ΠΡΙΣΤΙΝΑ.-

Πιέσεις για την εκτόνωση της έντασης στο Κόσσοβο κατέβαλαν χτες ανώτατα στελέχη του ρωσικού και αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών (Ρώσος υπουργός Πριμακόφ και Αμερικανός υφυπουργός Στρόουμπ Τάλμποτ), επιχειρώντας, ο καθένας από την πλευρά του, να προλάβουν ή και να "δημιουργήσουν" εξελίξεις. Στο μεταξύ, χτες επαναφέρονταν στη δημοσιότητα σενάρια που έφεραν τον Πρόεδρο της ΝΟ Γιουγκοσλαβίας, Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, να αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο παραπομπής του στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης...

Στη συνάντησή του με τον Ρώσο ομόλογό του, Γεβγένι Πριμακόφ, ο Γιουγκοσλάβος υπουργός Εξωτερικών, Ζιβαντίν Γιοβάνοβιτς, επιχείρησε να δώσει έμφαση στο αίτημα του Βελιγραδίου, να μη διεθνοποιηθεί το ζήτημα του Κόσσοβου.

"Το πρόβλημα του Κοσσυφοπεδίου θα ρυθμιστεί χωρίς ξένη ανάμειξη. Αναμένουμε από τη Ρωσία να εμποδίσει τις προσπάθειες διεθνοποίησης του ζητήματος αυτού", είπε συγκεκριμένα ο Γιοβάνοβιτς, μετά τη συνάντησή του με τον Πριμακόφ.

Ο Ρώσος υπουργός, από την πλευρά του, τόνισε ότι η Μόσχα επιμένει στο σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας του ενδιαφερόμενου κράτους και στην παραχώρηση "ευρέων δικαιωμάτων αυτοδιοίκησης των μειονοτήτων". Επανέλαβε, μάλιστα, τη γνωστή θέση της Ρωσίας ότι το θέμα του Κοσσυφοπεδίου θα πρέπει να ρυθμιστεί στο πλαίσιο της Σερβίας "με πολιτικά μέσα και χωρίς ξένη ανάμειξη".

Στο άλλο άκρο κυμάνθηκαν οι δηλώσεις του Αμερικανού υφυπουργού Εξωτερικών, Στρόουμπ Τάλμποτ. Στη διάρκεια χτεσινής επίσκεψής του στα Σκόπια, ο Τάλμποτ καταφέρθηκε κατά της σερβικής πολιτικής στο Κόσσοβο, λέγοντας ότι τα κατασταλτικά μέτρα του Βελιγραδίου θέτουν σε "άμεσο κίνδυνο την ειρήνη".

Μετά τις συνομιλίες του με τον υπουργό Εξωτερικών της ΠΓΔΜ Μπλαγκόι Χατζίσκι, ο Αμερικανός υφυπουργός "φωτογράφισε" τη σερβική κυβέρνηση ως "κύριο υπεύθυνο της νέας επικίνδυνης επιδείνωσης της κατάστασης στο Κόσσοβο", καλώντας τις δύο πλευρές να αρχίσουν "επειγόντως" διάλογο. Δεν είπε, όμως, τίποτε για τις επανειλημμένες αρνήσεις των αλβανόφωνων να έρθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους Σέρβους.

Ο Τάλμποτ δεν περιορίστηκε μόνο σε δηλώσεις που αφορούν άμεσα το Κόσσοβο, καθώς αναφέρθηκε στο μέλλον της δύναμης του ΟΗΕ (UNPREDEP) που υπάρχει στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ). Οπως είπε, η κυβέρνηση Κλίντον έχει δεσμευτεί ότι "δεν πρέπει να υπάρξει οποιοδήποτε κενό ασφαλείας στην ΠΓΔΜ ή στην περιοχή μετά την εκπνοή της εντολής της UNPREDEP". Νωρίτερα, το υπουργείο Εξωτερικών της ΠΓΔΜ ανακοίνωνε ότι η κυβέρνηση των Σκοπίων ζήτησε μια νέα ειρηνευτική αποστολή των Ηνωμένων Εθνών, όταν εκπνεύσει η εντολή της παρούσας.

Στο μεταξύ, ο πρόεδρος της σερβικής κυβέρνησης, Μίρκο Μαριάνοβιτς, απέστειλε επιστολή στον πρόεδρο της Διεθνούς Επιτροπής Ερυθρού Σταυρού,Κορνέλιο Σομαρούγκα, ζητώντας την αποστολή κλιμακίου αξιωματούχων του οργανισμού στο Κόσσοβο, προκειμένου να διαπιστωθεί από την οργάνωση η κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή, αλλά και να εξεταστούν "οι ενέργειες που λήφτηκαν κατά των τρομοκρατών στο Κόσσοβο, όπως και οι συνέπειες τρομοκρατικών επιθέσεων κατά Σέρβων αστυνομικών και μελών της αλβανικής εθνικής μειονότητας". Στην ίδια επιστολή, ο Μαριάνοβιτς ζητά η σύνθεση της ομάδας του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού να είναι από υπηκόους διαφορετικών χωρών, ώστε να εξασφαλιστεί η αμεροληψία της συνεργασίας του κλιμακίου με τους εμπειρογνώμονες του Γιουγκοσλαβικού Ερυθρού Σταυρού.

Επιπλέον, η εκπρόσωπος της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ανακοίνωσε πως αναζητά ακόμη άδεια πρόσβασης σε ορισμένα χωριά του Κόσσοβου, με επίκεντρο τις περιοχές που βρίσκονται γύρω από την Ντρένιτσα.

Σήμερα στην Πρίστινα έχει αναγγελθεί πως θα πραγματοποιηθεί νέα συγκέντρωση διαμαρτυρίας με σύνθημα: "Ενάντια στη σερβική βία - τρομοκρατία, υπέρ της ειρήνης, της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας".

Επίσης, ο Βόγισλαβ Σέσελι, ηγέτης του "Εθνικού Ριζοσπαστικού Κόμματος" δήλωσε χτες στο Βελιγράδι πως δεν αποδέχεται καμίας μορφής συζήτηση για αυτονομία ή ανεξαρτησία στο Κόσσοβο, ενώ ζητά την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην περιοχή.

Τέλος, σύμφωνα με τον ανεξάρτητο ραδιοσταθμό του Βελιγραδίου "Β-92", εκπρόσωποι του κόμματος "Ενωση για τη Δημοκρατία" συναντήθηκαν χτες στα Τίρανα με τον Αλβανό πρωθυπουργό Φάτος Νάνο και δήλωσαν ότι ο τελευταίος δεν αναγνωρίζει ούτε την παράλληλη εξουσία, αλλά ούτε και αποδέχεται το καθεστώς ευρύτερης αυτονομίας στην περιοχή.

Το σενάριο παραπομπής του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης φαίνεται πως επαναφέρουν οι ξένες δυνάμεις σαν ένα ακόμη "χαρτί" ή μέσο πίεσης για τη δρομολόγηση των εξελίξεων που επιθυμούν στο Κόσσοβο, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή. Το ζήτημα αυτό ενδεχομένως να συζητηθεί και από την Ομάδα Επαφής που ξανασυναντάται την επόμενη Τετάρτη στη Βόννη, για να εξετάσει, μεταξύ άλλων, εάν θα επιβάλει νέες κυρώσεις στο Βελιγράδι, όπως το πάγωμα των γιουγκοσλαβικών κεφαλαίων στο εξωτερικό.

Το θέμα επανήλθε μέσω της εφημερίδας "Ουόλ Στριτ Τζόρναλ".Στο δημοσίευμα δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε δήλωση της Λουίζ Αρμπούρ, εισαγγελέα του Διεθνούς Δικαστηρίου για τα Εγκλήματα Πολέμου στην Πρώην Γιουγκοσλαβία, ότι συγκεντρώνει στοιχεία για να διαπιστώσει αν στοιχειοθετείται η παραπομπή του Μιλόσεβιτς και των συνεργατών του για το θάνατο 88 Αλβανών τις τελευταίες βδομάδες στο Κοσσυφοπέδιο.

Δεν είναι μάλιστα, τυχαίο, ότι πριν μία βδομάδα, η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ είχε γνωστοποιήσει την πρόθεση της Ουάσιγκτον να διαθέσει 1.000.000 δολάρια για να βοηθήσει τις έρευνες αυτές. Μια μέρα νωρίτερα, ο εκπρόσωπός της Τζέιμς Ρούμπιν είχε κατηγορήσει τις σερβικές αρχές για επιχειρήσεις εθνοκάθαρσης στο Κοσσυφοπέδιο και είχε επιρρίψει στον Πρόεδρο της Γιουγκοσλαβίας την ευθύνη για τους θανάτους των Αλβανών στις επιχειρήσεις των τελευταίων βδομάδων.

Επιπλέον, ειδικοί ανακριτές του Διεθνούς Δικαστηρίου εξετάζουν κατά πόσο η σερβική αστυνομία παραβίασε τη διεθνή νομοθεσία, όταν επιτέθηκε εναντίον έξι χωριών του κεντρικού Κοσσυφοπεδίου.

Να υπενθυμίσουμε πως το Διεθνές Δικαστήριο για τα Εγκλήματα Πολέμου στην Πρώην Γιουγκοσλαβία ιδρύθηκε το 1993 και από τότε έχει παραπέμψει σε δίκη τουλάχιστον 75 άτομα για εγκλήματα στη διάρκεια του πολέμου στην Κροατία και τη Βοσνία. Η Γαλλία υποστηρίζει ότι το Δικαστήριο ολοκλήρωσε την αποστολή του το 1995, όταν υπογράφτηκαν οι συνθήκες του Ντέιτον, με τις οποίες τερματίστηκε ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία. Με μεγάλη τους έκπληξη, όμως, οι Γάλλοι αντιπρόσωποι πληροφορήθηκαν κατά τη συνεδρίαση της Ομάδας Επαφής, την περασμένη βδομάδα, ότι το Δικαστήριο αυτό έχει δικαιοδοσία και για το Κόσσοβο!

Επίθεση κατά σερβικού αστυνομικού τμήματος έγινε κοντά στο Πετς, περίπου 50 χλμ δυτικά της Πρίστινας, γύρω στις 9.00 το βράδυ της Δευτέρας. Σύμφωνα με τις τοπικές αρχές, ένας Σέρβος αστυνομικός τραυματίστηκε ελαφρά από χειροβομβίδα, που έριξε άγνωστος εναντίον του στο χωριό Κιγιέβο.

Η επίμαχη αυτή φράση ενόχλησε, φαίνεται, ορισμένους και αμφισβητήθηκε σε κύριο άρθρο του "Αγγελιοφόρου" στις 14 του Μάρτη, με το βασικό επιχείρημα ότι η τοποθέτηση αυτή βοηθά άλλους και όχι την Ελλάδα, με την επισήμανση ότι "προέτρεξε η γλώσσα" αυτών που έγραψαν την ανακοίνωση. "Η Ελλάδα, μικρός ιμπεριαλιστής των Βαλκανίων;", διερωτάται ο "Αγγελιοφόρος". "Δεν πάει πάρα πολύ;".

• τη συγκέντρωση της παραγωγής και του κεφαλαίου σε λίγα χέρια πανίσχυρων μονοπωλιακών επιχειρήσεων
• την εκμετάλλευση της διεθνούς αγοράς από τα μονοπώλια μέσω κυρίως της εξαγωγής κεφαλαίου και όχι εμπορευμάτων, όπως ίσχυε την περίοδο του προμονοπωλιακού καπιταλισμού.
• τη σύζευξη του τραπεζικού με το βιομηχανικό κεφάλαιο και τη δημιουργία του χρηματιστικού κεφαλαίου, που παίζει κυρίαρχο ρόλο στην οικονομική ζωή των χωρών
• το μοίρασμα και το ξαναμοίρασμα των αγορών ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, όχι μόνο με οικονομικά - πολιτικά μέσα αλλά και με πολέμους και στρατιωτικές επεμβάσεις.

Εχουμε δηλαδή και συγκέντρωση κεφαλαίου σε χέρια λίγων πανίσχυρων μονοπωλιακών επιχειρήσεων (όμιλοι Λάτση, Κοπελούζου, Βαρδινογιάννη, Κόκκαλη κ.ά.) και η κυριαρχία του χρηματιστικού κεφαλαίου στην ελληνική οικονομία είναι αδιαμφισβήτητη. Το πιστοποιούν αυτό ο όγκος των κεφαλαίων, τα υπέρογκα κέρδη και ο έλεγχος των μεγάλων τραπεζών πάνω σε μια σειρά κλάδων και επιχειρήσεων.

Απομένει τώρα να δούμε αν ο ελληνικός καπιταλισμός συμμετέχει στην εξαγωγή κεφαλαίου και τη διαδικασία μοιράσματος των αγορών. Τι άλλο από εξαγωγή κεφαλαίου αποτελεί η δραστηριότητα της ελληνικής άρχουσας τάξης για "διείσδυση" στα Βαλκάνια και τις παρευξείνιες χώρες;

Δεν είναι όμως μόνο η οικονομική "διείσδυση". Ο ελληνικός μονοπωλιακόςκαπιταλισμός συμμετέχει στις προσπάθειες για το μοίρασμα των αγορών των Βαλκανίων και με στρατιωτικά μέσα. Τι άλλο είναι δηλαδή η συμμετοχή της Ελλάδας με φρεγάτες στον αποκλεισμό της Γιουγκοσλαβίας και η αποστολή στρατευμάτων στην Αλβανία; Οχι βέβαια "ανθρωπιστική βοήθεια" και"εμπέδωση της ειρήνης", γιατί κανένας δεν πιστεύει πια αυτά τα παραμύθια.

Η έκφραση επομένως "μικροί ιμπεριαλιστές των Βαλκανίων" είναι απόλυτα σωστή και εκφράζει τη σημερινή θέση του ελληνικού μονοπωλιακού καπιταλισμού, που είναι βέβαια μικρός σε σχέση με τις κυρίαρχες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις - ΗΠΑ, Γερμανία - δεν παύει όμως να είναι ιμπεριαλισμός.

Δεν "προέτρεξε" λοιπόν η γλώσσα όσων χρησιμοποίησαν αυτόν τον όρο για να περιγράψουν την υπάρχουσα πραγματικότητα, μακριά από συναισθηματισμούς και εθνικές φορτίσεις. "Προτρέχει" η γλώσσα όσων εθελοτυφλούν και δε θέλουν να παραδεχτούν τα γεγονότα.

Σ. Μ.

Από τη συνάντηση του Γκ. Πριμακόφ με τον Ζ. Γιοβάνοβιτς