Παρά την επιχειρούμενη εκτόπιση του ελληνικού κινηματογράφου από τις αίθουσες, τις οποίες νέμονται τα αμερικανικά κυρίως, αλλά και τα ευρωπαϊκά μονοπώλια, οι ελληνικές ταινίες δίνουν το δικό τους αγώνα για να κερδίσουν μια θέση που δικαιούνται. Τα τελευταία χρόνια, ο ελληνικός κινηματογράφος έχει κερδίσει τουλάχιστον την ανταπόκριση του κοινού. Και ίσως η αύξηση των θεατών ενισχύει τον αγώνα των κινηματογραφιστών, που έχει ως αποτέλεσμα να στεγάζονται οι ταινίες τους σε κάποιες αίθουσες.

Μια από τις φετινές ταινίες που, στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης,κέρδισε ταΒραβεία Καλύτερης Ταινίας από την Πανελλήνια Ενωση Κριτικών Κινηματογράφου και Καλύτερης Μουσικής,η "Βασιλική",του Βαγγέλη Σερντάρη,"βγαίνει", στις 6 Φλεβάρη, στους κινηματογράφους "Απόλλων", "Δαναός", "Στούντιο", "Αλφαβίλ".

Η "Βασιλική" βραβεύτηκε για τη δύναμη της σκηνοθετικής ματιάς, την αυθεντικότητα των χαρακτήρων, τη σωστή ανάπλαση της εποχής, την αμεσότητα και τη μεγάλη ευαισθησία της. Χαρακτηρίστηκε ταινία έντασης και πάθους, ένα δυνατό συγκλονιστικό ερωτικό δράμα, μια ταινία καρδιάς. Πρόκειται πραγματικά για μια ταινία με δυνατές σχέσεις, με δραματικές συγκρούσεις και κορυφώσεις και με χαρακτήρες που ενισχύονται από την αμεσότητα και την ευαισθησία του πρωταγωνιστικού δίδυμου, Ταμίλα Κουλίεβα και Πασχάλη Τσαρούχα.

"Το σενάριο", λέει ο σκηνοθέτης Βαγγέλης Σερντάρης,"βασίζεται στην ανασύνθεση των γεγονότων από την πραγματική ζωή της Βασιλικής, όπως μου τα αφηγήθηκε η ίδια, στα τελευταία της το 1975. Τότε την είχα γνωρίσει στο κέντρο καρκινοπαθών για ένα τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ, που έκανα, με θέμα τον καρκίνο. Ολα τα πρόσωπα είναι αληθινά, δρώντα και πάσχοντα, πολύ ανθρώπινα με αδυναμίες, αμαρτήματα, αλλά και γι' αυτό ίσως, ιδιαίτερα συμπαθή".

- Η ιστορία εκτυλίσσεται σε μια συγκεκριμένη εποχή. Μια εποχή που η μισαλλοδοξία και οι συνέπειες του εμφυλίου καθόριζαν αποφασιστικά τις ανθρώπινες σχέσεις. Με ποιο τρόπο δίνεται στην ταινία το ιστορικό πλαίσιο;

- "Η ιστορία της εποχής υποδηλώνεται με έμμεσο τρόπο και στο βαθμό που επηρεάζει τη συμπεριφορά των ηρώων. Στα πρόσωπά τους όμως αντικατοπτρίζεται η ελληνική πραγματικότητα αυτής της μετεμφυλιακής και ψυχροπολεμικής περιόδου. Τα γεγονότα αρχίζουν μετά την πτώση του Γράμμου και την οριστική ήττα των αντάρτικων δυνάμεων, τον Αύγουστο του 1949 και τελειώνουν ένα χρόνο αργότερα. Ο εμφύλιος άφησε πίσω του πάνω από 154.000 νεκρούς, ενώ πάνω από 60.000 έφυγαν πολιτικοί πρόσφυγες, ακολουθώντας τους αντάρτες. Μεγάλος ο αριθμός φυλακισμένων και εξόριστων και πολύ μεγαλύτερος ο αριθμός των κατατρεγμένων. Η τρομοκρατία και το παρακράτος συνέχιζαν το ίδιο έντονα και ακόμη περισσότερο για αρκετά χρόνια. Τα πιστοποιητικά νομιμοφροσύνης, οι δηλώσεις μετανοίας, η πανταχού παρούσα Ασφάλεια εξακολουθούσαν να βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη.Οι παιδικές μου μνήμες είναι πολύ έντονες γιατί έχω ζήσει σαν παιδί τα εμφυλιακά και μετεμφυλιακά χρόνια".

Το σενάριο έχει ως εξής: Καλοκαίρι του '49, ο Λεωνίδας Λουφάκος, νεαρός υπονωματάρχης συλλαμβάνει την Βασιλική να μεταφέρει τρόφιμα στον αντάρτη άνδρα της και τη μικρή του ομάδα. Παρά τη βιαιότητα της ανάκρισης, αναπτύσσεται μια ερωτική έλξη. Μετά από βιασμό, η Βασιλική δίνει ένα δυνατό χαστούκι που ανατρέπει όλη τη ζωή του βιαστή και βασανιστή της. Η αμοιβαία ερωτική έλξη διακόπτεται με τη μετάθεση του Λουφάκου. Οταν επιστρέφει ψάχνει την Βασιλική που τη συναντά τελικά στο Αγρίνιο με τη μικρή της αδελφή Σμαράγδα να φυτεύουν καπνά. Η Βασιλική μετά από πολιορκία και επιμονή του Λουφάκου αποφασίζει να τον ακολουθήσει στη Λαμία όπου υπηρετεί. Ομως την εποχή εκείνη η σχέση ενός αξιωματικού με πρόσωπο προερχόμενο από το στρατόπεδο των αντιφρονούντων επισύρει την ποινή της καθαίρεσης και της αποπομπής. Καλείται να επιλέξει την παραμονή του στη Χωροφυλακή ή την Βασιλική και την αποπομπή. Εκείνος επιλέγει την Βασιλική και βρίσκεται απομονωμένος και κυνηγημένος από το σύστημα που υπηρετούσε, αλλά και το οικογενειακό του περιβάλλον. Καταλήγουν στην Ξάνθη, εκείνη εργάτρια σε καπνομάγαζο κι εκείνος να εμπορεύεται ζώα. Μια ιδέα χρυσοφόρου μεταλλεύματος του Λουφάκου αποκτά πολλούς διεκδικητές. Ο καπνέμπορας Χρυσομόγλου εκμεταλλεύεται τη δυσχερή θέση του Λουφάκου, ενώ εκμεταλλεύεται σεξουαλικά τη μικρή αδελφή της Βασιλικής. Η μισαλλόδοξη εποχή και η σκληρή πραγματικότητα δε θα αργήσουν να εξοντώσουν τη σχέση της Βασιλικής και του Λεωνίδα, ο οποίος θα φτάσει στο έγκλημα του εκμεταλλευτή, ενώ η Βασιλική με την αδελφή της εγκαταλείπουν την πόλη με την ελπίδα μιας καλύτερης μοίρας".

- Βλέπουμε στην ταινία ότι ο Λουφάκος, άνθρωπος του συστήματος στην αρχή, μέσα από "φωτιά και σίδερο", περνάει στην άλλη όχθη. Αυτό είναι ένα μήνυμα που φέρνει η ίδια η ζωή;

- "Βεβαίως. Περνάει στην άλλη όχθη και μετατρέπεται σε σύμβολο, γιατί σκοτώνει τον εκμεταλλευτή του. Και δεν κάθεται να τον πιάσουν βγαίνει στον αγώνα και συνεχίζει. Αυτό είναι πραγματικά το μήνυμα της ταινίας. Ενας άνθρωπος, που ήταν στην άλλη άκρη και μέσα από "φωτιά κι από σίδερο" γίνεται άνθρωπος, αλλάζει και γίνεται σύμβολο των ανθρώπων που αγωνίζονται, που δε θα σκύψουν το κεφάλι ποτέ, που δε θα συμβιβαστούν πλέον, γιατί ξυπνήσανε. Και το οφείλει σ' αυτή τη γυναίκα. Η Βασιλική είναι ένα σύμβολο. Είναι η αφετηρία από όπου δημιουργήθηκε ένα άλλο σύμβολο. Το σύμβολο του αιωνίως αγωνιζομένου ανθρώπου. Είναι βαθύτατα πολιτική η ταινία".

Η ταινία γυρίστηκε από το φθινόπωρο του 1996 μέχρι και την άνοιξη του 1997, στο Μεσολόγγι, το Αγρίνιο, τα Αγραφα, την Ξάνθη, στο Λάγος, στην Κομοτηνή και στα στούντιο ΒΟΥΑΝΝΑ στη Βουλγαρία.

- Πρόκειται, λοιπόν, για ένα σενάριο που στηρίζεται εξ ολοκλήρου σε μια πραγματική ιστορία. Αυτό διευκολύνει ή δυσκολεύει το δημιουργό;

- "Πιστεύω ότι μέσα από την πραγματικότητα, σου δίνεται η δυνατότητα να αναδείξεις την αλήθεια.Με το φανταστικό μπορεί να ταξιδεύει κανείς, όπου θέλει, να λέει και να κάνει ό,τι θέλει, αλλά ο ρεαλισμός είναι σημαντικό πράγμα. Εμείς έχουμε μια ιστορία. Γιατί να την αγνοούμε; Είναι η τροφή μας, αυτή είναι η πρώτη ουσία, αυτήν θα γονιμοποιήσουμε.Οταν εκθέτεις τα γεγονότα, αυτά από μόνα τους συνθέτουν μια πραγματικότητα. Από την πλευρά του ο θεατής κάνει την ανάλυσή του, την τοποθέτησή του και βγάζει τα συμπεράσματά του. Το συμπέρασμα, βέβαια, δεν είναι ανάγκη να το δίνουμε όπως το πουλί την τροφή στο παιδί του, αλλά μόνος του ο θεατής με τις αφορμές, που του δίνεις, βγάζει τα συμπεράσματά του και είναι πιο αποτελεσματικό".

- Για τον ελληνικό κινηματογράφο, δυστυχώς, τα πράγματα δεν είναι ρόδινα. Γιατί πιστεύετε;

- "Θίγετε ένα τεράστιο θέμα. Τα δύο βασικά προβλήματα, πάντως, είναι από τη μια το πρόβλημα της διανομής και από την άλλη τα σενάρια.Δεν έχουμε καταφέρει, και αυτό δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, αλλά και παγκόσμιο, να γράφουμε σενάρια. Είναι η έλλειψη της αίθουσας. Οι κινηματογράφοι έχουν μπλοκαριστεί από αμερικανικές εταιρίες, οι οποίες ρίχνουν τεράστια ποσά για τη διαφήμιση. 300.000.000 έχουν διαθέσει για τη διαφήμιση του "Τιτανικού" κι έτσι την επιβάλλουν σε όλο τον κόσμο. Εχουν κατακτήσει την αγορά. Η αμερικάνικη βιομηχανία θεάματος είναι η πρώτη πριν και από τη βιομηχανία όπλων στην Αμερική. Και ο μεγάλος κίνδυνος για την Ευρώπη είναι ότι μας έχουν κατακλύσει με την αμερικανική κουλτούρα".

- Είναι δηλαδή η πλύση εγκεφάλου;

- "Είναι και αυτό. Διαμορφώνουν συνειδήσεις. Η κοινή γνώμη σε μεγάλο βαθμό διαμορφώνεται μέχρι, όμως, το μαχαίρι φτάσει στο κόκαλο και μετά θα επαναστατήσει, δεν μπορεί να γίνει αλλιώς. Μέχρι στιγμής διαμορφώνεται από την τηλεόραση, τον Τύπο, από τον τρόπο ζωής που προβάλλεται. Οι εταιρίες επιβάλουν τις δικές τους ταινίες στις αίθουσες. Υπάρχουν επαρχιακές πόλεις που δεν έχουν κινηματογράφο. Και εκεί που υπάρχει ένας, σου λένε έχει κλείσει. Θέλω να παιχτεί στην Καβάλα και μου λένε την έχουν κλείσει αμερικανικές εταιρίες, το ίδιο συμβαίνει σε Κομοτηνή, Ξάνθη, Σέρρες. Το κοινό βλέπει τηλεόραση και εξοικειώνεται με αυτά που προβάλλουν. Ετσι γίνεται πλύση εγκεφάλου".

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ