"Θέλουν να πάψουμε να είμαστε λειτουργοί κοινωνικού επαγγέλματος και να γίνουμε καλλιτέχνες φερέφωνα. Θέλουν να είμαστε στη γωνιά, άβουλοι, μοιραίοι και νικημένοι, παραδομένοι και υποταγμένοι. Μπροστά σ' αυτό το αδιέξοδο" - συνεχίζει στη Διακήρυξή της η "Δημοκρατική Ενότητα Ηθοποιών" (ΔΕΗ) - "οφείλουμε πέρα από τη συλλογική ευθύνη να αναλάβουμε και την προσωπική. Να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα έχοντας σαν παρακαταθήκη μας τις δημοκρατικές και αγωνιστικές παραδόσεις του κλάδου μας".

Αύριο, οι ηθοποιοί ψηφίζουν για την ανάδειξη των νέων οργάνων του σωματείου τους. Σήμερα, ο κλάδος των ηθοποιών, όπως ολόκληρος ο εργαζόμενος λαός, βιώνει την πιο σκληρή, την πιο άγρια λιτότητα από μια ανάλγητη, ανίκανη, αντιλαϊκή κυβέρνηση που δε σέβεται ούτε το λαό μας, ούτε την ιστορία του, ούτε βέβαια και τον πολιτισμό μας. Γνωρίζουμε όλοι ότι οι εργαζόμενοι μόνο αν συσπειρωθούν, αν συμπαραταχτούν σε μια αγωνιστική προοπτική, αν κοντραριστούν με την παθητικότητα και τη μοιρολατρία και αν έρθουν σε ρήξη με την αθλιότητα που μας επιβάλλουν, μόνο τότε μπορούν να ελπίζουν.

Μέσα σ' αυτές τις συνθήκες το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών καλείται να παίξει το ρόλο, στον οποίο έχει ταχθεί. Τα τελευταία χρόνια, βέβαια, το ΣΕΗ δεν ήταν αντάξιο των αγωνιστικών του παραδόσεων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν ήταν και αποτελεσματικό σε κάποια πράγματα. Ωστόσο, μοιάζει να έχει χάσει την αξιοπιστία του, να μην είναι διεκδικητικό, όπως οφείλει. Ούτε ουσιαστικός εγγυητής των εργασιακών και πνευματικών δικαιωμάτων των μελών του.Και όλα αυτά, όταν το εργασιακό καθεστώς που επικρατεί είναι πολύ αρνητικό. Οι περισσότεροι ηθοποιοί εργάζονται με ποσοστά, χωρίς την εξασφάλιση του κατώτατου βασικού μισθού, χωρίς ωράρια, χωρίς αμοιβή δοκιμών, άδειας, χωρίς δώρα και επιδόματα.

"Είναι αλήθεια - επισημαίνει ο Γιάννης Καλατζόπουλος,χρόνια συνδικαλιστής και για πολλά χρόνια μέλος του ΔΣ, αλλά και πρόεδρος του ΣΕΗ, υποψήφιος με τη ΔΕΗ - ότι εδώ και μερικά χρόνια το ΣΕΗ έχει πέσει σε μια αδράνεια. Θα έλεγα γενικότερα έχουν επικρατήσει εκφυλιστικές τάσεις στην πλειοψηφία του ΔΣ και δυστυχώς το ΣΕΗ δεν παίζει τον πρωτοποριακό ρόλο που έπρεπε να παίζει και έπαιζε παλιότερα στο χώρο των ηθοποιών και σε μια περίοδο μάλιστα με πάρα πολλά προβλήματα, με πολύ μεγάλη όξυνση της ανεργίας, της υποβάθμισης του επαγγέλματος και από επαγγελματική και καλλιτεχνική κυρίως άποψη. Δυστυχώς μέσα από συντεχνιακού τύπου αντιλήψεις και συμπεριφορές της πλειοψηφίας του ΔΣ, τα τελευταία 3-4 χρόνια, το ΣΕΗ "βράζει στο ζουμί του", όπως χαρακτηριστικά λένε πολλοί συνάδελφοι.Ομως, στην εκλογοαπολογιστική συνέλευση, είδα κάτι που μου έδωσε αισιοδοξία. Γιατί κι εγώ, παρότι είμαι παλιός συνδικαλιστής, είχα αρχίσει να χάνω την εμπιστοσύνη μου στην αποτελεσματικότητ,α στην ικανότητα του ΣΕΗ να παρέμβει στα πράγματα. Ομως, είδα πολλούς νέους ηθοποιούς με μια γόνιμη αγωνία. Πρέπει να προστατευτούμε, να μην είμαστε έρμαια της εκμετάλλευσης των επιχειρηματιών και της αστοργίας του κράτους για την τέχνη.Είχαμε πολλά χρόνια να δούμε σε γενική συνέλευση νέους ηθοποιούς με διάθεση να βοηθήσουν να βγει το ΣΕΗ από αυτό το τέλμα. Ενα άλλο χαρακτηριστικό της συνέλευσης ήταν ότι οι παρατάξεις και τα πρόσωπα των παρατάξεων, που φέρουν την κύρια ευθύνη γι' αυτή την καθίζηση, έχουν πέσει και οι ίδιοι σαν παρατάξεις στο τέλμα, στο οποίο έφεραν και στο σωματείο. Αυτή η αποτελμάτωση του σωματείου συμπαρέσυρε τον ίδιο αυτό χώρο. Είδαμε συνδικαλιστές, που έχουν την κύρια ευθύνη για το κατάντημα, να λένε "είμαστε απογοητευμένοι, θα πάμε σπίτια μας, δεν ξαναβάζουμε υποψηφιότητα" κτλ. Είδαμε παρατάξεις, όπως του Συνασπισμού, να είναι διαλυμένοι και να κατηγορεί ο ένας τον άλλο".

"Βέβαια, αυτό ήταν αναμενόμενο, αλλά το κακό είναι ότι το χάος που έχουν στο κεφάλι τους, ιδεολογικό και συνδικαλιστικό, το μετέφεραν δυστυχώς και στο σωματείο. Πρέπει πάλι να ανασκουμπωθούμε, η παράταξη που επί πολλά χρόνια είχαμε την κύρια ευθύνη και φέρναμε την πρόοδο του σωματείου, να την ξανακερδίσουμε, αρχίζοντας από το μηδέν με τη βοήθεια των νέων κυρίως ανθρώπων, για να ξαναβρεί το σωματείο την παλιά του δύναμη.Νομίζω ότι η συγκυρία είναι κατάλληλη. Το ζητούν οι ηθοποιοί από μας και νομίζω ότι αυτή τη φορά η ΔΕΗ πρέπει να παίξει πάλι πρωτοποριακό ρόλο. Δεν υπάρχει άλλο περιθώριο.Βέβαια, σε μια τέτοια κατάσταση κανείς δεν είναι άμοιρος ευθυνών. Η παράταξή μας και τα μέλη της επωμιζόμαστε το μερίδιο των ευθυνών που μας αναλογεί, αλλά προχωράμε μπροστά ενωμένοι και δυνατοί. Εχουμε ένα ψηφοδέλτιο ανανεωμένο με νέους συνδικαλιστές".

"Είναι γεγονός" - συμφωνεί και ο Ανδρέας Βαρούχας, επίσης υποψήφιος της ΔΕΗ, "ότι το σωματείο έχει χάσει την αξιοπιστία του. Εχει φτάσει στον πυθμένα. Δεν πάει άλλο. Ομως, έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση. Το θετικό, όμως, είναι ότι υπάρχει συσπείρωση νέων συναδέλφων και παλιών.Ηδη, έχουν γίνει κάποια πράγματα, έχει ευαισθητοποιηθεί ο κόσμος, συγκριτικά με άλλες φορές κι αυτές οι εκλογές θα είναι πιο μαζικές από ό,τι φαίνεται. Το παρήγορο είναι ότι πολλοί νέοι συνάδελφοι που δραστηριοποιούνται, έχουν πλαισιώσει το ψηφοδέλτιο, συμμετείχαν στην επεξεργασία των θέσεων και προτάσεων και συμμετέχουν ενεργά σε όλες τις συγκεντρώσεις της παράταξης".

"Το πρωταρχικό ζήτημα" - συνεχίζει ο Γιάννης Καλατζόπουλος - "είναι η επανάκτηση του κύρους του συνδικαλιστικού μας οργάνου. Πρέπει να πάρουμε κάποια άμεσα μέτρα, ώστε να αποκαταστήσουμε την τραυματισμένη εικόνα του σωματείου στα μέλη μας.Αυτό θα γίνει νοικοκυρεύοντας την κατάσταση. Καταγράφοντας τα προβλήματα από την αρχή. Πρέπει να ξαναρχίσουμε,όπως μετά τη μεταπολίτευση που δεν υπήρχε σωματείο γιατί ήταν διαλυμένο από τη χούντα. Τηρουμένων των αναλογιών, βρισκόμαστε σε μια παρόμοια κατάσταση. Να ξανακάνουμε καταγραφή, να πάμε στα θέατρα, στα στούντιο, στους τόπους δουλιάς, να δούμε τα πραγματικά προβλήματα. Εχουν γίνει τρομακτικές αλλαγές.Για παράδειγμα, πριν πολλά χρόνια καταργήθηκε η άδεια των ηθοποιών. Τότε μόνο η ΔΕΗ ήταν αντίθετη σ' αυτό. Σήμερα, βλέπουμε όλους τους ηθοποιούς σε όποια παράταξη κι αν ανήκουν, να λένε ότι πρέπει να περιφρουρήσουμε το επάγγελμά μας. Να επανακαθορίσουμε ποιος είναι ηθοποιός. Να μην μπορεί ο κάθε ιδιοκτήτης καναλιού να επιβάλει κάποιον θιασάρχη ή πρωταγωνιστή, πρωταγωνίστρια. Πρέπει να ανωτατοποιήσουμε τις σπουδές μας, να βγαίνουν ηθοποιοί καταρτισμένοι, με ανωτάτου βαθμού εκπαίδευση".

Οσο για το θέμα που έχει προκύψει στις περιπτώσεις εκείνες που ο ηθοποιός είναι και εργοδότης, ο Γιάννης Καλατζόπουλος λέει: "Είναι ένα από τα προβλήματα που πρέπει να δούμε. Είναι άλλο πράγμα ο εργοδότης που λειτουργεί στα πλαίσια τα εντελώς εμπορικά, προσλαμβάνει δηλαδή και εκμεταλλεύεται την υπεραξία του ηθοποιού και άλλο ο ηθοποιός που δε θέλει να ενταχθεί στο εμπορικό θέατρο, συσπειρώνεται με άλλους συναδέλφους του και όχι σαν εργοδότης, αλλά απλά πρώτος μεταξύ ίσων βγάζει ένα πρόσωπο πιο καλλιτεχνικό, πιο ανήσυχο, κάνοντας μια δουλιά που δεν έχει τη μορφή της εργοδοτικής σχέσης. Βέβαια χρειάζεται προσοχή. Ο κλάδος μας είναι δύσπιστος, γιατί στο παρελθόν αρκετοί συνάδελφοί μας ξεκινώντας με ένα αγνό όραμα, στην πορεία έχασαν τον προσανατολισμό τους. Πάτησαν στις πλάτες ηθοποιών που τους στήριξαν σαν συνέταιροι, σαν συνεργάτες και σήμερα κατάντησαν να έχουν θέση στο εμπορικό θέατρο".

- Πού εντοπίζει η "Δημοκρατική Ενότητα Ηθοποιών" το βήμα προς τα μπρος; Πού και με ποιον τρόπο θα επιτευχθεί αυτό το βήμα;

"Μόνο αν αντισταθούμε συλλογικά", λέει ο Ανδρέας Βαρούχας,"μόνο αν το σωματείο μας γίνει ασπίδα και μπει μπροστά, θα γίνει αυτό το βήμα. Πρέπει κατ' αρχήν να προστατεύσουμε τα κεκτημένα δικαιώματα που έχουν απολεσθεί, όπως το ζουν συνάδελφοι σε καθημερινή βάση, αφού το σωματείο δεν ήταν αρωγός στη λύση των προβλημάτων αυτών.Πιστεύουμε ότι το καινούριο ΔΣ πρέπει να είναι κοντά στους συναδέλφους και να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που προκύπτουν σε καθημερινή βάση. Κάτι που δε συνέβαινε μέχρι τώρα, αφού οι συνάδελφοι του ΔΣ ήταν κλεισμένοι στα γραφεία και αντάλλασσαν απλά απόψεις ή φωνασκούσαν, συνήθως, σε αδιέξοδες καταστάσεις".

"Η τέχνη για να ανθίσει θέλει αγώνες" καταλήγει η Διακήρυξη της Δημοκρατικής Ενότητας Ηθοποιών και καλεί όλους τους ηθοποιούς "όλοι μαζί, ενωτικά, αγωνιστικά να δώσουμε τη μάχη για την ανάκτηση της χαμένης αξιοπρέπειάς μας, για νέους αγώνες που θα μας οδηγήσουν σε νέες κατακτήσεις".

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ