας που εξαπέλυσε.

Η συγκρότηση του Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Φροντίδας που παρουσίασε στο Υπουργικό Συμβούλιο η ηγεσία του υπουργείου Υγείας - Πρόνοιας, όπως αναφέρει ένα σχέδιο, στηρίζεται σε δύο πυλώνες: το δημόσιο και το μη κερδοσκοπικό ιδιωτικό. Το σύστημα συμπληρώνουν το εθελοντικό κίνημα και οι οργανώσεις μη κυβερνητικού χαρακτήρα, καθώς και ο ιδιωτικός τομέας "με σύγχρονο και αυστηρό πλαίσιο κανόνων λειτουργίας και ελέγχου", όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Οι Υπηρεσίες αυτές του δημοσίου διαχωρίζονται σε τρία επίπεδα: κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό. Οι κεντρικές υπηρεσίες αποκτούν ένα επιτελικό, συντονιστικό χαρακτήρα. Η Περιφέρεια ελέγχει τα Ιδρύματα, τους φορείς που λειτουργούν και προσφέρουν τις υπηρεσίες τους εντός των ορίων της. Κάτι αντίστοιχο γίνεται με τους Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης, Νομαρχιακής και Τοπικής.

Οι δύο μεγάλοι προνοιακοί οργανισμοί, ο Εθνικός Οργανισμός Πρόνοιας και το ΠΙΚΠΑ, συγχωνεύονται και μετεξελίσσονται σε έναν επιτελικό Οργανισμό σχεδιασμού εθνικών προγραμμάτων τεκμηρίωσης, έρευνας προδιαγραφών και μελετών και εφαρμογής πιλοτικών προγραμμάτων. Λειτουργεί και ως Εθνικό Παρατηρητήριο και στηρίζει δράσεις επικουρικότητας. Οι "λοιποί μεγάλοι προνοιακοί οργανισμοί καταργούνται ή συγχωνεύονται σε άλλους".

Οι βασικές προνοιακές δράσεις οι οποίες αναπτύσσονται είναι:

• Τα επιδόματα και τα οικονομικά βοηθήματα που παρέχονται. (Οι αυξήσεις πάντως στα επιδόματα του 1997 δε δόθηκαν ακόμα).
• Η παροχή ανοιχτής περίθαλψης σε άτομα με ειδικές ανάγκες.
• Η παροχή ανοιχτής και κλειστής περίθαλψης σε ηλικιωμένους από 130 προνοιακούς φορείς και περίπου 300 κέντρα ανοιχτής περίθαλψης ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ).
• Η φιλοξενία παιδιών προσχολικής ηλικίας σε 1.307 κρατικούς παιδικούς σταθμούς και 131 κρατικούς βρεφονηπιακούς σταθμούς, οι οποίοι σταδιακά μεταβιβάζονται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η στελέχωση των σταθμών θα γίνει μέσω του ΟΑΕΔ.
• Εφαρμογή πιλοτικού προγράμματος για το παιδί "απογευματινή λειτουργία παιδικών σταθμών".
• Τα προγράμματα υιοθεσίας και αναδοχής.
• Τα προγράμματα κατασκηνώσεων για παιδιά, ηλικιωμένους και άτομα με ειδικές ανάγκες.
• Τα προγράμματα για ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού.

Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ειδικών ευπαθών ομάδων του πληθυσμού (εγκαταλειμμένα παιδιά, κακοποιημένες γυναίκες) αναπτύσσεται Εθνικό Κέντρο Αμεσης Κοινωνικής Βοήθειας.

Για τα Ατομα με Ειδικές Ανάγκες προβλέπεται:

• Η δημιουργία 22 Κέντρων Κοινωνικής Υποστήριξης, Κατάρτισης ΑΜΕΑ σε ισάριθμους νομούς της χώρας, με σκοπό την ανάπτυξη ανοιχτής περίθαλψης.
• Η δημιουργία τριών Κέντρων Αυτιστικών Ατόμων.
• Θέσπιση της Κάρτας Αναπηρίας.

Απογραφή - Μηχανογράφηση των δικαιούχων προνοιακών επιδομάτων, με αλλαγή του τρόπου πληρωμής.

• Αύξηση των επιδομάτων.

Οσον αφορά τον εθελοντισμό προβλέπεται:

• Η ανάπτυξη και δικτύωση του εθελοντικού κινήματος σε όλη τη χώρα για τη στήριξη προνοιακών προγραμμάτων στο πλαίσιο του εθνικού σχεδιασμού, με βάση την αρχή της επικουρικότητας.
• Η συμμετοχή σε εθελοντικές ή μη κυβερνητικές οργανώσεις ενθαρρύνεται με κίνητρα κοινωνικής αναγνώρισης, συμμετοχής σε συλλογικά όργανα σχεδιασμού και ελέγχου. Η επιμόρφωση των εθελοντών κατοχυρώνεται με τίτλο σπουδών.
• Θεσμοθετείται Εθνικό Συμβούλιο προώθησης εθελοντισμού.

"Οι βασικές κατευθύνσεις του νομοσχεδίου για την πρόνοια, που ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Υγείας - Πρόνοιας ανακοίνωσαν με δημαγωγικό τρόπο, βρίσκονται στη λογική της παραπέρα συρρίκνωσης των δημόσιων υπηρεσιών πρόνοιας και της ιδιωτικοποίησης μιας σειράς βασικών υπηρεσιών για την οικογένεια, το παιδί τους ηλικιωμένους και τα άτομα με ειδικές ανάγκες", τονίζει σε χτεσινό σχόλιό του το Γραφείου Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ.

"Με πρόσχημα, συνεχίζει το σχόλιο, την καλύτερη διαχείριση, η κυβέρνηση προχωρεί στο κλείσιμο και στη συγχώνευση 800 ιδρυμάτων πρόνοιας, αφού τα μειώνει από 1.500 σε 700. Προωθεί τη λογική της ιδιωτικοποίησης και της ανταποδοτικότητας, όπως έχει γίνει με τους παιδικούς σταθμούς, με το πέρασμα δεκάδων ιδρυμάτων πρόνοιας στην Τοπική και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Στις δηλώσεις του πρωθυπουργού και του υπουργού Υγείας - Πρόνοιας δεν ακούστηκε τίποτα για την ανάγκη ενός ισχυρού δημόσιου τομέα πρόνοιας, που θα διασφαλίζει και θα εγγυάται τις ανάγκες και τα δικαιώματα αυτών των ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων. Ακόμα, εκφράστηκε η εμμονή στην αξιοποίηση μόνο της υπάρχουσας ανεπαρκούς και αναποτελεσματικής υποδομής και όχι στην ανάγκη αναβάθμισης και παραπέρα διεύρυνσής της. Νομίζουν ότι με τα δύο δημόσια γηροκομεία, που κι αυτά τα περνούν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της τρίτης ηλικίας, ή ότι με τα 3 κέντρα για τα αυτιστικά παιδιά, για τα οποία δεν υπάρχουν οι αντίστοιχες πιστώσεις, θα καλύψουν τις ανάγκες 30.000 αυτιστικών παιδιών! Εμφανής ήταν η προσπάθειά τους να αντιπαραθέσουν αυτές τις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες με τα τεράστια προβλήματα, που με ευθύνη της δικής τους κυβέρνησης έχουν οξυνθεί, με τις ανάγκες των εργαζομένων και του λαού γενικότερα".

Και η ανακοίνωση καταλήγει: "Οι εργαζόμενοι, οι συνταξιούχοι, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, θα απαντήσουν, θα αντεπιτεθούν στη νέα επίθεση που επιχειρεί η κυβέρνηση. Γι' αυτό δεν πρέπει να υπάρχει καμιά αμφιβολία".

Το ΠΙΚΠΑ, που για δεκαετίες πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες στο παιδί, θα συγχωνευτεί με τον ΕΟΠ και θα γίνουν παρατηρητήριο