Η μετανάστευση αλλοδαπών εργαζομένων στην Ελλάδα, φαινόμενο που εντάθηκε τα τελευταία χρόνια, γίνεται αφορμή για την καλλιέργεια κλίματος ξενοφοβίας και εκδήλωσης ρατσιστικών φαινομένων. Οι συνθήκες της ζωής τους στη χώρα μας, συνθήκες εξαθλίωσης για πολλούς απ' αυτούς, σε συνδυασμό με την κατάσταση των Ελλήνων εργαζομένων που διαρκώς χειροτερεύει, είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα που ζητά αντιμετώπιση. Ποιες είναι οι αιτίες που το δημιουργούν και πώς μπορεί να λυθεί; Για όλα αυτά, ο "Ρ" συζητά σήμερα με τον Θ. Παπαμάργαρη, πρόεδρο της Ελληνικής Επιτροπής Διεθνούς Δημοκρατικής Αλληλεγγύης (ΕΕΔΔΑ).

- Το τελευταίο διάστημα, οξύνονται και στη χώρα μας τα φαινόμενα της αντιπαράθεσης Ελλήνων με ξένους μετανάστες, κυρίως Αλβανούς και όχι μόνο. Πού οφείλεται κατά τη γνώμη σας αυτή η ένταση;

- Πιστεύω ότι η ένταση που παρατηρείται τελευταία στα φαινόμενα αντιπαράθεσης Ελλήνων με ξένους μετανάστες δεν είναι αποτέλεσμα ενός μόνο παράγοντα. Η εντεινόμενη οικονομική κρίση, που χτυπά όλο και πιο πολλά στρώματα της κοινωνίας, η αυξανόμενη ανεργία, η αποξένωση των πολιτών, ιδιαίτερα των νέων, από μορφές συλλογικής κοινωνικής και πολιτικής δράσης, που να εμπνέονται από κάποια θετικά οράματα, δημιουργούν ένα πλαίσιο όπου "φιλήσυχοι και νομοταγείς" πολίτες, ιδιαίτερα σε μικρές κοινωνίες, αντιδρούν λαθεμένα σε κάποιες αρνητικές συμπεριφορές μεταναστών. Τμήματα της ελληνικής κοινωνίας, αντί να δουν σωστά τα προβλήματα των μεταναστών και να πιέσουν προς την κατεύθυνση επίλυσής τους, επιχειρούν να δώσουν λύσεις, που, πέρα από το ότι είναι ηθικά απαράδεκτες, δεν είναι και αποτελεσματικές.

- Η απόδοση της εγκληματικότητας στους αλλοδαπούς εργαζόμενους στη χώρα μας καλλιεργεί έντονα την ξενοφοβία, με απρόβλεπτες συνέπειες. Μπορείτε να σχολιάσετε τις βαθύτερες αιτίες και τη σκοπιμότητα, αν υπάρχει, αυτής της προπαγάνδας;

- Η ενορχηστρωμένη προπαγάνδα, που θέλει τους αλλοδαπούς να είναι περίπου οι μόνοι αδικοπραγούντες στη χώρα μας, δεν είναι τυχαία. Σε συνθήκες εντεινόμενης κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, οι πάσης φύσεως εξουσίες (κεφάλαιο, κράτος) αισθάνονται ανασφαλείς, περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Η έξαρση της προπαγάνδας ότι για όλα τα εγκλήματα φταίνε οι ξένοι μετανάστες δημιουργεί ένα κλίμα περιχαράκωσης των πολιτών και μετάθεσης στόχων και ευθυνών. Ο φοβισμένος πολίτης θα κλειστεί νωρίς στο σπίτι, θα ξεχάσει να ψάξει για τους πραγματικά υπεύθυνους της κρίσης που μαστίζει την κοινωνία μας. Τηρουμένων των αναλογιών, ο ξένος μετανάστης παίζει σήμερα το ρόλο που έπαιζε ο εβραίος στη ναζιστική Γερμανία και ο κομμουνιστικός κίνδυνος στη μετεμφυλιακή Ελλάδα: Σκιάχτρο και μπαμπούλας, που τον χρησιμοποιεί η άρχουσα τάξη, για να αποπροσανατολίσει, για να εδραιώσει μια κυριαρχία που νιώθει να κλονίζεται.

- Είναι γεγονός ότι οι μετανάστες στην Ελλάδα είναι πολλαπλά, με αυξανόμενη ένταση, εκμεταλλευόμενοι. Γιατί υπάρχει αυτή η κατάσταση; Τι εξυπηρετεί και ποιοι ευθύνονται; Ας μην ξεχνάμε ότι το επεισόδιο στο Γιαννιτσοχώρι οφείλεται στο γεγονός ότι οι Αλβανοί εργαζόμενοι διεκδίκησαν ανθρώπινες συνθήκες δουλιάς, ωράριο και καλύτερο μεροκάματο.

- Κατ' αρχήν, από πού έρχονται οι μετανάστες; Από τις χώρες της Αφρικής και της Ασίας και από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της πρώην Σοβιετικής Ενωσης. Γιατί έρχονται εδώ; Γιατί στις χώρες της Αφρικής και της Ασίας, η ένδεια, η εξαθλίωση, η υπανάπτυξη, αποτέλεσμα, σε τελευταία ανάλυση, της ιμπεριαλιστικής εκμετάλλευσης και της αποικιοκρατίας, ωθούν μάζες του πληθυσμού σε μετακινήσεις για να εξασφαλίσουν στοιχειώδεις ανάγκες τους. Από μια άλλη οπτική γωνία, το ίδιο συμβαίνει στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, με τις εξελίξεις μετά το 1989. Οι "πιράνχας" του διεθνούς κεφαλαίου έχουν εισβάλει στις χώρες αυτές και επιβάλλουν τους νόμους της αγοράς και της μαφίας. Αποτέλεσμα: Μάζες εξαθλιωμένων πολιτών μετακινούνται για να μπορέσουν να ζήσουν, προσφέροντας τη δουλιά τους για μεροκάματα φτηνά.

Παρατηρούμε, κατά συνέπεια, ότι σε τελευταία ανάλυση οι δυνάμεις του κεφαλαίου, της αντίδρασης, της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού έχουν καθοριστικές ευθύνες για τα κύματα της μετανάστευσης. Δημιουργώντας συνθήκες εξαθλίωσης στις χώρες προέλευσης των μεταναστών, εξασφαλίζουν φτηνά εργατικά χέρια στις χώρες υποδοχής τους. Μ' ένα σμπάρο δυο τρυγόνια...

- Το τελευταίο χρονικό διάστημα γινόμαστε μάρτυρες μιας καθολικής επίθεσης ενάντια σε βασικά δικαιώματα, στις συνθήκες ζωής συνολικά των λαϊκών στρωμάτων. Μεγαλώνει το τμήμα των Ελλήνων εργαζομένων, που ζουν σε συνθήκες ανάλογες μ' αυτές των ξένων μεταναστών. Πού οφείλεται, κατά τη γνώμη σας, αυτή η εξέλιξη; Μπορείτε να προσδιορίσετε τους υπεύθυνους και πού αποσκοπούν;

- Πολύ βασική ερώτηση. Η απάντηση δεν είναι απλή, ούτε μονοσήμαντη. Εχει να κάνει και με τις εξελίξεις μετά το '89 στις διεθνείς σχέσεις, αλλά και με τη γενικότερη κρίση του καπιταλιστικού συστήματος παραγωγής, που σε σημαντική έκταση σχετίζεται με τις συγκλονιστικές αλλαγές που έχουν σημειωθεί τα τελευταία 20 - 30 χρόνια στην υλική υποδομή των παραγωγικών σχέσεων. Εξηγούμαι: Η τεχνολογική επανάσταση και οι εφαρμογές της στην παραγωγή σημαίνουν ότι τα εργατικά χέρια περισσεύουν. Το ίδιο το σύστημα δεν μπορεί πια να εξασφαλίσει δουλιά σε όλους. Ο Κέυνς έχει τελειώσει, γιατί το κόστος μια κεϋνσιανής πολιτικής είναι πια πολύ μεγάλο. Κατά συνέπεια, το κεφάλαιο για να κρατήσει τα κέρδη του ή και να τα αυξήσει πρέπει να "ξεφορτωθεί" παλιές υποχρεώσεις που είχε αναλάβει σε εποχές "ευημερίας και κράτους πρόνοιας". Ετσι, εξαπολύει επίθεση ενάντια σε κατακτήσεις των εργαζομένων, που το ίδιο το κεφάλαιο, όχι μόνο είχε δεχτεί σε άλλες εποχές, αλλά τις διαφήμιζε κιόλας στους εργαζόμενους της άλλης πλευράς, σαν επίτευγμα του καπιταλισμού.

Σήμερα, οι νέες συνθήκες παραγωγής "επιβάλλουν" ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, κατάργηση του οχτάωρου, απασχολησιμότητα κι όχι απασχόληση. Ξεχνούν, όμως, να προσθέσουν, όσοι προτείνουν, ότι οι ρυθμίσεις αυτές είναι αναγκαίες για να κρατήσουν ή να αυξήσουν τα κέρδη τους οι επιχειρηματίες. Συνεχίζοντας τον εμπαιγμό περί δήθεν αναγκαιότητας των ρυθμίσεων αυτών, οι προπαγανδιστές τους επιμένουν λαθεμένα ότι η εφαρμογή τους θα αυξήσει την απασχόληση, θα μειώσει την ανεργία. Ξεχνούν ότι έγκυροι αναλυτές αποδέχονται πλέον ότι έχουμε στο κατώφλι του 21ου αιώνα το φαινόμενο της ανάπτυξης χωρίς απασχόληση.

- Η πολιτική, που εφαρμόζεται στη χώρα μας με τα γνωστά αποτελέσματα και τις συνέπειες, προβάλλεται ως υποχρεωτική και μονόδρομος. Είναι έτσι ακριβώς τα πράγματα;

- Καμιά πολιτική δεν είναι μονόδρομος. Αν ήταν έτσι, δε θα ήταν πολιτική. Μονόδρομοι υπάρχουν μόνο στα φυσικά φαινόμενα, όχι στα κοινωνικά. Βέβαια, σε κάθε εποχή κάθε πολιτική πρέπει να παίρνει υπόψη της κάποια δεδομένα. Π.χ., στη σημερινή εποχή δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την ιλιγγιώδη ανάπτυξη των επικοινωνιών και της τεχνολογίας, τις τρομοκρατικές σε έκταση διεθνείς κινήσεις κεφαλαίων, την αποτυχία κάποιων τυφλών κρατικίστικων λύσεων σε υπαρκτά προβλήματα της κοινωνίας. Από το σημείο αυτό όμως, μέχρι το να μιλάμε για μονόδρομους κλπ., υπάρχει τεράστια απόσταση.

- Υπάρχει διαφορετική διέξοδος, μπορεί να εφαρμοστεί άλλη πολιτική υπέρ των λαϊκών συμφερόντων και κάτω από ποιες προϋποθέσεις;

- Και βέβαια υπάρχει διαφορετική διέξοδος. Μόνο που αυτή η άλλη πολιτική σημαίνει ομολογία της αποτυχίας του δικομματικού παιχνιδιού μετά το 1974, για να μην πάμε πιο πίσω, στη δεκαετία του '50, όταν στήθηκε στα ερείπια και στις στάχτες της μετεμφυλιακής Ελλάδας το καθεστώς που σήμερα εμφανώς χρεοκόπησε. Και όπου οι ενορχηστρωμένοι προπαγανδιστές του, με την ευκαιρία κάποιων σεβαστών ανθρώπινων γεγονότων (θάνατος), επιδίδονται σε άμιλλα λιβανωτών των δύο πρωταγωνιστών του (Καραμανλή, Παπανδρέου).

Ποια όμως είναι αυτή η άλλη πολιτική; Εδώ ακριβώς μπαίνει το ζήτημα της ωμής ειλικρίνειας, που οι εκπρόσωποι του δικομματισμού αδυνατούν να παρουσιάσουν. Μια άλλη πολιτική σημαίνει ότι, πριν και πάνω από όλα, πρέπει να γίνει φανερό ότι στα τελευταία 40 - 50 χρόνια δεν είχαμε ουσιαστική ανάπτυξη, έστω και με την καπιταλιστική έννοια του όρου. Κάποια ψευδεπίγραφη επέκταση οικονομικών μεγεθών είχαμε. Κάποιες επενδύσεις είχαμε.

Δεύτερον, μια άλλη πολιτική σημαίνει ότι θα πρέπει το μεγάλο κεφάλαιο να "ξεχάσει" αυτά που έμαθε τα τελευταία 40 - 50χρόνια, δηλαδή, την εύκολη κυριαρχία σε μια χτυπημένη εργατική τάξη. Χτυπημένη από τη στρατιωτική ήττα της δεκαετίας του '40 - '50, όταν οι λαϊκές δυνάμεις έγραψαν ένα έπος, ανάλογο με εκείνο του '21 και το 1948 - '49 οι υπέρτερες υλικά δυνάμεις της αντίδρασης υπερίσχυσαν.

Τρίτον, η άλλη πολιτική, που είναι εφικτή, σημαίνει άλλη διάταξη πολιτικών συσχετισμών: Σημαίνει πολιτική πάλη για αλλαγή του πολιτικού σκηνικού.

Τέταρτον, μέχρι οι δυνάμεις του δικομματισμού να "πετάξουν το σφουγγάρια", οι δυνάμεις που αντιστέκονται στον οδοστρωτήρα του νεοφιλελευθερισμού και του ιμπεριαλισμού πρέπει να προβάλουν αντίσταση. Συγκροτημένα, οργανωμένα, στα πλαίσια ενός Δημοκρατικού Μετώπου, ενάντια στην "εκσυγχρονιστική" λαίλαπα που σαρώνει την κοινωνία μας, σε αντιμονοπωλιακή - αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση. Ο σωστός εκσυγχρονισμός είναι πατριωτικό καθήκον κάθε δημοκράτη Ελληνα, όπου κι αν ανήκει πολιτικά. Δεν είναι προνόμιο οποιουδήποτε ανθρώπου της σημερινής εξουσίας, που υπόσχεται στο διεθνές κεφάλαιο να τσακίσει το ελληνικό εργατικό κίνημα και τις κατακτήσεις του.

- Τι ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η Τοπική και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση σ' όλα αυτά;

- Η υπόθεση της αντίστασης ενάντια στη λαίλαπα του νεοφιλελεύθερου εκσυγχρονισμού, η υπόθεση της συγκρότησης ενός Δημοκρατικού Μετώπου πάλης για τη διατήρηση θεμελιακών κατακτήσεων των εργαζομένων της πατρίδας μας, για την επιβίωση της αγροτιάς και των στρωμάτων της κοινωνίας που χτυπιούνται ανελέητα για χάρη του μεγάλου κεφαλαίου, είναι υπόθεση πολιτικής πάλης της ίδιας της κοινωνίας. Η Τοπική και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, μακριά από τις κρατικίστικες στρεβλώσεις που επιχειρεί να επιβάλει η άρχουσα τάξη, είναι ένα ζωτικό πεδίο πάλης. Είναι μπροστά μας, εδώ. Πεδίο ανοιχτό, που πρέπει κάθε αγωνιστής, κάθε κοινωνική ομάδα που χτυπιέται, κάθε πατριώτης που αγωνιά, να χρησιμοποιήσει για να στείλει ένα μήνυμα σ' όσους απεργάζονται ένα νέο μεσαίωνα για το λαό, για την κοινωνία. Η Τοπική και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση πρέπει να αποτελέσει το εφαλτήριο για τη συγκρότηση του Μετώπου...

Σ. Σ.

Οι δυνάμεις του κεφαλαίου, της αντίδρασης, της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού έχουν καθοριστικές ευθύνες για τα κύματα της μετανάστευσης. Δημιουργώντας συνθήκες εξαθλίωσης στις χώρες προέλευσης των μεταναστών, εξασφαλίζουν φτηνά εργατικά χέρια στις χώρες υποδοχής τους