Στην Πετρούπολη οι κάτοικοι δεν κλείνονται στα σπίτια τους. Κυκλοφορούν, συμμετέχουν στα πολιτισμικά και άλλα δρώμενα της πόλης, αγωνίζονται μαζί με τη δημοτική αρχή για μια καλύτερη ζωή. Και καλύτερη ζωή χωρίς συμμετοχή και στον πολιτισμό δύσκολα νοείται.

"Ο πολιτισμός είναι μια διαρκής συμμετοχική διαδικασία, που επιτρέπει, υποβοηθά τους ανθρώπους να πάρουν μέρος σε διαδικασίες συλλογικές. Αυτόν τον πολιτισμό παλεύουμε, παράγουμε στο δήμο μας", τονίζει ο δήμαρχος της πόλης, Γιώργος Γιώγος.

Πώς; Με τη δημιουργία πολιτιστικής υποδομής, τη διοργάνωση εκδηλώσεων, τη δραστηριοποίηση μαθητών, ηλικιωμένων, όλων των κατοίκων, τη διατήρηση και ενίσχυση του θεσμού των λαϊκών απολογιστικών συνελεύσεων. Θεσμός που επιτρέπει στον δημότη να συνδιαμορφώνει την πορεία του δήμου σε καθημερινά, πολιτιστικά και κοινωνικά ζητήματα.

Το Πολιτιστικό Κέντρο, το Πνευματικό Κέντρο, η Δημοτική Βιβλιοθήκη, το Ωδείο, το Στέκι Νεολαίας και Ενηλίκων, ο Δημοτικός Θερινός Κινηματογράφος "Πετρούπολη", το Θέατρο Πέτρας, μαζί με τα αθλητικά κέντρα, τα ΚΑΠΗ και τις πολλές πλατείες της πόλης είναι η πολιτισμική υποδομή που έχει δημιουργήσει η δημοτική αρχή της Πετρούπολης.Ο δήμαρχος Γ. Γιώγος υπογραμμίζει: "Η διαδικασία δημιουργίας της πολιτισμικής υποδομής δεν ξεκίνησε τώρα. Εχει πολλά χρόνια "ζωής" και ξεκινά με την ανάληψη της δημαρχίας από τον Νίκο Παξιμαδά. Αλλωστε, είναι χαρακτηριστικό των ανθρώπων, που είναι στην Αριστερά και το ΚΚΕ, να στηρίζουν τον πολιτισμό, να διαμορφώνουν, μέσα από αυτόν, διαδικασίες συμμετοχής των πολιτών".

Σοβαρή είναι η δουλιά που γίνεται και στα σχολεία της Πετρούπολης. Τη δουλιά αυτή - ομάδες θεάτρου, χορού, μουσικής - παρουσιάζουν κάθε χρόνο τα παιδιά στο Φεστιβάλ Παιδικής Θεατρικής Δημιουργίας, στο Θέατρο Πέτρας. "Πιστεύουμε ότι είναι πολύ χρήσιμο, οι διαδικασίες συμμετοχής να ξεκινήσουν από την παιδική ηλικία", τονίζει ο δήμαρχος Πετρούπολης. Και συνεχίζει, λέγοντας πως "υπεύθυνη" για την πολιτισμική άνθηση στα σχολεία είναι η συνεργασία του δήμου με τη σχολική κοινότητα (συλλόγους γονέων, διευθυντές σχολείων, εκπαιδευτικούς, μαθητές).

Η πολιτιστική δραστηριότητα που παράγεται στοιχίζει στο δήμο πάνω από 1 δισ. δρχ. και επιχορηγείται από το υπουργείο Εσωτερικών με λιγότερα από 10 εκατομμύρια το χρόνο."Ζητάμε από την κυβέρνηση να σταματήσει την απαγόρευση των προσλήψεων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Να δώσει κίνητρα για την πλήρωση των κενών οργανικών θέσεων στους δήμους και για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, όπως ισχύει και με τους ιδιώτες".

"Μόνο μέσα σε ένα καθαρό περιβάλλον μπορεί να αναπτυχθεί ο πολιτισμός", τονίζει ο δήμαρχος Πετρούπολης. Αρκεί μια ματιά στους δρόμους, στις γειτονιές της πόλης, για να διαπιστώσει πως αυτά δεν είναι μόνο λόγια, αλλά πράξη, που μάλιστα δε στοιχίζει στους δημότες, καθώς ο δήμος, αν και από τους καθαρότερους του Λεκανοπεδίου, έχει από τα πιο χαμηλά δημοτικά τέλη καθαριότητας. Στην καθαρή εικόνα της πόλης λόγο και δράση έχουν και οι δημότες. "Τους ενημερώνουμε για τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματά τους και τους καλούμε να συμμετέχουν σε μια διαδικασία που θέλει ένα περιβάλλον καθαρό, ένα περιβάλλον πολιτισμένο και ανθρώπινο", τονίζει ο Γ. Γιώγος.

Παράλληλα, την ίδια ώρα που οι ελεύθεροι χώροι του Λεκανοπεδίου δίνονται βορά στα μεγάλα συμφέροντα, μετατρέποντας την πρωτεύουσα σε τσιμεντούπολη, ο Δήμος Πετρούπολης έχει χρησιμοποιήσει κάθε ελεύθερη επιφάνεια για χρήση πρασίνου και κοινόχρηστη δραστηριότητα. Ενα σημαντικό κομμάτι από τον προϋπολογισμό, συγκεκριμένα το 40%,δίνεται για την απόκτηση και τη δημιουργία χώρων για αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, χωρίς πρόσθετη επιβάρυνση των δημοτών. "Ολοι οι χώροι αποκτήθηκαν ύστερα από την πάλη της δημοτικής αρχής και του λαού της Πετρούπολης με τη διαδικασία της απευθείας αγοράς και απαλλοτρίωσης από το δήμο. Κανένας δημότης δεν επιβαρύνθηκε για την απαλλοτρίωση κοινόχρηστων χώρων", επισημαίνει ο δήμαρχος Γ. Γιώγος.

"Προσδοκούμε τη συμμετοχή του κόσμου στον πολιτισμό και τα δημοτικά δρώμενα. Θεωρούμε ότι ο πολιτισμός είναι κοινωνικό αγαθό, που πρέπει να προσφέρεται σε όλους ανεξαιρέτως και ειδικά σ' αυτούς που δεν έχουν τη δυνατότητα να τον αποκτήσουν στην ελεύθερη αγορά",καταλήγει ο Γ. Γιώγος.

"Παράβαση" είναι το όνομα της θεατρικής ομάδας του Πολιτιστικού Κέντρου Πετρούπολης. Μια "Παράβαση", που "κρατάει" γερά εδώ και τέσσερα χρόνια, και αυτό γιατί εκείνοι που τη δημιούργησαν, οι ίδιοι οι δημότες της Πετρούπολης, πίστεψαν ότι ο πολιτισμός μπορεί να ανθίσει ακόμα και σε μια πόλη "πέτρινη", σε μια... Πετρούπολη.

Η Πετρούπολη, η οποία, μετά και από τις παρεμβάσεις που έχουν κάνει χρόνια τώρα οι προοδευτικοί δήμαρχοι που πέρασαν και που υπάρχουν ακόμα, μόνο... πέτρινη δεν είναι.

"Συνεργοί" αυτής της παράβασης είναι είκοσι άτομα. Είκοσι άτομα που συνεχίζουν να δουλεύουν με το ίδιο κέφι και την ίδια όρεξη, όπως την πρώτη μέρα.

"Η βοήθεια που είχαμε από τη δημοτική αρχή ήταν πολύ μεγάλη και είναι προς τιμήν τόσο του δημάρχου όσο και του προέδρου του Πολιτιστικού Κέντρου, που βοήθησαν να αναπτυχθεί μια τέτοια πρωτοβουλία", τόνισε ο Θόδωρος Κυριακός,ο σκηνοθέτης της "Παράβασης", και συνέχισε: "Για να κρατηθούν τέτοιες δουλιές, θέλουν κέφι, όρεξη και πάνω απ' όλα "χημεία". Η "χημεία" ανάμεσα στα άτομα και η ελευθερία κινήσεων που έχουμε από το δήμο βοηθούν τέτοιες ερασιτεχνικές ομάδες σαν τη δική μας να επιβιώσουν".

Τα έργα που επέλεξαν τα μέλη της ομάδας με διαδικασίες άκρως δημοκρατικές, όπως τονίζουν, είναι τέσσερα, αφού ο ελεύθερος χρόνος τους, τους επιτρέπει να ανεβάζουν ένα έργο το χρόνο: "Αχ! Αυτά τα φαντάσματα", του Ντε Φίλιπο,"Νεκροταφείο αυτοκινήτων",του Αραμπάλ, "Τη νύχτα που καθάρισαν τον αρχηγό",του Κίπνερ. Φέτος συνεχίζουν με "Μαρία Πενταγιώτισσα" του Μποστ.

"Η ανταπόκριση του κόσμου είναι πολύ καλή. Γι' αυτό μας "αναγκάζουν" να προσπαθούμε όλο και περισσότερο. Είναι ένα κοινό με απαιτήσεις, ένα κοινό που ζητάει την ποιότητα και εμείς οφείλουμε να την προβάλλουμε",επισήμανε ο Θόδωρος Κυριακός, που εκτός παράστασης δουλεύει ως πωλητής. Και καταλήγει: "Το θέατρο για μας που τρέχουμε στις δουλιές μας από το πρωί ως το βράδυ είναι διαφυγή, είναι λύτρωση. Η ύπαρξη τέτοιων ομάδων σαν τη δική μας είναι αναγκαία για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε, για να δημιουργήσουμε".

Ο Δήμος Πετρούπολης είναι από τους ελάχιστους δήμους που διατηρούν τέτοιες θεατρικές ομάδες. Χωρίς καμία απολύτως παρέμβαση και με περισσή βοήθεια, ο δήμος επιδοτεί τη δημιουργία και την επιβίωση τέτοιων ομάδων. Προωθώντας όχι μόνο τη θεατρική δημιουργία στην περιοχή, αλλά και μια διαφορετική λογική, που θέλει τον δημότη ενεργό μέλος της κοινωνίας, έναν δημότη που συμμετέχει στα κοινά και διαμορφώνει τα πολιτισμικά και άλλα δρώμενα της πόλης.

Η "γριά" του έργου "Μαρία Πενταγιώτισσα", είναι ο Νίκος Σαράκης,που τα πρωινά δουλεύει σε φούρνο. Και αυτός είναι από τα ιδρυτικά μέλη της ομάδας. "Το θέατρο είναι μία διέξοδος για μας - τονίζει ο Ν. Σαράκης - και είναι πολύ σημαντικό να επιδοτούνται τέτοιες ομάδες, που ως βασικό "συστατικό" τους έχουν το μεράκι. Στην αρχή ήταν δύσκολα γιατί δεν είχαμε εμπειρία από παρόμοια δουλιά. Είχαμε όμως πείσμα και συνεχίσαμε".

"Την παρουσία μου μέσα στην ομάδα τη βλέπω σε δύο επίπεδα. Το πρώτο είναι αυτό της έκφρασης. Μπορούμε μέσα από αυτή τη δουλιά να βγάλουμε ό,τι έχουμε μέσα μας. Και δεύτερο είναι η συνοχή και η ελευθερία που υπάρχει στην ομάδα, που μας επιτρέπει να λειτουργούμε. Δε νομίζω ότι υπάρχουν πολλές τέτοιες ομάδες σε δήμους, που να μη στηρίζονται στο κέρδος, όπως η δική μας", υπογραμμίζει μία από τους καινούριους της παρέας (ομάδας), η Ασπασία Δημαία.Καινούρια είναι και η Ανδρομάχη Μελισσάρη,που είναι φοιτήτρια και περιμένει πώς και πώς κάθε μέρα να έρθει η στιγμή της τετράωρης πρόβας. "Ειδικά αν έχεις περάσει μια κουραστική μέρα, η πρόβα είναι η λύτρωση. Την περιμένουμε πώς και πώς...".

Με την πεποίθηση ότι οι πολιτιστικές δραστηριότητες πρέπει να αρχίζουν την 1η Γενάρη και να τελειώνουν στις 31 Δεκέμβρη, ο Δήμος Βύρωνα έχει δημιουργήσει και παραδώσει στους δημότες του μια πλούσια πολιτιστική υποδομή, που τους επιτρέπει την καθημερινή επαφή με αυτό που λέγεται πολιτιστική διαδικασία. Δημοτική Αρχή, εκπαιδευτικοί, δάσκαλοι, μαθητές, γονείς, νεολαία, αλλά και η τρίτη ηλικία, σ' ένα πλαίσιο συνεργασίας, που "κρατάει" πολλά χρόνια τώρα, παράγουν πολιτισμό, δουλεύουν συλλογικά, και μέσα από τη διαδικασία αυτή συμμετέχουν και παρεμβαίνουν στα κοινά.

Η συμμετοχή αυτή είναι και ο σκοπός που εξυπηρετεί τελικά η ιεράρχηση, από τη Δημοτική Αρχή, του πολιτισμού σε προτεραιότητα. "Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να διαμορφώσουμε μια στάση ζωής που βγάζει τον κόσμο έξω από το σπίτι του. Που αναδεικνύει τις αξίες της αλληλεγγύης και της συλλογικής δράσης κόντρα στη λογική της παθητικότητας και του ατομικού βολέματος",θα μας πει ο Νίκος Ρογκάκος,δήμαρχος Βύρωνα.

Η κτιριακή πολιτιστική υποδομή που "μετρά" ο Βύρωνας, είναι αξιόλογη: Το πολιτιστικό κέντρο "Λουίζα", παλιός κινηματογράφος που μισθώθηκε από το Δήμο. Το "Στέκι Νεολαίας", στο χώρο του Ταπητουργείου. Το ενιαίο κτίριο Κύπρου και Ιθώμης. Τα τρία αυτά κτίρια φιλοξενούν πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες, επιμορφωτικές εκδηλώσεις, ημερίδες με ποικίλα θέματα. Επίσης, το Κέντρο Μελέτης Χορού Ισιδώρας και Ραϋμόνδου Ντάνκαν,ένα από τα πιο σύγχρονα χορευτικά πολιτιστικά κέντρα στη χώρα, το οποίο, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει τμήματα μοντέρνου χορού και κλασικού μπαλέτου, τμήματα κινησιολογίας, επιμορφωτικά καλλιτεχνικά σεμινάρια για επαγγελματίες χορευτές και ηθοποιούς, θεατρικό εργαστήρι ερασιτεχνικής δημιουργίας, θεατρικό παιδικό παιχνίδι. Ακόμη, ο Βύρωνας διαθέτει Δημοτική Βιβλιοθήκη,Δημοτική Πινακοθήκη,πλήθος εργαστηρίων διαφόρων μορφών τέχνης. Ενώ στα"σκαριά" βρίσκεται η δημιουργία Μουσείου Λαϊκής Τέχνης,που θα περιλαμβάνει στοιχεία, φωτογραφίες, αντικείμενα, ό,τι σώζεται από τη Μ. Ασία.

"Η συμμετοχή των Βυρωνιωτών στην πολιτιστική διαδικασία είναι αυξημένη, θα μας πει ο Ν. Ρογκάκος. Κι αυτή "συμβαίνει" όλο το χρόνο. Με πρόβες, συχνές εκδηλώσεις των διαφόρων εργαστηρίων και ερασιτεχνικών σχημάτων, με περιηγήσεις των μαθητών, με την επαφή με άλλους λαούς, μέσω του θεσμού της φιλοξενίας".

Μεγάλη σημασία δίνει ο Δήμος και στο μαζικό λαϊκό αθλητισμό, στα πλαίσια του οποίου λειτουργούν τμήματα για τις γυναίκες, τα παιδιά, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, την τρίτη ηλικία. Θεσμό αποτελούν τα "Παμβυρώνεια", διοργάνωση που περιλαμβάνει διάφορα αθλήματα και συμμετέχουν ομάδες παιδιών που συγκροτούνται στα σχολεία του Δήμου.

Από την εκδηλώσεις του Δήμου και την πολιτιστική προσφορά δεν εξαιρείται η τρίτη ηλικία και οι αντιστασιακοί. Οι ίδιοι έχουν τη θέση τους και στην εφημερίδα του Δήμου, που τυπώνεται κάθε μήνα. "Ολοι συλλειτουργούμε για την παραγωγή ενός πολιτισμού που δεν έχει σχέση με την εμπορευματοποίηση", μας λέει ο Ν. Ρογκάκος. "Σε καμία περίπτωση - συνεχίζει - δεν μπορούμε να μιλάμε για ιδιωτικοποίηση των κοινωνικών αγαθών. Οι δήμοι πρέπει να παρέμβουν, ώστε να αναδειχτεί αυτό που στην ουσία αποτελεί πολιτισμό, δηλαδή, η έκφραση του πηγαίου, λαϊκού αισθήματος. Κι αυτό μπορεί να συμβεί όταν ο λαός είναι συμμέτοχος στην πολιτιστική παραγωγική διαδικασία, όταν η δημοτική πολιτιστική δραστηριότητα παίρνει τη μορφή αντίστασης και διεκδίκησης μιας άλλης κεντρικής πολιτικής και για τον πολιτισμό".

Πόσο εύκολο είναι, όμως, να παράγει κανείς λαϊκό πολιτισμό, δεδομένης της άσχημης οικονομικής κατάστασης των δήμων, που επιτείνεται από τη μεταφορά αρμοδιοτήτων του κράτους προς αυτούς, χωρίς τους αντίστοιχους πόρους;

"Είναι γεγονός πως τα οικονομικά των δήμων βρίσκονται σε άθλια κατάσταση. Η κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να ωθήσει τους ΟΤΑ να λειτουργήσουν σαν επιχειρήσεις, επιμένει στην πενιχρή επιχορήγηση του θεσμού, ενώ την ίδια στιγμή παρακρατά από την Τοπική Αυτοδιοίκηση περίπου 1,5 δισ. δραχμές", τονίζει ο δήμαρχος Βύρωνα. Ωστόσο, συνεχίζει, πολλά πράγματα έχουν σχέση με τις προτεραιότητες που βάζει κάθε δήμος. Δίνουμε πολλά χρήματα για τον πολιτισμό. Εχουμε όμως δημιουργήσει και τις προϋποθέσεις εκείνες, ώστε αυτός να γεννιέται καθημερινά από τους δημότες. Αυτό αποτελεί και την καλύτερη ασπίδα απέναντι στην εμπορευματοποίηση.

"Ασπίδα" που διαμορφώνει το πρόγραμμα και τη λειτουργία της κορυφαίας εκδήλωσης στο δήμο μας, το Φεστιβάλ του Θεάτρου Βράχων, "με συγκεκριμένο πρόγραμμα που διαμορφώνει η Δημοτική Αρχή, οι πολιτιστικοί και μαζικοί φορείς της πόλης, με χαμηλό εισιτήριο".

Ομως, θα μας πει ο δήμαρχος Βύρωνα, πολιτιστική υποδομή είναι και άλλα πράγματα. Το καθαρό περιβάλλον, η διατήρηση και αύξηση του πρασίνου και των κοινόχρηστων χώρων. Στην κατεύθυνση αυτή η Δημοτική Αρχή έχει τοποθετήσει κάδους απορριμμάτων και στις αυλές των σχολείων ή τους αθλητικούς χώρους, συμβάλλοντας έτσι στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών στο θέμα τις καθαριότητας. Επίσης, έχει δημιουργήσει κυλικείο στην υπηρεσία καθαριότητας - αίτημα των εργαζομένων, ενώ συνέστησε το "Κέντρο Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος Δήμου Βύρωνα", ένα εθελοντικό σχήμα δασοπροστασίας.

Ενας τεράστιος πλούτος διαφορετικών πολιτιστικών αξιών και συστημάτων χαρακτηρίζει τη ζωή του ανθρώπου. Και πραγματικά αυτός ο πλούτος δεν μπορεί παρά να είναι γοητευτικό στολίδι της ανθρώπινης ιστορίας, όταν εκδηλώνεται με τη μορφή πολιτιστικών ρευμάτων που κυκλοφορούν ελεύθερα, γίνονται γνωστά, εμπλουτίζουν σε γνώση. Ομως, εύκολα, ο πλούτος αυτός μπορεί να μετατραπεί σε κυρίαρχο μονοπώλιο εξόντωσης της πολιτιστικής πολυμορφίας και επιβολής ενός κυρίαρχου πολιτιστικού προτύπου. Εύκολα μπορεί να διαβρώσει το φαινόμενο της πολυμορφίας των πολιτιστικών αξιών, που αντιπροσωπεύει τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι προσαρμόζονται στα ιδιαίτερα περιβάλλοντα.

Αυτό "επιτυγχάνουν" οι φορείς του πολιτιστικού εκσυγχρονισμού σήμερα, οι πολυεθνικές εταιρίες, που επιδίδονται σε μια πολιτική επενδύσεων και προβολής προϊόντων, τέτοιων που επιβάλλουν την κυριαρχία μιας ξένης ιδεολογίας. Ετσι, τα εισαγόμενα πολιτιστικά ρεύματα παύουν να αποτελούν πλούτο - γοητευτικό στολίδι της ανθρώπινης ιστορίας, αλλά αντίθετα επιφέρουν έναν ανησυχητικά μεγάλο βαθμό εξάρτησης στις χώρες υποδοχής της ιμπεριαλιστικής δράσης.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, ως θεσμός με έντονη τη λαϊκη παρέμβαση -κύρια στο παρελθόν- έδωσε δείγματα πραγματικού λαϊκού πολιτισμού, που εκφράζει τις ανάγκες του λαού, τον δραστηριοποιεί, αναδεικνύει ανθρώπινες αξίες. Και δεν είναι τυχαίο πως στις πόλεις που διοίκησαν προοδευτικές Δημοτικές Αρχές, ο πολιτισμός ανθούσε. Οπου όμως οι Δημοτικές Αρχές ήταν ή είναι μηχανισμοί εφαρμογής της κυρίαρχης πολιτικής, ο λαϊκός πολιτισμός δίνει τη θέση του στον πολιτισμό - εμπόρευμα, στις περιστασιακές εκδηλώσεις που φέρνουν χρήμα, άντε και λίγο αίγλη.

Καταγράφουμε στο ρεπορτάζ την πολιτιστική δουλιά των Δήμων Βύρωνα και Πετρούπολης. Δύο δήμων γνωστών για τα Φεστιβάλ των Θεάτρων "Βράχων" και "Πέτρας" αντίστοιχα, που όμως πριν και μετά από αυτά έχουν πολλά να πουν και να δώσουν. Δύο δήμων, που, δεν είναι τυχαίο, πέρασαν και είναι ακόμα στα χέρια κομμουνιστών δημάρχων.

Ρεπορτάζ

Χριστίνα ΔΙΑΜΑΝΤΗ

Ελένη ΓΑΒΡΙΗΛ

Παιδικό Φεστιβάλ Βύρωνα, η κορύφωση του ετήσιου παιδικού πολιτιστικού προγράμματος του δήμου

Οι δημότες της Πετρούπολης είναι παρόντες σε όλα τα πολιτιστικά και μη δρώμενα της περιοχής, όπως ο χορός και το θέατρο...

Αυτή η... "Παράβαση" αντέχει τέσσερα χρόνια, αφού το κύριο "συστατικό" της είναι το μεράκι και η όρεξη...

Κάθε καλοκαίρι το Θέατρο Πέτρας είναι πόλος πολιτισμού, όχι μόνο για τη Δυτική Αθήνα αλλά και για όλο το λεκανοπέδιο